Giaùo Hoäi Eucador
vaø muïc vuï thoå daân
Giaùo Hoäi Eucador vaø "muïc vuï thoå daân".
Phoûng vaán Ñöùc Cha Victor Corral, Giaùm Muïc giaùo phaän Riobamba, veà Giaùo Hoäi Ecuador vaø muïc vuï thoå daân
Eucador (Jesus Maggio 1/06/2010) - Hoài thaùng Gieâng naêm 2010 giaùo phaän Riobamba beân Ecuador ñaõ cöû haønh caùc leã nghi kyû nieâm 100 naêm Ñöùc Cha Leonidas Proanho sinh ra. Ñöùc Cha Proanho ñaõ laø Giaùm Muïc giaùo phaän Riobamba töø naêm 1954 tôùi naêm 1985 vaø ñöôïc goïi laø "Giaùm Muïc cuûa caùc thoå daân, ngoân söù cuûa Amerindia". Thaàn hoïc gia ngöôøi Taây Ban Nha Juan Joseù Tamayo ñaõ toùm taét caùc leã nghi kyû nieäm nhö sau: "Chuùng toâi ñaõ cöû haønh caùc löïa choïn quan troïng nhaát cuûa ngaøi: löïa choïn soáng ngheøo vaø lo cho ngöôøi ngheøo, löïa choïn beânh vöïc caùc thoå daân, löïa choïn baûo veä thieân nhieân, traùi ñaát vaø Pachamama, löïa choïn giaûi phoùng vaø choáng laïi baét bôù noâ leä, löïa choïn xaây döïng coäng ñoaøn". Thaàn hoïc gia Joseù Comblin coi Ñöùc Cha Proanho thuoäc haøng caùc "thaùnh giaùo phuï cuûa Myõ chaâu Latinh".
Thaät theá, Ñöùc Cha Proanho ñaõ laø ngöôøi thaêng tieán phöông phaùp "nhìn xem, phaùn ñoaùn vaø haønh ñoäng" trong suoát cuoäc ñôøi chuû chaên cuûa ngöôøi taïi Chimborazo laø vuøng ngheøo nhaát, nhöng cuõng coù ñoâng thoå daân nhaát nöôùc Ecuador. Ñeå thaêng tieán cuoäc soáng cuûa caùc thoå daân, naêm 1960 Ñöùc Cha cho thaønh laäp "Trung taâm nghieân cöùu vaø haønh ñoäng xaõ hoäi"; naêm 1962 thaønh laäp caùc Tröôøng phaùt thanh bình daân Ecuador, laø heä thoáng baøi tröø naïn muø chöõ vôùi khaåu hieäu "Giaùo duïc vaø giaûi phoùng". Ñöùc Cha Proanho ñaõ laø moät trong caùc Giaùm Muïc chaâu Myõ Latinh daán thaân nhaát trong thôøi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II. Trong tö caùch laø Chuû tòch UÛy ban muïc vuï cuûa Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc chaâu Myõ Latinh, Ñöùc Cha ñaõ aùp duïng caùc giaùo huaán coâng ñoàng vaøo cuoäc soáng Giaùo Hoäi ñòa phöông. Ñöùc Cha cuõng ñaõ naém giöõ nhieäm vuï quan troïng trong Hoäi nghò cuûa Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc chaâu Myõ Latinh goïi taét laø CELAM, trieäu taäp taïi Medellin beân Colombia naêm 1968.
Ñöôøng höôùng muïc vuï thaêng tieán caùc thoå daân khieán cho moïi ngöôøi goïi Ñöùc Cha moät caùch thaân thöông laø "Taita" töùc laø "Boá" trong tieáng Kiwchua, nhöng noù cuõng khieán cho Ñöùc Cha bò caùc Giaùm Muïc khaùc taïi Ecuador coâ laäp hoùa, ñeán ñoä naêm 1974 caùc vò xin Toøa Thaùnh göûi thanh tra toâng toøa sang Riobamba. Tuy vò thanh tra toâng toøa chöùng minh cho thaáy coâng vieäc muïc vuï cuûa Ñöùc Cha raát toát laønh, khoâng coù gì sai traùi vôùi Tin Möøng vaø Giaùo Luaät, nhöng caùc Giaùm Muïc baûo thuû taïi Ecuador vaãn tieáp tuïc thuø nghòch vôùi caùc löïa con cuûa Ñöùc Cha.
Naêm 1976 Ñöùc Cha bò cheá ñoä quaân phieät ñoäc taøi boû tuø vì toäi goïi laø "phaûn ñoäng" cuøng vôùi 17 Giaùm Muïc khaùc taïi chaâu Myõ Latinh. Naêm 1986 Ñöùc Cha ñaõ ñöôïc ñeà cöû laøm öùng vieân giaûi thöôûng Nobel Hoøa Bình. Hai naêm sau ñoù 1988 Ñöùc Cha Proanho ñaõ qua ñôøi vì beänh ung thö.
Ecuador roäng hôn 238 ngaøn caây soá vuoâng, coù 13 trieäu 213 ngaøn daân, 68% theo Coâng Giaùo, soá coøn laïi theo Tin Laønh vaø caùc toân giaùo khaùc. Baét ñaàu töø thaäp nieân 1990 Ecuador ñaõ phaûi soáng trong moät giai ñoaïn baát oån chính trò: caùc caêng thaúng naûy sinh töø vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp kinh teá taân töï do ñaõ khieán cho Ecuador thay ñoåi 8 toång thoáng. Nhieàu vò ñaõ bò daân chuùng noåi loaïn laät ñoå trong caùc naêm 1997-2007, cho tôùi khi baàu ñöông kim thoáng thoáng laø oâng Rafael Correa.
Laø moät tín höõu coâng giaùo thieân taû vaø laø moät chuyeân vieân kinh teá noåi tieáng, xuaát thaân töø caùc ñaïi hoïc Hoa Kyø vaø ñaïi hoïc Louvain beân Bæ, toång thoáng Correa ñaõ thöïc hieän moät cuoäc "caùch maïng cuûa nhaân daân", laáy höùng töø nhöõng gì hay ñeïp nhaát cuûa chuû nghóa xaõ hoäi truyeàn thoáng, töø chuû nghóa coäng ñoaøn Andino vaø töø neàn thaàn hoïc giaûi phoùng. Trong caùc naêm qua toång thoáng Correa ñaõ ñeà ra moät loaït caùc thay ñoåi nhaèm thaêng tieán an sinh nhö: phieáu trôï giuùp ngöôøi ngheøo, khaùm söùc khoûe mieãn phí, loaïi boû thueá caùc tröôøng tieåu hoïc, xaây döïng caùc coâng trình quoác gia, ñoùng cöûa caên cöù quaân söï Myõ taïi Manta, taùi toå chöùc caùc töông quan vôùi Ngaân Haøng theá giôùi, gia nhaäp khoái caùc quoác gia Bolivar vv... OÂng ñaõ hoäi kieán vôùi phe ñoái laäp vaø ñaïi dieän caùc thoå daân trong noã löïc giaûi quyeát caùc heä luïy xaõ hoäi vaø moâi sinh cuûa vieäc khai thaùc caùc quaëng moû vaø thuûy ñieän löïc.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Cha Victor Corral, moân sinh vaø laø ngöôøi keá vò Ñöùc Cha Leonidas Proanho trong nhieäm vuï chuû chaên giaùo phaän Riobamba, kieâm Phoù chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ecuador.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Corral, Giaùo Hoäi Ecuador ñaõ phaùt trieån vieäc muïc vuï cho caùc anh chò em thoå daân nhö theá naøo ñeå Giaùo Hoäi laø Giaùo Hoäi cuûa thoå daân?
Ñaùp: Gia taøi saùng laùng maø Ñöùc Cha Proanho ñaõ ñeå laïi baét nguoàn töø Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II vaø Hoäi nghò cuûa Lieân Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc chaâu Myõ Latinh trieäu taäp taïi Medillin beân Colombia hoài naêm 1968. Chuùng toâi coá gaéng trung thaønh vôùi caùc löïa choïn lôùn laø löïa choïn thoå daân vaø daân ngheøo, cuõng nhö caùc coäng ñoaøn cô baûn, vaø coù thaùi ñoä ngoân söù toá caùo caùc baát coâng xaõ hoäi.
Chuùng toâi tieáp tuïc caùc thaùi ñoä soáng naøy, maëc duø tình hình ñaõ thay ñoåi chöù khoâng gioáng vôùi thôøi cuûa Ñöùc Cha Proanho nöõa. Trong vieäc loan baùo Tin Möøng, chuùng toâi chuù yù ñeán caùc yeáu toá vaên hoùa trong quùa khöù ñaõ bò chính Giaùo Hoäi gaït ra beân leà, ñeå cho chuùng ñöôïc dieãn taû ra moät caùch quaân bình vaø laønh maïnh. Dó nhieân laø coù caùc khoù khaên töø caû hai phía. Nhöng chuùng toâi ñaõ tìm phuïc hoài vaøi trung taâm thôø töï coå xöa cuûa caùc thoå daân ôû treân nuùi, maø chuùng toâi ñaõ khoâng bieát tôùi, vaø ñeå cho caùc thoå daân cöû haønh caùc leã nghi vôùi kinh nghieäm cuûa hoï vaø lôøi caàu Kitoâ. Cuõng trong ñöôøng höôùng thaêng tieán Giaùo Hoäi thoå daân, chuùng toâi chuù troïng tôùi vieäc ñaøo taïo caùc linh muïc thoå daân, ñaõ khoâng coù vaøo thôøi Ñöùc Cha Proanho. Vôùi nhieàu coá gaéng chuùng toâi ñaõ coù caùc linh muïc thoå daân. Tuy coù hai vò ñaõ boû chöùc linh muïc vaø hieän laøm caùc coâng vieäc khaùc, nhöng hoï cuõng ích lôïi cho coäng ñoaøn. Theá roài coøn coù haøng ngaøn giaùo lyù vieân, moät vaøi Phoù teá vónh vieãn ñöôïc caùc linh muïc vaø Giaùm Muïc ñoàng haønh höôùng daãn coäng ñoaøn soáng ñöùc tin.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, trong vieäc xaây döïng Giaùo Hoäi thoå daân cuõng coù caùc vaán ñeà nhö suy tö thaàn hoïc, phuïng vuï vaø caùc chöùc thöøa taùc môùi, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: ÔÛ ñaây suy tö ñöôïc thöïc hieän trong caùc coäng ñoaøn cô baûn vaø caùc nhoùm nhoû. Chuùng toâi thu goùp caùc suy tö naøy vaø taùi ñeà nghò chuùng trong moät tieán trình phaùt trieån caû treân bình dieän thöïc haønh. Moät ñaøng chuùng toâi toân troïng vieäc thöïc haønh chung cuûa Giaùo Hoäi, ñaøng khaùc chuùng toâi tieáp nhaän vieäc khaùm phaù ra moät kieåu thöïc haønh môùi, baét nguoàn töø kinh nghieäm toân giaùo vaø caâu traû lôøi Kitoâ maø caùc tín höõu tìm ra. Chuùng toâi khoâng muoán keát luaän quùa sôùm raèng caàn phaûi coù caùc linh muïc laäp gia ñình hay caùc phoù teá coù gia ñình, nhöng chuùng toâi toân troïng tieát nhòp phaùt trieån cuûa hoï, laø moät tieát nhòp raát chaäm, ñeå traùnh aùp ñaët yù töôûng cuûa chuùng toâi. Chính vì theá môùi naûy sinh ra caùc thöøa taùc môùi nhö: ñoàng haønh vôùi caùc beänh nhaân, hieän dieän trong laõnh vöïc chính trò, xaõ hoäi, vaên hoùa, ngheä thuaät vv... Töø caùc coäng ñoaøn cô baûn coù caùc nhaïc só treû chôi nhaïc phuïng vuï vaø nhaïc thoå daân, hay caùc giaùo lyù vieân daán thaân hoaït ñoäng trong coäng ñoaøn giuùp thay ñoåi caùc teä naïn nhö naïn gian tham hoái loä. Roài töø caùc coäng ñoaøn cô baûn cuõng xuaát thaân nhöõng öùng vieân hoäi ñoàng tænh, hay tænh tröôûng vv... Thöøa taùc toá caùo söï döõ, baát coâng vaø gian doái nhö kieåu dieãn taû ñöùc tin vaø thöïc haønh theo Chuùa Gieâsu Kitoâ cuõng hoaït ñoäng raát maïnh meõ.
Hoûi: Taïi Bolivia coù caùc Phoù teá thoå daân. Trong kinh nghieäm thöøa taùc cuûa hoï caùc Phoù teá naøy cuõng khaùm phaù ra hoï laø caùc "yatiri", nghóa laø caùc ngöôøi khoân ngoan thoå daân, vaø hoï keát hieäp trong mình söï tuøy thuoäc vaên hoùa toå tieân vôùi söï thaùnh hieán Kitoâ. Taïi Eucador coù xaûy ra hieän töôïng naøy nay khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Taïi Ecuador chuùng toâi coù truyeàn chöùc cho nhöõng ngöôøi ñöôïc goïi laø "yacha", töùc linh muïc thoå daân cuûa boä laïc Kiwchua, laø ngöôøi coù khaû naêng chöõa beänh vaø coù söï khoân ngoan cuûa toå tieân. Nhöng chuùng toâi toân troïng thöøa taùc naøy cuûa hoï vaø giuùp noù tröôûng thaønh hôn. Vieäc daán thaân trôï giuùp söùc khoûe cuûa daân ngheøo ñöôïc phaùt trieån trong caùc coäng ñoaøn cô baûn, ñeán ñoä ñöa tôùi choã thaønh laäp moät nhaø thöông trong giaùo phaän, nhö hoa traùi cuûa thöøa taùc giaùo hoäi trong laõnh vöïc y teá, vaø ñeå cho y khoa taân tieán saùnh böôùc vôùi y khoa truyeàn thoáng. Trong nhaø thöông naøy caùc baùc só taây döôïc vaø caùc yacha laøm vieäc saùt caùnh vôùi nhau. Beänh nhaân coù theå töï do löïa choïn kieåu chöõa trò hoï muoán.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, môùi ñaây chính quyeàn Ecuador ñaõ chaáp thuaän giao cho vaøi doøng thöøa sai lo cho caùc thoå daân vuøng Amazzonia. Nhöng coù nhieàu ngöôøi cho raèng chính phuû coù boån phaän phaûi lo laéng cho caùc thoå daân, vaø hoï neâu vaán naïn taïi sao sau 500 naêm roài, maø laïi phaûi giao caùc thoå daân cho ngöôøi khaùc lo?
Ñaùp: Tröôùc heát phaûi chuù yù tôùi söï kieän naøy: ñoù laø caùc phöông tieän truyeàn thoâng choáng chính quyeàn, vì theá nhöõng gì hoï noùi khoâng luoân luoân ñaùng tin caäy. Thaät ra, saéc leänh cuûa chính quyeàn khoâng ñöa ra ñieàu gì môùi meû, maø chæ canh taân nhöõng ñieàu leä ñaõ coù töø tröôùc, phaùt xuaát töø thoûa hieäp kyù keát giöõa Ecuador vôùi Toøa Thaùnh naêm 1937. Lyù do laø vì trong caùc vuøng naøy, chính quyeàn chöa coù khaû naêng baûo ñaûm cho caùc dòch vuï an sinh xaõ hoäi cho daân chuùng, ñaëc bieät laø trong laõnh vöïc giaùo duïc vaø y teá. Vaø chính caùc coäng ñoaøn ñòa phöông cuõng yù thöùc raèng chæ coù caùc doøng tu cuûa Giaùo Hoäi hieän dieän taïi ñaây töø laâu ñôøi, môùi coù khaû naêng laøm ñöôïc ñieàu ñoù maø thoâi. Chæ coù caùc thöøa sai daán thaân môùi saün saøng hy sinh ñi boä 5-10 ngaøy hay ñi thuyeàn 8 ngaøy treân soâng ñeå ñeán vôùi 20 gia ñình thoå daân soáng trong röøng gìa, vaø duy trì vieäc giaùo duïc, trôï giuùp y teá vaø toå chöùc cuoäc soáng cho hoï. Seõ ñeán ngaøy chính quyeàn coù theå laøm ñieàu naøy, nhöng cho tôùi nay thì ngöôøi daân cho raèng chæ coù Giaùo Hoäi môùi coù theå laøm ñöôïc maø thoâi.
Hoûi: Ñöùc Cha thaáy vôùi toång thoáng Rafael Correa, tình hình Ecuador trong 3 naêm qua ra sao? Xem ra Ecuador ñang böôùc vaøo moät giai ñoaïn môùi, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng vaäy. Ecuador ñaõ böôùc vaøo moät giai ñoaïn coù nhieàu thay ñoåi saâu roäng. Tröôùc ñaây noù bò cai trò bôûi moät soá ít ngöôøi theo kieåu quûa ñaàu chính theå. Nhöng daàn daàn thoå daân yù thöùc hôn veà chính mình, vaø baét ñaàu töï toå chöùc. Naêm 1990 thoå daân ñaõ vuøng leân phaûn ñoái vaø laøm lung lay toaøn cô caáu xaõ hoäi chính trò. Cuoäc noåi daäy naøy ñaõ aûnh höôûng lôùn treân caùc ñaùm ñoâng daân ngheøo, vaø haäu quûa khoâng phaûi chæ laø caùc kinh nghieäm leû teû, maø laø caû moät khuynh höôùng cuûa nhaân daân Ecuador noåi loaïn choáng laïi moät traät töï do vaøi nhoùm nhoû caùc ngöôøi coù ñaëc quyeàn ñaëc lôïi aùp ñaët treân toaøn daân. Vieäc kieám tìm söï thay ñoåi naøy ñaõ baét ñaàu naêm 1996 vôùi cuoäc baàu oâng Abdalaù Bucaran laøm toång thoáng Coäng Hoøa Ecuador. Nhöng 6 thaùng sau oâng bò laät ñoå, vì ñaõ khoâng giöõ caùc lôøi höùa.
Trong cuoäc baàu cöû naêm 2002 oâng Lucio Gutieùrrez truùng cöû toång thoáng, nhöng oâng cuõng ñaõ phaûn boäi söï tin töôûng cuûa daân nöôùc, neân naêm 2005 ñaõ bò truaát pheá. Vaø neáu ñöông kim toång thoáng Correa cuõng phaûn boäi nhaân daân, thì ngöôøi daân Ecuador cuõng seõ truaát pheá oâng nhö vaäy. Tuy nhieân, toång thoáng Correa ñang chöùng minh cho thaáy oâng trung thaønh vôùi caùc lôøi ñaõ höùa laø thöïc hieän caùc thay ñoåi saâu roäng, vì theá oâng ñaõ thaéng trong 5 cuoäc baàu cöû trong voøng 4 naêm. Do ñoù ñaây khoâng phaûi laø moät bieán coá leû loi nhö nhieàu nhoùm quyeàn bính truyeàn thoáng thöôøng nghó, maø laø caû moät khuynh höôùng ñang ñem laïi caùc thay ñoåi saâu roäng trong nöôùc Ecuador.
Hoûi: Theo Ñöùc Cha, ñaâu ñaõ laø caùc haønh ñoäng tích cöïc nhaát cuõng nhö caùc yeáu keùm nhaát cuûa chính quyeàn hieän nay?
Ñaùp: Khía caïnh tích cöïc nhaát laø ngöôøi daân caûm thaáy toång thoáng laø ngöôøi chaân thaønh, lieâm chính, vaø trung thaønh vôùi vieäc thaêng tieán cuoäc soáng cuûa daân nöôùc. Dó nhieân, ñieàu naøy khieán cho oâng bò caùc nhoùm quyeàn bính truyeàn thoáng chæ trích, nhöng nhaân daân seõ tieáp tuïc uûng hoä oâng cho tôùi khi naøo oâng coøn duy trì ñöôøng loái naøy. Nhöng toát hôn coù leõ oâng neân thay ñoåi thaùi ñoä vaø tính hieáu chieán cuûa mình, ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng coù cuøng moät yù nghó nhö oâng. Nhieàu ngöôøi coi caùc xung ñoät cuûa oâng vôùi giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laø ñieàu tieâu cöïc, nhöng nhieàu ngöôøi khaùc laïi beânh vöïc oâng, vì cho raèng giôùi truyeàn thoâng töø tröôùc tôùi nay naèm trong tay cuûa caùc nhoùm thieåu soá caàm quyeàn, neân hoï luoân luoân choáng laïi oâng. Trong Giaùo Hoäi, chuùng toâi lo sôï raèng vieäc taäp trung moïi quyeàn bính trong tay moät ngöôøi, tuy coù giaù trò vaø khaû naêng, nhöng söùc maïnh cuûa khuynh höôùng thay ñoåi, xaây döïng moät ñaát nöôùc môùi vaø moät neàn daân chuû ñích thöïc coù söï tham döï cuûa daân chuùng, coù theå xung ñoät vôùi chuû tröông taäp quyeàn quùa ñaùng. Dó nhieân, ñieàu ñaùng mong öôùc laø toång thoáng thoâi ñuïng ñoä vôùi phe ñoái laäp thuø nghòch söï thay ñoåi, vaø caùc nhoùm quyeàn bính phaûi hieåu raèng caàn xaây döïng moät thöïc taïi môùi cho ñaát nöôùc.
Hoûi: ÔÛ ngoaïi quoác ngöôøi ta nghó raéng Giaùo Hoäi ñaõ hoaït ñoäng cho söï thay ñoåi naøy, nhöng giôø ñaây xem ra Giaùo Hoäi hôi sôï haõi. Vaø haøng laõnh ñaïo Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ecuador xaõ xuaát hieän ñöùng ñaàu phe ñoái laäp trong dòp tröng caàu daân yù Hieán Phaùp naêm 2008, coù duùng theá khoâng thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Tuyeân ngoân cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc hoài thaùng 7 naêm 2008 ñaõ bò giaûi thích vaø hieåu traùi vôùi yù ñònh cuûa chuùng toâi. Chuùng toâi muoán noùi raèng trong Hieán Phaùp môùi coù vaøi ñieåm haøm hoà, ñaëc bieät lieân quan tôùi gia ñình, laø cô cheá goàm moät ngöôøi nam vaø moät ngöôøi nöõ, hay vieäc toân troïng söï soáng töø luùc thuï thai. Ñoàng thôøi chuùng toâi cuõng thöøa nhaän Hieán Phaùp coù caùc giaù trò vaø khía caïnh tích cöïc, vì theá chuùng toâi keâu goïi moïi ngöôøi boû phieáu theo löông taâm cuûa mình. Nhöng caùc giôùi truyeàn thoâng phoø caùc nhoùm baûo thuû ñaõ laäp töùc giaûi thích laø Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc choáng laïi taân Hieán Phaùp vaø keâu goïi daân chuùng boû phieáu choáng, ñaëc bieät taïi nhöõng vuøng coù phe ñoái laäp; nhöng ña soá cöû tri ñaõ boû phieáu chaáp thuaän, vì hoï muoán coù caùc thay ñoåi saâu roäng trong nöôùc. Trong Giaùo Hoäi, coù theå coù caùc yù kieán khaùc nhau, nhöng chuùng toâi raát hieäp nhaát lieân quan tôùi caùc vaán ñeà cuûa ñöùc tin, cuõng nhö lieân quan tôùi vieäc baûo veä söï soáng vaø baûo veä gia ñình. Tuy nhieân, chuùng toâi cuõng traû lôøi cho tín höõu trong caùc giaùo phaän lieân quan tôùi caùc laäp tröôøng chính trò, vaø toâi uûng hoä söï thay ñoåi.
Hoûi: Sau cuoäc tröng caàu daân yù Hieán Phaùp vaø taùi baàu toång thoáng Correa, Ecuador ñaõ böôùc vaøo moät giai ñoaïn môùi vaø coù ngöôøi coi ñaây laø cuoäc "caùch maïng coâng daân" thöù hai. Giaùo Hoäi nghó gì veà ñieàu naøy thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Nhö laø Giaùo Hoäi, chuùng toâi seõ seõ tieáp tuïc ñoàng haønh vôùi nhaân daân trong giai ñoaïn môùi naøy cuûa lòch söû, baét ñaàu töø nhieäm vuï rao giaûng Tin Möøng. Chuùng toâi khoâng choáng laïi caùc söûa ñoåi trong töông quan Giaùo Hoäi Nhaø Nöôùc. Trong moät tuyeân ngoân coâng boá ngaøy muøng 10 thaùng 8 naêm 2009 nhaân dòp möøng 200 naêm Ecuador ñoäc laäp, caùc Giaùm Muïc ñaõ khöôùc töø caùc ñaëc aân trong caùc hieäp nghò thö cuûa chính quyeàn. Trong luaät môùi veà phuïng töï vaø giaùo duïc, chuùng toâi seõ khoâng beânh vöïc caùc ñaëc quyeàn, nhöng beânh vöïc söï thaät vaø caùc quyeàn cuûa con ngöôøi vaø cuûa gia ñình thuoäc truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo vaø ñöôïc thaáy tröôùc trong Taân Hieán Phaùp.
Hoûi: Theo kinh nghieäm treân 25 laøm chuû chaên tai Riobamba, Ñöùc Cha thaáy ñaâu laø thaùch ñoá chính maø Giaùo Hoäi hoaøn vuõ phaûi ñöông ñaàu ngaøy nay?
Ñaùp: Ñoái vôùi toâi coù hai thaùch ñoá chính vaø nghieâm troïng nhaát: thöù nhaát laø hieåu bieát laø tín höõu Kitoâ coù nghóa laø gì trong theá giôùi ngaøy nay ñeå bieán ñoåi noù, nghóa laø ñöùc tin coù chieàu kích xaõ hoäi: vì theá tín höõu coù boån phaän choáng laïi maïn gian tham hoái loä, baát coâng, baát bình ñaúng, vaø coù nhieäm vuï taïo döïng hoøa bình, yeâu thöông, tình huynh ñeä ñeå xaây döïng Nöôùc Chuùa trong theá giôùi. Ñieàu naøy bao goàm chieàu kích truyeàn giaùo: Giaùo hoäi phaûi laøm sao ñeå trong theá giôùi moãi tín höõu theo Chuùa tìm xaây döïng Nöôùc Chuùa. Töông lai Giaùo Hoäi laø ôû ñoù. Thaùch ñoá thöù hai laø laøm theá naøo ñeå xaây döïng vaø duy trì söï hieäp nhaát cuûa Giaùo Hoäi, maø vaãn toân troïng söï khaùc bieät trong kieåu theo Chuùa Gieâsu vaø soáng Tin Möøng trong theá giôùi ngaøy nay: moät thoå daân Kiwchua theo Chuùa Gieâsu khoâng theå dieãn taû nhö moät ngöôøi Phaùp ñöôïc.
(Jesus Maggio 2010, trang 45-52)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)