Hieän tình Giaùo Hoäi Trung Quoác
vaø aûnh höôûng cuûa böùc thö Ñöùc Thaùnh Cha
göûi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Trung Quoác
Hieän tình Giaùo Hoäi Trung Quoác vaø aûnh höôûng cuûa böùc thö Ñöùc Thaùnh Cha göûi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Trung Quoác.
Phoûng vaán Ñöùc Cha Giulio Gia Chí Quoác, Giaùm Muïc Chaùnh Ñònh, tænh Haø Baéc, veà böùc thö Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI göûi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Trung Quoác.
Vatican (AsiaNews 5-3-2010) - Caùch ñaây gaàn 3 naêm, ngaøy 30 thaùng 6 naêm 2007, Toøa Thaùnh ñaõ cho coâng boá böùc thö Ñöùc Thaùnh Cha vieát cho tín höõu Coâng giaùo Trung Quoác. Ngay trong ñaàu thö Ñöùc Thaùnh Cha minh ñònh muïc ñích böùc thö laø coáng hieán cho caùc tín höõu Trung Quoác moät vaøi ñöôøng höôùng lieân quan tôùi ñôøi soáng Giaùo Hoäi vaø coâng taùc rao truyeàn Tin Möøng taïi Trung Quoác, cuõng nhö giuùp Giaùo Hoäi khaùm phaù ra ñieàu Chuùa Gieâsu Kitoâ laø Chuùa vaø laø Thaày muoán nôi Giaùo Hoäi (s. 2).
Trong thö Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI baày toû vui möøng vì loøng trung thaønh caùc tín höõu Coâng giaùo taïi Trung Quoác ñaõ chöùng toû ñoái vôùi Giaùo Hoäi trong 50 naêm qua. Ngaøi ñeà cao giaù trò voâ giaù caùc khoå ñau vaø baùch haïi hoï phaûi chòu vì Tin Möøng, vaø tha thieát keâu goïi hoï hieäp nhaát vaø hoøa giaûi vôùi nhau. Xaùc tín raèng söï hoøa giaûi troïn veïn khoâng theå ñöôïc thöïc hieän moät sôùm moät chieàu, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc cho caùc tín höõu bieát raèng con ñöôøng hoøa giaûi ñöôïc ñôõ naâng bôûi göông saùng vaø lôøi caàu nguyeän cuûa bieát bao nhieâu chöùng nhaân cuûa ñöùc tin ñaõ khoå ñau, nhöng ñaõ tha thöù baèng caùch hieán daâng maïng soáng hoï cho töông lai cuûa Giaùo Hoäi Coâng giaùo taïi Trung Quoác (s. 6).
Trong boái caûnh ñoù lôøi Chuùa Gieâsu môøi goïi caùc moân ñeä "Haõy ra khôi" (Lc 5,4) vaàn coøn thôøi söï. Ñoù laø "moät lôøi keâu môøi chuùng ta bieát ôn nhôù laïi quùa khöù, haêng say soáng hieän taïi vaø tin töôûng roäng môû cho töông lai". Thaät vaäy, taïi Trung Quoác cuõng nhö taïi nhieàu nôi khaùc treân theá giôùi "Giaùo Hoäi ñöôïc môøi goïi laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ, höôùng caùi nhìn veà phía tröôùc vôùi nieàm hy voïng vaø trong vieäc loan baùo Tin Möøng ñoï söùc caùc thaùch ñoá maø nhaân daân Trung Quoác phaûi ñöông ñaàu" (s.3). Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi raèng: "Ngay treân queâ höông ñaát nöôùc cuûa anh chò em vieäc loan baùo Chuùa Kitoâ bò ñoùng ñanh vaø soáng laïi seõ laø ñieàu coù theå trong möùc ñoä trong ñoù loøng trung thaønh vôùi Tin Möøng, trong söï hieäp thoâng vôùi Ngöôøi Keá Vò Toâng Ñoà Pheâroâ vaø vôùi Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, anh chò em bieát thöïc thi caùc daáu hieäu cuûa tình yeâu thöông vaø söï hieäp nhaát" (ivi).
Trong vieäc ñöông ñaàu vôùi vaøi ñeà taøi caáp thieát, do chính caùc Giaùm Muïc vaø Linh Muïc Trung Quoác göûi veà Toøa Thaùnh, Ñöùc Thaùnh Cha ñöa ra caùc chæ daãn lieân quan tôùi vieäc thöøa nhaân Giaùo Hoäi thaàm laëng töø phía chính quyeàn (s. 7) vaø neâu baät ñeà taøi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Trung Quoác (s. 8) ñaëc bieät vaán ñeà chæ ñònh caùc Giaùm Muïc (s. 9).
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöa ra ñöôøng höôùng muïc vuï baèng caùch neâu baät göông maët vaø söù meänh cuûa vò Giaùm Muïc trong coäng ñoaøn giaùo phaän. Vò Giaùm Muïc laø ñieåm tham chieáu cuûa giaùo phaän: "khoâng laøm gì maø khoâng coù Giaùm Muïc". Ngoaøi ra cuõng coù caùc chæ daãn lieân quan tôùi vieäc cöû haønh bí tích Thaùnh Theå, vieäc ñaøo taïo linh muïc vaø ñaøo taïo cuoäc soáng gia ñình. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng môøi goïi thaønh laäp caùc cô caáu khaùc nhau trong giaùo phaän, nhö ñöôïc giaùo luaät döï truø tröôùc.
Veà töông quan giöõa Giaùo Hoäi vôùi Nhaø Nöôùc, Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi giaùo huaán Coâng giaùo, ñaõ ñöôïc Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II taùi ñeà nghò. Ngaøi chaân thaønh caàu mong cho cuoäc ñoái thoaïi giöõa Toøa Thaùnh vaø Chính Quyeàn Trung Quoác coù theå tieán trieån vaø ñi tôùi moät thoûa hieäp lieân quan tôùi vieäc chæ ñònh caùc Giaùm Muc, vieäc tín höõu thöïc thi ñöùc tin cuûa mình moät caùch traøn ñaày trong söï toân troïng söï töï do toân giaùo ñích thöïc vaø bình thöôøng hoùa caùc quan heä ngoaïi giao giöõa Toøa Thaùnh vaø Chính Quyeàn Baéc Kinh. Sau cuøng Ñöùc Thaùnh Cha thu hoài taát caû caùc khaû theå vaø höôùng daãn thuoäc traät töï muïc vuï, maø trong quùa khöù vaø môùi ñaây Toøa Thaùnh ñaõ ban cho Giaùo Hoäi taïi Trung Quoác. Caùc tình traïng thay ñoåi trong tình hình chung cuûa Giaùo Hoäi taïi Trung Quoác cuõng nhö caùc lieân laïc deã daøng hôn hieän nay cho pheùp tín höõu coâng giaùo Trung Quoác tuaân theo caùc ñieàu luaät toång quaùt nhö caùc Giaùo Hoäi khaùc.
Maëc daàu Nhaø Nöôùc Baéc Kinh ñaõ tìm ñuû moïi caùch ñeå ngaên caûn, laù thö Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI göûi Giaùo Hoäi taïi Trung Quoác ñaõ ñöôïc phoå bieán chui. Tuy nhieân ñaõ coù caùc giaûi thích sai laïc gieo hoang mang laãn loän vaø chaùn naûn trong caùc coäng ñoaøn thuoäc Giaùo Hoäi thaàm laëng. Vì theá ngaøy 23 thaùng 5 naêm 2009, Toøa Thaùnh ñaõ coâng boá moät taäp "Toaùt yeáu" ñeå giuùp caùc tín höõu hieåu noäi dung böùc thö moät caùch trung thöïc vaø roõ raøng hôn. Nhaân dòp naøy Ñöùc Hoàng Y Giuse Traàn Nhaät Quaân, nguyeân Giaùm Muïc Hoàng Koâng, ghi nhaän caùc khoù khaên vaø luùng tuùng cuûa Giaùo Hoäi thaàm laëng, söï nhuùt nhaùt cuûa Giaùo Hoäi chính thöùc bò Nhaø Nöôùc nhoát tuø trong loàng heïp cuûa ñöôøng loái chính trò toân giaùo vaø chính saùch cuûa Nhaø Nöôùc Baéc Kinh tieáp tuïc ñaøn aùp Giaùo Hoäi.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Cha Giulio Gia Chí Quoác, Giaùm Muïc Chaùnh Ñònh, tænh Haø Baéc, veà aûnh höôûng cuûa böùc thö naøy.
Ñöùc Cha Gia naêm nay 74 tuoåi vaø ñaõ ngoài tuø hôn 22 naêm trôøi. Hieän nay ngaøi bò Nhaø Nöôùc coäng saûn Trung Quoác coâ laäp hoùa vaø thöôøng xuyeân phaûi tham döï caùc buoåi taåy naõo, ñeå chaáp nhaän gia nhaäp Hoäi Coâng Giaùo AÙi Quoác, laø cô quan chính trò do Nhaø Nöôùc Trung Quoác ñieàu khieån trong möu toan thaønh laäp moät Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Trung Quoác töï trò, taùch rôøi khoûi söï hieäp thoâng vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Giaùo Hoäi Hoaøn Vuõ.
Ngaøy 26-2-2010 Ñöùc Cha Giulio Gia Chí Quoác, ñaõ ñöôïc traû töï do sau khi bò baét giam 17 ngaøy. Vuï baét giöõ cuoái cuøng xaûy ra ngaøy muøng 5-6-2009. Ngaøy 22 thaùng 6 Ñöùc Cha ñöôïc traû veà nhaø. Hoâm muøng 5-3-2010 sau nhieàu laàn thöû lieân laïc, haõng thoâng taán Asianews cuûa Hoäi Truyeàn Giaùo Nöôùc Ngoaøi Milano, ñaõ may maén phoûng vaán ñöôïc Ñöùc Cha lieân quan tôùi laù thö Ñöùc Thaùnh Cha göûi cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Trung Quoác, maø Ñöùc Cha ñang ñoïc, cuõng nhö tình hình Giaùo Hoäi coâng giaùo taïi Trung Quoác hieän nay.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha, laù thö Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI göûi cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Trung Quoác coù gaây ñöôïc aûnh höôûng naøo treân caùc töông quan giöõa Giaùo Hoäi vaø Nhaø Nöôùc hay khoâng?
Ñaùp: Toâi sôï laø chuùng toâi khoâng theå chôø ñôïi gì nhieàu töø quan ñieåm naøy. Theá giôùi chính trò Trung Quoác ñaõ khoâng thay ñoåi gì heát. Nhaø Nöôùc Trung Quoác vaãn söû duïng cuøng moät chieán thuaät nhö döôùi thôøi Chuû tòch Mao Traïch Ñoâng, nghóa laø hoï khuaáy ñoäng vaø taïo ra caùc xung khaéc giöõa loøng Giaùo Hoäi.
Ñaây laø kieåu haønh ñoäng ñaõ keùo daøi töø 50 naêm qua, töùc laø keå töø khi Hoäi AÙi Quoác ñöôïc thaønh laäp vaø toâi sôï raèng Laù Thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha seõ khoâng theå thay ñoåi gì nhieàu ñoái vôùi tình hình hieän nay.
Dó nhieân, Böùc Thö tuyeân boá roõ raøng giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi vaø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi tìm söï thaät thì noù laø moät khích leä raát lôùn. Nhöng vôùi bieát bao nhieâu ngöôøi voâ thaàn giöõa giôùi chính trò, thì taát caû nhöõng ñieàu naøy khoâng coù yù nghóa gì: hoï khoâng thay ñoåi yù kieán vì caùc lôøi tuyeân boá naøy. Caàn phaûi coù söï thay ñoåi saâu roäng naõo traïng nôi chính quyeàn vaø moät söï côûi môû lôùn hôn trong vieäc thöïc thi töï do toân giaùo ñích thöïc.
Hoûi: Ñöùc Cha nhaän thaáy töông quan giöõa Giaùo Hoäi vaø Hoäi coâng giaùo aùi quoác sau lôøi Ñöùc Thaùnh Cha keát aùn hoäi naøy trong thö göûi cho Giaùo Hoäi taïi Trung Quoác nhö theá naøo?
Ñaùp: Hoäi Coâng Giaùo AÙi Quoác laø moät duïng cuï cuûa chính quyeàn. Noù seõ khoâng ngöøng xen mình vaøo chuyeän noäi boä cuûa Giaùo Hoäi, cho tôùi khi naøo chính quyeàn khoâng can thieäp ñeå chaám döùt söï kieän naøy. Vaán ñeà ñoù laø Hoäi AÙi Quoác khoâng theå quyeát ñònh moät mình, vì noù khoâng ñoäc laäp maø chæ phuïc vuï chính quyeàn vaø naèm döôùi söï kieåm soaùt cuûa chính quyeàn. Khoâng deã maø thoaùt ra khoûi caùc daây xích naøy. Toâi nghó raèng neáu khoâng coù Thieân Chuùa can thieäp, thì tình hình seõ khoâng khaû quan hôn. Chuùng toâi tin raèng Chuùa luoân laøm vieäc trong Giaùo Hoäi cuûa Ngaøi.
Hoûi: Ñöùc Cha coù nghó raèng laù thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha seõ khieán cho töông quan cuûa Giaùo Hoäi chính thöùc vaø Giaùo Hoäi haàm truù tieán trieån hôn khoâng?
Ñaùp: Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi soáng trong chaân lyù, trong coâng baèng, trong söï trung thaønh vôùi ñöùc tin cuûa mình, böùc thö cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ laø moät khích leä ñònh ñoaït giuùp thaêng tieán söï hieäp nhaát. Tuy nhieân vaán ñeà ñích thaät laø vöôït thaéng ñöôïc moïi aùp löïc töø phía Nhaø Nöôùc. Nhieàn Giaùm Muïc cuûa Giaùo Hoäi chính thöùc sôï haõi hieäp thoâng moät caùch tích cöïc vôùi caùc Giaùm Muïc cuûa Giaùo Hoäi haàm truù. Caùc vò thöôøng thieáu can ñaûm, vì caùc vò cuõng soáng trong moät tình traïng bò kieåm soaùt nghieâm ngaët. Chaúng haïn nhö ñieän thoaïi cuûa caùc vò luoân luoân bò chính quyeàn kieåm soaùt. Caû khi caùc vò ñöôïc Nhaø Nöôùc coâng khai thöøa nhaän, vieäc di chuyeån cuûa caùc vò cuõng bò haïn cheá: caùc vò khoâng laøm ñöôïc nhöõng gì caùc vò muoán.
Caû ñoái vôùi chuùng toâi laø caùc Giaùm Muïc haàm truù khoâng ñöôïc Nhaø Nöôùc thöøa nhaän, chuùng toâi cuõng gaëp khoù khaên trong vieäc lieân laïc. Haàu nhö khoâng theå lieân laïc ñöôïc moät caùch tröïc tieáp: chính toâi cuõng luoân luoân bò kieåm soaùt. Vaø ñoái vôùi caùc Giaùm Muïc cuûa Giaùo Hoäi chính thöùc söï kieåm soaùt laïi coøn nghieâm ngaët hôn nöõa. Chæ coù theå ñoái thoaïi moät caùch giaùn tieáp maø thoâi, qua caùc ngöôøi trung gian. Nhöng chuùng toâi bieát raèng khoâng ai muoán taïo khoù khaên cho chính quyeàn.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Gia, böùc thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha coù thuùc ñaåy caùc tín höõu coâng giaùo can ñaûm soáng söù meänh cuûa mình taïi Trung Quoác hay khoâng?
Ñaùp: Toâi chöa ñoïc heát böùc thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, nhöng toâi nghó raèng ñoái vôùi caùc tín höõu coâng giaùo cöông quyeát hôn, böùc thö cuûa Ñöùc Thaùnh Cha coáng hieán cho hoï moät con ñöôøng raát chính xaùc. Veà ñieåm naøy giaùo huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI tieáp tuïc giaùo huaán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II. Chuùng toâi phaûi thi haønh chöùc thöøa taùc muïc töû vaø söù meänh trong söï hieäp thoâng vôùi nhau. Vôùi söï khích leä cuûa Chuùa vaø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng toâi tieáp tuïc söù meänh cuûa mình maø khoâng sôï haõi.
Con ñöôøng maø chuùng toâi ñaõ ñi cho tôùi nay laø con ñöôøng ñuùng ñaén. Giôø ñaây chuùng toâi phaûi tieáp tuïc böôùc ñi. Söï naâng ñôõ cuûa Ñöùc Thaùnh Cha giuùp chuùng toâi böôùc ñi cho tôùi cuøng, caû khi coù phaûi hy sinh maïng soáng ñi nöõa.
(AsiaNews 5-3-2010)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)