Baèng chöùng môùi cho thaáy ñöùc Pio XII
ñaõ noã löïc cöùu thoaùt ngöôøi Do thaùi
vaø vaên hoùa cuûa hoï
Baèng chöùng môùi cho thaáy ñöùc Pio XII ñaõ noã löïc cöùu thoaùt ngöôøi Do thaùi vaø vaên hoùa cuûa hoï.
Roma [Zenit 5/7/2010] - Caùc vaên khoá maät cuûa Toøa thaùnh cho thaáy ñöùc Pio XII khoâng nhöõng ñaõ goùp phaàn cöùu thoaùt haøng ngaøn ngöôøi Do thaùi, maø coøn baûo toàn vaên hoùa cuûa hoï.
Hoâm 29 thaùng 6 naêm 2010, Saùng hoäi coù teân laø "Pave the way" [môû ra con ñöôøng] ñaõ loan baùo raèng caùc nhaø nghieân cöùu cuûa Saùng hoäi ñaõ khaùm phaù ñöôïc nhöõng taøi lieäu raát quan troïng chöùng minh nhöõng noã löïc cuûa Ñöùc Pio XII trong vieäc cöùu thoaùt ngöôøi Do thaùi trong thôøi ñeä nhò theá chieán.
Trong luùc söu tra caùc vaên khoá maät cuûa Toøa Thaùnh, oâng Michael Hesemann, moät söû gia ngöôøi Ñöùc vaø ñaïi dieän cuûa Saùng hoäi "Pave the Way" ñaõ khaùm phaù ra moät laù thö ñeà ngaøy 30 thaùng 11 naêm 1938 cuûa Ñöùc hoàng y Eugenio Pacelli, sau naøy ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng vôùi töôùc hieäu Pio XII. Laù thö ñöôïc gôûi ñi chæ ba tuaàn leã sau bieán coá ñöôïc meänh danh laø "Ñeâm Thuûy Tinh", töùc ñeâm ñöùc quoác xaõ ñaäp phaù caùc cöûa tieäm cuûa ngöôøi Do thaùi.
Trong laù thö gôûi ñeán caùc Toøa söù thaàn vaø Khaâm söù, cuõng nhö 61 vò Giaùm muïc, Ñöùc hoàng y Pacelli ñaõ yeâu caàu caáp 200 ngaøn chieáu khaùn nhaäp caûnh cho nhöõng "ngöôøi Coâng giaùo khoâng thuoäc chuûng toäc Aryen". Khoâng ñaày moät thaùng sau ñoù, ngaøi laïi gôûi theâm 3 laù thö khaùc.
Söû gia Hesemann giaûi thích raèng khi duøng kieåu noùi "ngöôøi Coâng giaùo khoâng thuoäc chuûng toäc Aryen", vò Giaùo hoaøng töông lai muoán aùm chæ ñeán ngöôøi Do thaùi.
Trong thôøi kyø ñoù, theo moät thoûa öôùc kyù keát naêm 1933, Ñöùc cho pheùp Toøa thaùnh ñöôïc giuùp ñôõ "nhöõng ngöôøi Coâng giaùo khoâng thuoäc chuûng toäc Aryen".
Saùng hoäi "Pave the Way" coøn cho bieát: trong caùc laù thö, Ñöùc hoàng y Pacelli ñaõ yeâu caàu moät caùch roõ raøng laø phaûi xöû duïng caùc nôi thôø phöôïng ñeå baûo toàn ñôøi soáng ñaïo, vaên hoùa, taäp tuïc vaø truyeàn thoáng vaên hoùa cuûa ngöôøi Do thaùi.
Saùng hoäi naøy coøn cho bieát laø nhieàu Giaùm muïc ñaõ ñaùp öùng lôøi yeâu caàu cuûa Ñöùc hoàng y Pacelli vaø nhieàu taøi lieäu cho thaáy caùc vò ñeà caäp thaúng ñeán vieäc cöùu thoaùt ngöôøi Do thaùi ñang bò baùch haïi chöù khoâng phaûi chæ nhöõng ngöôøi Do thaùi trôû laïi Coâng giaùo.
Cuõng theo Saùng hoäi, trong laù thö ñeà ngaøy 9 thaùng Gieâng naêm 1939 gôûi cho 60 vò Giaùm muïc, Ñöùc hoàng y Pacelli keâu goïi khoâng nhöõng chæ cöùu thoaùt ngöôøi Do thaùi, maø coøn phaûi baûo toàn caùc hoäi ñöôøng, caùc trung taâm vaên hoùa vaø taát caû nhöõng gì thuoäc veà nieàm tin Do thaùi.
CV.