Vaøi neùt veà Ñöùc hoàng y Peter Turkson
chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa thaùnh
Coâng Lyù vaø Hoøa Bình
Vaøi neùt veà Ñöùc hoàng y Peter Turkson, chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa thaùnh Coâng Lyù vaø Hoøa Bình.
Roma [La Croix 7/9/2010] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Ñöùc hoàng y Peter Turkson ñaõ ñöôïc Ñöùc thaùnh cha Benedicto XVI boå nhieäm laøm chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa thaùnh Coâng lyù vaø Hoøa bình caùch ñaây gaàn moät naêm. Naêm nay 61 tuoåi, vò Hoàng y ngöôøi Ghana naøy noùi veà cô quan maø ngaøi ñöùng ñaàu nhö sau: "Cô caáu cuûa chuùng toâi raát nheï nhaøng. Tính taát caû chuùng toâi chæ coù 18 ngöôøi. Nhöng laõnh vöïc hoaït ñoäng vaø suy tö cuûa chuùng toâi bao truøm caùc vaán ñeà chính trò, kinh teá, giaûi tröø vuõ khi, nhaân quyeàn vaø moâi sinh..."
Chính vì vôùi soá nhaân söï haïn heïp nhö theá maø Hoäi ñoàng Toøa thaùnh coâng lyù vaø hoøa bình phaûi hôïp taùc vôùi nhieàu cô quan khaùc nhö caùc toå chöùc Caritas taïi caùc nöôùc, phong traøo trí thöùc Coâng giaùo Pax Christi, caùc Giaùo phaän, caùc Ñaïi hoïc Coâng giaùo.
Theo truyeàn thoáng ñöôïc caùc vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi ñeå laïi, nhöùt laø Ñöùc hoàng y Roger Etchegaray, Ñöùc hoàng y Turkson luoân ñeán taïi choã ñeå quan saùt vaø thaåm ñònh tình hình. Chaúng haïn môùi ñaây, ngaøi ñaõ ñeán Nigeria, nôi ñang dieãn ra nhöõng cuoäc xung ñoät ñaãm maùu giöõa caùc saéc toäc. Dó nhieân, Phi Chaâu vaãn laø luïc ñòa thaân thöông cuûa vò Hoàng y luoân vui töôi vaø haõnh dieän veà nguoàn goác cuûa mình. Ngaøi noùi: "Ghana, xöù sôû cuûa toâi, ñöôïc ñaët teân töø moät vöông quoác raát coå xöa taïi Phi Chaâu. Döôùi thôøi thuoäc ñòa Anh, vì nhöõng moû vaøng, nöôùc toâi ñoåi thaønh "Gold Coast" [bôø bieån vaøng].
Theo Ñöùc hoàng y chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa thaùnh coâng lyù vaø hoøa bình, lòch söû cuûa Ghana cuõng laø lòch söû toân giaùo. Ngaøi keå laïi: "Ñöôïc ngöôøi Boà Ñaøo Nha "khaùm phaù", chuùng toâi trôû thaønh Coâng giaùo. Sau ñoù ñeán löôït ngöôøi Hoøa lan, chuùng toâi laïi theo giaùo phaùi "Calvinist". Vaø khi ngöôøi Anh ñeán, chuùng toâi laïi trôû thaønh "methodist" vaø Cnh giaùo. Giaùo hoäi cuûa chuùng toâi raát coå xöa, nhöng chuùng toâi chöa bao giôø bieát ñeán moät Kitoâ giaùo maø khoâng coù chia reõ".
Ñöùc hoàng y Turkson cho bieát: thaân phuï ngaøi laø moät ngöôøi Coâng giaùo laøm ngheà thôï moäc. Meï ngaøi voán theo "Methodist"ñaõ trôû laïi Coâng giaùo. Hai oâng baø coù taát caû 10 ngöôøi con, 6 trai vaø 4 gaùi. Do ñoù, vò Hoàng y ñaàu tieân trong lòch söû Ghana naøy coù treân döôùi 30 ngöôøi chaùu. Ngaøi cho bieát theâm: "Chuùng toâi soáng taïi Nsuta, moät thaønh phoá khai thaùc haàm moû. Thænh thoaûng coù moät linh muïc ngöôøi Hoøa lan ñeán laøm muïc vuï trong giaùo xöù. Naêm 10 tuoåi, toâi ñaõ vieát thö cho vò linh muïc ñeå cho bieát laø toâi muoán vaøo chuûng vieän. Cha toâi taäp hoïp moïi ngöôøi trong nhaø laïi vaø giaûi thích veà söï choïn löïa cuûa toâi. Vaø cha toâi ñaõ ñoàng yù".
Ñöùc hoàng y noùi raèng sau naøy Giaùm muïc cuûa ngaøi ñaõ gôûi ngaøi sang tu hoïc taïi Hoa kyø. Naêm 1975, ngaøi chòu chöùc linh muïc cho Giaùo phaän Cape Coast laø giaùo phaän coå xöa nhöùt taïi Ghana, ñöôïc thaønh laäp naêm 1879.
Vò hoàng y töông lai tieáp tuïc theo hoïc taïi Hoïc Vieän Thaùnh Kinh ôû Roma. Chính taïi ñaây maø naêm 1992, ngaøi nhaän tin ñöôïc Ñöùc thaùnh cha boå nhieäm laøm Giaùm muïc giaùo phaän cuûa ngaøi. Ngaøi ñaõ xin ñöôïc taán phong giaùm muïc taïi Ghana ñeå ñöôïc gaàn guõi vôùi daân chuùng maø ngaøi seõ phuïc vuï.
Naêm naêm sau, ngaøi ñöôïc baàu laøm chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Ghana. Naêm 2003, ngaøi ñöôïc ñöùc Gioan Phaolo II naâng leân baäc Hoàng y. Trong Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi laàn thöù hai veà Phi Chaâu, ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm töôøng trình vieân chính.
Luoân theo doõi söï taêng tröôûng nhanh choùng cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Phi Chaâu, Ñöùc hoàng y Turkson nhaän ñònh raèng "taïi Phi Chaâu, caùc moái giaây gia ñình vaø saéc toäc mang laïi yù nghóa cho cuoäc soáng. Tuy nhieân, theo ngaøi, caùc tín höõu Kitoâ caàn phaûi bieát höôùng caùi nhìn cuûa mình ñeán nhöõng ngöôøi ngoaøi gia ñình vaø saéc toäc cuûa mình. Rwanda laø moät ñieån hình cho thaáy raèng moät caùi nhìn nhö theá vaãn coøn laø ñieàu khoù khaên ñoái vôùi nhieàu ngöôøi Phi chaâu. Ñaây quaû laø moät thaùch ñoá cho Giaùo hoäi taïi Phi Chaâu. Theo Ñöùc hoàng y Turkson, caàn phaûi vöôït qua khoûi thöù Kitoâ giaùo vuï hình thöùc, bôûi vì nhöõng hình thöùc beà ngoaøi khoâng daãn con ngöôøi ñeán vôùi Chuùa Kitoâ.
Ñöùng tröôùc thaùch ñoá naøy, Ñöùc hoàng y chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa thaùnh coâng lyù vaø hoøa bình chuù yù moät caùch ñaëc bieät ñeán moät soá phong traøo ñaëc suûng Thaùnh Linh. Theo ngaøi, nhöõng phong traøo naøy coù theå laép ñaày hoá saâu vaø mang laïi yù nghóa cho ñôøi soáng ñöùc tin.
Nhaän ñònh veà AÂu Chaâu, vò Hoàng y ngöôøi Phi Chaâu naøy xem ra cuõng khoâng nhaân nhöôïng. Daïo thaùng 10 naêm 2009, taïi Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Phi Chaâu, ngaøi vaø nhieàu vò chuû chaên Giaùo hoäi taïi Phi Chaâu ñaõ khoâng ngaàn ngaïi toá caùo ñieàu maø caùc ngaøi goïi laø "chuû nghóa ñeá quoác vaên hoùa môùi" vaø "nhöõng moâ hình gia ñình môùi" xuaát phaùt töø AÂu Chaâu.
Ñöùc hoàng y Turkson giaûi thích raèng taïi Phi Chaâu, moïi ngöôøi ñeàu xem mình nhö thaønh phaàn cuûa cuøng moät gia ñình nhaân loaïi vaø moïi ngöôøi ñeàu muoán baûo toàn gia ñình aáy baèng caùch trao ban söï soáng. Ngaøi noùi: "Neáu ngöôøi ta ñeà nghò vôùi chuùng toâi nhöõng loái soáng khoâng cho pheùp truyeàn sinh, chuùng toâi cho ñoù laø moät haønh ñoäng xuùc phaïm ñeán söï soáng coøn cuûa xaõ hoäi..." Ngaøi nhaán maïnh: phaûi toân troïng quyeàn cuûa nhöõng nhoùm thieåu soá, nhöùt laø nhöõng ngöôøi ñoàng tính. Nhöng ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø nhìn nhaän loái soáng cuûa hoï."
Veà moái quan heä giöõa AÂu chaâu vaø Phi Chaâu, Ñöùc hoàng y Turkson noùi: "Neáu AÂu Chaâu trôû neân khoâ ñaïo hôn, thì chuùng toâi seõ moà coâi; chuùng toâi thöøa höôûng gia taøi ñöùc tin nhöng laïi khoâng coù cha meï".
Nhaän ñònh veà nhöõng tai tieáng veà laïm duïng tình duïc treû em cuûa haøng giaùo só, Ñöùc hoàng y chuû tòch Hoäi ñoàng Toøa thaùnh coâng lyù vaø hoøa bình noùi raèng ñoäc thaân linh muïc khoâng phaûi laø moät vaán ñeà ñöôïc ñaët ra cho rieâng Phi Chaâu. Theo ngaøi, laø linh muïc hay coù gia ñình, ai cuõng phaûi trung thaønh vôùi baäc soáng cuûa mình. Ngaøi noùi raèng ñoäc thaân linh muïc khoâng phaûi laø moät ñieàu töï nhieân, do ñoù ngöôøi ta chæ coù theå soáng ñoäc thaân nhôø söï trôï giuùp cuûa Chuùa maø thoâi.
Laø ngöôøi ñaõ tham döï vaøo Maät nghò Hoàng y baàu ñöùc Benedicto XVI laøm Chuû Chaên Giaùo hoäi hoaøn vuõ, Ñöùc hoàng y Turkson thöôøng ñöôïc hoûi: lieäu coù theå coù moät vò Hoàng y ngöôøi Phi Chaâu khoâng? Ngaøi chæ traû lôøi: "Neáu Chuùa muoán thaáy moät ngöôøi da ñen laøm Giaùo hoaøng, thì haõy caûm taï Ngaøi".
CV.