Söù ñieäp Muøa Chay 2010
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Benedicto XVI
Söù ñieäp Muøa Chay 2010 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Benedicto XVI.
(Radio Veritas Asia 16/02/2010) - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Ngaøy 17 thaùng 2 naêm 2010 laø ngaøy thöù Tö Leã Tro, khôûi ñaàu Muøa Chay. Chuùng toâi xin ñöôïc gôûi ñeán quyù vò vaø caùc baïn toaøn vaên söù ñieäp Muøa Chay naêm 2010 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Benedicto XVI. Trong söù ñieäp coù töïa ñeà "söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc theå hieän nhôø loøng tin vaøo Ñöùc Gieâsu Kitoâ" ñöôïc trích töø thö cuûa thaùnh Phaoloâ toâng ñoà gôûi cho giaùo ñoaøn Roma ñoaïn 3 töø caâu 21 ñeán caâu 22, Ñöùc thaùnh cha môøi goïi chuùng ta suy tö veà söï coâng baèng döôùi nhieàu khía caïnh khaùc nhau.
Tröôùc heát, môøi quyù vò vaø caùc baïn laéng nghe phaàn ñaàu cuûa söù ñieäp:
Anh Chò Em thaân meán!
Moãi naêm, vaøo dòp Muøa Chay, Giaùo Hoäi laïi môøi goïi ta chaân thaønh xem xeùt laïi cuoäc soáng cuûa mình döôùi aùnh saùng nhöõng lôøi daïy cuûa Tin Möøng. Naêm nay, toâi muoán ñeà nghò vôùi anh chò em moät vaøi suy tö veà chuû ñeà lôùn laø söï coâng baèng, döïa treân khaúng ñònh cuûa Phao-loâ: "Söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc theå hieän nhôø ñöùc tin vaøo Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ" (x. Rm 3, 21-22).
Coâng baèng: "dare cuique suum", laø traû cho moãi ngöôøi nhöõng gì thuoäc veà ngöôøi ñoù.
Tröôùc heát, toâi muoán xem xeùt yù nghóa cuûa töø ngöõ "coâng baèng", trong söï xöû duïng thoâng thöôøng vôùi nguï yù "traû cho moãi ngöôøi nhöõng gì thuoäc veà ngöôøi ñoù", theo thuaät ngöõ noåi tieáng cuûa Ulpianus, moät luaät gia La Maõ ôû theá kyû thöù ba. Tuy nhieân, trong thöïc teá, ñònh nghóa coå ñieån naøy khoâng neâu roõ nhöõng gì "thuoäc veà ngöôøi ñoù" caàn ñöôïc traû cho moãi ngöôøi. Ñieàu maø con ngöôøi caàn nhaát thì phaùp luaät laïi khoâng theå ñaûm baûo ñöôïc cho ngöôøi ñoù. Ñeå soáng cuoäc soáng ñaày ñuû, caàn phaûi coù moät caùi gì ñoù saâu saéc hôn, chæ coù theå ñöôïc trao ban nhö moät moùn quaø: ta coù theå noùi raèng con ngöôøi soáng bôûi tình yeâu maø chæ coù Thieân Chuùa môùi coù theå thoâng ban bôûi vì Ngöôøi ñaõ taïo ra con ngöôøi theo vaø gioáng hình aûnh cuûa Ngöôøi. Cuûa caûi vaät chaát chaéc chaén laø höõu ích vaø caàn thieát. Thaät vaäy, chính Chuùa Gieâ-su ñaõ chaêm lo chöõa caùc beänh nhaân, ñaõ nuoâi soáng caùc ñaùm ñoâng ñi theo Ngöôøi vaø, chaéc chaén, Ngöôøi leân aùn söï döûng döng vaãn coøn khieán cho haøng traêm trieäu ngöôøi ngaøy nay phaûi cheát vì thieáu thöïc phaåm, nöôùc vaø thuoác men. Theá nhöng, ñöùc coâng baèng "phaân phoái" khoâng traû cho con ngöôøi toaøn boä nhöõng gì "thuoäc veà ngöôøi ñoù". Con ngöôøi ta voán ñaõ caàn côm baùnh, thì laïi caøng caàn Thieân Chuùa gaáp boäi. Thaùnh Augustinoâ nhaän xeùt: "neáu coâng baèng laø nhaân ñöùc traû cho moãi ngöôøi nhöõng gì thuoäc veà ngöôøi ñoù... thì coâng baèng cuûa con ngöôøi ôû ñaâu, khi maø con ngöôøi ñaøo thoaùt khoûi Thieân Chuùa ñích thöïc?" (De Civitate Dei, XIX, 21).
Nguyeân nhaân cuûa Baát coâng laø gì?
Thaùnh söû Maùc-coâ cheùp laïi cho ta nhöõng lôøi sau ñaây cuûa Chuùa Gieâ-su trong cuoäc tranh luaän vaøo thôøi ñoù veà nhöõng gì laø tinh saïch vaø nhöõng gì laø oâ ueá: "Khoâng coù caùi gì töø beân ngoaøi vaøo trong con ngöôøi laïi coù theå laøm cho con ngöôøi ra oâ ueá ñöôïc; nhöng chính caùi töø con ngöôøi xuaát ra, laø caùi laøm cho con ngöôøi ra oâ ueá. Vì töø beân trong, töø loøng ngöôøi, phaùt xuaát nhöõng yù ñònh xaáu" (Mc 7, 14-15; 20-21). Vöôït quaù vaán ñeà töùc thôøi veà thöùc aên, ta coù theå tìm thaáy nôi phaûn öùng cuûa nhöõng ngöôøi Bieät phaùi moät caùm doã thöôøng xuyeân nôi con ngöôøi laø quy traùch nguoàn goác cuûa söï döõ nôi moät nguyeân nhaân beân ngoaøi. Nhieàu yù thöùc heä hieän ñaïi giaû ñònh raèng: vì söï baát coâng ñeán "töø beân ngoaøi", neân ñeå cho coâng baèng ngöï trò, chæ caàn loaïi boû caùc nguyeân nhaân beân ngoaøi ngaên caûn vieäc thöïc hieän coâng baèng laø ñuû. Caùch suy nghó naøy - Chuùa Gieâ-su caûnh baùo - laø ngaây thô vaø thieån caän. Söï baát coâng, haäu quaû cuûa söï döõ, khoâng chæ ñeán töø nhöõng nguyeân nhaân beân ngoaøi; nguoàn goác baát coâng naèm trong taâm hoàn con ngöôøi laø nôi chöùa ñöïng nhöõng haït gioáng cuûa moät söï ñoàng loõa bí aån vôùi söï döõ. Taùc giaû Thaùnh vònh cay ñaéng thöøa nhaän ñieàu naøy: "Ngöôøi thaáy cho: luùc chaøo ñôøi con ñaõ vöông laàm loãi, ñaõ mang toäi khi meï môùi hoaøi thai" (Tv 51,7). Thaäy vaäy, con ngöôøi trôû neân yeáu ñuoái bôûi moät aûnh höôûng maõnh lieät, laøm thöông toån khaû naêng hieäp thoâng vôùi ngöôøi khaùc. Töï baûn chaát, voán môû ra cho söï chia seû töï do, con ngöôøi laïi khaùm phaù nôi mình moät troïng löïc laï laøm cho con ngöôøi kheùp kín nôi chính mình, vaø khaúng ñònh mình ôû treân vaø ñoái khaùng vôùi nhöõng ngöôøi khaùc: ñaây chính laø söï ích kyû, haäu quaû cuûa toäi nguyeân toå. A-ñam vaø E-vaø, bò söï doái traù cuûa Satan quyeán ruõ, chuïp laáy traùi caây huyeàn bí, baát tuaân leänh truyeàn cuûa Thieân Chuùa, ñaõ thay theá nieàm tin töôûng vaøo Tình Yeâu baèng thaùi ñoä nghi ngôø vaø caïnh tranh; thay theá thaùi ñoä ñoùn nhaän vaø mong chôø vaøo söï tin töôûng nôi Ai Khaùc baèng thaùi ñoä cöôùp ñoaït vaø töï tung töï taùc (x. Stk 3, 1-6) ñeå roài caûm nghieäm haäu quaû laø moät caûm giaùc lo aâu vaø baát an. Laøm theá naøo con ngöôøi coù theå töï giaûi thoaùt khoûi xu höôùng ích kyû naøy vaø côûi môû baûn thaân cho tình yeâu?"
Treân ñaây laø phaàn moät trong söù ñieäp Muøa Chay 2010 cuûa Ñöùc thaùnh cha Benedicto XVI. Phaàn tieáp theo laø phaàn coøn laïi cuûa böùc söù ñieäp, trong ñoù, Ñöùc thaùnh cha trình baøy yù nieäm veà coâng bình trong Cöùu Öôùc vaø khaúng ñònh: Chuùa Kitoâ chính laø coâng lyù cuûa Thieân Chuùa. Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Trong phaàn coøn laïi naøy cuûa söù ñieäp, Ñöùc thaùnh cha oân laïi giaùo huaán cuûa Kinh Thaùnh veà coâng bình. Môøi quyù vò vaø caùc baïn laéng nghe daãn giaûi cuûa ñöùc thaùnh cha:
"Coâng baèng vaø Sedaqah
Trong coát loõi söï khoân ngoan cuûa Ít-ra-en, ta tìm ra moät moái lieân heä saâu xa giöõa nieàm tin vaøo vò Thieân Chuùa, Ñaáng "naâng keû yeáu ñuoái leân töø buïi ñaát" (Tv 113, 7) vaø söï coâng baèng ñoái vôùi caän nhaân. Trong tieáng Híp-ri, töø chæ nhaân ñöùc coâng baèng, sedaqah, dieãn taû nhaân ñöùc naøy moät caùch tuyeät vôøi. Quaû theá, sedaqah, moät maët, coù nghóa laø chaáp nhaän hoaøn toaøn yù muoán Thieân Chuùa cuûa Ít-ra-en; maët khaùc, sedaqah chæ söï coâng baèng ñoái vôùi caän nhaân (x. Xh 20, 12-17), ñaëc bieät laø ñoái vôùi ngöôøi ngheøo khoå, ngoaïi kieàu, keû moà coâi vaø ngöôøi goùa buïa (x. Ñnl 10, 18-19). Nhöng hai yù nghóa naøy ñöôïc lieân keát vôùi nhau bôûi vì, ñoái vôùi ngöôøi Ít-ra-en, cho ngöôøi ngheøo chæ laø hoaøn laïi nhöõng gì hoï nôï Thieân Chuùa, Ñaáng chaïnh thöông tröôùc söï khoán quaãn cuûa daân Ngöôøi. Chaúng phaûi ngaãu nhieân maø vieäc ban Leà Luaät cho Moâiseâ, ôû nuùi Sinai, ñaõ dieãn ra sau cuoäc vöôït qua Bieån Ñoû. Vieäc laéng nghe Leà Luaät tieân vaøn ñoøi hoûi phaûi coù nieàm tin vaøo Thieân Chuùa, Ñaáng ñaàu tieân ñaõ "nghe tieáng keâu" cuûa daân Ngöôøi vaø ñaõ "xuoáng giaûi thoaùt chuùng khoûi tay ngöôøi Ai-caäp" (x. Xh 3, 8). Thieân Chuùa löu taâm ñeán tieáng keâu cuûa nhöõng ngöôøi cuøng khoán vaø, ngöôïc laïi, ñoøi hoûi ñöôïc laéng nghe: Ngöôøi ñoøi coâng lyù cho ngöôøi ngheøo (x. Hc 4, 4-5.8-9), ngoaïi kieàu (x.Xh 22, 20), ngöôøi noâ leä (x. 15, 12-18). Ñeå böôùc vaøo trong söï coâng baèng, caàn phaûi rôøi khoûi aûo töôûng töï maõn, söï kheùp kín saâu xa, chính laø nguoàn goác baát coâng. Noùi caùch khaùc, caàn phaûi laøm moät cuoäc "xuaát haønh" coøn saâu xa hôn caû cuoäc xuaát haønh maø Thieân Chuùa ñaõ thöïc hieän vôùi Moâiseâ, moät cuoäc giaûi phoùng taâm hoàn, maø Leà Luaät töï söùc noù khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Nhö theá, lieäu con ngöôøi coù coøn moät nieàm hy voïng naøo cho coâng lyù khoâng?
Chuùa Kitoâ, Coâng lyù cuûa Thieân Chuùa.
Loan baùo Tin Möøng laø moät söï ñaùp traû laïi noãi khao khaùt coâng lyù cuûa con ngöôøi, nhö Thaùnh Phaoloâ khaúng ñònh trong Thö göûi tín höõu Roâma: "Nhöng ngaøy nay, söï coâng chính cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc theå hieän maø khoâng caàn ñeán Luaät... ngöôøi ta ñöôïc Thieân Chuùa laøm cho neân coâng chính nhôø loøng tin vaøo Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ. Taát caû nhöõng ai tin ñeàu ñöôïc nhö theá, baát luaän laø ai. Thaät vaäy, moïi ngöôøi ñaõ phaïm toäi vaø bò töôùc maát vinh quang Thieân Chuùa, nhöng hoï ñöôïc trôû neân coâng chính do aân hueä Thieân Chuùa ban cho nhöng khoâng, nhôø coâng trình cöùu chuoäc ñöôïc thöïc hieän trong Ñöùc Ki-toâ Gieâ-su. Thieân Chuùa ñaõ ñaët Ngöôøi laøm nôi xaù toäi nhôø maùu cuûa Ngöôøi cho nhöõng ai coù loøng tin" (3, 21-25). Theá thì, coâng lyù cuûa Chuùa Kitoâ ñaâu? Tröôùc tieân, ñoù laø moät coâng lyù xuaát phaùt töø aân suûng, nôi con ngöôøi khoâng töï cöùu ñoä, khoâng töï cöùu chöõa cho chính mình vaø cöùu chöõa nhöõng ngöôøi khaùc. Vieäc chuoäc toäi ñöôïc thöïc hieän trong "maùu" cuûa Chuùa Kitoâ coù nghóa laø nhöõng leã hy sinh cuûa con ngöôøi khoâng giaûi thoaùt con ngöôøi khoûi gaùnh naëng cuûa nhöõng loãi laàm cuûa mình, nhöng nhôø haønh vi yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa laø Ñaáng töï côûi môû cho ñeán toät ñoä, cho ñeán ñoä mang nôi baûn thaân Ngöôøi "lôøi nguyeàn" ñaõ ñöôïc daønh cho con ngöôøi ñeå traû laïi cho con ngöôøi "phuùc laønh" cuûa Thieân Chuùa (x. Gl 3, 13-14). Nhöng ñieàu naøy gaây neân ngay laäp töùc moät söï phaûn ñoái: ñaây laø loaïi coâng lyù naøo khi maø ngöôøi coâng chính cheát cho keû coù toäi vaø keû coù toäi laïi laõnh nhaän phuùc laønh thuoäc veà ngöôøi coâng chính? Phaûi chaêng ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø moãi ngöôøi laõnh nhaän caùi traùi ngöôïc vôùi "nhöõng gì thuoäc veà ngöôøi ñoù"? Treân thöïc teá, ôû ñaây, ta khaùm phaù ra coâng lyù cuûa Thieân Chuùa khaùc bieät saâu xa vôùi coâng lyù cuûa con ngöôøi. Thieân Chuùa ñaõ traû thay cho ta caùi giaù trao ñoåi nôi ngöôøi Con cuûa Ngöôøi, moät giaù thöïc söï quaù möùc. Tröôùc coâng lyù cuûa Thaäp Giaù, con ngöôøi coù theå noåi loaïn vì coâng lyù naøy cho thaáy con ngöôøi khoâng phaûi laø moät höõu theå töï tuùc, nhöng caàn ñeán Moät Ai Khaùc ñeå töï theå hieän baûn thaân moät caùch troïn veïn. Hoaùn caûi theo Chuùa Kitoâ, tin vaøo Tin Möøng, cuoái cuøng coù nghóa laø: thoaùt ra khoûi caùi aûo töôûng töï maõn, khaùm phaù vaø chaáp nhaän thaân phaän baát taát cuûa mình cuõng nhö cuûa ngöôøi khaùc vaø nhaän ra Thieân Chuùa, söï caàn thieát ôn tha thöù cuûa Ngöôøi vaø tình baèng höõu vôùi Ngöôøi. Nhö theá, ta hieåu raèng ñöùc tin hoaøn toaøn khoâng phaûi laø ñieàu gì ñoù töï nhieân, deã daõi, hieån nhieân: caàn khieâm toán ñeå chaáp nhaän raèng Moät Ai Khaùc giaûi thoaùt toâi khoûi "caùi toâi", ban cho toâi caùch nhöng khoâng "caùi cuûa Ngöôøi ñoù". Ñieàu naøy ñöôïc thöïc hieän moät caùch ñaëc bieät trong caùc bí tích Hoøa Giaûi vaø Thaùnh Theå. Nhôø haønh ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ, ta coù theå böôùc vaøo trong moät coâng lyù "lôùn nhaát", coâng lyù cuûa tình yeâu (x. Rm 13, 8-10), coâng lyù maø, trong moïi tröôøng hôïp, ñeàu töï coi mình laø ngöôøi mang nôï hôn laø chuû nôï, bôûi vì ñaõ laõnh nhaän nhieàu hôn nhöõng gì mình coù theå mong ñôïi. Ñöôïc cuûng coá baèng chính kinh nghieäm naøy, ngöôøi Kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi ñoùng goùp vaøo vieäc xaây döïng nhöõng xaõ hoäi coâng baèng nôi maø taát caû moïi ngöôøi ñeàu laõnh nhaän caùi caàn thieát ñeå soáng theo phaåm giaù ñích thöïc cuûa nhaân vò vaø laø nôi maø coâng baèng ñöôïc sinh ñoäng bôûi tình yeâu.
Anh chò em thaân meán, cao ñieåm cuûa Muøa Chay laø Tam nhaät Vöôït qua, trong ñoù, caû naêm nay nöõa, ta seõ cöû haønh maàu nhieäm coâng lyù cuûa Thieân Chuùa - söï troøn ñaày ñöùc aùi, söï trao ban vaø ôn cöùu ñoä. Öôùc gì thôøi gian saùm hoái naøy, ñoái vôùi moãi ngöôøi Kitoâ höõu, laø moät khoaûn thôøi gian hoaùn caûi ñích thöïc vaø hieåu bieát saâu xa maàu nhieäm Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ ñeán ñeå thöïc hieän moïi coâng lyù. Vôùi nhöõng taâm tình naøy, toâi thaân aùi ban Pheùp laønh Toøa thaùnh cho taát caû anh chò em."
Kính thöa quyù vò vaø caùc baïn, treân ñaây laø baûn dòch tieáng Vieät toaøn vaên Söù Ñieäp Muøa Chay 2010 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Benedicto XVI. Kính chaøo quyù vò vaø heïn gaëp laïi quyù vò vaøo chöông trình phaùt thanh laàn tôùi.
Ñaëng Theá Duõng