Hoài giaùo vaø Coâng giaùo taïi Hoa Kyø
Hoài giaùo vaø Coâng giaùo taïi Hoa Kyø.
Hoa Kyø [CNS 20/8/2010] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Döï aùn xaây caát moät trung taâm vaên hoùa vaø moät ñeàn thôø Hoài giaùo gaàn nôi xaûy ra cuoäc khuûng boá ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2001 taïi New York, Hoa kyø, ñang taïo ra nhieàu tranh caõi soâi noåi. Theo haõng thoâng taán Coâng giaùo Hoa kyø CNS, caùc phaûn öùng choáng Hoài giaùo hieän nay gôïi laïi chính nhöõng kyø thò vaø loaïi tröø maø ngöôøi Coâng giaùo ñaõ traûi qua caùch ñaây 100 naêm.
Hoài ñaàu muøa heø naêm 2010, moät coâng ty ñaõ trình baøy döï aùn bieán cô sôû Haõng "Burlington Coast Factory" thaønh moät trung taâm vaên hoùa Hoài giaùo cao 9 taàng, trong ñoù coù caû moät ñeàn thôø. Hieän nay vì khoâng ñuû choã trong ñeàn thôø Al Farah, coäng ñoàng Hoài giaùo taïi ñaây ñang phaûi xöû duïng moät choã troáng trong moät trung taâm baùn leõ ñeå toå chöùc caùc buoåi thôø phöôïng.
Tuy nhieân, taïi New York cuõng nhö nhieàu nôi khaùc treân khaép nöôùc Myõ, nhieàu ngöôøi cho raèng döï aùn xaây caát trung taâm vaên hoùa Hoài giaùo treân ñaây laø moät haønh ñoäng nhuïc maï ñoái vôùi vieäc töôûng nieäm nhöõng naïn nhaân cuûa vuï khuûng boá Trung Taâm Thöông Maïi. OÂng Newt Gingrich, cöïu chuû tòch quoác hoäi Hoa kyø, noùi raèng döï aùn cuõng laø moät yù ñoà cuûa nhöõng ngöôøi hoài giaùo cöïc ñoan muoán "hueânh hoang chöùng minh raèng hoï coù theå xaây caát moät ñeàn thôø Hoài giaùo ngay gaàn choã maø 3 ngaøn ngöôøi Myõ ñaõ bò saùt haïi".
Nhöõng ngöôøi uûng hoä döï aùn thì laäp luaän raèng quyeàn töï do toân giaùo coù nghóa laø caùc nhoùm Hoài giaùo coù quyeàn xaây caát ñeàn thôø. Hoï cuõng giaûi thích raèng nôi xaây caát ñeàn thôø naèm caùch nôi xaûy ra cuoäc khuûng boá ñeán 6 con ñöôøng.
Theo giaùo sö Chester Gillis, khoa tröôûng phaân khoa thaàn taïi Ñaïi hoïc Georgetown cuûa Doøng Teân, nhöõng gì maø ngöôøi Hoài giaùo ñang traûi nghieäm cuõng gioáng nhö nhöõng kyø thò vaø loaïi tröø maø ngöôøi Coâng giaùo phaûi gaùnh chòu caùch ñaây hôn 100 naêm. Troïng taâm cuûa cuoäc tranh luaän chính laø söï hieåu laàm vaø oùc baøi ngoaïi.
Theo giaùo sö Gillis, nhöõng ngöôøi môùi ñeán xaõ hoäi Hoa Kyø luoân bò ñaåy ra beân leà. Ngöôøi ta ñaõ töøng sôï ngöôøi Coâng giaùo vì cho raèng hoï trung thaønh vôùi moät theá löïc beân ngoaøi laø Toøa Thaùnh. Vôùi ngöôøi Hoài giaùo thì ngöôøi ta sôï raèng hoï coù theå lieân keát vôùi moät chính phuû Hoài giaùo hay moät toå chöùc khuûng boá.
Trong moät cuoäc hoïp baùo hoâm 18 thaùng 8 naêm 2010, Ñöùc cha Timothy Dolan, Toång giaùm muïc New York noùi raèng "ngöôøi Coâng giaùo raát nhaäy caûm vôùi vaán ñeà naøy bôûi vì trong quaù khöù hoï cuõng ñaõ töøng bò kyø thò". Ñöùc toång giaùm muïc New York noùi raèng ngaøi raát sung söôùng ñöôïc ñöùng ra laøm trung gian ñeå tìm moät thoûa hieäp cho döï aùn noùi treân. Theo ngaøi, caàn phaûi coù moät cuoäc thaûo luaän vaên minh, hôïp lyù, toân troïng vaø yeâu thöông.
Veà phaàn mình, toång thoáng Barack Obama cuõng ñaõ töøng noùi raèng xeùt theo töï do toân giaùo, ngöôøi Hoài giaùo coù quyeàn xaây caát moät ñeàn thôø gaàn nôi xaûy ra cuoäc khuûng boá. Tuy nhieân, toång thoáng Hoa kyø cuõng noùi raèng theo khoân ngoan caàn phaûi caân nhaéc ñeå xem coù neân tieán haønh moät döï aùn nhö theá khoâng.
Nhöõng ngöôøi soáng soùt töø cuoäc khuûng boá ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2001 thì chia thaønh hai nhoùm: moät nhoùm kòch lieät choáng laïi döï aùn vì hoï cho raèng ñaây laø moät haønh ñoäng "xuùc phaïm" ñeán nôi ñaõ xaûy ra cuoäc khuûng boá. Moät nhoùm khaùc thì cho raèng moät ñeàn thôø Hoài giaùo ñöôïc döïng leân taïi ñoù coù theå laø "moät nôi ñeå chöõa trò, hoøa giaûi vaø caûm thoâng".
Cuoäc tranh caõi ñaõ laøm phaùt sinh caùc cuoäc vaän ñoäng chính trò, caùc chöông trình hoäi thoaïi treân truyeàn thanh truyeàn hình vaø khoâng bieát bao nhieâu cuoäc thaûo luaän treân maïng löôùi Internet.
Daïo thaùng 7 naêm 2010, taïi Staten Island, ban quaûn trò cuûa nhaø thôø Coâng giaùo St Margaret ñaõ khoâng chaáp nhaän baùn moät tu vieän cuõ cho Hoäi Hoài giaùo Myõ ñeå xaây caát moät ñeàn thôø. Nhöõng ngöôøi choáng laïi vieäc baùn tu vieän noùi raèng ñeàn thôø Hoài giaùo seõ taïo nhieàu vaán ñeà keït xe vaø ñaäu xe. Nhöng cuõng coù nhieàu ngöôøi cho bieát: hoï sôï raèng Hoäi Hoài Giaùo Myõ noùi treân coù dính líu vôùi moät toå chöùc khuûng boá.
Môùi ñaây, moät toå chöùc Tin laønh taïi bang Florida cho bieát hoï seõ toå chöùc moät buoåi ñoát Kinh Coran vaøo ngaøy 11 thaùng 9 naêm 2010.
Giaùo sö Gillis noùi raèng thaùi ñoä kyø chò vaø choáng ñoái Hoài giaùo hieän nay cuõng ñaõ töøng xaûy ra ñoái vôùi ngöôøi Coâng giaùo vaøo ñaàu theá kyû 19. Töï ñieån baùch khoa Coâng giaùo ghi laïi raèng vaøo naêm 1853, caùc nhoùm quaù khích ñaõ taán coâng vaøo nhaø thôø chính toøa Cincinnati, bang Ohio. Moät naêm sau nhieàu cuoäc taán coâng khaùc cuõng xaûy ra taïi nhieàu nhaø thôø khaùc taïi caùc bang New Jersey, Maine vaø New Hampshire. Töï ñieån baùch khoa Coâng giaùo keå laïi vieäc moät linh muïc taïi bang Maine bò loâi ra khoûi nhaø thôø vaø haønh haï moät caùch daõ man. Nhieàu tu vieän taïi bang Massachusetts vaø bang Texas bò thieâu ñoát.
Sôû dó caùc tröôøng hoïc, beänh vieän vaø caùc toå chöùc daønh cho caùc vaên só, baùc só vaø giaùo vieân Coâng giaùo ñöôïc phaùt trieån laø bôûi ngöôøi Coâng giaùo khoâng ñöôïc pheùp tham gia vaøo caùc toå chöùc khaùc cuûa Tin laønh.
Phaûi maát hôn moät traêm naêm sau môùi coù nhöõng laøn soùng di daân AÙi nhó lan vaø YÙ ñeán Hoa kyø. Luùc ñoù, soá ngöôøi Coâng giaùo môùi ñuû lôùn ñeå trôû thaønh moät löïc löôïng xaõ hoäi vaø nhöõng thaønh kieán choáng laïi Coâng giaùo môùi baét ñaàu phai môø.
Ngoaøi ra, con soá binh só Coâng giaùo tham gia vaøo ñeä nhò theá chieán cuõng ñaõ ñoùng goùp nhieàu vaøo vieäc thay ñoåi xaõ hoäi Hoa kyø. Nhôø "Luaät GI", töùc luaät naâng ñôõ caùc cöïu chieán binh, sau khi giaûi nguõ, nhieàu ngöôøi Coâng giaùo ñaõ ghi danh theo hoïc Ñaïi hoïc vaø nhö vaäy gia taêng con soá trí thöùc Coâng giaùo. Keå töø ñoù, ngöôøi Coâng giaùo ñaõ trôû thaønh moät löïc löôïng ñaùng keå trong kinh doanh, chính trò vaø caùc laõnh vöïc khaùc nhö luaät vaø giaùo duïc.
CV.