Ngaøy thöù hai trong chuyeán

vieáng thaêm muïc vuï Coäng Hoøa Chypre

cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI

Ngaøy thöù hai trong chuyeán vieáng thaêm muïc vuï Coäng Hoøa Chypre cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI.

Paphos (Vat. 5/06/2010) - Thöù Baåy muøng 5 thaùng 6 naêm 2010, ngaøy thöù hai trong chuyeán vieáng thaêm muïc vuï Coäng Hoøa Chypre, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ coù 5 sinh hoaït chính: ban saùng ngaøi vieáng thaêm xaõ giao toång thoáng Chypre vaø gaëp gôõ caùc giôùi chöùc chính quyeàn daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn taïi dinh toång thoáng; tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha gaëp gôõ coäng ñoaøn Coâng giaùo taïi saân tröôøng tieåu hoïc thaùnh Maron. Khoaûng giöõa tröa ngaøi vieáng thaêm xaõ giao Ñöùc Thöôïng Phuï Chrysostomos II, Toång Giaùm Muïc Chính Thoáng toaøn ñaûo Chypre, vaø duøng böõa tröa vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc. Vaø ban chieàu Ñöùc Thaùnh Cha chuû söï thaùnh leã coù söï tham döï cuûa caùc linh muïc, tu só nam nöõ, phoù teá, chuûng sinh vaø thaønh vieân caùc phong traøo giaùo hoäi taïi giaùo xöù Thaùnh Giaù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo latinh.

Luùc 9 giôø saùng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ rôøi Toøa Söù Thaàn Toøa Thaùnh ñeå tôùi thaêm xaõ giao toång thoáng Coäng Hoøa Chypre Demetris Christofias. Toång thoáng Christofias sinh naêm 1946 sinh taïi Dhikomo mieàm baéc ñaûo Chrypre, laø vuøng bò thoå Nhó Kyø chieám ñoùng töø naêm 1974 ñeán nay. Hoài coøn treû oâng ñaõ hoaït ñoäng trong "Ñaûng tieán boä nhaân daân lao ñoäng", töùc nguyeân ñaûng coäng saûn AKEL. Sau ñoù oâng theo hoïc taïi thuû ñoâ Matscôva, trôû thaønh daân bieåu trong caùc naêm 1991-1996, vaø Chuû tòch Quoác Hoäi giöõa caùc naêm 2001-2008. Ngaøy 28 thaùng Hai naêm 2008 oâng ñaéc cöû toång thoáng vôùi nhieäm kyø 5 naêm. Toång thoáng coù vôï laø baø Elsi Chiratou vaø 3 con.

Toång thoáng vaø phu nhaân ñaõ ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha beân ngoaøi dinh gaàn töôïng cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Makarios. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñaët moät voøng hoa töôûng nieäm tröôùc töôïng. Ñöùc Cha Michail Christodulu Muùskos laø Toång Giaùm Muïc Giaùo Hoäi Chính Thoáng ñaûo Chypre vôùi teân goïi laø Makarios III vaø töø naêm 1960 trôû thaønh vò toång thoáng ñaàu tieân cuûa Coäng Hoøa Chypre cho tôùi khi qua ñôøi naêm 1977. Tieáp ñeán toáng thoáng ñaõ thaùp tuøng Ñöùc Thaùnh Cha vaøo phoøng laøm vieäc cuûa oâng. Hai beân ñaõ ñaøm ñaïo rieâng vaø trao ñoãi quøa taëng. Sau ñoù toång thoáng giôùi thieäu gia ñình vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vaø chuïp hình löu nieäm.

Trong phoøng khaùnh tieát cuûa dinh toång thoáng hai beân ñaõ giôùi thieäu phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh vaø chính phuû. Tieáp theo ñoù Ñöùc Thaùnh Cha vaø toång thoáng ra khuoân vieân cuûa dinh ñeå gaëp caùc giôùi chöùc chính quyeàn daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn.

Ñaùp lôøi chaøo cuûa toång thoáng, Ñöùc Thaùnh Cha taùi baày toû loøng quùy troïng cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi ôn goïi cao quùy cuûa caùc giôùi chöùc chính quyeàn laø daán thaân phuïc vuï thieän ích cuûa xaõ hoäi treân bình dieän ñòa phöông, quoác gia cuõng nhö quoác teá. Khi ñöôïc chu toaøn moät caùch trung thaønh, vieäc phuïc vuï coâng coäng giuùp chuùng ta lôùn maïnh trong khoân ngoan, toaøn veïn vaø theå hieän traøn ñaày chính mình. Caùc trieát gia Platone, Aristotele vaø caùc trieát gia Khaéc Kyû ñaõ coi söï theå hieän ñoù laø ñieàu raát quan troïng vaø laø muïc ñích cuoäc soáng cuûa töøng ngöôøi; vaø hoï nhìn con ñöôøng giuùp ñaït muïc tieâu ñoù trong chieàu kích luaân lyù. Ñoái vôùi hoï vaø ñoái vôùi caùc trieát gia Hoài giaùo vaø Kitoâ böôùc theo chaân hoï, vieäc thöïc thi nhaân ñöùc heä taïi choã haønh ñoäng phuø hôïp vôùi lyù trí ñuùng ñaén, vaø theo ñuoåi taát caû nhöõng gì laø chaân thieän myõ.

Trong vieãn töôïng toân giaùo, chuùng ta taát caû ñeàu laø thaønh phaàn cuûa gia ñình nhaân loaïi duy nhaát, do Thieân Chuùa taïo thaønh, vaø chuùng ta ñöôïc môøi goïi thaêng tieán söï hieäp nhaát vaø xaây döïng moät theá giôùi coâng baèng vaø huynh ñeä hôn, döïa treân caùc giaù trò laâu beàn. Trích lôøi cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc nhôû raèng söï ñoøi buoäc luaân lyù khoâng ñöôïc coi nhö moät luaät leä ñöôïc aùp ñaët töø beân ngoaøi vaø baét buoäc söï vaâng lôøi, nhöng nhö laø kieåu dieãn taû söï khoân ngoan cuûa chính Thieân Chuùa, maø con ngöôøi mau maén vaâng theo (x. Veritatis splendor, 41).

Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha neâu baät taàm quan troïng cuûa caùc cöû chæ nhoû nhaët trong töông quan giöõa con ngöôøi vôùi nhau nhö sau: Caùc töông quan caù nhaân thöôøng laø nhöõng böôùc ñaàu tieân daãn tôùi vieäc xaây döïng söï tin töôûng vaø caùc töông quan vöõng chaéc cuûa tình baèng höõu giöõa caùc caù nhaân vaø giöõa caùc daân toäc. Ñaây laø phaàn chính trong vai troø cuûa quùy vò laø caùc nhaø chính trò vaø ngoaïi giao. Taïi caùc nöôùc coù tình hình teá nhò, söï lieâm chính vaø caùc töông quan caù nhaân ñoù coù theå laø böôùc khôûi ñaàu cho thieän ích lôùn hôn nhieàu cuûa toaøn theå caùc xaõ hoäi vaø caùc daân toäc. Vì theá, xin quùy vò cho pheùp toâi khích leä quùy vò naém baét caùc cô may aáy treân bình dieän caù nhaân cuõng nhö treân bình dieän cô caáu, ñeå xaây döïng caùc töông quan aáy. Laøm nhö theá laø thaêng tieán thieän ích lôùn lao hôn cuûa caùc quoác gia, vaø thieân ích cuûa nhöõng ngöôøi maø quùy vò ñaïi ñieän.

Tieáp tuïc dieãn vaên noùi vôùi caùc giôùi chöùc chính quyeàn vaø ngoaïi giao, Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng caùc trieát gia hy laïp coå xöa cuõng daäy chuùng ta raèng thieän ích chung ñöôïc phuïc vuï qua aûnh höôûng cuûa nhöõng ngöôøi coù quan nieäm luaân lyù roõ raøng vaø can ñaûm. Nhö vaäy, caùc ñöôøng loái chính trò ñöôïc thanh taåy khoûi caùc lôïi loäc ích kyû hay caùc aùp löïc phe phaùi, vaø ñöôïc döïa treân caùc neàn taûng vöõng chaéc hôn. Söï ngay thaúng luaân lyù vaø vieäc toân troïng khoâng thieân tö caùc ngöôøi khaùc vaø thieän ích cuûa hoï laø neàn taûng ñoái vôùi thieän ích cuûa baát cöù xaõ hoäi naøo, vì chuùng thieát laäp baàu khí tin töôûng, trong ñoù moïi töông quan nhaân baûn, toân giaùo, hay kinh teá, xaõ hoäi vaø vaên hoùa, hay daân söï hoaëc chính trò chieám höõu ñöôïc söùc maïnh vaø noäi dung cuûa chuùng.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöa ra ba yeáu toá giuùp toân troïng vaø thaêng tieán söï thaät luaân lyù trong theá giôùi chính trò vaø ngoaïi giao treân bình dieän quoác gia cuõng nhö quoác teá. Yeáu toá thöù nhaát laø haønh ñoäng vôùi tinh thaàn traùch nhieäm. döïa treân söï hieåu bieát caùc döõ kieän xaùc thöïc. Khi caùc phe phaùi coù theå vöôït cao hôn kieåu nhìn caùc bieán coá cuûa mình, thì chieám höõu ñöôïc moät quan ñieåm khaùch quan vaø toaøn veïn hôn... giuùp ñöa ra caùc quyeát ñònh ñuùng ñaén vaø thaêng tieán moät söï hoøa giaûi toát ñeïp trong luùc naém baét vaø hieåu bieát söï thaät traøn ñaày cuûa moät vaán ñeà chuyeân bieät.

Yeáu toá thöù hai giuùp thaêng tieán söï thaät luaân lyù trong theá giôùi chính trò ngoaïi giao: ñoù laø trieät haï caùc yù thöùc heä chính trò muoán khuynh loaùt söï thaät. Caùc kinh nghieäm theâ thaûm cuûa theá kyû XX ñaõ minh nhieân söï voâ nhaân ñaïo, haäu quûa cuûa vieäc khöôùc töø söï thaät vaø phaåm giaù con ngöôøi. Caû ngaøy nay nöõa, chuùng ta cuõng chöùng kieán caùc möu toan thaêng tieán caùc giaù trò gæa doái laáy côù laø xaây döïng hoøa bình, tieán boä vaø caùc quyeàn con ngöôøi. Nhaéc laïi baøi dieãn vaên ñoïc tröôùc Hoäi ñoàng Lieân Hieäp Quoác naêm 2008 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ toá giaùc caùc möu toan cuûa moät vaøi moâi tröôøng taùi giaûi thích Baûn Tuyeân Ngoân Nhaân Quyeàn nhaèm thoaû maõn caùc lôïi loäc rieâng tö, nguy haïi cho noäi dung trung thöïc cuûa Baûn Tuyeân Ngoân vaø laøm cho noù xa rôøi caùc chuû yù ban ñaàu.

Roài ngaøi neâu baät yeáu toá thöù ba giuùp toân troïng vaø thaêng tieán söï thaät luaân lyù trong theá giôùi chính trò vaø ngoaïi giao nhö sau: Thöù ba, vieäc thaêng tieán söï thaät luaân lyù trong cuoäc soáng coâng coäng ñoøi buoäc moät noã löïc lieân tuïc xaây döïng luaät leä tích cöïc treân caùc nguyeân taéc cuûa luaät leä töï nhieân. Laáy luaät leä töï nhieân nhö ñieåm tham chieáu laø ñieàu hieån nhieân; nhöng laøn soùng cuûa chuû thuyeát thöïc nghieäm trong lyù thuyeát phaùp luaät ngaøy nay ñoøi hoûi phaûi taùi khaúng ñònh söï hieån nhieân naøy. Khoâng coù söï höôùng daãn cuûa caùc söï thaät luaân lyù khaùch quan, caùc caù nhaân, coäng ñoaøn vaø quoác gia seõ trôû thaønh ích kyû, vaø theá giôùi seõ trôû thaønh nôi nguy hieåm cho söï soáng. Khi toân troïng caùc quyeàn con ngöôøi vaø cuûa caùc daân toäc, laø chuùng ta baûo veä vaø thaêng tieán phaåm giaù con ngöôøi. Khi caùc ñöôøng loái chính trò hoøa hôïp vôùi luaät töï nhieân chung cho toaøn nhaân loaïi, thì caùc haønh ñoäng cuûa chuùng ta coù neàn taûng hôn, vaø daãn xöa tôùi moät baàu khi hoøa hôïp, coâng baèng vaø hoøa bình.

Moät ban nhaïc treû ñaõ trình taáu nhieàu baûn nhaïc coå ñieån chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha vaø quan khaùch. Sau buoåi trình taáu keùo daøi 45 phuùt, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ tieán leân baét tay caùm ôn caùc nhaïc só treû vaø chuïp hình löu nieäm vôùi hoï.

Töø giaõ toång thoáng vaø moïi, ngöôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán tröôøng tieåu hoïc thaùnh Maron, caùch ñoù 5 caây soá ñeå gaëp gôõ coäng ñoaøn Coâng giaùo. Tröôøng tieåu hoïc thaùnh Maron laø moät trong 22 cô sôû giaùo duïc cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo thuoäc chöông trình phuïc hoài coäng ñoaøn Maronít, sau bieán coá 2,500 tín höõu bò ñuoåi khoûi laøng maïc cuûa hoï taïi mieàm baéc ñaûo Chypre, bò quaân ñoäi Thoå Nhó Kyø xaâm laêng naêm 1974. Hoài ñoù quaân Thoå ñaõ chieám ñoùng 4 laøng Famagosta, Kambyli, Kythrea vaø Vouno, vaø boû bom ñan vieän Ngoân söù Elia. Sau khi ñöôïc taùi ñònh cö taïi mieàn nam ñaûo Chypre, naêm 1985 Giaùo Hoäi baét ñaàu xaây thaùnh ñöôøng thaùnh Maron taïi Nicosia, vaø naêm 1998 thaønh laäp ngaân haøng Hôïp taùc xaõ tieát kieäm Maronít. Trong caùc naêm sau ñoù Giaùo Hoäi ñaõ xaây nhaø thöông thaùnh Anton, tröôøng tieåu hoïc thaùnh Maron, vaø ñaøi töôûng nieäm caùc tín höõu Maronít ñaõ töû traän vaø thaát laïc. Theâm vaøo ñoù laø nhaø thôø thaùnh Charbel vaø nhaø thôø thaùnh Marina taïi Limassol, ñan vieän Ngoân söù Elia taïi Kochatis, cuõng nhö döïng hai töôïng thaùnh Charbel vaø töôïng Trinh Nöõ Maria.

Buoåi gaëp gôõ ñaõ dieãn ra taïi saân theå thao cuûa tröôøng vôùi söï tham döï cuûa caùc tín höõu Coâng giaùo theo caùc leã nghi Maronít, Armeni vaø Latinh. Toång coäng taïi Chypre chæ coù 25,000 tín höõu Coâng giaùo, töùc chieám 3.16% treân toång soá 790 ngaøn daân.

Coâng taùc rao truyeàn Tin Möøng ñaõ do thaùnh Barnaba ngöôøi goác ñaûo Chypre khôûi söï. Saùch Coâng vuï thuaät laïi hai chuyeán truyeàn giaùo taïi ñaûo Chypre, moät laàn vôùi thaùnh Phaoloâ (Cv 13,3-5), moät laàn vôùi Marco (Cv 15,39-41). Barnaba bò töû ñaïo vaø ñöôïc choân caát Taïi Salamina, trong nhaø nguyeän cuûa ñan vieän mang teân thaùnh nhaân. Vaøo theá kyû thöù V, Giaùo ñoaøn kitoâ taïi ñaûo Chypre coù vò theá quan troïng vaøo haøng thöù 6 sau Roma, Costantinopoli, Alessandria, Antiokia vaø Gieârusalem. Taàm quan troïng cuûa giaùo ñoaøn naøy cuõng ñöôïc minh chöùng bôûi con soá ñoâng ñaûo caùc Giaùm Muïc tham döï caùc Coâng Ñoàng ñaàu tieân trong lòch söû Giaùo Hoäi, vaø toång soá hôn 90 nhaø thôø vaø vöông cung thaùnh ñöôøng thôøi kitoâ coå. Coâng Ñoàng Chung Ephexoâ III nhoùm naêm 431 vaø Coâng Ñoàng Trullo naêm 692 ñaõ thöøa nhaän söï ñoäc laäp cuûa Giaùo Hoäi Chypre.

Khi xe chôû Ñöùc Thaùnh Cha vöøa tôùi nôi, coù maáy em nhoû nhaát tay caàm tôø Toøa Thaùnh ra ñoùn ngaøi. Ñöùc Thaùnh Cha vuoát maù vaø xoa ñaàu caùc em. Caùc em beù ñaõ raéc caùc caùnh hoa hoàng khi Ñöùc Thaùnh Cha ñi ngang qua, nhö cöû chæ chaøo möøng vò thöôïng khaùch. Hieän dieän trong buoåi tieáp kieán coù hai vò Thöôïng Phuï cuûa ñaûo Chypre vaø Ñöùc Thöôïng Phuï Fouad Twal cuûa Gieârusalem.

Sau lôøi chaøo möøng cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Maronít Joseph Souef, ca ñoaøn 200 ca vieân ñaõ haùt thaùnh ca baèng tieáng Siriac khai maïc cho buoåi cöû haønh lôøi Chuùa.

Ngoû lôøi vôùi moïi ngöôøi sau Phuùc AÂm thaùnh Gioan chöông 12, keå laïi bieán coá vaøi ngöôøi Hy Laïp nghe bieát caùc vieäc Chuùa Gieâsu laøm neân ñeán noùi vôùi toâng ñoà Philipheâ hoï muoán gaëp Chuùa Gieâsu, Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh raèng Giaùo hoäi khoâng chæ loan baùo Chuùa vì lôïi ích rieâng, maø coøn vì thieän ích cuûa toaøn nhaân loaïi nöõa (x. Ga 12,30). Laø caùc ngöôøi theo Chuùa, ngaøy nay chuùng ta cuõng ñöôïc môøi goïi soáng ñöùc tin trong theá giôùi, cuøng chung tieáng vaø cuøng haønh ñoäng ñeå thaêng tieán caùc giaù trò Tin Möøng ñaõ ñöôïc loan baùo cho chuùng ta qua caùc theá heä kitoâ höõu ñaûo Chypre.

Ñeà caäp tôùi coäng ñoaøn Coâng giaùo taïi Chypre Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Anh chò em thaân meán, vì tình traïng ñaëc bieät duy nhaát cuûa anh chò em, toâi muoán löu yù anh chò em veà moät phaàn chính yeáu trong cuoäc soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi chuùng ta: ñoù laø vieäc tìm kieám söï hieäp nhaát lôùn hôn vôùi caùc anh chò em kitoâ khaùc vaø ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi khoâng kitoâ. Töø Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II cho tôùi nay, Giaùo Hoäi daán thaân theo ñuoåi con ñöôøng hieåu bieát caùc anh chò em kitoâ khaùc nhieàu hôn, baèng caùch bieåu loä moät moái daây yeâu thöông vaø baèng höõu chaët cheõ hôn giöõa taát caû caùc ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi. Anh chò em ñöôïc môøi goïi goùp phaàn mình vaøo söù meänh ñoù trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy.

Lieän quan tôùi vieäc ñoái thoaïi lieân toân coøn coù raát nhieàu ñieàu phaûi laøm... Chæ coù noã löïc kieân nhaãn vaø söï tin töôûng laãn nhau môùi giuùp thaéng vöôït söùc naëng cuûa lòch söû quùa khöù, cuõng nhö caùc khaùc bieät chính trò vaø vaên hoùa giöõa caùc daân toäc, vaø môùi coù theå trôû thaønh lyù do hoaït ñoäng giuùp hieåu bieát nhau nhieàu hôn. Anh chò em haõy giuùp taïo ra söï tin töôûng laãn nhau ñoù giöõa caùc tin höõu Kitoâ vaø caùc tín höõu khoâng Kitoâ, nhö neàn taûng giuùp xaây döïng moät neàn hoøa bình laâu beàn vaø söï hoøa hôïp giöõa caùc daân toäc thuoäc caùc toân giaùo, caùc mieàn chính trò vaø neàn taûng vaên hoùa khaùc nhau. Haõy nhìn vaøo söï hieäp thoâng saâu xa, maø anh chò em ñaõ chia seû vôùi nhau vaø vôùi Giaùo Hoäi coâng giaùo treân theá giôùi. Toâi khuyeán khích anh chò em caàu nguyeän cho caùc ôn goïi linh muïc tu só, vaø thaêng tieán caùc ôn goïi ñoù.

Ñeà caäp tôùi caùc tröôøng Coâng giaùo taïi Chypre, Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng coâng vieäc cuûa chuùng laø moät phaàn cuûa truyeàn thoáng laâu daøi vaø ñöôïc ñaùnh giaù raát cao cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo taïi ñaây. Haõy tieáp tuïc phuïc vuï coâng ích cuûa toaøn coäng ñoaøn, baèng caùch daán thaân cho moät neàn giaùo duïc tuyeät haûo. Baèng tieáng Hy laïp Ñöùc Thaùnh Cha khích leä giôùi treû coâng giaùo Chypre haõy maïnh meõ trong ñöùc tin, töôi vui phuïc vuï Chuùa, vaø quaûng ñaïi sö duïng thôøi gian vaø taøi naêng thieân phuù Chuùa ban. Haõy giuùp xaây döïng moät töông lai toát ñeïp hôn cho Giaùo Hoäi vaø cho queâ höông ñaát nöôùc, baèng caùch ñaët ñeå thieän ích cuûa ngöôøi khaùc treân thieän ích cuûa rieâng mình.

Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha vaø ñoaøn tuøy tuøng ñaõ theo doõi moät nhaïc caûnh daân ca vuõ raát soáng ñoäng, do caùc em beù tröôøng tieåu hoïc thaùnh Maron vaø caùc baïn treû coâng giaùo trình dieãn, gôïi laïi caùc sinh hoaït thöôøng ngaøy cuûa tín höõu ñaûo Chypre cuõng nhö noã löïc cuûa hoï trong vieäc vun troàng hoa cuûa ñöùc tin, hoøa bình, yeâu thöông, tình huynh ñeä vaø caên tính Kitoâ.

Sau khi ban pheùp laønh cho moïi ngöôøi, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ töø giaõ coäng ñoaøn Coâng giaùo, trong khi ca ñoaøn haùt baøi "Moät con tim moät taâm hoàn" laø baøi ca ñöôïc saùng taùc cho chuyeán coâng du muïc vuï ñaûo Chypre.

Ñöùc Thaùnh Cha leân xe ñi thaêm Ñöùc Thöôïng Phuï Chrisostomos II, Toång Giaùm Muïc chính thoáng toaøn ñaûo Chypre. Ñöùc Thöôïng Phuï Chrysotomos II, Toång Giaùm Muïc Nuova Giustiniana vaø toaøn ñaûo Chypre, sinh naêm 1941 vaø ñaõ töøng theo hoïc taïi Atheønes. Naêm 1978 ngaøi ñöôïc baàu laøm Giaùm Muïc Paphos; naêm 2006 ñöôïc choïn laøm Toång Giaùm Muïc Nuova Giustiniana vaø toaøn ñaûo Chypre. Trong tö caùch laø Chuû tòch Thaùnh Hoäi Ñoàng Giaùo Hoäi chính thoáng Chypre, Ñöùc Thöôïng Phuï ñaõ tham döï thaùnh leã an taùng Ñöùc Gioan Phaolo II vaø thaùnh leã khai maïc chöùc vuï chuû chaên cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI hoài naêm 2005. Ñeå ñaùp leã, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ göûi phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh tham döï leã ñaêng quang cuûa Ñöùc Thöôïng Phuï. Trong chuyeán Ñöùc Thöôïng Phuï vieáng thaêm Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ngaøy 16 thaùng 6 naêm 2007, hai beân ñaõ coâng boá thoâng caùo chung baày toû tình huynh ñeä giöõ Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Giaùo Hoäi Chính Thoáng Chypre.

Trong lòch söû cuûa mình Giaùo Hoäi Chính Thoáng Chypre ñaõ luoân luoân duy trì söï ñoäc laäp cuûa mình vaø naém giöõ vai troø quan troïng trong cuoäc soáng chính trò ñòa phöông. Giaùo Hoäi ñaõ tích cöïc tham döï vaøo cuoäc chieán giaønh ñoäc laäp choáng laïi Thoå Nhó Kyø vaø ñaõ phaûi traû giaù maéc moû. Naêm 1825 ña soá haøng giaùo só keå caùc haøng giaùo phaåm Chính thoáng ñaõ bò ngöôøi Thoå saùt haïi, vì bò nghi ngôø uûng hoä cuoäc Caùch maïng Hy laïp. Trong thôøi thuoäc ñòa cuûa Anh quoác 1878-1958, Giaùo Hoäi Chính Thoáng Chypre ñaõ daán thaân cho cuoäc chieán giaønh ñoäc laäp, hieän thöïc vaøo naêm 1960. Sau ñoù Ñöùc Toång Giaùm Muïc Makarios ñöôïc baàu laøm toång thoáng tieân khôûi cuûa Coäng Hoøa Chypre vaø taïi vò cho tôùi khi qua ñôøi naêm 1977.

Sau khi quaân Thoå chieám ñoùng mieàn baéc ñaûo Chypre hoài naêm 1974, ñaõ coù hôn 170,000 ngöôøi phaûi di cö tò naïn treân chính queâ höông cuûa hoï. Hôn 500 nhaø thôø, nhaø nguyeän vaø ñan vieän cuûa caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, maronít, armeni vaø Chính thoáng ñaõ bò chieám ñoùng hay phaù huûy. Löïc löôïng quaân ñoäi Thoå chieám ñoùng mieàn baéc ñaûo Chypre hieän coù 43,000 ngöôøi. Töø naêm 1974 ñeán nay chính quyeàn Thoå ñaõ ñöa 160,000 ngöôøi tôùi soáng taïi mieàn baéc ñaûo naøy.

Giaùo Hoäi Chính Thoáng Chypre laø thaønh vieân Hoäi Ñoàng ñaïi keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ töø naêm 1948, vaø ñaõ tích cöïc tham döï caùc ñaïi hoäi lieân Kitoâ vaø lieân toân trong vuøng Trung Ñoâng vaø taïi AÂu chaâu. Taïi Chypre cuõng coù truï sôû cuûa Hoäi Ñoàng ñaïi keát caùc giaùo Hoäi Kitoâ vuøng Trung Ñoâng.

Ñöùc Thöôïng Phuï Chrisostomos II ñaõ ra ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taän cöûa xe vaø oâm hoân Ñöùc Thaùnh Cha, roài thaùp tuøng ngaøi vaøo Toøa Thöôïng Phuï. Hai vò ñaõ ñaøm ñaïo rieâng vôùi nhau tröôùc khi coù leã nghi chaøo ñoùn.

Ñaùp lôøi chaøo cuûa Ñöùc Thöôïng Phuï, Ñöùc Thaùnh Cha baày toû loøng bieát ôn söï daán thaân cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng ñaûo Chypre ñoái vôùi cuoäc ñoái thoaïi vaø saùng kieán lôùn cuûa Giaùo Hoäi nhaèm taùi taïo söï hieäp thong höõu hình troïn veïn giöõa caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông vaø Taây Phöông, moät söï hieäp thoâng caàn ñöôïc soáng trong nieàm trung thaønh vôùi Tin Möøng vaø truyeàn thoáng toâng ñoà, laøm sao ñeå traân troïng caùc truyeàn thoáng hôïp phaùp cuûa Ñoâng Phöông vaø Taây Phöông cuõng nhö roäng môû cho söï khaùc bieät caùc ôn maø Chuùa Thaùnh Thaàn ban ñeå xaäy döïng Giaùo hoäi trong söï hieäp nhaát, thaùnh thieän vaø an bình.

Ñöùc Thaùnh Cha nguyeän caàu cho taát caû moïi ngöôøi daân ñaûo Chypre, nhôø ôn Chuùa giuùp, bieát cuøng nhau hoaït ñoäng trong khoân ngoan vaø maïnh meõ ñeå tìm ra moät giaûi phaùp coâng baèng cho caùc vaán ñeà caàn ñöôïc giaûi quyeát, daán thaân taïo döïng hoøa bình vaø hoøa giaûi, vaø xaây döïng cho caùc theá heä töông lai moät xaõ hoäi toân troïng quyeàn lôïi cuûa taát caû moïi ngöôøi, trong ñoù coù caùc caùc quyeàn baát khaû xaâm phaïm cuûa söï töï do löông taâm vaø töï do phuïng töï.

Lieân quan tôùi vò theá cuûa ñaûo Chypre trong lòch söû Kitoâ giaùo vaø daán thaân ñaïi keát tröôùc tình traïng xung ñoät keùo daøi trong vuøng Trung Ñoâng Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Theo truyeàn thoáng, ñaûo Chypre ñöôïc coi nhö laø phaàn cuûa Thaùnh Ñòa, vaø tình traïng xung ñoät tieáp tuïc taïi Trung Ñoâng phaûi laø söï lo laéng cuûa moïi ngöôøi theo Chuùa Kitoâ. Khoâng ai coù theå thôø ô tröôùc söï caàn thieát phaûi yeåm trôï, baèng moïi caùch, tín höõu Kitoâ cuûa vuøng ñaát bò khoå ñau naøy, ñeå cho caùc Giaùo Hoäi coå xöa coù theå soáng trong hoøa bình vaø thònh vöôïng. Caùc coäng ñoaøn kitoâ ñaûo Chypre coù theå tìm ra moät moâi tröôøng raát phong phuù cho söï coäng taùc ñaïi keát, baèng caùch caàu nguyeän vaø cuøng nhau hoaït ñoäng cho hoøa bình, hoøa giaûi vaø söï oån ñònh trong caùc vuøng ñaát ñöôïc chuùc laønh bôûi söï hieän dieän döôùi theá cuûa Hoaøng Töû Hoøa Bình.

Keát thuùc leã nghi chaøo ñoùn, Ñöùc Thöôïng Phuï ñaõ höôùng daãn Ñöùc Thaùnh Cha vaø ñoaøn tuøy tuøng vieáng thaêm nhaø nguyeän vaø caên hoä lòch söû cuûa Ñöùc Coá thöôïng Phuï Makarios, cuõng nhö vieän baûo taøng caùc hình veõ Icone cuûa Toøa Thöôïng Phuï, tröôùc khi duøng böõa tröa.

Luùc 2 giôø chieàu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trôû veà Toøa Söù Thaàn Nicosia, caùch ñoù moät caây soá röôõi, ñeã nghæ ngôi tröôùc khi chuû söï thaùnh leã taïi nhaø thôø Thaùnh Giaù vaøo luùc 5 giôø röôõi chieàu cho caùc linh muïc, phoù teá, chuûng sinh, caùc tu só nam nöõ, giaùo lyù vieân vaø thaønh vieân caùc hoäi ñoaøn coâng giaùo toaøn ñaûo Chypre. Nhaø thôø coù 350 choã ngoài. Ñaàu thaùnh leã Ñöùc Thöôïng Phuï Latinh Gieârusalem Fouad Twal ñaõ ngoû lôøi chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha.

Trong baøi giaûng thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh Cha ñaëc bieät noùi veà yù nghóa vaø vai troø cuûa Thaäp Giaù trong coâng trình cöùu ñoä nhaân loaïi. Ngaøi traû lôøi cho vaán naïn taïi sao caùc tín höõu Kitoâ laïi toân kính moät duïng cuï haønh hình, moät daáu chæ cuûa khoå ñau, chieán baïi vaø thieáu soùt. Quaû thöïc, thaäp giaù noùi leân nhöõng ñieàu ñoù, nhöng vì Ñaáng ñaõ bò treo treân Thaäp Giaù ñeå cöùu ñoä chuùng ta, neân Thaäp Giaù cuõng töôïng tröng cho söï chieán thaéng chung keát cuûa tình yeâu Thieân Chuùa treân moïi söï aùc treân traàn gian naøy".

Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh söï kieän taát caû chuùng ta ñeàu caàn ñeán Thaäp Giaù vaø khaúng ñònh raèng: "Thaäp giaù khoâng phaûi chæ laø moät bieåu töôïng loøng suøng moä rieâng tö, Thaäp giaù khoâng phaûi chæ laø moät huy hieäu chöùng toû moät ngöôøi thuoäc veà moät nhoùm naøo ñoù trong xaõ hoäi, vaø theo yù nghóa saâu xa nhaát, Thaäp giaù khoâng lieân can gì tôùi vieäc söû duïng baïo löïc ñeå aùp ñaët moät tín ngöôõng hay trieát lyù. Thaäp giaù noùi leân hy voïng, noùi leân tình thöông vaø chieán thaéng cuûa baát baïo löïc treân söï ñaøn aùp, Thaäp giaù noùi veà Thieân Chuùa naâng keû thaáp heøn leân, taêng cöôøng söùc maïnh cho ngöôøi yeáu ñuoái, chinh phuïc chia reõ, vaø khaéc phuïc oaùn thuø baèng tình thöông. Moät theá giôùi khoâng coù Thaäp giaù seõ laø moät theá giôùi khoâng hy voïng, moät theá giôùi trong ñoù söï tra taán vaø taøn baïo seõ buøng leân maø khoâng bò kìm haõm, ngöôøi yeáu ñuoái seõ bò boùc loät. vaø ham hoá seõ coù tieáng noùi cuoái cuøng. Söï voâ nhaân ñaïo cuûa con ngöôøi ñoái vôùi nhau seõ ñöôïc bieåu loä moät caùch kinh khuûng, vaø seõ khoâng theå naøo chaám döùt ñöôïc caùi voøng baïo löïc laån quaån. Chæ coù Thaäp giaù môùi chaám döùt tình traïng ñoù maø thoâi".

Vaø Ñöùc Thaùnh Cha nhaén nhuû raèng: "Anh em Linh Muïc quí meán, caùc tu só, giaùo lyù vieân thaân meán, söù ñieäp cuûa Thaäp giaù ñöôïc uûy thaùc cho chuùng ta ñeå chuùng ta coù theå mang hy voïng ñeán cho theá giôùi. Khi chuùng ta rao giaûng Chuùa Kitoâ chòu ñoùng ñanh, chuùng ta khoâng rao giaûng chính mình, nhöng rao giaûng Chuùa. Chuùng ta khoâng trình baøy söï khoân ngoan cuûa chuùng ta cho theá giôùi, cuõng khoâng cao rao coâng traïng cuûa mình, nhöng chuùng ta chæ haønh ñoäng nhö nhöõng chieác maùng thoâng truyeàn söï khoân ngoan, tình yeâu thöông vaø coâng traïng cöùu ñoä cuûa Chuùa. Chuùng ta bieát mình chæ laø nhöõng bình ñaát, nhöng ñieàu laï luøng laø chuùng ta ñöôïc choïn ñeå trôû thaønh nhöõng ngöôøi rao giaûng chaân lyù cöùu ñoä, maø theá giôùi ñang caàn ñöôïc nghe".

Tieáp tuïc baøi giaûng trong thaùnh leã chieàu muøng 5 thaùng 6 naêm 2010 taïi thuû ñoâ Nicosie, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc ñeán naêm Linh Muïc vaø nhaén nhuû caùc vò cuõng nhö caùc chuûng sinh ñang chuaån bò tieán leân chöùc linh muïc raèng: "Anh em haõy suy tö veà nhöõng lôøi ñöôïc noùi vôùi taân linh muïc, khi Giaùm Muïc trao cheùn leã vaø ñóa thaùnh: 'Con haõy hieåu ñieàu con laøm, haõy noi göông ñieàu con cöû haønh, vaø laøm cho cuoäc soáng cuûa con ñöôïc phuø hôïp vôùi maàu nhieäm Thaäp giaù cuûa Chuùa". Khi chuùng ta coâng boá Thaäp giaù Chuùa Kitoâ, chuùng ta haõy luoân luoân baét chöôùc tình yeâu thöông vò tha cuûa Ñaáng ñaõ daâng hieán chính mình vì chuùng ta treân baøn thôø Thaäp Giaù, Ñaáng vöøa laø Tö Teá vöøa laø leã vaät, Ñaáng maø trong cöông vò cuûa Ngaøi, chuùng ta noùi vaø haønh ñoäng, khi chuùng ta thi haønh thöøa taùc vuï chuùng ta ñaõ nhaän laõnh. Khi chuùng ta suy tö veà nhöõng khuyeát ñieåm cuûa mình, caù nhaân cuõng nhö taäp theå, chuùng ta haõy khieâm toán nhìn nhaän raèng chuùng ta ñaùng phaûi chòu hình phaït, maø Ngaøi laø Con Chieân voâ toäi ñaõ chòu thay cho chuùng ta. Vaø neáu chuùng ta ñöôïc chia seû phaàn naøo nhöõng ñau khoå cuûa Chuùa Kitoâ, chuùng ta haõy vui möøng, vì chuùng ta seõ ñöôïc haïnh phuùc lôùn lao hôn nhieàu, khi vinh quang cuûa Chuùa ñöôïc toû hieän".

Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát ngaøi ñaëc bieät nghó ñeán bao nhieâu linh muïc tu só ôû Trung Ñoâng ñang ñöôïc keâu goïi laøm cho cuoäc soáng cuûa mình phuø hôïp vôùi maàu nhieäm Thaäp Giaù cuûa Chuùa. Vì nhöõng khoù khaên maø coäng ñoaøn cuûa caùc vò phaûi chòu nhö haäu quaû cuûa xung ñoät vaø caêng thaúng trong vuøng, nhieàu gia ñình ñaõ quyeát ñònh di cö ñi nôi khaùc, vaø caùc vò muïc töû cuûa hoï cuõng bò caùm doã laøm nhö vaäy. Tuy nhieân, trong nhöõng hoaøn caûnh nhö theá, neáu moät linh muïc, moät coäng ñoaøn doøng tu, moät giaùo xöù coù theå tieáp tuïc kieân trì laøm chöùng taù cho Chuùa Kitoâ, thì ñoù laø moät daáu chæ hy voïng ñaëc bieät, khoâng nhöõng cho caùc tín höõu Kitoâ, nhöng coøn cho taát caû nhöõng ngöôøi soáng trong vuøng nöõa".

Thaùnh leã ñaõ keát thuùc luùc 6 giôø röôõi chieàu. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ veà Toøa Söù Thaàn caùch ñoù 200 meùt ñeå duøng böõa toái vaø nghæ ñeâm, keát thuùc ngaøy thöù hai cuûa chuyeán vieáng thaêm.

Linh Tieán Khaûi, Traàn Ñöùc Anh

(Radio Vatican)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page