Vieäc vaän chuyeån vaø tieâu thuï
ma tuùy treân theá giôùi
Vieäc vaän chuyeån vaø tieâu thuï ma tuùy treân theá giôùi.
Moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Cesar Guedes, phoái hôïp vieân Vaên phoøng ma tuùy vaø toäi phaïm cuûa Lieân Hieäp Quoác cho vuøng chaâu Myõ Latinh vaø quaàn ñaûo Caraibi, veà vieäc vaän chuyeån vaø söû duïng ma tuùy gia taêng treân theá giôùi.
Chaâu Myõ Latinh (Avvenire 12-3-2010) - Trong moät thoáng keâ coâng boá môùi ñaây Vaên phoøng ñaëc traùch ma tuùy vaø toäi phaïm cuûa Lieân Hieäp Quoác baùo ñoäng hieän töôïng caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy ngaøy caøng duøng nhieàu nöôùc chaâu Myõ Latinh vaø Phi chaâu laøm traïm döøng chaân vaø caàu noái ñeå tìm caùch vaän chuyeån ma tuùy vaøo AÂu chaâu.
Trong naêm 2008 Chaâu Myõ Latinh saûn xuaát khoaûng 36,000 taán canabis, töùc chieám 1 phaàn 3 toång soá löôïng canabis toaøn theá giôùi. Vaø haøng naêm vuøng naøy loïc töø 800 tôùi 1,000 taán cocaine, töùc laø haàu nhö toaøn boä toång löôïng cocaine tieâu thuï treân theá giôùi. Vì caùc lyù do moâi tröôøng vaø lòch söû, kyõ ngheä troàng caây coca taäp trung trong vuøng röøng nuùi Andes beân chaâu Myõ Latinh traûi daøi treân khoaûng 168,000 maãu taây. Chæ moät mình nöôùc Colombia ñaõ saûn xuaát phaân nöûa toång löôïng cocaine treân theá giôùi. Soá coøn laïi ñeán töø caùc nöôùc Peruø 36% vaø Bolivia 13%. Tuy nhieân ña soá chaát ma tuùy khoâng ñöôïc baùn taïi ñòa phöông, vì giaù cuûa chuùng quùa cao ñoái vôùi ña soá daân thuoäc caùc nöôùc mieàn nam baùn caàu.
Vaãn theo thoáng keâ cuûa Lieân Hieäp Quoác hôn 11 trieäu treân toång soá 20 trieäu ngöôøi nghieän ma tuùy soáng taïi AÂu chaâu, vaø nhaát laø taïi Hoa Kyø. Taïi caùc nöôùc mieàn baéc baùn caàu cuõng coù 60 trieäu ngöôøi thöôøng xuyeân söû duïng caây canabis. Ba nöôùc Meâhicoâ, Colombia vaø Guatemala saûn xuaát vaø cung caáp heroine cho 1.3 trieäu ngöôøi nghieän loaïi ma tuùy naøy taïi caùc nöôùc Baéc Myõ. Ñeå traùnh bò kieåm soaùt, caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy vaän chuyeån ma tuùy qua nhieàu nöôùc vaø bieân giôùi khaùc nhau, theo caùc loä trình khaùc nhau.
Loä trình chính ñi qua caùc nöôùc Trung Myõ Latinh, roài töø ñoù vaøo Hoa Kyø. Hieän nay 90% toång löôïng ma tuùy theo loä trình naøy vaøo Hoa Kyø. Caùc xe vaän taûi chôû ñaày cocaine rôøi vuøng saûn xuaát tieán vaøo Panama, Costa Rica, Nicaragua, Honduras, Guatemala cho tôùi Meâhicoâ. Töø ñaây ma tuùy ñöôïc chuyeån sang Hoa Kyø. Coøn coù moät loä trình khaùc nöõa ñoù laø loä trình Thaùi Bình Döông. Ma tuùy ñöôïc chaát ñaày döôùi gaàm taàu khôûi haønh töø caùc haûi caûng cuûa Colombia vaø Peruø hay Ecuador vaø ñöôïc chuyeån vaän tôùi Meâhicoâ, roài töø Mehicoâ qua ñöôøng boä gia nhaäp Hoa Kyø vaø Canada.
Hieän töôïng vaän chuyeån ma tuùy naøy cuõng keùo theo haäu quûa laø caùc vuï baét coùc vaø saùt haïi giöõa caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy. Chaúng haïn trong moät vaøi nöôùc Myõ Latinh soá ngöôøi bò aùm saùt lieân quan tôùi vieäc buoân baùn ma tuùy raát cao: hôn 40 ngöôøi treân moãi 100,000 ngöôøi. El Salvador ñöùng haøng ñaàu vôùi 55 vuï, Giamaica 49 vuï vaø Guatemala 45 vuï. Caùc naïn nhaân döôùi 24 tuoåi taïi El Salvador leân tôùi 92 vuï treân 100 ngaøn daân. Vaãn theo thoáng keâ cuûa Lieân Hieäp Quoác 75% caùc vuï baét coùc treân theá giôùi xaûy ra taïi caùc nöôùc chaâu Myõ Latinh.
Theo baûn baùo caùo cuûa "Cô quan tình baùo cho Phong traøo Coca Hoa Kyø" trong naêm 2006 ñaõ coù khoaûng 500 taán ma tuùy ñöôïc vaän chuyeån theo loä trình Thaùi Bình Döông. Trong caùc naêm qua loä trình naøy ñaõ thay theá loä trình quaàn ñaûo Caraibi. Cho tôùi caùc naêm cuoái thaäp nieân 1990, caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy Colombia chuyeân chôû ma tuùy tröïc tieáp baèng maùy bay vaø döøng laïi Venezuela hay Guyana trong quaàn ñaûo Antille: Giamaica, Porto Rico vaø nhaát laø Coäng Hoøa Dominicana vaø Haiti laø caùc traïm döøng chaân ñaàu tieân. Ñaëc bieät Haiti trong moät thôøi gian daøi, ñaõ laø chieác caàu nhuùn toaøn veïn cho vieäc chuyeân chôû ma tuùy vaøo Hoa Kyø, ít nhaát laø cho tôùi naêm 2004 khi Lieân Hieäp Quoác can thieäp ñeå bình ñònh tình hình taïi ñaây. Lyù do laø vì caùc bieän phaùp an ninh hoaøn toaøn vaéng boùng taïi Haiti, trong khi chính quyeàn trung öông thì thoái naùt vaø yeáu keùm. Khoâng coù vieäc kieåm soaùt caùc maùy bay, keå caû hieän nay. Caùc chuyeán bay chôû ma tuùy tôùi vaø khôûi haønh töø Cap Haitien ôû maïn baéc, tröôùc söï thôø ô cuûa chính quyeàn. Tin töùc cho bieát tröôùc khi xaûy ra traän ñoäng ñaát ngaøy 12 thaùng Gieâng vöøa qua, moãi ngaøy ñaõ coù 3 chieác maùy bay caát caùnh töø phi tröôøng Cap Haitien höôùng veà Hoa Kyø.
Trong khi haàu heát chaát coca do Colombia saûn xuaát ñöôïc cung caáp cho Hoa Kyø, thì Peruø vaø Bolivia cung caáp cocaine cho caùc nöôùc AÂu chaâu; 60-70% toång löôïng cocaine laø cuûa Peruø ñöôïc chuyeân chôû baèng maùy bay. Töø quaàn ñaûo Caraibi hay töø caùc nöôùc mieàn nam Myõ Latinh ma tuùy cuõng ñöôïc chuyeån vaän nhôø phong traøo du lòch gia taêng noái lieàn caùc nöôùc Argentina, Uruguay vaø Brasil vôùi caùc nöôùc beân kia bôø Ñaïi Taây Döông. Ngoaøi ra coøn coù moät soá löôïng cocaine ñaùng keå ñöôïc chuyeån vaän tôùi AÂu chaâu töø caùc nöôùc caàu noái vuøng Taây Phi chaâu.
Caùc toã chöùc buoân baùn ma tuùy chuyeån vaän chuùng baèng ñöôøng taàu thuûy töø Brasil hay Venesuela tôùi Taây Phi. Sau ñoù caùc kieän cocaine ñöôïc chuyeân chôû baèng xe vaän taûi tôùi quaàn ñaûo Canarie vaø Madeira. Loä trình Phi chaâu naøy khieán cho Lieân Hieäp Quoác raát lo aâu, vì ma tuùy coù khuynh höôùng nuoát tröûng caùc nöôùc noù ñi ngang qua, baèng caùch taøn phaù heä thoáng chính trò vaø kinh teá cuûa caùc nöôùc naøy. Ñaây laø ñieàu ñaõ xaûy ra taïi caùc nöôùc Trung Myõ Latinh. Vaø hieän töôïng naøy ñang ñe doïa caùc vuøng nhö Guinea Bissau, Cap Vert vaø Gambia.
Hai thí duï minh chöùng cho hieän töôïng naøy laø tình hình taïi Guatemala vaø Nicaragua. Taïi Guatemla toå chöùc phi chính quyeàn Aypoyo Mutuo cho bieát trong naêm 2009 ñaõ coù 5,500 vuï gieát ngöôøi; tính trung bình moãi ngaøy coù 20 ngöôøi bò gieát, ña soá coù dính líu tôùi vieäc buoân baùn ma tuùy, vaø 98% caùc vuï saùt nhaân naøy khoâng bò luaät leä tröøng phaït. Caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy ñuùt loùt cho nhaân vieân caùc caáp cuûa chính quyeàn, taøi trôï caùc cuoäc tranh cöû ñòa phöông, taïo ra caùc haõng xöôûng kinh doanh laøm bình phong che daáu vieäc buoân baùn ma tuùy. Chuùng cuõng duøng caùc baêng ñaûng toäi phaïm vaø ngöôøi treû vaø traû tieàn ñeå chuùng trôû thaønh nhöõng keû gieát möôùn. Nhöõng ngöôøi treû naøy thöôøng cheát sôùm vì duøng ma tuùy quùa ñaùng, hay bò baén vaøo gaùy trong caùc cuoäc thanh toaùn nhau. Chính quyeàn buoäc phaûi ñaàu tö nhieàu tieàn hôn cho coâng taùc choáng toäi phaïm, vaø laáy tieàn töø caùc ngaân quõy söùc khoûe, giaùo duïc vaø taïo coâng aên vieäc laøm ñeå buø vaøo ñoù.
Nicaragua cuõng laø moät quoác gia caàu noái noåi tieáng khaùc. Taïi ñaây coù moät vuøng ñaát khoâng thuoäc veà ai heát roäng 50,000 caây soá vuoâng. Ma tuùy töø Colombia ñöôïc chuyeân chôû tôùi ñaây vaø töø ñaây vaøo Hoa kyø. Trong 10 naêm qua ñaõ coù 30,000 kíloâ cocaine ñöôïc ñöa vaøo Hoa Kyø theo ngaõ naøy. Nhöng giôùi chuyeân vieân cho bieát ñaây chæ laø 20% toång löôïng cocaine di chuyeån trong vuøng. Chính quyeàn hoaøn toaøn vaéng boùng. Trong vuøng naøy daân chuùng laø ngöôøi goác phi chaâu vaø thoå daân phaûi soáng trong caûnh khoâng coù ñieän nöôùc vaø khoâng coù caùc phöông tieän lieân laïc toái taân. Beân caïnh ñoù laø caùc bieät thöï sang troïng coù gaén "aêng ten parabol". Noù laø daáu chöùng cuûa söï sang troïng phaùt xuaát töø tieàn hoái loä cuûa caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy, ñeå giöõ bí maät cho vieäc chuyeån vaän ma tuùy noùi treân.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa oâng Cesar Guedes, phoái hôïp vieân "Vaên phoøng ma tuùy vaø toäi phaïm cuûa Lieân Hieäp Quoác cho Chaâu Myõ Latinh vaø quaàn ñaûo Caraibi", veà vieäc vaän chuyeån vaø söï söû duïng ma tuùy gia taêng treân theá giôùi.
Hoûi: Thöa oâng Guedes, hieän nay ñaâu laø vuøng haáp daãn nhaát ñoái vôùi caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy quoác teá?
Ñaùp: Hieän nay AÂu chaâu ñaõ trôû thaønh thò tröôøng haáp daãn nhaát ñoái vôùi caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy quoác teá. Lyù do laø vì Hoa Kyø ñaõ trôû thaønh nôi dö thöøa ma tuùy roài. Traän luït ma tuùy maø caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy ñaõ khieán xaûy ra taïi Hoa Kyø trong caùc thaäp nieân qua, ñaõ khieán cho chaát boät traéng heroine bò maát giaù. Giôø ñaây ñeå ñöôïc lôøi toái ña, caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy quay sang thò tröôøng AÂu chaâu, nôi coù hôn 4 trieäu ngöôøi nghieän ma tuùy, vaø giaù ma tuùy vaãn coøn cao. Beân AÂu chaâu moät gram cocaine giaù ñaét gaáp 50 laàn beân Hoa Kyø. Neáu di chuyeån xa hôn veà phía Ñoâng sang tôùi Nga chaúng haïn, thì giaù 1 gram ma tuùy coù theå töø 70-80 laàn cao hôn beân Hoa Kyø. Lyù do laø vì caùc nguy hieåm cuûa vieäc vaän chuyeån. Ñem ma tuùy vöôït Ñaïi Taây Döông phöùc taïp hôn, vì theá cuõng coù nhieàu nguy hieåm hôn. Nhöng khi caùc nguy hieåm gia taêng, thì giaù caû cuõng cao hôn vaø caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy cuõng kieám ñöôïc lôøi nhieàu hôn.
Hoûi: Nhö theá coù nghóa laø Hoa Kyø ñang maát ñi söùc haáp daãn ñoái vôùi caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy, coù ñuùng vaäy khoâng?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá, caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy ñang traûi daøi aûnh höôûng tôùi caùc thò tröôøng môùi ñeå gia taêng lôïi loäc. AÂu chaâu, nhaát laø Trung AÂu vaø Ñoâng AÂu, laø moät cô may ñem laïi nhieàu lôïi töùc lôùn, vì cocaine laø loaïi ma tuùy chöa ñöïôc tieâu thuï roäng raõi taïi ñaây. Beân AÂu chaâu noù vaãn duy trì ñöôïc moät quy cheá, nghóa laø cho tôùi nay vaãn ñöôïc coi nhö laø "thöù ma tuùy cuûa ngöôøi giaàu". Dó nhieân, vieäc vaän chuyeån gaëp nhieàu khoù khaên, nhöng khi vöôït thaéng ñöôïc caùc khoù khaên vaän chuyeån, thì caùc tay toäi phaïm buoân baùn ma tuùy hoát baïc.
Hoûi: Vuøng Taây Phi coù phaûi laø moät caàu nhuùn thuaän lôïi cho vieäc vaän chuyeån ma tuùy hay khoâng thöa oâng?
Ñaùp: Chaéc chaén roài. Vuøng naøy ñöôïc caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy duøng laøm traïm trung gian vaän chuyeån ma tuùy ngaøy caøng thöôøng xuyeân hôn. Caùc cô caáu coâng coäng vaø chính quyeàn caùc quoác gia trong vuøng raát yeáu ôùt, vì theá caùc toå chöùc buoân baùn ma tuùy raát deã traùnh neù caùc kieåm soaùt cuûa caùc löïc löôïng an ninh.
Hoûi: Vieäc buoân baùn ma tuùy gaây ra caùc haäu quûa naøo cho caùc quoác gia vuøng Taây Phi?
Ñaùp: Caùc haäu quûa do vieäc buoân baùn ma tuùy gaây ra cho caùc quoác gia vuøng naøy raát laø tai haïi. Ma tuùy taøn phaù heä thoáng chính trò vaø kinh teá cuûa caùc nöôùc noù ñi qua. Ñeå che chôû caùc chuyeán vaän chuyeån ma tuy gía haøng tyû myõ kim, caùc nhoùm toäi phaïm ñuùt loùt cho caùc quan chöùc chính quyeàn vaø nhaân vieân chính phuû cuõng nhö gaøi ngöôøi len loûi vaøo caùc cô caáu vaø ñaûng phaùi trong caùc cuoäc tranh cöû ñòa phöông, vaø hoï duøng caùc cô caáu naøy ñeå röûa tieàn baån thæu. Theá laø caùc cô caáu chính quyeàn, neàn kinh teá, giôùi laõnh ñaïo vaø cuoäc soáng xaõ hoäi... taát caû ñeàu bò chaát ma tuùy khoáng cheá. Caùc chính quyeàn caøng yeáu keùm nhö caùc chính quyeàn vuøng Taây Phi, thì haäu quûa do ma tuùy ñeå laïi caøng saâu roäng vaø tai haïi.
Hoûi: Vieäc buoân baùn vaø vaän chuyeån ma tuùy gaây ra caùc aâm höôûng naøo ñoái vôùi naïn toäi phaïm taïi caùc quoác gia caàu nhuùn thöa oâng?
Ñaùp: Dó nhieân laø ma tuùy len loûi vaøo trong moïi giai taàng xaõ hoäi caùc quoác gia noù ñi ngang qua. Vieäc tieâu thuï ma tuùy taïi ñòa phöông gia taêng, ñaëc bieät laø giöõa caùc baêng ñaûng toäi phaïm nhoû cuûa ngöôøi treû, laø nhöõng thaønh phaàn caàn tieàn ñeå mua ma tuùy. Vaø caùc baêng ñaûng ñoù phaïm caùc toäi nghieâm troïng hôn. Vaø söï kieän naøy khieán cho naïn toäi phaïm buøng noå taïi caùc quoác gia caàu noái, vaø caøng ngaøy noù caøng coù tính caùch baïo löïc hôn.
Hoûi: Nhö theá theo oâng coù theá laøm gì ñeå loaïi tröø caûnh suy ñoài naøy?
Ñaùp: Ñieàu quan troïng laø phaûi cuûng coá söï hôïp taùc giöõa caùc toå chöùc tình baùo cuûa caùc quoác gia saûn xuaát ma tuùy, caùc quoác gia tieâu thuï, vaø caùc nöôùc caàu noái vaän chuyeån ma tuùy. Chæ nhö theá môùi coù theå choáng laïi naïn buoân baùn vaän chuyeån ma tuùy quoác teá. Hieän nay Vaên phoøng ñaëc traùch veà ma tuùy vaø toäi phaïm cuûa Lieân Hieäp Quoác ñang taäp trung noã löïc vaøo caùc quoác gia caàu noái vaän chuyeån ma tuùy. Chuùng toâi seõ ñöa ra Hieäp ñònh Santo Domingo vaø cô caáu Managua ñeå yeåm trôï caùc heä thoáng an ninh taïi caùc quoác gia naøy.
(Avvenire 12-3-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)