Phoûng vaán veà tính caùch thôøi söï
cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II
vaø tieán trình phong chaân phöôùc
cho Ñaáng Ñaùng Kính
Leã gioã 5 naêm Ñöùc Gioan Phaoloâ II.
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Stanislaw Dziwisz, Toång Giaùm Muïc Caracovia veà tính caùch thôøi söï cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vaø tieán trình phong chaân phöôùc cho Ñaáng Ñaùng Kính.
Vatican (Avvenire 28-3-2010) - Ngaøy 29-3-2010 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ cöû haønh leã gioã 5 naêm Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II, qua ñôøi ngaøy muøng 2 thaùng 4 naêm 2005. Leã gioã ñaõ ñöôïc cöû haønh sôùm vaøi ngaøy, vì naêm nay muøng 2 thaùng 4 truøng vaøo ngaøy Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh.
Töø 5 naêm qua tín höõu Ba Lan ñaõ ñeàu ñaën toå chöùc vaø tham döï caùc leã nghi töôûng nieäm vò Giaùo Hoaøng ñaõ höôùng daãn ñaát nöôùc Ba Lan tôùi töï do vaø phaåm giaù. Theo keát quûa moät cuoäc thaêm doø môùi ñaây coù tôùi 54% daân Ba Lan coi leã gioã Ñöùc Gioan Phaoloâ II quan troïng hôn leã Quoác Khaùnh Ba Lan möøng vaøo ngaøy 11 thaùng 11. OÂng Piotr Zuchniewicz, nhaø baùo kieâm nhaø vaên, cho raèng ñieàu ban ñaàu chæ laø taâm tình khaâm phuïc ñoái vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II daàn daàn vôùi thôøi gian qua ñi ñaõ ñöôïc ñaøo saâu hôn. Daân chuùng muoán hieåu bieát con ngöôøi vaø caùc coâng trình cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, chöù khoâng chæ baèng loøng vôùi caùc giai thoaïi vaø kyû nieäm veà ngöôøi. OÂng Zuchniewicz ñaõ laø ngöôøi thu thaäp caùc caâu chuyeän vaø caùc chöùng töø veà ôn laï daân chuùng nhaän ñöôïc qua lôøi chuyeån caàu cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø cho in thaønh saùch töïa ñeà "Caùc pheùp laï cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II". Tuy Ñöùc Gioan Phaoloâ II chöa ñöôïc phong chaân phöôùc, nhöng tín höõu Ba Lan ñaõ toân kính ngöôøi nhö moät vò thaùnh.
OÂng Pawel Gierech, giaùo sö xaõ hoäi hoïc cho raèng ñaây laø moät ñieàu hieån nhieân ñöôïc moïi ngöôøi thöøa nhaän. Nhöng khoâng coù moät söï cuoàng loaïn naøo cuõng khoâng coù söï noân noùng chôø ñôïi thaùi quùa naøo. Chæ coù caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaõ bòa ra nhöõng döõ kieän töôûng töôïng, roài khi thaáy khoâng coù ñieàu gì xaûy ra, neân noùi tôùi söï chaäm treã vaø caùc baát traéc giaät gaân ñeå duy trì söï chuù yù cuûa daân chuùng, theá thoâi. Giaùo sö Pawel hieän laø giaùm ñoác vaên phoøng nghieân cöùu cuûa "Trung taâm tö töôûng Gioan Phaoloâ II", laø moät toå chöùc vaên hoùa do chính toøa thò saûnh Varsava thaønh laäp naêm 2006. Noù khoâng chæ laø moät trung taâm nghieân cöùu maø coøn laø nôi gaëp gôõ cuûa taát caû nhöõng ai muoán hieåu bieát gia taøi do Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñeå laïi cho haäu theá. Giaùo sö Piotr Dardzinski, giaùm ñoác Trung Taâm cho bieát caùc sinh vieân vaø caùc giaùo söï daán thaân phoå bieán tö töôûng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II laáy laøm khaåu hieäu, moät caâu maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi trong chuyeán coâng du Ba Lan sau khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå: "Ñöøng daäp taét Chuùa Thaùnh Thaàn". Ñieàu moïi ngöôøi ñeàu thaâm tín khoâng phaûi laø hình aûnh cuûa ngöôøi, maø laø giaùo huaán vaø chöùng taù cuoäc soáng ñöùc tin cuûa ngöôøi. Toaøn buùt tích cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñang ñöôïc in thaønh caùc taäp nhoû cho ra haèng tuaàn vaø leân tôùi 50,000 aán baûn moãi laàn.
Vaøo ngaøy Chuùa Nhaät Thöông Xoùt 11 thaùng 4 naêm 2010, tín höõu toaøn nöôùc Ba Lan seõ baét ñaàu laøm tuaàn cöûu nhaät cho leã phong chaân chöôùc cho Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Ngoaøi ra trong voøng 9 thaùng tôùi ñaây toaøn daân Ba Lan ñöôïc môøi goïi suy tö veà caùc khía caïnh quan troïng nhaát trong trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa ngöôøi, baèng caùch ñoïc vaø suy tö veà caùc dieãn vaên ngöôøi ñaõ noùi trong 9 laàn vieáng thaêm Ba Lan.
Karol Wojtila sinh naêm 1920 vaø laø con trai uùt cuûa oâng Karol Wojtila vaø baø Emilia Kaczorowska. Thuï phong Linh Muïc naêm 1946 cha laøm tuyeân uùy sinh vieân ñaïi hoïc cho tôùi naêm 1951, roài laøm giaùo sö Thaàn hoïc luaân lyù vaø Ñaïo ñöùc taïi ñaïi chuûng vieän Cracovia vaø phaân khoa thaàn hoïc Lublin. Naêm 1959 Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII chæ ñònh cha Karol laøm Giaùm Muïc giaùo phaän Ombi. Naêm 1964 Ñöùc Cha Karol Wojtila ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI chæ ñònh laøm Toång Giaùm Muïc Cracovia. Ñöùc Cha Karol Wojtila tham döï Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II vaø goùp phaàn vaøo vieäc soaïn thaûo Hieán Cheá Vui Möøng vaø Hy Voïng. Naêm 1968 Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vinh thaêng ngöôøi laøm Hoàng Y vaø ngaøy 16 thaùng 10 naêm 1978 ngöôøi ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng. Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ hoaøn thaønh 104 chuyeán coâng du muïc vuï ngoaøi Italia vaø 146 chuyeán vieâng thaêm muïc vuï trong nöôùc Italia. Trong soá raát nhieàu taøi lieäu cuûa ngöôøi coù 14 Thoâng Ñieäp. Ñöùc Gioan Phaoloâ II qua ñôøi luùc 21 giôø 37 phuùt ngaøy muøng 2 thaùng 4 naêm 2005 sau 27 naêm laøm Giaùo Hoaøng. Ngaøy muøng 2 thaùng 4 naêm 2007 ngöôøi ñöôïc goïi laø toâi tôù Chuùa vaø ngaøy muøng 19 thaùng 12 naêm 2009 ñöôïc tuyeân boá laø Ñaáng Ñaùng Kính.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Stanislaw Dziwisz, Toång Giaùm Muïc Caracovia, Bí thö rieâng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II trong 40 naêm, veà leã gioã thöù 5 vaø tính caùch thôøi söï cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, trong thaùnh leã an taùng Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II coù moät hình aûnh ñaõ ñaäp vaøo maét haøng trieäu tín höõu tham döï thaùnh leã taïi Roma cuõng nhö haøng traêm trieäu tín höõu theo doõi thaùnh leã treân ñaøi truyeàn hình theá giôùi vaø trôû thaønh hình aûnh khoâng queân ñöôïc: ñoù laø cuoán saùch Phuùc aâm ñaët treân quan taøi cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II bò gioù laät heát trang naøy sang trang khaùc, laät lui laät tôùi, roài sau cuøng ñoùng laïi. Noù töôïng tröng cho tinh thaàn cuûa trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Wojtila. Naêm naêm sau khi Ñöùc Gioan Phaoloâ II qua ñôøi coù coøn laïi gì khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Caûnh tín höõu haèng ngaøy ñöùng xeáp haøng daøi ñeå vieáng moä Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vaãn tieáp tuïc khoâng chaám döùt. Moä cuûa ngöôøi ñaõ trôû thaønh muïc tieâu cuûa moät cuoäc haønh höông lieân tuïc. Khi ñi ñoù ñaây treân theá giôùi, toâi nhaän thaáy göông maët cuûa ngöôøi vaãn soáng ñoäng: daân chuùng muoán nghe noùi veà ngöôøi vaø muoán ñaøo saâu giaùo huaán cuûa ngöôøi. Dó nhieân laø lòch söû tieáp tuïc tieán böôùc, vaø tín höõu traân troïng quùy meán Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI, nhöng hoï khoâng queân vò tieàn nhieäm cuûa ngöôøi.
Hoûi: Trong leã gioã 5 naêm ngaøy Ñöùc Gioan Phaoloâ II qua ñôøi, ñaâu laø hình aûnh hay trôû laïi trong taâm trí cuûa Ñöùc Hoàng Y nhaát?
Ñaùp: Naêm nay leã gioã coù moät yù nghóa ñaëc bieät vì truøng vôùi ngaøy Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh. Vaø chuùng ta nghó ngay tôùi buoåi ñi ñaøng Thaùnh Giaù cuoái cuøng maø Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ khoâng theå tham döï ñöôïc, nhöng ngöôøi theo doõi töø nhaø nguyeän rieâng. Ngöôøi höôùng maét veà hí tröôøng Colosseo vaø keát hôïp vôùi ñaùm ñoâng tín höõu tham döï buoåi ñi ñaøng Thaùnh Giaù taïi ñaây. Moïi ngöôøi ñeàu troâng thaáy Ñöùc Gioan Phaoloâ II treân maøn truyeàn hình, töø phía sau löng, ngöôøi gaäp xuoáng vì ñau ñôùn, nhöng ñaém chìm trong lôøi caàu nguyeän. Vaø taát caû ñeàu hieåu raèng ngöôøi ñang hieán daâng noãi khoå ñau cuûa ngöôøi vaø keát hieäp vôùi noãi khoå ñau cuûa Chuùa Kitoâ. Buoåi ñi ñaøng Thaùnh Giaù cuoái cuøng ñoù toùm goïn toaøn cuoäc soáng vaø toaøn söù vuï cuûa ngöôøi. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ baét ñaàu chöùc thöøa taùc chuû chaên cuûa ngöôøi baèng lôøi môøi goïi môû toang caùnh cöûa cho Chuùa Kitoâ vaø keát thuùc söù vuï ñoù baèng caùch môû caùc caùnh cöûa cuûa theá giôùi ra cho Chuùa Kitoâ chòu ñoùng ñinh. Chuùng ta phaûi suy tö trôû laïi söï kieän naøy, ñaëc bieät laø ngaøy nay, trong luùc Giaùo Hoäi ñang soáng moät noãi khoå ñau saâu xa.
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y muoán aùm chæ caùc vuï giaùo só tu só laïm duïng tính duïc treû em coù phaûi vaäy khoâng?
Ñaùp: Phaûi. Khi tröôøng hôïp naøy buøng noå beân Hoa Kyø trong caùc naêm ñaàu cuûa naêm 2.000 Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ ñöông ñaàu vôùi vaán ñeà vôùi taát caû söï cöông quyeát, vaø ngöôøi ñaõ laøm taát caû nhöõng gì coù theå laøm ñöôïc ñeå coäng taùc vôùi caùc giôùi chöùc tö phaùp daân söï. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI cuõng theo cuøng ñöôøng höôùng ñoù, vaø laù thö ngöôøi göûi cho haøng Giaùm Muïc Ai Len laø moät caâu traû lôøi maïnh meõ, can ñam vaø höõu hieäu cho teä naïn naøy. Chuùng ta phaûi traû laïi coâng lyù cho caùc naïn nhaân, caû khi ñoù laø tröôøng hôïp ñaõ xaûy ra trong quùa khöù. Nhöng ñoàng thôøi chuùng ta cuõng phaûi beânh vöïc hình aûnh cuûa Giaùo Hoäi, bò taán kích moät caùch taøn baïo vaø voâ lyù ñeán ñoä loâi keùo caû chính Ñöùc Thaùnh Cha vaøo ñoù nöõa. Toâi thaáy coù söï song song naøo ñoù vôùi ñieàu xaûy ra taïi Ba Lan caùch ñaây ba naêm.
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y coù yù noùi tôùi vuï Ñöùc Toång Giaùm Muïc Wielgus vaø caùc tranh luaän theo sau vuï naøy coù phaûi theá khoâng?
Ñaùp: Vaâng. Ñaõ xaûy ra moät traän baõo do caùc phöông tieän truyeàn thoâng gaây ra cho Giaùo Hoäi, vôùi caùc lôøi toá caùo caùc Giaùm Muïc vaø linh muïc coäng taùc vôùi cheá ñoä coäng saûn. Haøng Giaùm Muïc Ba Lan ñaõ höôùng daãn moät cuoäc ñieàu tra nghieâm chænh, vaø sau cuøng ñaõ xaùc nhaän raèng caùc tröôøng hôïp coäng taùc ñaõ raát laø ít, vaø danh döï cuûa Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc taùi laäp. Toâi chaéc chaén ñaây cuõng seõ laø ñieàu xaûy ra sau söï chöùng minh cuûa caùc ngaøy naøy.
Hoûi: Ngöôøi ta tieáp tuïc cho ra caùc saùch veà Ñöùc Gioan Phaoloâ II, vôùi nhieàu giai thoaïi vaø kyû nieäm, laøm nhö theå coù moät cuoäc thi ñua giöõa caùc taùc giaû ñaõ töøng bieát vaø soáng gaàn Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Ñöùc Hoàng Y nghó sao?
Ñaùp: Ñaõ luoân luoân xaûy ra laø chung quanh caùc nhaân vaät quan troïng naûy sinh ra caùc truyeàn thuyeát. Noùi cho cuøng thì chuùng cuõng laø moät chöùng taù cuûa tình yeâu thöông quùy meán vaø gaén boù vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II.
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y löôïng ñònh caùc truyeàn thuyeát aáy nhö theá naøo?
Ñaùp: Toâi coi chuùng nhö laø loaïi haïnh caùc thaùnh gioáng nhö haïnh thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi. Trong tröôøng hôïp ôû ñaây laø haïnh Ñöùc Gioan Phaoloâ II.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y coù thaät laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II haõm mình ñaùnh xaùc hay khoâng?
Ñaùp: Rieâng caù nhaân toâi thì toâi khoâng theå xaùc nhaän cuõng khoâng theå phuû nhaän. Tuy nhieân toâi khoâng loaïi boû ñieàu ñoù. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ luoân luoân raát nhieäm nhaët ñoái vôùi chính mình: ngöôøi aên chay saùm hoái trong Muøa Chay vaø trong caùc dòp khaùc nöõa, chaúng haïn nhö tröôùc caùc laàn phong chöùc cho caùc Giaùm Muïc. Thoùi quen khoå haïnh naøy ñaõ laø söùc maïnh daáu aån trong chöùc thöøa taùc chuû chaên cuûa ngöôøi.
Hoûi: Ngöôøi ta noân noùng chôø ñôïi leã phong chaân phöôùc cho Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nhöng xem ra noù khoâng gaàn keà nhö coù nhieàu ngöôøi hy voïng. Söï noân noùng voäi vaõ naøy coù laø ñieàu thaùi quùa khoâng, thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñoù laø moät öôùc mong ñaõ coù ngay töø ñaàu vôùi tieáng hoâ "Thaùnh ngay laäp töùc", maø chuùng ta ñaõ nghe trong ñaùm taùng Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Nhöng öôùc mong naøy khoâng traùi nghòch vôùi vieäc toân troïng tieán trình thôøi gian do aùn phong thaùnh ñoøi hoûi theo giaùo luaät. Nhö toâi ñaõ thöôøng noùi chuùng toâi tuyeät ñoái khoâng yeâu saùch Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI phaûi voäi vaõ, vaø ngöôøi môùi laø Ñaáng coù quyeàn ñònh ñoaït. Khi naøo Ñöùc Thaùnh Cha loan baùo leã phong chaân phöôùc cho Ñöùc Gioan Phaoloâ II thì chuùng toâi seõ raát sung söôùng haïnh phuùc. Nhöng vieäc löïa choïn ngaøy vaø cung caùch phong chaân phöôùc thì hoaøn toaøn tuøy thuoäc nôi Ñöùc Thaùnh Cha, laø ngöôøi ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn trôï giuùp.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, theo moät nhaät baùo Ba Lan, thì ñaõ xaûy ra caùc nghi ngôø veà pheùp laï ñöôïc uûy ban baùc só xem xeùt lieân quan tôùi vieäc nöõ tu ngöôøi Phaùp bò beänh Parkinson, ñöôïc laønh beânh nhôø lôøi baàu cöû cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Toâi khoâng bieát, vì toâi khoâng phaûi laø thaønh vieân cuûa uûy ban baùc só, cuõng khoâng phaûi laø thaønh vieân cuûa uûy ban thaàn hoïc. Daàu sao ñi nöõa, chuùng ta coù tin töùc lieân quan tôùi raát nhieàu vuï khoûi beänh vaø caùc ôn laønh tín höõu nhaän ñöôïc do lôøi baàu cöû cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II. Chaéc chaén laø thôøi gian seõ keùo daøi hôn, neáu phaûi xem xeùt moät tröôøng hôïp khoûi beänh khaùc. Ñaây chæ laø moät giaû thuyeát maø toâi muoán ñöa ra. Nhöng chuùng ta haõy döøng laïi nôi caùc söï kieän, vaø toâi raát tin töôûng.
(Avvenire 28-3-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)