Kieåu soáng Kitoâ
trong theá giôùi ngaøy nay
Kieåu soáng Kitoâ trong theá giôùi ngaøy nay.
Phoûng vaán Linh Muïc Christoph Theobald, veà kieåu soáng Kitoâ trong theá giôùi ngaøy nay.
Roma (Avvenire 19-5-2010) - Ngaøy 19 thaùng 5 naêm 2010 Linh Muïc Christoph Theobald, doøng Teân ngöôøi Phaùp, ñaõ thuyeát trình taïi Ñaïi söù quaùn Phaùp caïnh Toøa Thaùnh ôû Roma veà ñeà taøi "Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II hoâm qua vaø hoâm nay". Buoåi thuyeát trình do nhaät baùo Coâng giaùo Phaùp "La Croix" vaø nguyeät san "EÙtudes" cuûa doøng Teân toå chöùc, nhaân dòp kyû nieäm 100 naêm thaønh laäp nguyeät san "Recherches de Science religieuse - Nghieân cöùu Khoa hoïc toân giaùo", maø cha Theobald hieän laø Giaùm ñoác.
Cuøng thuyeát trình trong dòp naøy coù Ñöùc Hoàng Y Georges Cottier, thaàn hoïc gia Phuû Giaùo Hoaøng. Hai vò ñieàu hôïp buoåi thuyeát trình laø cha Dominique Greiner, doøng Ñöùc Meï hoàn xaùc leân trôøi, chuû buùt muïc toân giaùo cuûa nhaät baùo La Croix vaø cha Pierre de Charentenay, doøng Teân, chuû buùt nguyeät san "EÙtudes". Linh Muïc Theùobald sinh taïi Koeln beân Ñöùc, nhöng hieän laø giaùo sö taïi trung taâm Seøvres beân Paris. Cha laø taùc giaû cuûa nhieàu saùch ñaõ ñöôïc dòch sang tieáng YÙ chaúng haïn nhö cuoán "Thoâng truyeàn Tin Möøng" vaø "Maïc khaûi". Töø hôn 30 naêm nay cha tìm caâu traû lôøi cho caùc vaán naïn lieân quan tôùi söï ña dieän cuûa caùc kieåu soáng trong theá giôùi ngaøy nay, tính caùch duy nhaát cuûa kieåu soáng Kitoâ, tính caùch ñaùng tin caäy cuûa Chuùa Kitoâ naèm taïi ñieåm naøo, vaø trong xaõ hoäi ngaøy nay tính caùch ñaùng tin caäy cuûa Kitoâ höõu laø taïi ñaâu, Tin Möøng coù theå ñaùnh ñoäng traùi tim con ngöôøi thôøi nay nhö theá naøo?... Caùc suy tö cuûa cha ñöôïc coâ ñoïng trong boä saùch hai cuoán töïa ñeà "Kitoâ giaùo nhö kieåu soáng. Moät kieåu laøm thaàn hoïc trong thôøi haäu taân tieán" môùi ñöôïc dòch ra tieáng YÙ, do nhaø xuaát baûn Dehoniane phaùt haønh.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán cha Christoph Theobald, veà boä saùch noùi treân.
Hoûi: Thöa cha, taïi sao cha laïi choïn töïa ñeà "Kitoâ giaùo nhö kieåu soáng" cho boä saùch hai cuoán naøy?
Ñaùp: Tröôùc heát yù nieäm kieåu maãu quy chieáu veà veû ñeïp, chaúng haïn nhö khi chuùng ta nhaéc tôùi kieåu kieán truùc goâ tích hay kieåu kieán truùc roman. Nhöng chuùng ta cuõng noùi tôùi kieåu soáng. Vì hai lyù do ñoù, xem ra ñaây laø moät yù nieäm beà ngoaøi hay ñeïp ñeå noùi veà caên tính Kitoâ, veà chính noøng coát cuûa Kitoâ giaùo. YÙ nieäm kieåu maãu cho pheùp troâng thaáy tính caùch toaøn veïn cuûa ñöùc tin Kitoâ töø quan ñieåm ñöùc tin, töø quan ñieåm cuoäc soáng cuûa moïi Kitoâ höõu. Trieát gia Maurice Merleau-Ponty ñaõ ñeà caäp tôùi kieåu soáng nhö laø bieåu töôïng cho moät kieåu soáng trong theá giôùi. Coù theå nhìn Kitoâ giaùo qua kieåu noùi nhö sau: trong vieäc theo Ñöùc Gieâsu thaønh Nagiareùt Kitoâ giaùo ñeà nghò moät kieåu soáng trong theá giôùi moät caùch raát chuyeân bieät. YÙ nieäm kieåu soáng cuõng cho pheùp haáp thuï ñöôïc moät caùch toát ñeïp hôn caên tính cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II, ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI coi nhö laø moät coâng ñoàng muïc vuï. Coâng Ñoàng naøy ñaõ khoâng theâm chaân lyù vaøo nhöõng ñieàu tín höõu tin, nhöng ñaõ suy tö veà tính caùch toaøn veïn cuûa chieàu kích Kitoâ trong theá giôùi ngaøy nay.
Hoûi: Moät kieåu ñeà caäp nhö theá tìm hieåu bieát Kitoâ giaùo nhö laø moät thöïc taïi luoân môùi meû, coù ñuùng theá khoâng thöa cha?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng vaäy, luoân luoân môùi meû vaø luoân luoân sinh ñoäng. Tröôùc heát chuùng toâi raát gaén boù vôùi truyeàn thoáng, trong yù nghóa tích cöïc cuûa vieäc thoâng truyeàn. Nhö Chuùa Gieâsu laø Ñaáng ñaõ trao ban söï soáng mình cho loaøi ngöôøi trong Bí Tích Thaùnh Theå, chuùng ta cuõng ñöôïc môøi goïi qua caùc giai ñoaïn lòch söû, böôùc vaøo trong cöû chæ neàn taûng luoân luoân laø cuûa Chuùa ñoù. Ñoàng thôøi cöû chæ naøy phoùng thích oùc saùng taïo nôi chuùng ta, ñeå coù moät Kitoâ giaùo thích öùng vôùi meàn vaên hoùa trong ñoù chuùng ta soáng, vôùi taát caû söï trieät ñeå cuûa noù.
Hoûi: Khi neâu baät tính caùch ñaëc bieät trong loái soáng cuûa Chuùa Kitoâ, cha minh nhieân yù nieäm veà söï tieáp ñoùn thaùnh thieän, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Neáu phaân tích nhöõng gì maø caùc vaên baûn töôøng thuaät treân möùc ñoä ñaàu tieân - vaø toâi nghó tôùi Phuùc AÂm thaùnh Luca vaø caû saùch Coâng Vuï nöõa chaúng haïn - chuùng ta nhaän ra trong ñoù moät loaïi hieáu khaùch roäng môû. Chuùa Gieâsu thöôøng ñöôïc môøi aên uoáng vôùi caùc ngöôøi toäi loãi vaø ñó ñieám. Bieát bao nhieâu chuyeän xaûy ra chung quanh caùc böõa aên nhö theá. Tuy nhieân, Chuùa tieáp ñoùn moät caùch baát thình lình nhöõng ngöôøi ñeán gaëp gôõ Ngaøi. Toaøn cung caùch soáng cuûa Ngaøi laø tieáp ñoùn côûi môû. Ñaây laø moät ñeà taøi neàn taûng trong boái caûnh chung cuûa Kinh Thaùnh. Chuùng ta tìm thaáy noù ôû ngay ñaàu saùch Kinh Thaùnh, neáu chuùng ta nghó tôùi göông maët cuûa toå phuï Abraham vaø baø Sara trong saùch Saùng Theá.
Vaøo cuoái saùch Kinh Thaùnh, trong thö göûi giaùo ñoaøn Do thaùi hay dieãn töø veà chöùc Linh Muïc cuûa Chuùa Gieâsu, chuùng ta tìm thaáy cuøng ñeà taøi naøy, vôùi lôøi nhaén nhuû tuyeät vôøi sau ñaây: "Anh em ñöøng queân loøng hieáu khaùch; khi thöïc thi ñieàu ñoù moät vaøi ngöôøi ñaõ tieáp ñoùn caùc thieân thaàn maø khoâng bieát"; lôøi naøy aùm chæ caûnh toå phuï Abraham tieáp ñoùn ba ngöôøi khaùch laï laø caùc söù giaû vaø laø chính Thieân Chuùa. Beân caïnh lyù do kinh thaùnh naøy, caàn phaûi nhaán maïnh raèng boái caûnh hieän nay ñaõ thuùc ñaåy nhieàu nhaø tö töôûng suy nghó veà loøng hieáu khaùch. Neáu thuùc ñaåy loøng hieáu khaùch ñeán toät ñoä, xem ra noù laø moät maâu thuaãn, vì chuùng ta khoâng bieát ñöôïc ngöôøi mình tieáp ñoùn laø moät ngöôøi baïn hay laø moät keû thuø. Trong nghóa naøy, coù theå hieåu ñöôïc söï thaùnh thieän cuûa Ñöùc Gieâsu thaønh Nagiareùt, nghóa laø Ngöôøi coù moät kieåu tieáp ñoùn hoaøn toaøn voâ ñieàu kieän ñoái vôùi baát cöù ai ñeán gaëp Ngöôøi. Theo toâi, trong töông quan vôùi Kinh Thaùnh vaø vôùi trieát lyù, ñaây laø moät kieåu tôùi gaàn tính caùch duy nhaát cuûa göông maët Ñöùc Gieâsu.
Hoûi: Trong taùc phaåm cuûa cha, ngöôøi ta maïnh meõ caûm thaáy nhu caàu trao ñoåi vôùi tö töôûng trieát hoïc môùi ñaây. Ñaây laø moät khía caïnh quan troïng cuûa quan nieäm thaàn hoïc hay sao thöa cha?
Ñaùp: Vaâng, toâi tin nhö theá. Toâi ñaõ tìm tieán tôùi gaàn chính caên tính cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Thieân chuùa - hay nhö Phuùc AÂm thaùnh Gioan noùi - Ñaáng Thaùnh cuûa Thieân Chuùa, baét ñaàu töø söï nhaäy caûm cuûa con ngöôøi thôøi nay. Ñoái vôùi toâi, ñoù laø moät nhieäm vuï öu tieân. Ñoàng thôøi toâi cuõng duy trì maïnh meõ vieäc lo laéng quy chieáu caùc khaúng ñònh Kitoâ hoïc cao caû nhaát, maø chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc töø truyeàn thoáng Kitoâ. Töø moät kieåu töông töï trong vieäc tieáp caän vôùi söï thaùnh thieän duy nhaát, chaéc chaén coù theå hieåu raèng Thieân Chuùa laø Ñaáng ba laàn Thaùnh, thoâng truyeàn cho chuùng ta söï thaùnh thieän cuûa Ngaøi qua Ñöùc Gieâsu thaønh Nagiareùt; vaø Ngaøi môøi goïi chuùng ta ngoài vaøo baøn tieäc söï tieáp ñoùn cuûa Ngaøi. Ñaây laø caùch theá dieãn taû ñöùc tin muoân thuôû, nhöng qua caùc kieåu dieãn taû theo söï nhaäy caûm ngaøy nay.
Hoûi: Thöa cha Theobald, cha phaân tích vaán ñeà söï ñaùng tin caäy cuûa kieåu soáng Kitoâ. Ñaây coù phaûi laø khía caïnh caàn ñöôïc taùi khaùm phaù hay khoâng?
Ñaùp: Trong taát caû moïi moâi tröôøng soáng cuûa xaõ hoäi ngaøy nay, noùi chung ngöôøi ta raát ñoøi hoûi ñoái vôùi vaán ñeà cuûa söï ñaùng tin caäy. Vì theá toâi ñaõ tìm caùch duyeät xeùt vaán ñeà moät caùch nghieâm chænh. Noùi cho cuøng, söï ñaùng tin caäy cuûa Chuùa Kitoâ laø caùi gì raát ñôn sô, bôûi vì ngöôøi daân vuøng Galilea ñaõ tieáp nhaän Chuùa nhö laø moät ngöôøi ñaùng tin caây. Tröôùc heát, Chuùa Kitoâ laø Ñaáng ñaõ luoân luoân noùi leân nhöõng ñieàu Ngaøi nghó, vaø ñaõ laøm nhöõng gì Ngaøi noùi. Ñaây laø ñieàu kieän ñaàu tieân cuûa söï trung thöïc, hoøa hôïp vôùi chính mình.
Ñieàu kieän thöù hai laø trong thaùi ñoä ñoái ñaàu vôùi caùc töông quan. Luaät vaøng giuùp chuùng ta hieåu ñieàu naøy: taát caû nhöõng gì caùc con muoán ngöôøi khaùc laøm cho caùc con, thì haõy laøm ñieàu ñoù cho hoï. Ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi coù moät thaùi ñoä heát söùc ñaëc bieät, maø Chuùa Kitoâ ñaõ soáng troïn veïn saâu thaúm cho tôùi cuøng: ñoù laø khaû naêng töï ñaët mình vaøo choã ngöôøi khaùc vôùi loøng thöông xoùt vaø söï thieän caûm, maø khoâng rôøi khoûi choã cuûa mình. Ñöông nhieân laø ñieàu kieän naøy bò ñe doïa moät caùch naëng neà, khi ngöôøi khaùc laø keû thuø. Ñieàu naøy cuõng coù theå xaûy ra töø beân trong nhoùm caùc moân ñeä: baèng chöùng laø göông maët cuûa Giuña. Vaø chính taïi ñaây coù moät ñieàu kieän thöù ba cuûa söï ñaùng tin caäy, nghóa laø söï thay ñoåi töông quan höôùng tôùi caùi cheát. Saùch Khaûi Huyeàn dieãn taû ñieàu ñoù moät caùch tuyeät dieäu khi noùi veà caùc Kitoâ höõu raèng "hoï ñaõ yeâu thöông söï soáng ñeán ñoä sôï haõi caùi cheát". Hoï ñaõ noi göông Chuùa Kitoâ, laø Ñaáng ñaõ töï trao noäp söï soáng cuûa mình cho ngöôøi khaùc. Nhöng coù theå böôùc vaøo söï hieäp thoâng vôùi Ngaøi vaø chaáp nhaän caùi khoâng ñaùng tin caäy cuûa mình, ñoàng thôøi tuyeân xöng öôùc muoán ngaøy caøng trôû neân ñoàng hình daïng vôùi Ngaøi hôn. Theo toâi, ñieàu naøy xem ra coù theå khieán cho Kitoâ giaùo ngaøy caøng trôû thaønh ñaùng tin caây hôn.
(Avvenire 19-5-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)