Giöõa ñöùc tin vaø khoa hoïc
khoâng coù söï choáng ñoái nhöng coù tình baïn
Giöõa ñöùc tin vaø khoa hoïc khoâng coù söï choáng ñoái nhöng coù tình baïn.
Vatican (Vat. 24/03/2010) - Giöõa ñöùc tin vaø khoa hoïc khoâng coù söï choáng ñoái nhöng coù tình baïn. Trong khi soáng ôn goïi nghieân cöùu thieân nhieân caùc khoa hoïc gia coù theå böôùc ñi treân con ñöôøng neân thaùnh.
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 ñaõ khaúng ñònh nhö treân trong buoåi tieáp hôn 30,000 tín höõu taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ saùng thöù Tö 24-3-2010.
Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ giôùi thieäu göông maët cuûa moät trong caùc baäc thaày lôùn nhaát cuûa neàn thaàn hoïc thôøi Trung Coå laø thaùnh Alberto Caû. Thaùnh nhaân khoâng chæ laø moät nhaø uyeân baùc nghieân cöùu nhieàu laõnh vöïc khaùc nhau, maø coøn laø moät vò thaùnh lôùn cuûa Giaùo Hoäi. Ñöùc Thaùnh Cha noùi veà tieåu söû cuûa ngöôøi nhö sau:
Chaøo ñôøi beân Ñöùc vaøo ñaàu theá kyû XIII, khi coøn raát treû ngöôøi ñaõ sang Italia theo hoïc taïi Padova, laø truï sôû cuûa moät trong caùc ñaïi hoïc noåi tieáng thôøi Trung Coå. Ngöôøi hoïc caùc moân goïi laø "ngheä thuaät töï do": vaên phaïm, huøng bieän, bieän chöùng, toaùn hoïc, hình hoïc, thieân vaên vaø aâm nhac, nghóa laø caùc khoa cuûa neàn vaên hoùa toång quaùt, vaø cho thaáy mình chuù yù tôùi caùc khoa hoïc thieân nhieân, seõ mau choùng trôû thaønh laõnh vöïc chuyeân moân öa thích cuûa ngöôøi.
Trong thôøi gian theo hoïc taïi Padova Alberto lui tôùi nhaø thôø cuûa caùc tu só Doøng Ña Minh vaø sau ñoù xin gia nhaäp Doøng. Töông quan saâu xa vôùi Thieân Chuùa, göông soáng thaùnh thieän cuûa caùc tu só Ñaminh vaø caùc baøi giaûng cuûa Chaân phöôùc Giordano thaønh Sassonia, ngöôøi keá vò thaùnh Ñaminh trong nhieäm vuï höôùng daãn Doøng caùc Anh Em Giaûng Thuyeát, ñaõ giuùp Alberto chieán thaéng moïi nghi nan vaø caùc phaûn ñoái cuûa gia ñình. Thöôøng khi trong nhöõng naêm cuûa tuoãi treû Thieân Chuùa noùi vôùi chuùng ta vaø chæ cho chuùng ta thaáy chöông trình cuûa cuoäc soáng. Cuõng gioáng nhö thaùnh Alberto, lôøi caàu nguyeän caù nhaân ñöôïc döôõng nuoâi baèng Lôøi Chuùa, vieäc laõnh nhaän caùc Bí Tích vaø söï höôùng daãn cuûa caùc ngöôøi ñöôïc soi saùng, laø caùc phöông theá giuùp chuùng ta khaùm phaù ra vaø ñi theo tieáng Chuùa goïi.
Sau khi thuï phong linh muïc caùc Beà treân giao cho Alberto nhieäm vuï daäy taïi caùc trung taâm ñaøo taïo khaùc nhau cuûa doøng. Caùc khaû naêng trí thöùc saùng ngôøi cho pheùp ngöôøi kieän toaøn vieäc hoïc thaàn hoïc taïi ñaïi hoïc danh tieáng nhaát thôøi ñoù laø ñaïi hoïc Paris. Töø ñoù thaùnh nhaân baét ñaàu sinh hoaït saùng taùc, seõ keùo daøi trong suoát cuoäc ñôøi ngöôøi.
Alberto ñöôïc giao cho nhieàu troïng traùch. Naêm 1248 ngöôøi coù nhieäm vuï môû moät trung taâm thaàn hoïc taïi Koeln laø moät trong caùc thaønh phoá quan troïng nhaát cuûa Ñöùc. Töø Paris thaùnh nhaân ñem theo veà Koeln moân sinh ñaëc bieät laø Toma thaønh Aquino, vaø giöõa hai nhaø thaàn hoïc lôùn naøy naûy sinh ra moät töông quan quùy troïng vaø tình baïn thaém thieát, laø caùc thaùi ñoä giuùp khoa hoïc phaùt trieån raát nhieàu. Naêm 1254 Alberto ñöôïc baàu laøm Beà Treân Tænh doøng Teutoniae, bao goàm mieàn Trung vaø mieàn Baéc AÂu chaâu. Thaùnh nhaân vieáng thaêm caùc coäng ñoaøn, nhaéc nhôû caùc tu só trung thaønh vôùi tinh thaàn Doøng, caùc giaùo huaán vaø göông soáng cuûa thaùnh Ñaminh.
Tieáp tuïc baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha noùi caùc ñöùc tính cuûa thaùnh Alberto khieán cho ngöôøi ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng thôøi ñoù laø Alessandro IV chuù yù vaø môøi veà Agnani laø nôi caùc Giaùo Hoaøng hay lui tôùi, veà Roma vaø Viterbo ñeå hoûi yù kieán veà caùc vaán ñeà thaàn hoïc. Chính Ñöùc Alessandro IV chæ ñònh thaùnh Alberto laøm Giaùm Muïc Regensburg, moät giaùo phaän lôùn vaø noåi tieáng taïi Ñöùc, nhöng hoài ñoù ñang traûi qua nhieàu khoù khaên. Trong caùc naêm 1260-1262 thaùnh Alberto khoâng meät moûi thi haønh chöùc vuï chuû chaên vaø ñem laïi an bình vaø hoøa hôïp cho thaønh phoá naøy. Ngöôøi taùi toå chöùc caùc giaùo xöù vaø tu vieän vaø ñaåy maïnh caùc sinh hoaït baùc aùi.
Naêm 1263-1264 Ñöùc Giaùo Hoaøng Urbano IV chæ ñònh thaùnh Alberto rao giaûng cho nöôùc Ñöùc vaø vuøng Boemia, vaø sau ñoù thaùnh nhaân trôû veà Koeln ñeå tieáp tuïc vieäc daäy hoïc, nghieân cöùu vaø saùng taùc. Laø con ngöôøi cuûa caàu nguyeän, khoa hoïc vaø baùc aùi, thaùnh nhaân coù uy tín raát lôùn khi phaûi can thieäp vaøo caùc chuyeän cuûa Giaùo Hoäi vaø cuûa xaõ hoäi thôøi ñoù. Ngöôøi ñaõ ñaëc bieät ñem laïi hoøa bình vaø hoøa giaûi taïi Koeln nôi Ñöùc Toång Giaùm Muïc xung khaéc vôùi caùc cô caáu cuûa thaønh phoá; ngöôøi ñaõ xaû thaân trong Coâng Ñoàng Lyon do Ñöùc Giaùo Hoaøng Gregorio X trieäu taäu naêm 1274 ñeå hieäp nhaát Giaùo Hoâi Latinh vôùi Giaùo Hoäi Hy Laïp sau vuï ly giaùo Ñoâng Phöông naêm 1054; ngöôøi minh giaûi tö töôûng cuûa thaùnh Toma Aquino bò phaûn ñoái vaø keát aùn baát coâng. Thaùnh Alberto qua ñôøi trong tu vieän Thaùnh Giaù ôû Koeln naêm 1280 vaø mau choùng ñöôïc caùc tu só doøng suøng kính.
Naêm 1622 Giaùo Hoäi phong chaân phöôùc cho ngöôøi vaø naêm 1931 Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XI naâng ngöôøi leân haøng hieån thaùnh vaø tuyeân boá ngöôøi laø Tieán Só Giaùo Hoäi.
Quûa thaät ngöôøi ñaùng ñöôïc töôùc hieäu aáy khoâng chæ vì caùc chaân lyù ñöùc tin, maø vì neàn vaên hoùa saâu roäng cuûa ngöôøi nöõa. Thaùnh nhaân khoâng chæ nghieân cöùu vaø vieát saùch trieát hoïc vaø thaàn hoïc, maø cuõng hieåu bieát nhieàu laõnh vöïc khaùc töø vaät lyù cho tôùi hoùa hoïc, töø thieân vaên cho tôùi khoaùng chaát, töø baùch thaûo cho tôùi baùch thuù. Chính vì theá Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII ñaët ngöôøi laøm quan thaày caùc khoa hoïc gia thieân nhieân. Dó nhieân caùc phöông phaùp thaùnh nhaân söû duïng khoâng phaûi laø caùc phöông phaùp seõ ñöôïc khai trieån trong caùc theá kyû tieáp theo, vì thaùnh nhaân chæ quan saùt, mieâu taû vaø xeáp loaïi caùc hieän töôïng nghieân cöùu, nhöng ngöôøi ñaõ môû cöûa cho caùc coâng vieäc töông lai. Ñeà caäp tôùi giaùo huaán cuûa thaùnh nhaân Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Ngöôøi coøn coù nhieàu ñieàu ñeå daäy doã chuùng ta. Nhaát laø thaùnh Alberto chæ cho thaáy giöõa ñöùc tin vaø khoa hoïc khoâng coù choáng ñoái, maëc duø ñaõ coù moät vaøi giai ñoaïn hieåu laàm trong lòch söû. Moät con ngöôøi cuûa ñöùc tin vaø lôøi caàu nguyeän nhö thaùnh Alberto Caû, coù theå an nhieân vun troàng vieäc nghieân cöùu caùc khoa hoïc thieân nhieân vaø tieán tôùi trong vieäc hieåu bieát tieåu vuõ truï vaø ñaïi vuõ truï, khaùm phaù ra caùc luaät leä rieâng cuûa vaät chaát, vì taát caû moïi ñieàu naøy ñeàu quy veà vieäc döôõng nuoâi khaùt khao vaø tình yeâu cuûa Thieân Chuùa. Kinh Thaùnh noùi veà thuï taïo nhö ngoân ngöõ ñaàu tieân, qua ñoù Thieân Chuùa laø söï thoâng minh toái cao, laø Lôøi veùn môû cho chuùng ta ñieàu gì ñoù veà Ngaøi. Saùch Khoân Ngoan khaúng ñònh raèng caùc hieän töôïng thieân nhieân cao caû vaø xinh ñeïp laø caùc coâng trình cuûa moät ngheä só, qua ñoù chuùng ta coù theå bieát ñöôïc Taùc Giaû cuûa thuï taïo (Kn 13,5). Thôøi Trung Coå vaø Thôøi Phuïc Höng so saùnh theá giôùi vôùi moät cuoán saùch do Thieân Chuùa vieát ra... Theo goùt thaùnh Alberto Caû ñaõ coù bieát bao khoa hoïc gia ñöôïc linh höùng bôûi söï kinh ngaïc vaø bieát ôn tröôùc theá giôùi tieáp tuïc nghieân cöùu vaø khaùm phaù ra raèng noù laø coâng trình toát laønh cuûa moät Ñaáng Taïo Hoùa khoân ngoan vaø ñaùng yeâu.
Thaùnh Alberto Caû nhaéc cho chuùng ta bieát coù tình baïn giöõa khoa hoïc vaø ñöùc tin vaø caùc khoa hoïc gia qua ôn goïi nghieân cöùu thieân nhieân coù theå chaïy theo loä trình ñích thöïc vaø haáp daãn cuûa söï thaùnh thieän.
Thaùi ñoä roäng môû taâm trí cuûa thaùnh Aberto Caû khieán cho ngöôøi tieáp nhaän tö töôûng cuûa trieát gia Aristotele soáng vaøo theá kyû thöù IV tröôùc Chuùa Kitoâ, ñaëc bieät trong laõnh vöïc luaân lyù ñaïo ñöùc vaø sieâu hình. Caùc taùc phaåm cuûa Aristotele chöùng minh cho thaáy söùc maïnh cuûa lyù trí, giaûi thích yù nghóa vaø caáu truùc thöïc taïi vôùi söï saùng suoát vaø roõ raøng, tính caùch coù theå hieåu ñöôïc cuûa noù, cuõng nhö giaù trò vaø muïc ñích cuûa caùc haønh ñoäng cuûa con ngöôøi. Thaùnh Alberto Caû ñaõ môû cöûa ñeå tieáp nhaän hoaøn toaøn trieát lyù cuûa Aristotele vaøo trong trieát hoïc vaø thaàn hoïc trung coå. Vieäc tieáp nhaän naøy seõ ñöôïc thaùnh Toma soaïn thaûo moät caùch vónh vieãn. Moät trong nhöõng coâng lao lôùn cuûa thaùnh Alberto ñoù laø nghieân cöùu caùc taùc phaåm cuûa Aristotele moät caùch sít sao coù khoa hoïc, vì ngöôøi xaùc tín raèng taát caû nhöõng gì thöïc söï coù lyù thì phuø hôp vôùi ñöùc tin ñöôïc maïc khaûi trong Kinh Thaùnh. Noùi caùch khaùc thaùnh Alberto Caû ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc thaønh laäp moät neàn trieát hoïc ñoäc laäp, khaùc vôùi thaàn hoïc vaø hieäp nhaát vôùi thaàn hoïc bôûi söï hieäp nhaát cuûa chaân lyù. Nhö theá vaøo theá kyû XIII ñaõ phaùt sinh ra vieäc phaân bieät giöõa hai söï hieåu bieát laø trieát hoïc vaø thaàn hoïc, nhöng chuùng ñoái thoaïi vôùi nhau vaø coäng taùc vôùi nhau moät caùch haøi hoøa trong vieäc khaùm phaù ra ôn goïi ñích thaät cuûa con ngöôøi khaùt khao chaân lyù vaø haïnh phuùc. Thaùnh Alberto ñònh nghóa thaàn hoïc laø "khoa hoïc yeâu meán" chæ cho con ngöôøi ôn goïi höôûng nieàm vui vónh cöûu, moät nieàm vui voït leân töø vieäc hoaøn toaøn gaén boù vôùi chaân lyù.
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ keát luaän baøi huaán duï nhö sau: Chuùng ta haõy caàu xin Chuùa cho Giaùo Hoäi ñöøng bao giôø thieáu caùc thaàn hoïc gia thoâng thaùi, ñaïo ñöùc vaø khoân ngoan nhö thaùnh Alberto Caû vaø xin Chuùa cho moïi ngöôøi bieát noi göông thaùnh nhaân luoân soáng theo thaùnh yù Thieân Chuùa ñeå muoán vaø laøm taát caû luoân luoân chæ vì Vinh Quang Chuùa maø thoâi.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo nhieàu nhoùm khaùc nhau tröôùc khi caát Kinh Laäy Cha vaø pheùp laønh toøa thaùnh cho moïi ngöôøi. Chaøo caùc baïn treû, ngöôøi ñau yeáu vaø caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi Ñöùc Thaùnh Cha caàu mong leã troïng Truyeàn Tin maø Giaùo Hoäi cöû haønh hoâm nay laø lôøi môøi goïi moïi ngöôøi noi göông Ñöùc Maria Raát Thaùnh. Ñoái vôùi ngöôøi treû vieäc noi göông ñoù trôû thaønh söï saün saøng ñoái vôùi lôùi môøi goïi cuûa Thieân Chuùa Cha trôû thaønh men Tin Möøng trong xaõ hoäi; ñoái vôùi ngöôøi ñau yeáu noù laø dòp thuùc ñaåy canh taân thaùi ñoä chaáp nhaän thaùnh yù Chuùa trong söï thanh thaûn vaø loøng tín thaùc ñeå bieán ñoåi khoå ñau thaønh phöông theá cöùu ñoä toaøn nhaân loaïi. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng öôùc mong tieáng xin vaâng cuûa Meï Maria khôi daäy nôi caùc caëp vôï choàng môùi cöôùi moät daán thaân ngaøy caøng quaûng ñaïi hôn trong vieäc xaây döïng moät gia ñình treân tình yeâu thöông nhau vaø treân caùc giaù trò kitoâ.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)