Hy voïng hoøa bình
cho vuøng Trung Ñoâng
Hy voïng hoøa bình cho vuøng Trung Ñoâng.
Israel (RG 1 & 2-9-2010) - Moät vaøi nhaän ñònh cuûa Linh Muïc David Jaeger, Beà treân tænh doøng Phanxicoâ quaûn thuû Thaùnh Ñòa vaø cuûa linh muïc Ibrahim Faltas, Toång quaûn lyù cuûa doøng, veà hy voïng hoøa bình cho vuøng Trung Ñoâng.
Sau 20 thaùng beá taéc, saùng ngaøy muøng 2 thaùng 9 naêm 2010 Israel vaø Palestine ñaõ baét ñaàu trôû laïi caùc cuoäc thöông thuyeát hoøa bình taïi Washington. Phaùi ñoaøn Israel do thuû töôùng Benjamin Netanyahu caàm ñaàu, vaø phaùi ñoaøn Palestine do toång thoáng Abu Mazen höôùng daãn, ñaõ hoïp nhau tröôùc söï hieän dieän cuûa ngoaïi tröôûng Hoa Kyø, Hillary Clinton. Chieàu ngaøy muøng 1 thaùng 9 naêm 2010 trong böõa tieäc khoaûn ñaõi hai phaùi ñoaøn, toång thoáng Barack Obama noùi oâng tin töôûng raèng caùc cuoäc thöông thuyeát seõ keát thuùc toát ñeïp vaø ñem laïi hoøa bình cho vuøng Trung Ñoâng trong voøng moät naêm tôùi ñaây. OÂng tuyeân boá: "Muïc ñích laø moät thoûa hieäp thöông thuyeát giöõa hai beân giuùp chaám döùt vieäc chieám ñoùng cuûa naêm 1967 vaø ñöa tôùi vieäc thaønh laäp moät nöôùc Palestine daân chuû vaø ñoäc laäp, soáng beân caïnh nöôùc Israel vaø caùc daân toäc laùng gieàng, trong hoøa bình vaø an ninh". Cuøng tham döï böõa tieäc coù caùc nhaân vaät noã löïc daán thaân trong vieäc ñem laïi hoøa bình cho vuøng Trung Ñoâng laø nguyeân thuû töôùng Tony Blair cuûa Anh quoác, toång thoáng Mubarak cuûa Ai Caäp, vaø vua Abdallah II cuûa Giordania.
Baàu khí cuoäc thöông thuyeát caêng thaúng, vì ngaøy 31 thaùng 8 naêm 2010 ñaõ coù 4 ngöôøi Israel bò saùt haïi gaàn Hebron. Ngaøy muøng 1 thaùng 9 naêm 2010 löïc löôïng Hamas laïi thuù nhaän ñaõ phuïc kích khieán cho hai ngöôøi khaùc bò thöông. Toång thoáng Obama cuõng nhö toång thoáng Abu Mazen vaø thuû töôùng Netanyahu ñeàu than phieàn veà caùc haønh ñoäng baïo löïc gieát ngöôøi naøy vaø khaúng ñònh raèng caùc löïc löôïng cöïc ñoan seõ khoâng thaønh coâng trong vieäc phaù hoaïi tieán trình hoøa bình. Thuû töôùng Netanyahu noùi: "Toâi khoâng ñeán ñaây ñeå tìm caùc lôøi xin loãi. Toâi ñeán ñaây ñeå tìm kieám caùc giaûi phaùp cho vaán ñeà hoøa bình". OÂng ñònh nghóa toång thoáng Abu Mazen cuûa Palestine laø moät "ñoái taùc cuûa hoøa bình". Trong khi toång thoáng Mazen nhaán naïnh raèng: "Thôøi giôø khoâng ôû phía chuùng ta. Vì theá chuùng ta khoâng ñöôïc phung phí nghò löïc trong vieäc ñöông ñaàu vôùi caùc vaán ñeà teá nhò hôn".
Baùo chí Israel cuõng nhö baùo chí Araäp ñaõ chaøo möøng caùc cuoäc taùi thöông thuyeát vôùi thaùi ñoä deø daët vaø nghi ngôø, vì boùng ñen cuûa vuï khuûng boá saùt haïi 4 ngöôøi Israel vaø vaán ñeà Israel tieáp tuïc caùc vuï chieám ñaát cuûa ngöôøi Palestine vaø thaønh laäp laøng maïc treân ñaát cuûa ngöôøi Palestine ñeø naëng treân taâm tö moïi ngöôøi. Trong khi ñoù thì phía Hamas coi caùc cuoäc thöông thuyeát naøy laø "baát hôïp phaùp" vaø cho raèng chuùng "seõ thaát baïi".
Trong dieãn vaên khai maïc caùc cuoäc taùi thöông thuyeát, ngoaïi tröôûng Hillary Clinton thöøa nhaän caùc khoù khaên cuûa quùa khöù cuõng nhö hieän taïi giöõa hai daân toäc, nhöng baø tin töôûng nôi coá gaéng cuûa caû hai phía Israel vaø Palestine ñeå ñi tôùi moät thoûa hieäp hoøa bình, laøm sao ñeå hai daân toäc coù theå soáng trong hai quoác gia beân nhau trong an ninh vaø hoøa bình.
Baø khaúng ñònh raèng hai daân toäc ñaõ phaûi ñau khoå vaø ñoå quùa nhieàu maùu vaø nöôùc maét roài, ñaây laø luùc phaûi chaám döùt thöïc taïi theâ thaûm aáy. Hai daân toäc ñaùng ñöôïc höôûng hoøa bình, an ninh vaø thònh vöôïng. Hoa Kyø khoâng theå vaø seõ khoâng aùp ñaët moät giaûi phaùp naøo cho tieán trình hoøa bình taïi vuøng Trung Ñoâng. Giaûi phaùp aáy phaûi do hai beân ñoái taùc tìm ra vaø thoûa thuaän vôùi nhau theá naøo ñeå noù ñöôïc thöïc hieän trong voøng moät naêm tôùi ñaây. Baø ngoaïi tröôûng Hoa Kyø cuõng keâu goïi nhöõng ngöôøi cuûa caû hai phía cho tôùi nay ñaõ löïa choïn ñöùng ngoaøi leà hay choáng ñoái tieán trình hoøa bình, cuøng hieäp löïc vôùi hai phaùi ñoaøn ñeå tìm ra giaûi phaùp coâng baèng vaø laâu beàn cho hai daân toäc. Baø keâu goïi hai phaùi ñoaøn thöông thuyeát cuõng nhö moïi thaønh phaàn cuûa caû hai daân toäc Israel vaø Palestine yù thöùc raèng giaûi phaùp hoøa bình tuøy thuoäc nôi hoï vaø naèm trong tay hoï, chöù khoâng tuøy thuoäc ai khaùc. Sau ñoù baø Hillary Clinton ñaõ ñeå cho thuû töôùng Netanyahu vaø toång thoáng Abu Mazen laàn löôït ñöa ra lôøi tuyeân boá khai maïc caùc cuoäc thöông thuyeát hoøa ñaøm. Caû hai beân ñeàu ñoàng yù laø ñaõ ñeán luùc chaám döùt chieán tranh xung khaéc, thöøa nhaän caùc quyeàn lôïi cuûa nhau, loaïi boû caùc chöôùng ngaïi, vaø cuøng nhau kieám tìm giaûi phaùp coâng baèng vaø laâu beàn ñeå cho hai daân toäc ñöôïc soáng trong an bình thònh vöôïng trong hai quoác gia ñoäc laäp.
Trong khi ñoù taïi Castel Gandolfo Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ tieáp kieán toång thoáng Israel oâng Simon Perez. Cuoäc hoäi kieán vôùi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ keùo daøi khoaûng 40 phuùt. Hai beân ñaõ nhaéc laïi kyû nieäm chuyeán haønh höông Thaùnh Ñòa cuûa Ñöùc Thaùnh Cha hoài thaùng 5 naêm 2009 vaø ñeà caäp tôùi caùc cuoäc thöông thuyeát hoøa bình taùi nhoùm taïi Washington. Ñöùc Thaùnh Cha vaø toång thoáng caàu mong cuoäc taùi thöông thuyeát naøy ñaït ñeán moät thoûa hieäp toân troïng caùc khaùt voïng cuûa hai daân toäc Israel vaø Palestine, vaø coù khaû naêng ñem laïi moät neàn hoøa bình oån ñònh vaø laâu beàn cho Thaùnh Ñòa vaø toaøn vuøng Trung Ñoâng. Ñaây laø laàn thöù tö toång thoáng Perez gaëp Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI: hai laàn ñaàu vaøo thaùng 4 naêm 2006 vaø thaùng 9 naêm 2007 vaø laàn thöù ba trong dòp Ñöùc Thaùnh Cha haønh höông Thaùnh Ñòa hoài naêm 2009.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät vaøi nhaän ñònh cuûa Linh Muïc David Jaeger, Beà treân tænh doøng Phanxicoâ quaûn thuû Thaùnh Ñòa vaø cuûa linh muïc Ibrahim Faltas, Toång quaûn lyù cuûa doøng, veà hy voïng hoøa bình cho vuøng Trung Ñoâng.
Hoûi: Thöa cha Jaeger, toång thoáng Barck Obama ñaõ khaúng ñònh raèng coù theå tieán tôùi hoøa bình taïi vuøng Trung Ñoâng noäi trong voøng moät naêm. Coù theå thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy hay khoâng, trong khi coøn coù bieát bao nhieâu khoù khaên taïi Thaùnh Ñòa?
Ñaùp: Chaéc chaén laø coù theå thöïc hieän ñöôïc neàn hoøa bình taïi Thaùnh Ñòa, khoâng phaûi chæ vì caùc vaán ñeà ñeàu ñöôïc moïi ngöôøi bieát tôùi, maø noùi chung caû caùc giaûi phaùp cuõng ñöôïc moïi ngöôøi bieát tôùi nöõa. Caùc baûn thaûo thoûa hieäp hoøa bình ñaõ naèm trong hoäc baøn töø nhieàu naêm nay. Ñieàu thieáu cho tôùi nay khoâng phaûi laø caùc baûn thaûo thoûa hieäp hoøa bình, caùc vaên baûn, caùc giaûi phaùp hay tö töôûng, nhöng laø yù chí kyù nhaän caùc thoûa hieäp vaø caùc quyeát ñònh aáy.
Hoûi: Theo cha, ñaâu laø caùc ñieåm maø caû hai beân coù theå ñoàng yù vôùi nhau deã daøng nhaát, vaø töø ñoù coù theå ñaït söï ñoàng thuaän cuoái cuøng?
Ñaùp: Ñeå chaám döùt cuoäc xung ñoät lòch söû, dó nhieân coù vaán ñeà ngöôøi tò naïn Palestine cuûa hai cuoäc chieán hoài naêm 1948 vaø 1967, nhöng nhaát laø ngöôøi tò naïn cuûa chieán tranh naêm 1948. Veà ñieåm naøy treân thöïc teá khoâng theå coù moät giaûi phaùp ñôn thuaàn giöõa hai phe, vì vaán ñeà cuõng lieân quan tôùi caùc quoác gia tieáp nhaän phaàn ñoâng caùc ngöôøi tò naïn naøy nöõa nhö Giordania, Siria vaø nhaát laø Libaêng, nôi tình traïng soáng cuûa ngöôøi tò naïn Palestine trong caùc traïi tò naïn raát laø theâ thaûm. Chæ môùi ñaây luaät leä Libaêng ñaõ quyeát ñònh cho ngöôøi tò naïn thuoäc theá heä thöù ba thöù tö coù theå tìm coâng aên vieäc laøm taïi Libaêng, vôùi caùc quyeàn nhö quyeàn cuûa caùc nhaân coâng nöôùc ngoaøi. Veà ñieåm naøy caàn phaûi coù moät noã löïc ña quoác môùi coù theå giaûi quyeát ñöôïc.
Hoûi: Trong cuoäc taùi thöông thuyeát taïi Washington coù moät phe vaéng maët: ñoù laø löïc löôïng Hamas. Söï vaéng maët naøy, söï choáng ñoái naøy gaây ra caùc phieàn toaùi naøo thöa cha?
Ñaùp: Söï kieän löïc löôïng Hamas thoáng trò trong daûi Gaza laø trieäu chöùng cuûa söï thieáu vaéng hoøa bình. Khi seõ coù moät thoûa hieäp giöõa Israel vaø Toå chöùc giaûi phoùng Palestine, thì nhoùm Hamas seõ maát moïi tính caùch hôïp phaùp. Vì theá löïc löôïng Hamas choáng ñoái Thoûa Hieäp hoøa bình, vaø tìm moïi caùch ñeå laøm cho caùc cuoäc thöông thuyeát bò thaát baïi. Thöïc hieän vaø coù ñöôïc Thoûa hieäp hoøa bình seõ khieán cho caùc nhoùm cöïc ñoan, trong tröôøng hôïp ôû ñaây laø löïc löôïng Hamas, maát ñi moïi söï hôp phaùp tröôùc ngöôøi daân. Ñaây laø caùch thöùc duy nhaát ñeå laøm ñieàu aáy, bôûi vì chính söï thieáu vaéng hoøa bình, vieäc keùo daøi thaûm caûnh soáng cuûa ngöôøi daân Palestine trao ban söùc maïnh cho toå chöùc vuõ trang.
Sau ñaây laø vaøi nhaän ñònh cuûa cha Ibrahim Faltas, Toång quaûn lyù tænh doøng Phanxicoâ Quaûn thuû Thaùnh Ñòa, veà caùc cuoäc thöông thuyeát hoøa bình cho Thaùnh Ñòa.
Hoûi: Thöa cha, cha coù nhaän xeùt gì lieân quan tôùi caùc cuoäc taùi thöông thuyeát giöõa Israel vaø Palestine hay khoâng?
Ñaùp: Cuoäc ñoái thoaïi giöõa hai beân ñaõ tieán ñöôïc moät böôùc lôùn. Theo toâi, ñaây laø cô may cuoái cuøng cho caû hai phía Israel vaø Palestine. Vaø chuùng toâi hy voïng coù ñöôïc moät neàn hoøa bình ñích thaät.
Hoûi: Ñoái vôùi ngöôøi Israel vaø Palestine coù ñöôïc moät moät neàn hoøa bình ñích thaät coù nghóa laø gì thöa cha?
Ñaùp: Toâi nghó raèng taát caû moïi ngöôøi daân Israel cuõng nhö Palestine ñeàu hy voïng raèng cuoäc gaëp gôõ ñoái thoaïi laàn naøy khoâng gioáng caùc cuoäc thöông thuyeát trong quùa khöù, vì chuùng ñeàu ñaõ thaát baïi. Vaø vuï aùm saùt xaûy ra nhöõng ngaøy vöøa qua laø ñieàu chuùng toâi ñaõ chôø ñôïi, vì moãi khi coù böôùc tieán naøo ñoù thì laïi xaûy ra baïo löïc gieát ngöôøi nhaèm quay trôû laïi ñaøng sau bao nhieâu naêm. Ñieàu chaéc chaén ñoù laø ña soá daân cuûa caû hai beân ñeàu muoán coù hoøa bình. Toâi nhôù tôùi caâu noùi cuûa moät phuï nöõ teân laø Celine: "Chieán tranh laø moät cuoäc taøn saùt giöõa bieát bao nhieâu ngöôøi khoâng heà quan bieát nhau, cho lôïi loäc cuûa moät ít ngöôøi bieát nhau nhöng khoâng taøn saùt nhau".
Hoûi: Vuøng Gaza vaãn laø nuùt thaét khoù thaùo côûi: noù coù söùc naëng naøo ñoái vôùi vieäc taùi ñoái thoaïi hoøa ñaøm ñeå ñi tôùi moät con ñöôøng hoøa giaûi, neáu khoâng phaûi laø con ñöôøng hoøa bình thöa cha?
Ñaùp: Tröôùc heát seõ coù moät thoûa hieäp giöõa Israel vaø Palestine, laàn naøy laø ôû Washington. Toâi nghó raèng seõ coù moät thoûa hieäp giöõa hai löïc löôïng Al Fatah vaø Hamas, giöõa vuøng Cisgiordania vaø Ramallah taïi Gaza. Toâi nghó laø seõ coù ñieàu ñoù, bôûi vì caùc nöôùc A raäp ñaõ daán thaân goùp phaàn vaøo vieäc xaây döïng hoøa bình cho hai phe Israel vaø Palestine. Ñieàu maø hoï ñang laøm hieän nay laø moät göông muø göông xaáu.
Hoûi: Töø nhieàu phía khi noùi tôùi xung khaéc noäi boä trong theá giôùi Palestine, ngöôøi ta cho raèng coù caùc phe phaùi khaùc coá yù gaây ra söï xung khaéc noäi boä naøy, ñaëc bieät laø caùc nhoùm gaàn guõi phong traøo khuûng boá Al Qaeda, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Raát tieác laø cuõng coù nguy cô ñoù. Nhöng theo toâi, tröôùc sau gì thì ngöôøi Palestine cuõng phaûi tìm ra moät giaûi phaùp giöõa hoï vôùi nhau, neáu hoï thöïc söï muoán coù hoøa bình.
Hoûi: Nhö theá, caùc cuoäc taùi thöông thuyeát naøy laø böôùc ñaàu tieân khieán cho moïi ngöôøi ñeàu hy voïng?
Ñaùp: Vaâng, ñoù laø nieàm hy voïng cuûa taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø daân chuùng ôû ñaây, bôûi vì hoï heát chòu ñöïng noåi roài. Chuùng ta cuõng khoâng neân queân raèng ñaây laø cuoäc gaëp gôõ ñích thöïc ñaàu tieân giöõa toång thoáng Abu Mazen vaø thuû töôùng Netanyahu. Vaø chuùng toâi hy vong raèng caû hai beân tìm ra moät thoûa hieäp vaø giaûi quyeát moïi vaán ñeà coøn toàn ñoïng. Theo toâi, vaán ñeà phöùc taïp nhaát vaø khoù nhaát laø vaán ñeà cuûa thaønh Gieârusalem.
(RG 1.2-9-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)