Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII
ñaõ cöùu soáng 200,000 ngöôøi Do Thaùi
Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII ñaõ cöùu soáng 200,000 ngöôøi Do Thaùi.
Vatican (CNA & SIR 9-7-2010) - Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII ñaõ toå chöùc cuoäc xuaát haønh vó ñaïi ñeå cöùu soáng 200,000 ngöôøi Do thaùi ra khoûi nöôùc Ñöùc, ba tuaàn sau vuï Ñöùc Quoác Xaõ boá raùp ngöôøi Do thaùi trong ñeâm muøng 9 raïng ngaøy muøng 10 thaùng 11 naêm 1938.
Ñoù ñaõ laø moät phaàn keát quûa cuoäc tìm toøi cuûa söû gia Michael Hesemann, ngöôøi Ñöùc, hieän ñang tra cöùu caùc taøi lieäu cuûa Vaên Khoá Vaticaêng lieân quan tôùi Ñöùc Pio XII vaø cuoäc dieät chuûng Do thaùi thôøi ñeä nhò theá chieán. Tieán só Hasemann thuoäc toå chöùc "Loùt ñöôøng Pave the Way", moät hieäp hoäi lieân toân coù truï sôû taïi Hoa Kyø. Tin treân ñaây ñaõ ñöôïc nhaät baùo Daily Telegraph cuûa Hoa Kyø vaø nhaät baùo Ha Aretz cuûa Israel ñaêng taûi. Trong baøi phoûng vaán ñaønh cho nhaät baùo Daily Telegraph söû gia Hesemann cho bieát ngaøy 30 thaùng 11 naêm 1938 Ñöùc Hoàng Y Eugenio Pacelli, Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh, Giaùo Hoaøng töông lai, vieát thö cho caùc Giaùm Muïc toaøn theá giôùi, vaø thuùc giuïc caùc vò xin hoä chieáu cho "caùc tín höõu Coâng giaùo khoâng phaûi laø ngöôøi Arian" vaø "caùc ngöôøi Do thaùi theo Kitoâ giaùo" muoán rôøi nöôùc Ñöùc. Ñöùc Hoàng Y Pacelli ñaõ coù theå xin hoä chieáu vì thoûa hieäp Toøa Thaùnh kyù naêm 1933 vôùi Ñöùc Quoác Xaõ coù khoaûn che chôû nhöõng ngöôøi Do thaùi theo Kitoâ giaùo. Söû gia Hesemann noùi hai kieåu goïi treân ñaây chæ laø kieåu che ñaäy, ñeå traùnh khoâng cho ñöùc quoác xaõ khaùm phaù ra lyù do ñích thaät cuûa vieäc xin hoä chieáu noùi treân.
Bình luaän veà khaùm phaù treân ñaây nhaät baùo Ha Aretz vieát: "Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII ñaõ bò chæ trích vì söï "thinh laëng" cuûa ngöôøi trong cuoäc Dieät chuûng Do thaùi vaø vì ñaõ khoâng coâng khai toá caùo vaø ra vaï tuyeät thoâng cho Hitler. Giôø ñaây khaùm phaù môùi naøy coù theå chöùng minh cho thaáy vieäc coi Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII laø ngöôøi cuûa Hitler laø khoâng ñuùng".
"Ñeâm thuûy tinh" laø maät leänh ñöùc quoác xaõ duøng ñeå khôûi söï taán coâng ngöôøi Do thaùi, baèng caùch ñaäp beå kính cuûa caùc haøng quaùn, nhaø cöûa vaø cô sôû Do thaùi taïi Ñöùc, AÙo vaø Tieäp Khaéc.
Trong ñeân muøng 9 raïng ngaøy muøng 10 thaùng 11 naêm 1938 ñaõ coù 400 ngöôøi bò gieát, 267 hoäi ñöôøng Do thaùi bò thieâu ruïi, 7,500 haøng quaùn Do thaùi bò cöôùp phaù vaø khoaûng 30,000 ngöôøi bò ñaày tôùi caùc traïi taäp trung Dachau, Buchenwald vaø Sachsenhausen.
Töø bao thaäp nieân qua coù nhieàu toå chöùc Do thaùi vaãn maïnh meõ chæ trích Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII ñaõ thinh laëng khoâng toá caùo cuoäc dieät chuûng Do thaùi, ñaëc bieät sau khi coù tin aùn phong Chaân phöôùc cho Ñöùc Pio XII ñöôïc tieán haønh.
Vaøo thaùng 4 naêm 2009 trong moät cuoäc phoûng vaán daønh cho haõng thoâng taán Coâng giaùo CNA oâng Gary Krupp, chuû tòch toå chöùc "Loùt ñöôøng Pave the Way" cho bieát cöù moãi laàn söû gia Hesemann vaøo Vaên Khoá Vaticang, laø oâng laïi rôøi Vaên Khoá vôùi moät taøi lieäu môùi lieân quan tôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII vaø chöùng minh cho thaáy Ñöùc Pio XII chieán ñaáu choáng laïi phong traøo baøi Do thaùi vaø coù coâng cöùu soáng ngöôøi Do thaùi. Theo oâng caùc söû gia vaø caùc nhaø pheâ bình Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII ñaâu coù caàn chôø ñôïi Toøa Thaùnh môû Vaên Khoá maät ñeå coù theå nghieân cöùu, vì hoï coù nhieàu taøi lieäu quùa söùc ñeå ñoïc, maø khoâng laøm. Vaø ñoù laø ñieàu gaây thaát voïng" (CNA & SIR 9-7-2010).
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)