Caùc vuï kyø thò Kitoâ höõu beân Pakistan
Caùc vuï kyø thò Kitoâ höõu beân Pakistan.
Pakistan (Avvenire 15-9-2010) - Phoûng vaán Ñöùc Cha Sebastian Shaw, Giaùm Muïc Lahore veà caùc vuï kyø thò tín höõu Kitoâ Kashmir vaø thaûm caûnh luõ luït beân Pakistan
Ngaøy 14 thaùng 9 naêm 2010 maëc duø coù luaät giôùi nghieâm trong caùc thaønh phoá chính cuûa bang Kashmir beân AÁn Ñoä, caùc nhoùm hoài cuoàng tín ly khai vaãn toå chöùc bieåu tình vaø tuï taäp nhau tai Khampora, khieán caûnh saùt quaän Baramulla ñaõ phaûi noå suùng vaø duøng löïu ñaïn cay ñeå giaûi taùn hoï, laøm cho 4 ngöôøi bò thöông. Nhöng vuï baïo ñoäng nghieâm troïng nhaát ñaõ xaûy ra ngaøy 13 thaùng 9 naêm 2010 trong quaän Tangmarg, khi moät nhoùm hoài cuoàng tín ñoát chaùy tröôøng hoïc cuûa Hoäi truyeàn giaùo Kitoâ. Tuy nhieân trong cuøng ngaøy ñaõ coù 3 tröôøng Kitoâ khaùc nöõa bò ñoát phaù: ñoù laø tröôøng Chuùa Chieân Laønh ôû Pulwana caùch Srinagar 40 caây soá, vaø caùc tröôøng tin laønh Chuùa Kitoâ vaø Chuùa Kitoâ Mohalla trong tænh Pooch thuoäc vuøng Jammu.
Tình hình caêng thaúng tôùi ñoä caùc chuyeán bay ñi vaø ñeán Srinagar ñeàu bò huûy boû trong 3 ngaøy, vaø chính quyeàn New Dehli ñaõ phaûi huy ñoäng haøng ngaøn binh só vaø caûnh saùt tuaàn tieåu nghieâm ngaët vaø giöõ gìn an ninh cho caùc nhaø thôø vaø cô sôû cuûa caùc Giaùo Hoäi Kitoâ.
Nhö ñaõ bieát, caùc vuï taán coâng caùc Kitoâ höõu ñaõ buøng noå ñoù ñaây taïi AÙ chaâu, sau khi muïc sö Terry Jones, thuû laõnh moät nhoùm Tin laønh taïi Florida phaùt ñoäng bieán ngaøy 11 thaùng 9naêm 2010 thaønh "ngaøy ñoát saùch Coran". Do aùp löïc vaø caùc lôøi pheâ bình chæ trích cuûa nhieàu chính quyeàn vaø giôùi laõnh ñaïo toân giaùo theá giôùi, muïc sö Jones ñaõ boû yù ñònh ñoù. Nhöng ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2010 caûnh xeù saùch Coran taïi Washington ñaõ khieán cho phong traøo choáng Myõ vaø Kitoâ höõu leân cao. Caùc vuï taán kích Kitoâ höõu trong bang Kashmir gia taêng, sau khi chính quyeàn trung öông New Dehli töø choái giaûm luaät giôùi nghieâm ñaõ ñöôïc thi haønh trong bang naøy töø 20 naêm qua. Binh só vaø caûnh saùt ñöôïc leänh baén vaøo nhöõng ngöôøi khoâng tuaân haønh leänh giôùi nghieâm. Ñöùc Cha Celestine Elampassery, Giaùm Muïc giaùo phaän Jammu Srinagar cho bieát Kitoâ höõu taïi ñaây raát lo laéng, vì tuy soáng raát hoøa bình, hoï caûm thaáy bò ñe doïa naëng neà. OÂng Syed Ali Shah Geelani, laõnh tuï löïc löôïng ly khai taïi Kashmir ñaõ tuyeân boá 11 ngaøy phaûn ñoái vaø choïn ngaøy 21 thaùng 9 naêm 2010 ñeå toå chöùc moät cuoäc tuaàn haønh choáng quaân ñoäi vaø caûnh saùt. Nhöng ngöôøi caàm ñaàu caùnh cöïc ñoan cuûa phong traøo ly khai Hyrriat ñaõ khoâng uûng hoä saùng kieán naøy, vaø oâng yeâu caàu daân chuùng sinh hoaït bình thöôøng. OÂng Geelani cuõng ñaõ maïnh meõ leân aùn vuï taán coâng tröôøng Kitoâ taïi Tangmarg vaø keâu goïi ngöôøi hoài bình tónh.
Ñöùc Cha Felix Machado, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän Vasai, nguyeân Chuû tòch UÛy ban ñoái thoaïi lieân toân cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc AÁn Ñoä, cho bieát tình hình taïi Kashmir ñaëc bieät traàm troïng. Noù laø moät thuøng thuoác noå. Vì theá vuï ñoát saùch Coran ñoå theâm daàu vaøo löûa vaø taïo ra caùc caêng thaúng chính trò beân trong vaø beân ngoaøi. Söï hieän dieän cuûa cuûa caùc nhoùm khuûng boá nhö Laskar-e-Taiba cuõng taïo theâm caùc hoãn loaïn trong caùc vuøng khaùc cuûa aán Ñoä.
Nhö ñaõ bieát Kashmir laø vuøng tranh chaáp giöõa AÁn Ñoä vaø Pakistan töø 60 naêm qua. Khi AÁn ñoä bò chia thaønh vuøng coù ña soá daân theo aán giaùo vaø thaønh laäp Pakistan cho nhöõng ngöôøi hoài giaùo ngaøy 15 thaùng 8 naêm 1947, vuøng Kashmir ôû trong tình traïng khoâng roõ raøng vaø do moät thuû laõnh AÁn giaùo laø Hari Singh cai trò ña soá daân theo Hoài giaùo. Sau ñoù, döôùi aùp löïc cuûa oâng Jawaharlal Nehru Thuû töôùng aán Ñoä, oâng Hari Singh xin saùt nhaäp vôùi Lieân Hieäp AÁn. Chieán tranh giaønh ñoäc laäp buøng noå töø ñoù, khieán cho quaân ñoäi Pakistan phaûi ñi tôùi choã phaân chia Kashmir thaønh hai vuøng: vuøng taây laø Asad Kashmir, Kashmir töï do, thuoäc quyeàn kieåm soaùt cuûa Pakistan, vaø vuøng beân kia laø bang Jammu vaø Kashmir, saùt nhaäp vôùi AÁn Ñoä. Hai beân lieân tuïc tranh chaáp vôùi nhau vaø naêm 1965 chieán tranh Kashmir buøng noå nhöng ñaõ khoâng giaûi quyeát ñöôïc vaán ñeà bieân giôùi, vì caû hai ñeàu cho raèng mình coù chuû quyeàn treân beân kia. Caùc tranh chaáp keùo daøi trong 60 naêm qua ñaõ khieán cho haøng traêm ngaøn ngöôøi thieät maïng. Chính trong tình traïng naøy cuõng xaûy ra thaûm caûnh kyø thò caùc Kitoâ höõu trong vuøng Kashmir Pakistan.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Cha Sebastian Shaw, Giaùm Muïc Lahore, veà caùc vuï kyø thò tín höõu Kitoâ trong bang Kashmir vaø thaûm caûnh luõ luït beân Pakistan. Ñöùc Cha ñang ôû Roma trong caùc tuaàn naøy, nhöng taâm trí ngaøi vaãn höôùng veà caùc Kitoâ höõu vaø naïn nhaân beân Pakistan, moät ñaát nöôùc bò ngaõ guïc vì naïn luõ luït nghieâm troïng chöa töøng thaáy töø 80 naêm qua, khieán cho haøng ngaøn ngöôøi cheát, haøng trieäu ngöôøi chæ coøn hai baøn tay traéng vaø 21 trieäu ngöôøi bò lieân luïy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Shaw, beân caïnh tai öông luõ luït laïi coøn xaûy ra thaûm caûnh caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá bò taán kích vaø baùch haïi. Ñaây laø caùc kyø thò môùi xaûy ra hay ñaõ coù töø laâu, thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Beân Pakistan caùc vuï kyø thò choáng laïi caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá nhö caùc Kitoâ höõu vaø tín höõu AÁn giaùo ñaõ luoân luoân coù töø xöa tôùi nay, chöù khoâng phaûi môùi xaûy ra. Chaúng haïn, trong nhieàu laõnh vöïc vaø treân nhieàu möùc ñoä caùc tín höõu Kitoâ vaø caû caùc tín höõu AÁn giaùo nöõa gaëp khoù khaên khoâng xin ñöôïc coâng aên vieäc laøm, hay coù ñöôïc moät choã cho con em cuûa hoï trong tröôøng hoïc. Ñaây chæ laø caùc kyø thò thoâng thöôøng nhaát. Tai öông luõ luït taïi Pakistan ñaõ khôi daäy söï thöông caûm nôi moïi ngöôøi. Tuy nhieân, ñoái vôùi caùc tín höõu Kitoâ, beân caïnh noãi ñau ñôùn chung ñoù, coøn coù thaûm caûnh thöôøng khi thaáy mình bò töø choái khoâng ñöôïc giuùp ñôõ vaø caû cöùu trôï nöõa.
Hoûi: Ñöùc Cha coù theå cho bieát vaøi tröôøng hôïp Kitoâ höõu khoâng ñöôïc cöùu giuùp hay khoâng?
Ñaùp: Raát tieác laø coù bieát bao nhieàu tröôøng hôïp ngöôøi ta töø choái cöùu trôï caùc Kitoâ höõu. Taïi Karachi trong vuøng Nur Muhammad Goth, nhaân vieân cuûa moät toå chöùc phi chính quyeàn hoài giaùo ñòa phöông ñaõ töø choái khoâng cung caáp thöïc phaåm cho 3 gia ñình Kitoâ. Caùc nhaân vieân cuûa toå chöùc naøy ñaõ noùi roõ vôùi hoï raèng: "Ngöôøi Kitoâ thì chuùng toâi khoâng cho gì heát". Ñaây laø ñieàu chính caùc nöõ tu, moät linh muïc vaø vaøi ngöôøi thieän nguyeän laøm vieäc trong vuøng naøy ñaõ keå laïi cho toâi nghe. Sau cuøng caùc gia ñình tuyeät voïng ñoù ñaõ ñöôïc caùc nöõ tu trôï giuùp thöïc phaåm ñeå khoûi cheát ñoùi. Caùc vuï töông töï cuõng xaûy ra trong caùc laøng Sialkot, Narowal vaø Kasur trong vuøng Punjab.
Ñaây khoâng phaûi do loãi cuûa chính quyeàn, vì chính quyeàn tìm trôï giuùp taát caû moïi ngöôøi. Nhöng noù tuøy thuoäc nôi thaùi ñoä kyø thò cuûa nhaân vieân nhieàu toå chöùc hoài giaùo tö nhaân phi chính quyeàn. Vaø ñaây cuõng khoâng phaûi laø caùc söï kieän môùi meû gì. Lyù do laø vì, toâi xin laäp laïi, caùc Kitoâ höõu ñaõ luoân luoân bò kyø thò nhö vaäy. Chaúng haïn nhö taïi Kasur, caùch ñaây moät naêm ñaõ xaûy ra caùc vuï taán kích vaøi gia ñình coâng giaùo. Ít laâu sau caûnh naøy cuõng xaûy ra taïi Gogra, nôi coù hai nhaø thôø ñaõ bò ñoát chaùy vaø 7 ngöôøi bò saùt haïi, maø khoâng coù lyù do gì.
Hoûi: Theo Ñöùc Cha, söï thuø gheùt caùc tín höõu Kitoâ ñaâm reã saâu trong quùa khöù naøy tuøy thuoäc caùi gì?
Ñaùp: Toâi tin raèng yeáu toá toân giaùo chæ giaûi thích ñöôïc moät phaàn caùc taán kích vaø xuùc phaïm choáng laïi caùc tín höõu Kitoâ. Hay noùi ñuùng hôn toân giaùo bò caùc nhoùm hoài cuoàng tín leøo laùi laïm duïng ñeå gaây oaùn thuø choáng laïi moät coäng ñoaøn, chæ coù loãi laø vôùi thôøi gian ñaõ chieám ñöôïc moät ñòa vò kinh teá xaõ hoäi quan troïng. Ñaây laø lyù do thaät cuûa söï giaän döõ choáng laïi caùc Kitoâ höõu. Caùc nhoùm hoài cuoàng tín naøy khoâng tha thöù cho coäng ñoaøn kitoâ - xöa kia raát ngheøo tuùng - ñöôïc thaønh coâng vaø caûi tieán tình traïng soáng cuûa hoï. Nhöng caùc Kitoâ höõu ñaõ thaønh coâng, vì ñaõ laøm vieäc raát vaát vaû vaø chaêm chæ. Ñaøng sau vieäc leøo laùi toân giaùo ñoù daáu aån moät söï caïnh tranh, hay noùi ñuùng hôn moät loøng ghen töông ñoá kî coù tính caùch kinh teá vaø xaõ hoäi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, trong caùc tuaàn qua cuõng ñaõ coù caùc lôøi toá caùo nhieàu vuï "luït loäi leøo laùi". Ñeå cöùu vaõn caùc caùnh ñoàng vaø ñaát ñai cuûa mình nhieàu ñaïi ñieàn chuû vaø ngöôøi giaàu coù quyeàn theá ñaõ traû tieàn cho ngöôøi ta höôùng caùc doøng nöôùc luït veà caùc laøng ngheøo hôn, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng, ñaây laø caùc söï kieän cuûa laõnh vöïc coâng coäng taïi Pakistan. Ñaøi truyeàn hình ñaõ nhieàu laàn loan tin naøy.
Hoûi: Giaùo phaän Lahore cuûa Ñöùc Cha coù bò naïn luõ luït taøn phaù khoâng?
Ñaùp: Thaønh phoá Lahore ñaõ khoâng bò nöôùc luõ taøn phaù. Nhöng caùc laøng chung quanh thaønh phoá bò thieät haïi naëng. Giaùo phaän vaø Caritas Lahore ñang göûi phaåm vaät cöùu trôï tôùi cho caùc naïn nhaân ñeå thoa dòu caùc noãi khoå ñau cuûa hoï. Toâi noùng loøng muoán trôû veà giaùo phaän trong tuaàn tôùi ñaây ñeå trôï giuùp moät tay.
(Avvenire 15-9-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)