Tình traïng Giaùo hoäi taïi Sudan
Tình traïng Giaùo hoäi taïi Sudan.
Sudan [National Catholic Register 7/7/2010] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Thaäp nieân 80, khi Ñöùc cha Macram Max Gassis ñöôïc boå nhieäm laøm Giaùm muïc giaùo phaän El Obeid, Sudan, ngaøi nhaän thaáy ñaây laø moät Giaùo phaän bò taøn phaù bôûi cuoäc noäi chieán vaø moät cheá ñoä aùp böùc taøn baïo.
Giaùo phaän El Obeid traûi daøi ñeán moät nöûa dieän tích Sudan. Phaàn lôùn giaùo daân khoâng höôûng ñöôïc giaùo duïc vaø ngay caû nöôùc uoáng trong laønh.
Ba thaäp nieân sau, Ñöùc cha Gassis coù theâm moät vò Giaùm muïc phoù laø Ñöùc cha Michael Didi Adgum Mangoria, xuaát thaân töø Toång giaùo phaän Khartoum, thuû ñoâ Sudan.
Hieän nay Giaùo phaän Obeid ñöôïc xem nhö moät vuøng ñaát "vaên minh" giöõa moät ñaát nöôùc ñang phaûi chìm ngaäp trong moät thöù Hoài giaùo cöïc ñoan.
Theo baø Nina Shea, giaùm ñoác Trung Taâm Töï Do Toân Giaùo taïi Washington, Ñöùc cha Gassis laø moät ngöôøi coù vieãn kieán; ngaøi ñaõ thaønh coâng trong vieäc xaây döïng nhöõng haï taàng cô sôû phuïc vuï khoâng nhöõng cho caùc tín höõu Kitoâ ngheøo vaø bò baùch haïi, maø coøn cho caû nhöõng ngöôøi thôø vaät linh vaø ngöôøi Hoài giaùo taïi mieàn Trung Sudan.
Baø Shea ca ngôïi Ñöùc cha Gassis vì xaây döïng ñöôïc moät neàn vaên minh Kitoâ giaùo ñoái ñaàu vôùi Hoài giaùo cöïc ñoan.
Môùi ñaây, toång thoáng Sudan, oâng Bashir ñaõ bò truy toá ra tröôùc Toøa aùn quoác teá vì toäi aùc chieán tranh taïi Darfur, mieàn Taây Sudan.
Naêm 2005, moät thoûa öôùc hoøa bình toaøn dieän ñaõ chaám döùt cuoäc noäi chieán, caûi thieän nhöõng ñieàu kieän soáng trong Giaùo phaän Obeid laø nôi chæ coù 1.6 phaàn traêm daân soá theo Coâng giaùo.
Vieäc chaám döùt tình traïng thuø nghòch ñaõ cho pheùp Ñöùc cha Gassis ñöôïc töï do ñi laïi trong Giaùo phaän cuûa ngaøi. Nhöng ngaøi cuõng nhìn nhaän raèng baïo ñoäng coù theå trôû laïi, duø cho keát quaû cuûa cuoäc tröng caàu daân yù saép tôùi coù toát ñeïp ñeán ñaâu.
Nhaân chuyeán vieáng thaêm Hoa kyø môùi ñaây, Ñöùc cha Gassis ñaõ daønh cho baùo "The National Catholic Register" moät cuoäc phoûng vaán, qua ñoù ngaøi cho bieát: truï sôû cuûa ngaøi vaãn tieáp tuïc ñaët taïi Nairobi, Kenya, laø nôi ngaøi ñang soáng löu vong. Ngaøi ñöôïc môøi trôû laïi Sudan, nhöng ngaøi noùi raèng ngaøi chæ quyeát ñònh sau cuoäc tröng caàu daân yù vaøo naêm tôùi.
Vì tình traïng baát oån chính trò lieân tuïc taïi Sudan cho neân Ñöùc cha Gassis luoân toû ra caån troïng. Ngaøi noùi raèng taïi Sudan baát cöù vò muïc töû naøo cuõng coù theå bò xem nhö moät "keû thuø chính trò".
Taïi Sudan, chuûng toäc laø moät yeáu toá quan troïng laøm phaùt sinh caùc cuoäc vi phaïm nhaân quyeàn. Trong quaù khöù, ngaøi ñaõ töøng leân aùn nhöõng luaät "xem ngöôøi ngoaøi Hoài giaùo nhö coâng daân haïng hai".
Nhieàu quan saùt vieân ngoaïi quoác noùi raèng caùc cuoäc baïo ñoäng coù theå buøng noå laïi vaø ngöôøi daân mieàn nam Sudan raát coù theå khoâng theå tham gia cuoäc tröng caàu daân yù. Theo thoûa öôùc naêm 2005, luaät Hoài giaùo chæ coù giaù trò ôû mieàn Baéc Sudan. Taïi mieàn nam, laø nôi coù ñoâng tín höõu Kitoâ, quoác hoäi seõ quyeát ñònh veà töông lai cuûa luaät naøy.
Neáu keát quaû cuoäc tröng caàu daân yù vaøo naêm 2011 khoâng cho pheùp mieàn Nam ñöôïc ñoäc laäp, thì chính phuû do Maët Traän quoác gia Hoài giaùo laõnh ñaïo seõ tuyeân boá raèng hoï ñöôïc "quyeàn" taùi laäp chính saùch ñaøn aùp. Caùc quan saùt vieân ngoaïi quoác cuõng lo ngaïi raèng neáu cuoäc tröng caàu daân yù cho pheùp mieàn Nam ñöôïc ñoäc laäp thì mieàn Baéc coù theå can thieäp baèng quaân söï ñeå kieåm soaùt caùc gieáng daàu cuûa Mieàn Nam. Caùc chuyeân gia cuõng neâu vaán ñeà laø lieäu chính phuû ñòa phöông ôû Mieàn Nam coù khaû naêng ñaùp öùng nhu caàu cuûa daân chuùng vaø chaän ñöùng naïn tham nhuõng khoâng.
Nhöng duø töông lai coù theá naøo ñi nöõa, Ñöùc cha Gassis vaãn hoan ngheânh vieäc boå nhieäm moät Giaùm muïc phoù cho Giaùo phaän cuûa ngaøi.
Maëc duø ñang choáng choïi vôùi beänh ung thö, Ñöùc cha Gassis vaãn haêng say trong vieäc gaây quó cho caùc chöông trình phaùt trieån trong Giaùo phaän cuûa ngaøi.
Sinh ra vaø lôùn leân taïi Khartoum, thuû ñoâ vôùi ña soá daân theo Hoài giaùo, Ñöùc cha Gassis laø moät tín höõu Kitoâ AÙ raäp. Sau Trung hoïc, ngaøi nhaäp doøng caùc cha Comboni vaø ñöôïc gôûi ñi du hoïc taïi AÂu Chaâu vaø Hoa kyø.
Ñaàu thaäp nieân 90, ngaøi vaø nhieàu nhaø laõnh ñaïo khaùc ñaõ leân tieáng baùo ñoäng raèng chính phuû Khartoum ñang vuõ trang cho caùc nhoùm daân quaân AÙ raäp ñeå caøn queùt caùc thoân laøng ôû mieàn Nam vaø baét coùc caùc phuï nöõ, treû em cuõng nhö suùc vaät. Ñaõ coù haøng traêm ngaøn phuï nöõ vaø treû em mieàn Nam Sudan bò bieán thaønh noâ leä.
Vì ñaõ leân tieáng toá caùo haønh ñoäng daõ man treân ñaây tröôùc UÛy ban nhaân quyeàn Lieân hieäp quoác, Quoác hoäi Hoa kyø vaø Lieân AÂu, cho neân Ñöùc cha Gassis ñaõ bò chính phuû Khartoum ra leänh baét giöõ. Ñaây laø lyù do khieán ngaøi phaûi leân ñöôøng löu vong sang Kenya. Keå töø ñoù, ngaøi ñaõ khoâng ngöøng leân tieáng toá caùo cuoäc ñaøn aùp cuûa chính phuû Sudan tröôùc coâng luaän theá giôùi.
Nhöõng noã löïc cuûa Ñöùc cha Gassis ñaõ khieán chính phuû Hoa kyø ñaët Sudan vaøo öu tieân haøng ñaàu trong chính saùch ngoaïi giao. Trong moät phuùc trình naêm 2002, chính phuû Hoa kyø tuyeân boá raèng ñaõ coù 2 trieäu ngöôøi daân mieàn Nam Sudan bò chính phuû saùt haïi trong cuoäc noäi chieán. Chæ nhôø aùp löïc cuûa quoác teá maø cuoái cuøng Sudan ñaõ phaûi kyù teân vaøo thoûa öôùc hoøa bình toaøn dieän naêm 2005 vaø cuoäc noäi chieán môùi chaám döùt.
CV.