Giaùo Hoäi baûo veä thuï taïo
vaø moâi sinh vaø thieân nhieân
Giaùo Hoäi baûo veä thuï taïo vaø moâi sinh vaø thieân nhieân.
Phoûng vaán Ñöùc Toång Giaùm Muïc Celestino Migliore veà vai troø cuûa caùc Giaùo Hoäi trong vieäc baûo veä thuï taïo, moâi sinh vaø thieân nhieân.
Vatican (Vat. 22/03/2010) - Ngaøy 11-1-2010 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ tieáp kieán Ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh nhaân dòp chuùc möøng naêm môùi 2010. Trong dieãn vaên chaøo möøng ñaïi dieän cuûa 178 quoác gia coù quan heä ngoaïi giao treân caáp baäc ñaïi söù cuøng vôùi ñaïi dieän cuûa chính quyeàn Palestina, Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng "Ngöôøi Keá Vò Thaùnh Pheâroâ môû roäng cöûa cho taát caû moïi ngöôøi vaø muoán coù nhöõng quan heä vôùi taát caû moïi nöôùc, nhöõng quan heä goùp phaàn vaøo söï tieán boä cuûa toaøn gia ñình nhaân loaïi".
Trong dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi töø cuoäc khuûng hoaûng kinh teá taøi chaùnh ñeå ñeà caäp tôùi caùc khía caïnh khaùc nhau cuûa nghóa vuï baûo veä thuï taïo, moâi sinh vaø thieân nhieân, naïn buoân baùn vuõ khí, chieán tranh vaø söï gia taêng caùc chi phí quaân söï, naïn ngheøo ñoùi vaø thieân tai, caùc vuï kyø thò vaø baùch haïi toân giaùo. Ñöùc Thaùnh Cha maïnh meõ khaúng ñònh raèng caùc ñöôøng loái chính trò kinh teá ñoäc taøi voâ thaàn, thieáu tham chieáu veà söï thaät con ngöôøi ñaõ gaây ra bieát bao nhieâu veát thöông cho phaåm giaù söï töï do cuûa con ngöôøi vaø cuûa caùc daân toäc cuõng nhö cho thieân nhieân nhö naïn oâ nhieãm maët ñaát, nöôùc vaø khoâng khí. Vieäc choái boû Thieân Chuùa khoâng chæ laøm bieán thaùi söï töï do cuûa con ngöôøi nhöng coøn taøn phaù thieân nhieân nöõa. Nhaéc tôùi caùc khoù khaên theá giôùi ñaõ gaëp phaûi trong hoäi nghò thöôïng ñænh veà khí haäu trieäu taäp taïi Copenhagen trong caùc ngaøy 7-18 thaùng 12 naêm 2009, Ñöùc Thaùnh Cha caàu mong hai cuoäc taùi nhoùm taïi Bonn vaø taïi thaønh phoá Meâhicoâ trong naêm 2010 seõ giuùp ñaït tôùi moät hieäp ñònh ñöông ñaàu vôùi vaán ñeà thay ñoåi khí haäu moät caùch höõu hieäu.
Vaán ñeà naøy caøng quan troïng hôn vì lieân quan tôùi soá phaän cuûa moät soá nöôùc, ñaëc bieät laø moät soá quoác gia haûi ñaûo. Theo Ñöùc Thaùnh Cha ñieàu thích hôïp laø söï quan taâm vaø daán thaân baûo veä moâi sinh phaûi ñöôïc phoái hôïp moät caùch coù thöù töï trong toaøn boä caùc thaùch ñoá lôùn ñang ñöôïc ñeà ra cho nhaân loaïi, trong ñoù coù vieäc baûo veä söï soáng con ngöôøi töø luùc sinh ra cho tôùi khi cheát töï nhieân, vì con ngöôøi laø ñaïi dieän cho nhöõng gì cao quùy nhaát trong vuõ truï. Vaø trong caùc quyeàn caên baûn cuûa con ngöôøi cuõng coù quyeàn ñöôïc coù ñaày ñuû thöïc phaåm. Vì theá vieäc baûo veä thuï taïo thieân nhieân vaø moâi sinh cuõng bao haøm söï quaûn lyù ñuùng ñaén caùc taøi nguyeân thieân nhieân cuûa caùc quoác gia, tröôùc tieân laø nhöõng nöôùc coù neàn kinh teá keùm may maén, nhaát laø taïi Phi chaâu, nôi ñang coù naïn hao moøn ñaát ñai maàu môõ, sa maïc lan traøn vaø oâ nhieãm moâi sinh, cuõng nhö caùc xung ñoät vì tranh giaønh taøi nguyeân. Ngoaøi ra coøn coù nhöõng vuøng coù neàn noâng nghieäp gaén lieàn vôùi vieäc saûn xuaát ma tuùy nhö Afghanistan vaø moät vaøi nöôùc Myõ Latinh.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Celestino Migliore, quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh caïnh toå chöùc Lieân Hieäp Quoác veà vai troø cuûa caùc Giaùo Hoäi trong vieäc baûo veä thuï taïo, moâi sinh vaø thieân nhieân.
Hoûi: Thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Migliore, trong baøi dieãn vaên ñoïc nhaân dòp tieáp kieán Ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh, Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ nhaéc tôùi Hoäi nghò thöôïng ñænh veà caùc thay ñoåi khí haäu do Lieân Hieäp Quoác trieäu taäp taïi Copenhagen, thuû ñoâ Ñan Maïch, trong caùc ngaøy 7-18 thaùng 12 naêm 2009. Hoäi nghò ñaõ laø moät thaát baïi vì ñaõ khoâng ñaït tôùi moät thoûa hieäp phaùp lyù vaø chính trò naøo coù tính caùch baét buoäc. Khoâng coù caùc daán thaân giaûm soá löôïng thaùn khí thaûi vaøo khí quyeån. Khoâng coù vieäc ñoàng yù trieån haïn thoûa hieäp Kyoto seõ heát haïn vaøo naêm 2012 tôùi ñaây, cuõng khoâng coù vieäc xaùc ñònh soá tieàn maø moãi quoác gia phaûi ñoùng cho ngaân quõy choáng thay ñoåi khí haäu. Phaøi ñoaøn caùc nöôùc seõ laïi taùi nhoùm vaøo thaùng 6 naêm nay 2010 taïi Bonn vaø vaøo thaùng 12 taïi thaønh phoá Mehicoâ. Ñöùc Cha nghó gì veà caùc söï kieän naøy?
Ñaùp: Ñaøng sau taát caû caùc chuyeän ñoù coù leõ coù moät ñieåm yeáu vaø moät ñieåm maïnh. Ñieåm yeáu keùm ñoù laø söï kieän laàn löõa khoâng traû lôøi ngay cho moät ñe ñoïa thöïc söï vaø nguy hieåm, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc daân toäc deã bò thöông tích nhaát, maø laïi dôøi noù laïi trong töông lai. Ñaây laø moät vieäc thieáu suy xeùt, vì vieäc chöõa trò bò caùc chaån ñoaùn khoâng trung thöïc chaën laïi, maëc duø caùc trieäu chöùng ñaõ raát hieån nhieân, vaø giôø ñaây chuùng ta hieåu bieát hieän töôïng moät caùch raát roõ raøng. Lyù do laø vì nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm ñöa ra caùc quyeát ñònh, nghóa laø taát caû moïi thaønh vieân cuûa coäng ñoàng quoác teá kieám côù luaån quaån, baèng caùch ñaët ñeå caùc laäp tröôøng kinh teá, chính trò naêng löôïng, moâ thöùc phaùt trieån, caùc ñoøi hoûi gaét gao hay caùc phöông thöùc trôï giuùp tröôùc vieäc baûo veä haønh tinh naøy.
Nhöng cuõng coù moät ñieåm maïnh khích leä, neáu chuùng ta ñaët vaán ñeà vaøo trong boái caûnh cuûa noù. Söï caùch bieät giöõa ñeà nghò vaø vieäc thöïc hieän treân bình dieän quoác teá, thöôøng ñöôïc ñaët trong thôøi gian 30 naêm. Vaán ñeà moâi sinh ñaõ ñöôïc ñaët ra trong hoäi nghò taïi Stockholm beân Thuïy Ñieån naêm 1972. Ngöôøi ta ñaõ baét ñaàu moùi tôùi caùc taøi nguyeân nhö gia taøi chung cuûa nhaân loaïi. Ñieàu naøy coù nghóa laø khoâng coù moät quyeàn toái thöôïng tuyeät ñoái, qua ñoù moät quoác gia coù theå tuøy tieän söû duïng caùc taøi nguyeân cuûa mình nhö mình muoán. Theá roài trong hoäi nghò nhoùm taïi Rio de Janeiro beân Brasil naêm 1992 chín muøi yù nieäm veà con ngöôøi nhö laø trung taâm cuûa söï phaùt trieån coù theå chòu ñöïng ñöôïc, cho tôùi nguyeân taéc traùch nhieäm chung vaø khaùc bieät. Tö töôûng xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh töông öùng vôùi laøn soùng daøi cuûa söï phaùt trieån lieân ñôùi. Caû treân bình dieän quoác teá chuùng ta cuõng lieân læ soáng giöõa caûnh thaùp Babel chia reõ "söï hieäp nhaát" vôùi "ña daïng" vaø leã Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng ñaùnh giaù cao söï "ña daïng" trong "hieäp nhaát".
Hoûi: Maïng löôùi caùc quoác gia gaëp nguy hieåm ñaõ ñöa ra moät loaït caùc ñeà nghò. Vieäc taùi nhoùm hoäi nghò veà thay ñoåi khí haäu döïa treân caùc yù töôûng naøo thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Noù döïa treân caùc yù töôûng coù löông tri vaø treân thöïc teá. Thaät ra khi nhìn danh saùch caùc ñeà nghò khoâng phaûi chæ coù caùc ñeà nghò cuûa caùc nöôùc laâm nguy, ngöôøi ta thaáy coù nhieàu ñeà nghò toát vaø coù tính thuyeát phuïc nhöng quùa tham lam ñeå coù theå ñöôïc moïi nöôùc chia seû, thieáu moät neàn taûng cho vieäc ñoàng yù lieân quan tôùi khaû theå thöïc hieän hay söï thích hôïp ñoái vôùi nhieàu nöôùc. Thöôøng khi ngay giöõa caùc quoác gia tröïc tieáp coù lieân luïy tôùi vaán ñeà cuõng khoâng coù söï ñoàng thuaän. Caùc khoù khaên trong vieäc chaáp nhaän vaø thöïc thi hieäp ñònh Kyoto cuõng ñöôïc vieän daãn bôûi thaùi ñoä deø daët naøy.
Hoûi: Lieân quan tôùi caùc cô caáu quoác teá, Ñöùc Cha thaáy caàn phaûi caûi toå caùc cô caáu naøo?
Ñaùp: Lieân Hieäp Quoác laø moät gia ñình caùc quoác gia, nhöng ña phaàn khoâng hoaït ñoäng toát. Khi nhoùm hoïp ñeå thaûo luaän moät vaán ñeà, moät thaùch ñoá, moät vieäc caáp thieát chung ñoái vôùi taát caû moïi nöôùc, caùc phaùi ñoaøn tham döï ñaïi dieän cho caùc lôïi loäc quoác gia. Maëc duø vôùi taát caû söï lieâm chính vaø thieän chí, hoï cuõng khoâng luoân luoân hoøa hôïp ñöôïc giöõa lôïi loäc quoác gia vôùi lôïi ích chung. Tröôùc khi laø vaán ñeà cuûa caùc cô caáu vaø guoàng maùy quyeát ñònh, noù laø vaán ñeà veà quan nieäm rieâng bieät vaên hoùa, trieát lyù vaø chính trò. Theá roài chính caùc guoàng maùy quyeát ñònh cuõng chuù yù tôùi söï ña dieän naøy vaø maëc duø vaãn öôùc muoán baûo ñaûm coâng lyù vaø tình lieân ñôùi caáp baùch, nhöng thöôøng khi chuùng khoâng thaønh coâng trong vieäc boû ra beân ngoaøi thoùi quen bieåu döông söùc maïnh hay ñoøi ñaëc lôïi. Ñaây laø vaán ñeà "con tim" cuûa töøng caù nhaân cuõng nhö cuûa xaõ hoäi, vaø con tim aáy chæ tröôûng thaønh vôùi söï hoaùn caûi. Ñaây laø ñieäp khuùc ñöôïc laäp ñi laäp laïi trong caùc taøi lieäu giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Hoäi Thaùnh. Moïi tieán trình caûi toå cô caáu hay phöông phaùp laøm vieäc ñeàu phaûi döïa treân tieàn ñeà naøy.
Chuùng toâi thaáy roõ ñieàu ñoù moãi khi hoïp ñeå baøn veà vieäc caûi toã Hoäi Ñoàng Baûo An Lieân Hieäp Quoác, veà quyeàn boû phieáu choáng, veà vieäc thöïc thi vaø kieåm soaùt caùc quyeàn con ngöôøi, caùc cô caáu taøi chaùnh quoác teá. Khoâng thieáu caùc coâng thöùc canh taân ngaøy caøng thích hôïp giuùp baûo ñaûm coâng lyù vaø tình lieân ñôùi. Ñieàu naøy cho chuùng ta bieát laø coù nhieàu trí oùc vaø con tim ñöôïc soi saùng. Nhöng hoï gaëp khoù khaên trong vieäc boû phieáu choáng hay chaáp thuaän.
Hoûi: Thöa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Migliore, lieân quan tôùi ñeà taøi baûo veä thuï taïo, moâi sinh vaø thieân nhieân, hoäi nghò thöôïng ñænh Copenhagen ñaõ coù ñöôc caùc ñoàng thuaän tinh thaàn naøo? Vaø coâng vieäc do caùc Giaùo Hoäi vaø caùc toå chöùc coù linh höùng toân giaùo ñaõ thöïc hieän trong bao nhieâu naêm qua ñaõ coù söùc naëng naøo trong hoäi nghò?
Ñaùp: Söï huy ñoäng cuûa caùc Giaùo Hoäi vaø caùc toå chöùc coù linh höùng toân giaùo ñaõ ñöôïc ve vaõn raát nhieàu, vì chuùng laø caùc cô caáu coù aûnh höôûng lôùn ñoái vôùi xaõ hoäi. Thaät ra ban toå chöùc hoäi nghò ñaõ ñaëc bieät saên soùc khía caïnh naøy nhaèm ñaït caùc muïc ñích quaûng caùo cho moïi ngöôøi thaáy, ñeå ñöôïc uûng hoä vaø chaáp thuaän.
Caùc cuoäc thöông löôïng trong caùc giai ñoaïn chuaån bò hoäi nghò taäp trung nôi caùc vaán ñeà kyõ thuaät vaø taøi chaùnh, nôi vieäc giaûm soá löôïng thaùn khí thaûi vaøo khoâng trung, gaây ra hieän töôïng haâm noùng traùi ñaát, nôi vieäc haïn cheá nhieät ñoä gia taêng treân toaøn caàu, di chuyeån caùc kyõ thuaät vaø taøi trôï cho caùc ngaân quõy thöïc hieän vaø caùc khía caïnh kyõ thuaät hôn. Moät vaøi hieäp hoäi toân giaùo ñaõ cung caáp caùc döõ kieän, caùc suy tö vaø ñeà nghò. Chuùng ñöôïc ñaùnh giaù cao vaø söû duïng bôûi caùc phaùi ñoaøn cuûa caùc chính quyeàn vaø caùc nhoùm vuøng mieàn. Nhöng caùc coâng vieäc cuûa hoäi nghò ñaõ khoâng daønh nhieàu choã cho caùc ñeà taøi neàn taûng hôn nhö caùc lyù do, vieäc giaùo duïc vaø coäng taùc cuûa moïi taàng lôùp xaõ hoäi daân söï vaøo vieäc baûo veä thuï taïo moâi sinh vaø thieân nhieân. Traùi laïi, ñaây laø khía caïnh ñaõ ñöôïc caùc toå chöùc coù nguoàn höùng toân giaùo chuù yù raát nhieàu, tuy noù khoâng ñöôïc hoäi nghò löu taâm, nhöng chaéc chaén noù loâi keùo söï chuù yù vaø tham gia cuûa daân chuùng. Vì ngöôøi daân gaàn guõi caùc moâi tröôøng toân giaùo, xaõ hoäi vaø vaên hoùa hôn laø caùc cô caáu xa cuûa cuoäc soáng quoác teá.
(Jesus, Febbraio 2010, trang 16-17)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)