Vaán ñeà laïm duïng tính duïc treû em
taïi Ailen
Vaán ñeà laïm duïng tính duïc treû em taïi Ailen.
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Sean Brady, Toång Giaùm Muïc Armagh, kieâm Giaùo Chuû Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ailen, veà caùc vuï giaùo só tu só laïm duïng tính treû em taïi Ailen.
Ailen (SD 20-3-2010; Jesus, Marzo 2010, trang 20-21) - Ngaøy 20-3-2010 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ cho coâng boá laù Thö Muïc Vuï ngaøi göûi toaøn theå caùc tín höõu Coâng Giaùo Ai Len, ñeå giuùp Giaùo Hoäi taïi ñaây ra khoûi cuoäc khuûng hoaûng traàm troïng do naïn giaùo só laïm duïng tính duïc gaây ra.
Trong thö Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ baøy toû kinh hoaøng vaø ñau buoàn khoân taû vì nhöõng vuï laïm duïng tính duïc do moät soá linh muïc tu só gaây ra cho ngöôøi treû vaø caùch thöùc maø caùc Giaùm Muïc Ai Len vaø Beà treân doøng tu xöû lyù nhöõng vuï naøy. Ngaøi nhaéc ñeán nhieàu yeáu toá ñaõ taïo neân vaán ñeà nhö: söï huaán luyeän thieáu soùt veà luaân lyù vaø tu ñöùc trong caùc chuûng vieän vaø taäp vieän, xu höôùng trong xaõ hoäi uûng hoä giaùo só vaø nhöõng nhaân vaät khaùc coù quyeàn bính, söï lo laéng khoâng ñuùng choã veà thanh danh cuûa Giaùo Hoäi vaø nhaém traùnh göông muø ñaõ laøm cho caùc vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi khoâng aùp duïng ñuùng ñaén nhöõng hình phaït caàn thieát theo giaùo luaät hieän haønh. Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh raèng "Chæ khi naøo cöùu xeùt kyõ löôõng nhieàu yeáu toá gaây ra cuoäc khuûng hoaûng, thì môùi coù theå xaùc ñònh roõ caùc nguyeân do vaø tìm ñöôïc phöông döôïc höõu hieäu.
Ngoû lôøi tröôùc tieân vôùi caùc naïn nhaân bò laïm duïng, Ñöùc Thaùnh Cha nhìn nhaän söï phaûn boäi kinh khuûng maø hoï ñaõ phaûi chòu, vaø ngaøi ñau buoàn vì nhöõng gì hoï phaûi chòu. Ñöùc Thaùnh Cha ghi nhaän raèng trong nhieàu tröôøng hôïp, khoâng ai saün saøng laéng nghe hoï khi hoï tìm ñöôïc can ñaûm ñeå noùi leân nhöõng gì ñaõ xaûy ra.. Vaø tuy nhìn nhaän raèng ñoái vôùi nhieàu ngöôøi trong hoï, thaät laø khoù tha thöù hoaëc hoøa giaûi vôùi Giaùo Hoäi, nhöng Ñöùc Thaùnh Cha khuyeân caùc naïn nhaân ñöøng maát hy voïng. Chuùa Gieâsu Kitoâ cuõng laø naïn nhaân cuûa baát coâng vaø ñau khoå, Chuùa hieåu nhöõng ñau khoå saâu ñaäm cuûa hoï vaø aûnh höôûng keùo daøi cuûa chuùng treân ñôøi soáng vaø quan heä cuûa hoï. Daàu vaäy, chính nhöõng veát thöông aáy, khi ñöôïc bieán thaønh ñau khoå cöùu ñoä, trôû thaønh nhöõng phöông theá nhôø ñoù quyeàn löïc söï aùc bò phaù tan, vaø chuùng ta ñöôïc taùi sinh vaøo söï soáng vaø hy voïng.
Vôùi caùc Linh Muïc, tu só ñaõ phaïm toäi laïm duïng treû em, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc hoï raèng hoï phaûi traû lôøi tröôùc maët Chuùa vaø tröôùc caùc toøa aùn ñöôïc thaønh laäp ñuùng pheùp, veà nhöõng haønh ñoäng toäi loãi vaø gian aùc maø hoï ñaõ phaïm. Hoï ñaõ phaûn boäi söï tín thaùc thaùnh thieâng vaø tuoân söï oâ nhuïc vaø maát thanh danh treân caùc linh muïc tu só khaùc. Hoï gaây thieät haïi lôùn lao khoâng nhöõng cho caùc naïn nhaân, nhöng cho caû söï nhaän thöùc cuûa coâng chuùng veà chöùc linh muïc vaø ñôøi soáng tu trì taïi Ai Len nöõa. Ñöùc Thaùnh Cha yeâu caàu hoï tuaân phuïc nhöõng ñoøi hoûi cuûa coâng lyù, vaø ngaøi nhaéc hoï ñöøng tuyeät voïng veà loøng töø bi maø Thieân Chuùa vaãn ban cho caû nhöõng toäi nhaân taøy ñình nhaát, neáu hoï thoáng hoái, laøm vieäc ñeàn toäi vaø khieâm toán caàu khaån ôn tha thöù.
Ñöùc Thaùnh Cha khuyeân caùc linh muïc tu só ñöøng naûn chí, traùi laïi haõy canh taân loøng taän tuïy thi haønh coâng taùc toâng ñoà, hoaït ñoäng hoøa hôïp vôùi caùc beà treân cuûa mình ñeå mang laïi söùc soáng vaø naêng ñoäng môùi cho Giaùo Hoäi taïi Ai Len qua chöùng taù soáng ñoäng cuûa hoï veà hoaït ñoäng cöùu ñoä cuûa Chuùa.
Vôùi caùc Giaùm Muïc taïi Ai Len, Ñöùc Thaùnh Cha ghi nhaän nhöõng sai laàm quan troïng trong phaùn ñoaùn vaø söï thieáu soùt trong vieäc laõnh ñaïo cuûa nhieàu Giaùm Muïc, vì ñaõ khoâng aùp duïng ñuùng ñaén caùc bieän phaùp giaùo luaät ñeå traû lôøi cho nhöõng vuï toá caùo laïm duïng. Ñöùc Thaùnh Cha khuyeán khích caùc Giaùm Muïc tieáp tuïc quyeát taâm söûa chöõa loãi laàm quaù khöù vaø phoøng ngöøa ñeå chuùng khoûi taùi dieãn. Caùc Giaùm Muïc cuõng caàn quyeát taâm neân thaùnh, trôû neân göông maãu, khích leä caùc linh muïc vaø tín höõu tham gia ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Giaùo Hoäi.
Sau cuøng Ñöùc Thaùnh Cha ñöa ra moät soá ñeà nghò thöïc haønh ñeå thuùc ñaåy söï canh taân cuûa Giaùo Hoäi taïi Ai Len. Ngaøi yeâu caàu laøm vieäc thoáng hoái vaøo nhöõng ngaøy thöù saùu trong voøng 1 naêm trôøi, ñeå ñeàn taï vì nhöõng toäi laïm duïng. Ñöùc Thaùnh Cha coå voõ sieâng naêng laõnh nhaän bí tích hoøa giaûi vaø chaàu Mình Thaùnh Chuùa. Ngaøi cuõng loan baùo môû cuoäc thanh tra toâng toøa taïi moät vaøi giaùo phaän, doøng tu vaø chuûng vieän taïi Ai Len, vôùi söï tham gia cuûa giaùo trieàu Roma, ñoàng thôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñeà nghò thöïc hieän moät chöông trình Ñaïi Phuùc toaøn quoác cho caùc Giaùm Muïc, linh muïc vaø tu só taïi Ai Len.
Nhö ñaõ thaáy traän baõo laïm duïng tính duïc treû em khoâng chæ lieân quan tôùi caùc caù nhaân linh muïc tu só, maø cuõng lieân heä tôùi caùc Giaùm Muïc nöõa. Caùc vò bò toá caùo laø ñaõ bao che cho caùc linh muïc tu só coù toäi vaø khoâng aùp duïng Giaùo Luaät ñeå giaûi quyeát vaán ñeà. Ñaõ coù 4 Giaùm Muïc bò baét buoäc phaûi töø chöùc: ñoù laø Ñöùc Cha Murray, Giaùm Muïc giaùo phaäm Limerick, Ñöùc Cha Moriarty, Giaùm Muïc giaùo phaän Kildare, vaø hai Giaùm Muïc Phuï Taù giaùo phaän Dublin laø Ñöùc Cha Eamon Walsh vaø Ñöùc Cha Raymond Field. Moät Giaùm Muïc khaùc laø Ñöùc Cha Martin Drennan, Giaùm Muïc Galway, ñang bò ñieàu tra. Hoâm 24-3-2010 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI cuõng ñaõ nhaän ñôn xin töø chöùc cuûa Ñöùc Cha John Magee, Giaùm Muïc giaùo phaän Cloyne, nguyeân Bí Thö cuûa caùc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, Gioan Phaoloâ I vaø Gioan Phaoloâ II. Hoài naêm 2008, töùc moät naêm tröôùc khi buøng noå vuï moät soá giaùo só tu só Ailen laïm duïng tính duïc treû em, Ñöùc Cha Magee ñaõ bò toá caùo laø bao che moät soá giaùo só tu só laïm duïng tính duïc treû em trong giaùo phaän. Tröôùc caùc aùp löïc lieân tuïc hoài thaùng 3 naêm 2009 Ñöùc Cha Magee ñaõ vieát ñôn xin töø chöùc vaø Toøa Thaùnh ñaõ chæ ñònh Ñöùc Cha Dermot Clifford laøm Giaùm Quaûn Toâng Toøa giaùo phaän Cloyne.
Ngaøy 15-2-2010, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ trieäu taäp veà Roma hai vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi Ailen laø Ñöùc Cha Diarmuid Martin, Toång Giaùm Muïc Dublin, vaø Ñöùc Hoàng Y Sean Brady, Toång Giaùm Muïc Armagh, kieâm Giaùo chuû Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ailen ñeå thaûo luaän veà vaán ñeà giaùo só tu só laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân taïi Ailen vaø ñeà ra caùc bieän phaùp caàn thieát giuùp chöõa laønh tình traïng hieän nay.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Sean Brady, Toång Giaùm Muïc Armagh, kieâm Giaùo Chuû Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ailen, veà caùc vuï giaùo só tu só laïm duïng tính treû em taïi Ailen.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, keå töø khi Ñöùc Cha Diarmuid Martin nhaän chöùc Toång Giaùm Muïc Dublin töø naêm 2004 tôùi nay, Ñöùc Cha Martin ñaõ phaûi ñoïc caùc taøi lieäu lieân quan tôùi caùc vuï giaùo só tu só laïm duïng tính duïc treû em, nghe caùc baûn töôøng trình cuûa haøng traêm naïn nhaân, vaø ñöa ra aùnh saùng teân tuoåi cuûa haøng traêm linh muïc laïm duïng tính duïc treû em. Ñöùc Cha ñaõ löïa choïn con ñöôøng cuûa söï trong saùng vaø thöøa nhaän traùch nhieäm, sau caùc naêm sa laày. Ñöôøng loái cuûa Ñöùc Cha, ngoaøi vieäc ñöôïc söï taùn ñoàng chung, cuõng ñaõ gaây ra caùc keâu ca giöõa caùc linh muïc tu só vaø caû vaøi Giaùm Muïc nöõa. Rieâng Ñöùc Hoàng Y, thì Ñöùc Hoàng Y nghó sao?
Ñaùp: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ai Len ñaõ cuøng vôùi Hoäi Ñoàng caùc tu só Ailen vaø Lieân Hieäp caùc thöøa sai coù moät quan ñieåm ñoàng nhaát, vaø laø quan ñieåm ñaõ do Ñöùc Thaùnh Cha vaïch ra trong chuyeán vieáng thaêm Ñöùc Thaùnh Cha vaø Toøa Thaùnh laàn tröôùc: ñoù laø thieát laäp söï thaät maø khoâng do döï, naâng ñôõ caùc naïn nhaân cuûa caùc vuï laïm duïng, ñöa ra caùc ñöôøng loái thích hôïp ñeå phoøng ngöøa caùc toäi phaïm khaùc trong töông lai, vaø baûo ñaûm cho coâng lyù ñöôïc thi haønh ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi.
Trong moät thôøi ñieåm khoù khaên nhö theá trong lòch söû cuûa Ai len vaø cuûa toång giaùo phaän Dublin, Ñöùc Cha Martin ñaõ toû ra laø moät vò laõnh ñaïo maïnh meõ vaø cöông quyeát. Vaø taát caû moïi giaùo phaän, moïi doøng tu vaø hieäp hoäi truyeàn giaùo Ai len ñaõ daán thaân theo ñuoåi con ñöôøng cuûa söï trong saùng. Tuy nhieân toâi muoán noùi theâm raèng töø giöõa thaäp nieân 1990 Giaùo Hoäi Ailen ñaõ quyeát ñònh ñi theo con ñöôøng naøy baèng caùch thaønh laäp caùc uûy ban vaø ñeà ra caùc ñöôøng loái môùi nhaèm baûo veä treû em. Cuõng keå töø ñoù chuùng toâi ñaõ coäng taùc vôùi caùc cô quan cuûa chính quyeàn ñöôïc ñeà nghò cho muïc ñích naøy, vaø chuùng toâi muoán raèng coâng lyù ñöôïc taùi laäp mau chöøng naøo coù theå.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, coù moät vaøi quan saùt vieân cho raèng Giaùo Hoäi seõ khoâng bao giôø coù theå coù ñöôïc trôû laïi uy tín ñaõ maát sau caùc vuï xì caêng ñan nhö vaäy. Rieâng Ñöùc Hoàng Y nghó, thì Ñöùc Hoàng Y nghó sao? Giaùo Hoäi phaûi laøm gì ñeå coù theå ñaùng ñöôïc tin caäy trôû laïi?
Ñaùp: Chuùng toâi khoâng phaûi laø moät toå chöùc chính trò. Vì theá chuùng toâi tin töôûng nôi Chuùa Thaùnh Thaàn: nhôø hoaït ñoäng cuûa Ngöôøi Giaùo Hoäi coù theå ñöùng leân trôû laïi. Veà phaàn chuùng toâi, tröôùc heát chuùng toâi phaûi thöøa nhaän caùc toäi phaïm raát naëng neà choáng laïi caùc treû em vò thaønh nieân. Theá roài phaûi xin Chuùa trôï giuùp ñeå coù theå tieáp tuïc con ñöôøng Ngöôøi ñaõ chæ cho chuùng toâi cho tôùi cuøng, cuõng nhö coù tình baùc aùi vaø loøng can ñaûm caàn thieát ñeå laøm vieäc naøy.
Ñeå taùi laäp söï tin töôûng, Giaùo Hoäi phaûi coù caùc ñöôøng loái chính trò "ñôøi" trong laõnh vöïc baûo veä treû em. Toâi caûm thaáy ñöôïc an uûi, khi thaáy caùc giaùo xöù toaøn nöôùc ñang huy ñoäng ñeå baét ñaàu caùc sinh hoaït baûo veä treû em, vaø coù raát nhieàu thieän nguyeän vieân ñöôïc ñaøo taïo ñeå trôï giuùp Giaùo Hoäi phaùt trieån caùc moâi tröôøng thanh bình vaø an ninh cho caùc sinh hoaït cuûa Giaùo Hoäi lieân quan tôùi treû em. Toâi tin laø chuùng toâi phaûi tìm laïi ñöôïc yù nghóa cuûa moät Giaùo Hoäi quaûng ñaïi vaø coù con tim to lôùn yeâu thöông taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät caùc anh chò em ngheøo tuùng vaø deã bò toån thöông nhaát.
Hoûi: Theá Ñöùc Hoàng Y thaáy ñaâu ñaõ laø caùc sai laàm lôùn nhaát cuûa haøng giaùo phaåm Ailen?
Ñaùp: Vaán ñeà chính ñoù laø trong quùa khöù ngöôøi ta ñaõ ñöông ñaàu vôùi vaán ñeà laïm duïng tính duïc treû em nhö laø moät toäi luaân lyù, chöù khoâng nhö laø moät toäi phaïm caàn phaûi laäp töùc toá caùo vôùi giôùi höõu traùch chuyeân bieät: laøm nhö theå laø vieäc beânh vöïc thanh danh cuûa giôùi giaùo só tu só quan troïng hôn laø söùc khoûe cuûa caùc treû em. Chuùng toâi ñaõ khoâng chia seû caùc thoâng tin maø ñaùng lyù ra phaûi chia seû, vaø nhaát laø chuùng toâi ñaõ thaát baïi trong vieäc ñöa ra caâu traû lôøi moät caùch muïc vuï cho nhöõng ngöôøi ñaõ bò ñaû thöông treân thaân xaùc cuõng nhö trong taâm hoàn.
Hoûi: Trong caùc thaùng qua ñaõ coù hôn 6,000 tín höõu xin ra khoûi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ailen. Trong moät nöôùc coù 3,5 trieäu daân cö, vôùi söï hieän dieän saâu ñaäm cuûa tín höõu coâng giaùo, söï kieän naøy laø moät vieäc coù yù nghóa. Daân chuùng ñaõ phaûn öùng nhö theá naøo thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñaây laø moät phaûn öùng cuûa söï giaän döõ. Chuùng toâi hy voïng chaën ñöùng ñöôïc hieän töôïng naøy. Trong Muøa Chay chuùng toâi ñaõ toå chöùc caùc loä trình hoaùn caûi cho moïi tín höõu, vì chuùng toâi muoán baét ñaàu töø soá khoâng. Nhöõng ai xin ra khoûi Giaùo Hoäi thì töø laâu ñaõ coù caùc vaán ñeà lôùn ñoái vôùi coäng ñoaøn giaùo hoäi roài, caû khi chuùng khaùc vôùi caùc vuï laïm duïng tính duïc. Nhöng coù leõ giôø ñaây hoï môùi quyeát ñònh bieåu loä caùc ñieàu ñoù ra vì khoâng coøn chòu ñöïng ñöôïc nöõa. Daàu sao ñi nöõa, chuùng toâi cuõng löu yù tôùi ñieàu ñang xaûy ra. Tình hình ôû tröôùc maét taát caû moïi ngöôøi: ngoaøi caùc naïn nhaân ra caùc tín höõu caûm thaáy bò thöông tích saâu xa vaø hoï caûm thaáy chaùn ngaùn. Caû caùc linh muïc tu só quaûng ñaïi phuïc vuï Chuùa vaø chieám ña soá cuõng caûm thaáy chaùn naûn. Taát caû hy voïng cuûa chuùng toâi laø nôi vuï aùn maø chuùng toâi ñaõ baét ñaàu, laø nôi caùc anh chò em giaùo daân giôø ñaây yeâu saùch ñöôïc laéng nghe hôn, vaø hoï yeâu caàu ñöôïc tham döï nhieàu hôn vaø coäng taùc nhieàu hôn trong cuoäc soáng Giaùo Hoäi. Vaø toâi nghó raèng daàu sao ñi nöõa, trong ñaát nöôùc chuùng toâi öôùc muoán tu ñöùc vaø tinh thaàn vaãn coøn cao.
Hoûi: Caùch ñaây khoâng laâu tôø Thôøi baùo Ailen ñaõ cho ñaêng moät baøi vieát gaây aâu lo, trong ñoù coù ñeà caäp tôùi caùc vuï xì caêng ñan lôùn hôn nöõa trong caùc Giaùo Hoäi treân theá giôùi, vaø baøi baùo ghi nhaän raèng trong taát caû caùc vuï gaây göông muø göông xaáu naøy, caùc tu só lieân luïy ñeàu laø ngöôøi goác Ailen. Ñöùc Hoàng Y coù nghó raèng coù caùi gì ñoù saâu xa khoâng oån nôi tín höõu coâng giaùo Ailen hay khoâng?
Ñaùp: Toâi khoâng tin raèng ñaây chæ laø hieän töôïng cuûa Ailen. Noù ñaõ xaûy ra moät caùch ñôn sô, bôûi vì chuùng ta ñaõ cho pheùp söï döõ thaéng theá. Vaø ñaây laø moät baøi hoïc caàn phaûi laõnh hoäi: chuùng ta khoâng bao giôø ñöôïc pheùp ñoàng loõa vôùi ñieàu ñoù.
Hoûi: Nhöng maø moät quoác gia beù nhoû nhö Ailen laïi coù nhieàu vuï laïm duïng tính duïc ñeán nhö vaäy hay sao, thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Toâi tin raèng chuùng toâi caàn phaûi duyeät xeùt löông taâm moät caùch saâu xa, caû trong xaõ hoäi cuûa chuùng toâi nöõa. Söï kieän ñoù laø caùc vuï laïm duïng tính duïc do haøng giaùo só tu só gaây ra, maëc duø chuùng laø ñieàu kinh khuûng, nhöng chæ laø 4% treân toång soá caùc vuï laïm duïng tính duïc treû em. 96% caùc vuï laïm duïng tính duïc treû em coøn laïi xaûy ra trong caùc gia ñình. Ñieàu naøy thuùc ñaåy chuùng toâi phaûi hoaøn toaøn suy tö trôû laïi caùc giaù trò xaõ hoäi cuûa chuùng toâi, vaø xeùt mình moät caùch saâu roäng.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, vaäy giôø ñaây töông lai cuûa Giaùo Hoäi taïi Ailen seõ ra sao?
Ñaùp: Ñieàu ñaàu tieân laø caàu nguyeän cho caùc naïn nhaân ñaõ khoå ñau vì nhöõng ngöôøi ñaùng lyù ra phaûi giuùp hoï thì ñaõ laøm haïi hoï. Öôùc chi hoï coù theå phuïc hoài vaø soáng haïnh phuùc. Treân bình dieän chung, ñoái vôùi Giaùo Hoäi, toâi hy voïng raèng noãi khoå ñau khoång loà naøy trôû thaønh moät cô may ñeå hoaùn caûi, thanh taåy vaø canh taân. Nhaát laø ñaây laø thaùch ñoá duyeät xeùt laïi caùc giaù trò cuûa chuùng ta vaø ñaët thieän ích cuûa treû em tröôùc moïi söï. Rieâng toâi thì toâi seõ laøm taát caû nhöõng gì coù theå trong quyeàn haïn cuûa toâi ñeå ñöøng xaûy ra nhöõng vuï laïm duïng tính duïc treû em nhö vaäy nöõa.
(SD 20-3-2010; Jesus, Marzo 2010, trang 20-21)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)