Naïn ñoùi treân theá giôùi
Naïn ñoùi treân theá giôùi.
New York (Avvenire 15 & 22-9-2010) - Ngaøy 14 thaùng 9 naêm 2010 oâng Jacques Diouf, giaùm ñoác toå chöùc Löông Noâng Quoác Teá cuûa Lieân Hieäp Quoác vieát taét laø FAO, ñaõ coâng boá baûn töôøng trình 2010 lieân quan tôùi naïn ñoùi treân theá giôùi. Theo ñoù so vôùi naêm ngoaøi 2009 naïn ñoùi ñaõ giaûm ñöôïc 9.6%, nghóa laø soá ngöôøi ñoùi ñaõ giaûm ñöôïc 98 trieäu treân toång soá 1 tyû 20 trieäu. Ñaây laø laàn ñaàu tieân keå töø 15 naêm qua, soá ngöôøi ñoùi giaûm bôùt treân theá giôùi. Tuy nhieân, treân traùi ñaát naøy vaãn coøn coù 925 trieäu ngöôøi ñoùi, trong ñoù coù 578 trieäu taïi AÙ chaâu, 239 trieäu taïi Phi chaâu, 53 trieäu taïi chaâu Myõ Latinh vaø quaàn ñaûo Caraibi, 37 trieäu taïi vuøng Trung Ñoâng, vaø 19 trieäu taïi caùc nöôùc phaùt trieån. Nhö theá soá ngöôøi ñoùi giaûm 12% taïi AÙ chaâu, 9.8% taïi Phi chaâu, 12% taïi taïi Trung Ñoâng, nhöng laïi gia taêng 26% taïi caùc quoác gia phaùt trieån.
Cuøng hieän dieän trong buoåi giôùi thieäu baûn töôøng trình taïi truï sôû Löng Noâng Quoác Teá cuûa Lieân Hieäp Quoác ôû Roma, coù baø Josette Sheeran giaùm ñoác ñieàu haønh toå chöùc Löông Thöïc Theá Giôùi cuûa Lieân Hieäp Quoác vaø baø Yukiko Omura, phoù giaùm ñoác Ngaän quõy phaùt trieån noâng ngheäp quoác teá cuûa Lieân Hieäp Quoác. Baø Omura noùi: "Ngöôøi ñoùi treân theá giôùi khoâng phaûi laø caùc con soá, nhöng laø caùc baûn vò con ngöôøi ñang chieán ñaáu ñeå nuoâi naáng con caùi cuûa hoï, laø nhöõng ngöôøi treû ñang tìm caùch xaây döïng töông lai. Coù söï kieän trôù treâu laø ña soá caùc ngöôøi treû ñoù laïi soáng trong caùc vuøng queâ cuûa caùc quoác gia ñang phaùt trieån. Nghóa laø 70% soáng vôùi lôïi töùc moãi ngaøy döôùi moät myõ kim. Haàu nhö coù 1 tyû ngöôøi ñoùi, trong ñoù 4 phaàn 5 laø caùc noâng daân. Vaø chính trong caùc vuøng queâ ngheøo ñoù chìa khoùa giuùp giaûi quyeát vaán ñeà laø phaûn öùng laïi caùc thay ñoåi cuûa thò tröôøng. Ñoù laø ñaàu maùy thöù nhaát cuûa vieäc phaùt trieån".
OÂng Jacques Diouf, giaùm ñoác toå chöùc Löông Noâng Quoác Teá, khaúng ñònh raèng moãi naêm caàn phaûi ñaàu tö 45 tyû myõ kim vaøo laõnh vöïc noâng nghieäp ñeå coù theå ñöông ñaàu vôùi naïn ñoùi treân theá giôùi. Coù theå coù ngöôøi cho raèng soá tieàn naøy nhieàu quùa, nhöng noù chaúng laø gì ñoái vôùi 1,250 tyû myõ kim cho caùc chi phí quaân söï haèng naêm. Trong hoäi nghò thöôïng ñænh veà thöïc phaåm naêm 1996 caùc quoác gia thaønh vieân ñaõ cöông quyeát giaûm 400 trieäu, töùc phaân nöûa soá ngöôøi ñoùi treân theá giôùi noäi trong naêm 2015.
Trong soá caùc muïc tieâu ñeà ra cho ngaøn naêm môùi coù vieäc giaûm soá ngöôøi baàn cuøng töø 1.8 tyû naêm 1990 xuoáng 1.4 tyû trong naêm 2015, töùc giaûm 22%. Ngoaøi ra gia taêng soá treû em ñöôïc caép saùch ñeán tröôøng tieåu hoïc töø 70% naêm 1990 leân 80% töùc taêng 10%. Ngoaøi ra coøn coù caùc muïc tieâu khaùc nhö giaûm 10% soá ngöôøi ñoùi, thaêng tieán bình ñaúng giöõa hai phaùi nam nöõ, caûi tieán tình traïng söùc khoeû cuûa caùc baø meï, baûo ñaûm khaû naêng chòu ñöïng cuûa moâi sinh, giaûm soá töû cuûa treû em, vaø loaïi tröø beänh Sida vaø caùc thöù beänh taät khaùc.
Nhöng treân thöïc teá, döïa treân caùc keát quûa nhoû nhoi ñaït ñöôïc trong hoäi nghò thöôïng ñænh trieäu taäp trong caùc ngaøy töø 20 tôùi 22 thaùng 9 naêm 2010 moïi ngöôøi ñeàu nhaän thaáy coäng ñoàng quoác teá ñaõ khoâng ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu cuûa ngaøn naêm thöù ba nhö trình baày treân ñaây.
Baûn töôøng trình naêm 2010 noùi treân cuûa toå chöùc Löông Noâng Quoác Teá cuõng cho bieát 2 phaàn 3 toång soá ngöôøi ñoùi soáng trong 7 quoác gia laø Bangladesh, Coäng hoøa daân chuû Congo, Etiopia, Indonesia, Pakistan vaø trong hai cöôøng quoác kinh teá ñang leân laø Trung Quoác vaø AÁn Ñoä. Ñöôøng haàm ñen toái nhaát laø thaûm caûnh cuûa caùc quoác gia ôû mieàn nam sa maïc Sahara, trong ñoù moät phaàn 3 toång soá daân bò ñoùi, vaø ngöôøi ta khoâng coù moät vieãn töôïng saùng suûa naøo.
Caùc tieán trieån trong traän chieán choáng naïn ngheøo ñoùi khoâng ñoàng ñeàu, nhöng thay ñoåi tuøy theo nöôùc. Trong hai naêm 2005-2007 taïi vuøng Phi chaâu nam sa maïc Sahara, Congo, Ghana, Mali, vaø Nigeria ñaõ ñaït muïc tieâu ñaàu tieân cuûa Ngaøn naêm môùi, trong khi Etiopia vaø caùc nöôùc khaùc gaàn ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy. Tuy nhieân, soá ngöôøi thieáu dinh döôõng taïi Coäng hoøa daân chuû Congo laïi gia taêng 69%. Taïi AÙ chaâu Armenia, Myanmar vaø Vieät Nam ñaõ ñaït muïc tieâu thöù nhaát cuûa Ngaøn naêm môùi, trong khi Trung Quoác chæ gaàn ñaït muïc tieâu. Beân Chaâu Myõ Latinh vaø quaàn ñaûo Caraibi thì coù Guyanna, Giammaica, vaø Nicaragua ñaït muïc tieâu thöù nhaát cuûa Ngaøn naêm môùi, trong khi Brasil gaàn ñaït ñöôïc.
Hoäi nghò thöôïng ñænh trieäu taäp trong caùc ngaøy 20-22 thaùng 9 naêm 2010 taïi New York nhaém muïc ñích gia taêng vaän toác cho con ñöôøng tieán tôùi caùc muïc tieâu ñaõ ñeà ra cho Ngaøn naêm môùi. Vaø chieán dòch do oâng Diouf phaùt ñoäng hoài thaùng 5 naêm nay ñaõ quyeân goùp ñöôïc 500,000 chöõ kyù nhaèm thænh caàu caùc chính quyeàn treân toaøn theá giôùi coi cuoäc chieán choáng naïn ñoùi nhö öu tieân tuyeät ñoái soá moät.
Trong cuoäc hoïp baùo giôùi thieäu baûn töôøng trình ngaøy 14 thaùng 9 naêm 2010 oâng Diouf cuõng cho bieát cöù moãi 6 giaây thì coù 1 treû em bò cheát vì caùc vaán ñeà gaén lieàn vôùi tình traïng thieáu dinh döôõng. Vì theá naïn ñoùi laø moät ñieàu gaây vaáp phaïm coù chieàu kích roäng lôùn treân theá giôùi, vaø laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Söï kieän giaù caû thöc phaåm gia taêng gaàn ñaây coù theå ngaên caûn moät caùch nghieâm troïng caùc noã löïc ñaït caùc muïc tieâu cuûa Ngaøn naêm môùi.
Ngoaøi ra coøn coù söï kieän 20 tyû myõ kim do caùc cöôøng quoác kinh teá höùa heïn trong hoäi nghò thöôïng ñænh cuûa khoái G8 taïi L'Aquila vaãn chæ naèm treân giaáy tôø, maø chöa coù ñoùng goùp naøo. Trong hoäi nghò thöôïng ñænh taïi Pittsburg khoái G8 ñaõ taêng leân 22 tyû myõ kim. Nhöng lôøi höùa vaãn chæ laø lôøi höùa. Cho tôùi nay ñaõ chæ coù ngaân quõy 425 trieäu myõ kim trong Ngaân haøng theá giôùi. Soá tieàn naøy ñaõ ñöôc duøng ñeå trôï giuùp caáp thôùi caùc nöôùc Bangladesh, Pakistan, Rwanda, Sierra Leone vaø Togo. Vaø soá tieàn noùi treân raát xa ñoái vôùi 22 tyû myõ kim ñöôïc höùa heïn.
Ñoái vôùi oâng Jeremy Hobbs, giaùm ñoác toå chöùc Oxfam, laø lieân hieäp quy tuï 14 toå chöùc phi chính quyeàn vôùi 3,000 nhaân vieân hoaït ñoäng taïi hôn 100 quoác gia treân theá giôùi, söï giaûm thieåu tuøy thuoäc nôi söï ñoàng phoái hôïp thuaän tieän hôn laø tuøy thuoäc caùc ñöôøng loái chính trò höõu hieäu. Moät cuoäc khuûng hoaûng thöïc phaåm khaùc seõ coù theå buøng noå baát cöù luùc naøo, neáu caùc chính quyeàn khoâng ñöông ñaàu vôùi caùc lyù do gaây ra hieän töôïng naøy nhö: giaù caû thöïc phaåm gia taêng, ít ñaàu tö cho laõnh vöïc noâng nghieäp töø nhieàu thaäp nieân qua, caùc thay ñoåi khí haäu vv... Ñoái vôùi toå chöùc Oxfam caàn phaûi coù 37.5 tyõ myõ kim môùi coù theå giaûm phaân nöûa soá ngöôøi ñoùi treân theá giôùi. Baø Elisa Bacciotti, giaùm ñoác Oxfam phaân boä Italia, cho bieát caàn phaûi gia taêng söï trôï giuùp cho noâng nghieäp khoaûng 3.4 tyû myõ kim. Trong naêm 2008 Italia ñaõ chæ ñoùng goùp 162 trieäu myõ kim, töùc chæ baèng 1 phaàn 4 ngaân khoaûn ñoùng goùp cuûa Phaùp. Ñeå coù ngaân khoaûn cho caùc trôï giuùp naøy maø khoâng ñeø naëng treân ngaân saùch quoác gia, caàn phaûi ñaùnh thueá caùc vuï di chuyeån taøi chaùnh coù theå giuùp thu vaøo 650 tyû myõ kim.
Naïn ñoùi tieáp tuïc laø moät thaûm caûnh khieán cho haøng naêm treân theá giôùi coù 9 trieäu ngöôøi cheát, nghóa laø moãi thaùng coù 700,000 ngöôøi, moãi tuaàn coù 170,000 ngöôøi vaø moãi ngaøy coù 24,000 ngöôøi cheát vì khoâng coù gì ñeå aên.
Coù nhieàu lyù do giaûi thích thaûm caûnh naïn ñoùi treân theá giôùi. Tröôùc tieân laø söï kieän chính quyeàn cuûa caùc nöôùc ñang treân ñöôøng phaùt trieån ñoå ngaân quõy cho vieäc mua saém khí giôùi vaø trang bò quaân trang quaân duïng, nhöng daønh raát ít tieàn cho vieäc phaát trieån noâng nghieäp vaø thaêng tieán giaùo duïc, y teá vaø an sinh. Ñieån hình nhaát laø tröôøng hôïp cuûa chính quyeàn coäng saûn Baéc Haøn. Trong khi coù tôùi 7 trieäu ngöôøi treân toång soá 23 trieäu daân Baéc Haøn phaûi ñoùi, thì nhaø nöôùc coäng saûn lieân tuïc phung phí haøng traêm tyû myõ kim heát naêm naøy sang naêm khaùc ñeá cheá taïo caùc hoûa tieãn coù ñaàu ñaïn nguyeân töû, haàu ñe doïa Nam Haøn, Nhaät Baûn, caùc quoác gia khaùc trong vuøng vaø giöông oai vôùi theá giôùi. OÂng Jean Pierre de Margerie, nhaân vieân caáp cao Chöông trình thöïc phaåm theá giôùi cuûa Lieân Hieäp Quoác, cho bieát naêm ngoaùi 2009 gía thöïc phaåm taïi thuû ñoâ Bình Nhöôõng ñaõ gia taêng gaáp ñoâi vaø cao nhaát keå töø naêm 2004 ñeán nay. Naêm 2007 giaù moät kg gaïo laø 700-900 ñoàng Won, nay voït leân 2,000 ñoàng Won. Trong khi moät kí thòt heo giaù 5,500 Won, moät kí khoai taây giaù 5,000 Won, vaø moãi quûa tröùng gaø giaù 200 Won. Nhu yeáu phaåm ñaõ trôû thaønh xa xæ ñoái vôùi ñaïi ña soá daân Baéc Haøn. Ngaøy nay, phaûi ñeå ra moät phaàn ba tieàn löông môùi mua ñöôïc ñuû gaïo aên trong maáy ngaøy. Giaù caû thöïc phaåm maéc moû khieán cho ngöôøi daân Baéc Haøn bò ñoùi trieàn mieân vaø laøm moài cho beänh taät.
Khi phaân tích caùc thoáng keâ cuûa nhaø nöôùc Baéc Haøn, toå chöùc Löông Noâng Quoác Teá nhaän thaáy trong naêm 2007 Baéc Haøn ñaõ chæ saûn xuaát ñöôïc 3 trieäu taán nguõ coác goàm gaïo, baép, luùa maïch vaø khoai taây. Theâm vaøo ñoù caùc traän luït hoài naêm ngoaùi ñaõ khieán cho muøa maøng bò thaát thu, giaûm maát 25% toång löôïng luùa vaø 33% toång löôïng baép. Tuy tình hình kinh teá vaø noâng nghieäp toài teä nhö theá nhöng Nhaø nöôùc Bình Nhöôõng ñaõ khoâng bao giôø ñeà ra moät ñöôøng loái chính trò thöïc phaåm döïa treân khaû theå cuûa ñaát ñai; traùi laïi, vaãn döông döông töï ñaéc tuyeân boá söï ñoäc laäp cuûa mình, nhöng coøn soáng ñöôïc laø nhôø caùc trôï giuùp cuûa Nam Haøn vaø Trung Quoác. Trong khi moät phaàn tö daân chuùng cheát ñoùi, chính quyeàn coäng saûn Bình Nhöôõng vaãn meâ saûng theo ñuoåi döï aùn xaây heä thoáng ñöôøng haàm, noái lieàn caùc böùc töôïng kyû nieäm hai laõnh tuï, ñoàng thôøi seõ ñöôïc duøng laøm caùc haàm truù khi xaûy ra chieán tranh nguyeân töû.
Trong hai naêm qua söï kieän giaù thöïc phaåm leo thang ñaõ gaây ra caùc vuï baïo ñoäng phaûn ñoái cuûa daân chuùng taïi 30 quoác gia treân theá giôùi. Tuy nhieân Baéc Haøn khoâng phaûi quoác gia duy nhaát doác ñoå tieàn baïc cho vieäc cheá taïo vuõ khí.
Ñaây cuõng laø ñöôøng loái chính trò cuûa giôùi laõnh ñaïo nhieàu nöôùc ngheøo Phi chaâu, AÙ chaâu vaø chaâu Myõ Latinh, doàn ngaân quõy quoác gia cho vieäc mua saém khí giôùi cuûa caùc nöôùc kyõ ngheä giaàu, khieán cho caùi voøng luaån quaån chieán tranh, ngheøo ñoùi, chaäm tieán, beänh taät vaø doát naùt cöù theá xoay naùt töông lai haèng tyû ngöôøi treân theá giôùi.
Hieän töôïng toaøn caàu hoùa thò tröôøng khieán cho caùc nöôùc kyõ ngheä giaàu quyeát baûo veä caùc saûn phaåm cuûa mình vaø tìm kieám thò tröôøng nöôùc ngoaøi, nhöng laïi caám vaän saûn phaåm cuûa caùc nöôùc ngheøo. Beân caïnh ñoù coøn caùm doã duøng nguõ coác ñeå cheá xaêng sinh hoïc, nghóa laø ñeå cho ngöôøi daân phaûi ñoùi vaø nhöôøng nguõ coác cho caùc thöù maùy moùc vaø xe hôi. Neáu cuoäc chieán ngaøy mai laø nöôùc uoáng, thì cuoäc chieán hoâm nay laø thöïc phaåm. Ñaây laø lyù do khieán cho Trung Quoác tìm ñaát canh taùc beân Brasil, Laøo, Kazakistan, Tanzania, coäng hoøa daân chuû Congo; AÁn Ñoä tìm ñaát canh taùc beân Uruguay, Paraguay vaø vaøi nöôùc Phi chaâu khaùc; Nam Haøn tìm ñaát canh taùc ôû mieàn Nam Sudan vaø Siberia; Ai Caäp tìm ñaát canh taùc beân Ucraine vv... Taát caû laøm naûy sinh ra phong traøo thöïc daân môùi laø thöïc daân thöïc phaåm, keùo theo nhieàu heä luïy khoù löôøng trong töông lai.
(Avvenire 15&22-9-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)