Baøi giaûng trong thaùnh leã taï ôn

cuûa Ñöùc Cha Mattheâu Nguyeãn Vaên Khoâi

taïi Tuy Hoøa ngaøy 9 thaùng 2 naêm 2010

Baøi giaûng trong thaùnh leã taï ôn cuûa Ñöùc Cha Mattheâu Nguyeãn Vaên Khoâi taïi Tuy Hoøa ngaøy 9 thaùng 2 naêm 2010.

(Ed 3, 16-21; 2 Cr 5, 14-20; Ga 10, 11-16)

Ñoaïn Tin Möøng maø chuùng ta vöøa nghe giuùp chuùng ta hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa ngöôøi muïc töû maø hình aûnh ñaïi dieän laø chính Ñöùc Taân Giaùm Muïc cuûa chuùng ta ñaây, hoâm nay ñeán vôùi coäng ñoaøn, tröôùc heát ñeå cuøng vôùi coäng ñoaøn giaùo haït Phuù Yeân taï ôn Chuùa vaø keá ñeán cuõng vôùi muïc ñích ñeå "chieân cuûa ta bieát ta", nhö trích ñoaïn Tin Möøng chuùng ta vöøa nghe. Coù theå nhieàu ngöôøi trong chuùng ta "Kieán kyø thanh baát kieán kyø hình", nghe tieáng ngaøi ñaõ laâu nhöng chöa ñöôïc chieâm ngaém dung nhan. Vaäy thì dòp leã hoâm nay cuõng laø dòp toát ñeå nghe tieáng ngaøi, nhìn ngaém ngaøi cho thoaû loøng mong uôùc, nhö trong Saùch Dieãm Tình Ca 3,4 noùi raèng: "Naøo! xin cho ñöôïc thaáy maët, naøo! xin cho ñöôïc nghe tieáng; vì tieáng thì ngoït ngaøo maø maët thì duyeân daùng".

Nhöng chuùng ta khoâng döøng laïi ôû vieäc nghe tieáng bieát maët maø coøn yeâu meán ngaøi nöõa vì ngöôøi ta cuõng thöôøng noùi "voâ tri baát moä", khoâng bieát thì khoâng yeâu meán, maø ñaõ bieát roài thì ñöa ñeán yeâu meán, tri roài thì ñöa ñeán moä. Maø cuõng töø nay, khoâng chæ coù "tri" vaø "moä" thoâi maø coøn "tuøng" nöõa: chuùng ta caàn phaûi ñi theo söï höôùng daãn cuûa ngaøi vì ñaõ thuoäc veà ñaøn chieân cuûa ngaøi. "Con chieân ta thì nghe tieáng ta, ta bieát chuùng vaø chuùng theo ta". Töø nay, söï an toaøn cuûa chuùng ta seõ laø moái baän taâm cuûa ngaøi ñeán noãi neáu caàn ngaøi seõ hy sinh ngay caû maïng soáng mình nhö ñoaïn Tin Möøng chuùng ta vöøa nghe: "Ngöôøi muïc töû nhaân laønh hy sinh maïng soáng mình vì ñaøn chieân". Thaät vaäy, ñoù laø yù nghóa thaâm saâu cuûa caû cuoäc soáng vaø söù vuï Giaùm Muïc, ngöôøi hy sinh ngay caû maïng soáng mình vì Ñöùc Kitoâ, vì Giaùo Hoäi, vì ñoaøn chieân maø töø nay ngaøi ñaõ ñöôïc ñaët leân laøm ngöôøi chaêm soùc. Ñoù cuõng chính laø ñieàu maø baét ñaàu töø caùch ñaây 2000 naêm cho ñeán hieän nay, Giaùo hoäi vaãn coøn soáng ñuùng nhö vaäy taïi nhieàu mieàn ñaát treân theá giôùi, ñaâu ñoù vaãn coøn coù nhöõng moân ñeä cuûa Ñöùc Kitoâ chöùng minh cho ñöùc tin cuûa mình, cho tình yeâu cuûa mình ñoái vôùi Thieân Chuùa, tình yeâu cuûa mình ñoái vôùi ñaøn chieân, daàu phaûi ñoå caû maùu mình ra.

Hy sinh ñoù laø ñieàu deã noùi nhöng khoù laøm, vaø nhaát laø hy sinh maïng soáng mình cho ngöôøi khaùc thì laïi caøng khoù hôn nöõa. Tuy nhieân, vôùi tình yeâu thì moïi chuyeän ñeàu coù theå xaûy ra. Trong khi trong tieáng Vieät quanh ñi quaån laïi chæ coù moät töø ñeå dieãn taû "tình yeâu", thì tieáng Hy Laïp coù 3 löïa choïn töø ngöõ ñeå noùi veà tình yeâu: eroâs nhaém ñeán tình yeâu trai gaùi, moät tình yeâu chieám ñoaït,vò kyû; philia nhaém ñeán tình baïn hay söï yeâu thích töï nhieân; vaø cuoái cuøng agapeø, maø tieáng Latinh dòch laø caritas, ñoù laø moät tình yeâu voâ vò lôïi, töï do vaø nhöng khoâng. Ñaây cuõng chính laø töø maø Chuùa Gieâsu ñaõ duøng khi hoûi: "Pheâroâ con coù yeâu meán thaøy khoâng?". Vaø chính Pheâroâ ñaõ duøng laïi töø naøy khi ñaùp laïi: Thaày bieát con yeâu meán thaày" (scis quia te amo), vaø ñaây cuõng chính laø khaåu hieäu Giaùm muïc cuûa Ñöùc Cha Chính Pheâroâ cuûa chuùng ta. Chæ coù tình yeâu-agapeø naøy môùi chuyeån taûi ñöôïc heát yù nghóa, heát tính chaát cuûa chuyeån ñoäng keùp nôi tình yeâu: tình yeâu cuûa Thieân Chuùa daønh cho chuùng ta vaø tình yeâu cuûa chuùng ta daønh cho Thieân Chuùa.

Vaø coù phaûi laø söï truøng hôïp ngaãu nhieân hay coá yù khi ñaây cuõng chính laø töø "tình yeâu" maø Ñöùc Taân Giaùm Muïc ñaõ choïn laøm khaåu hieäu giaùm muïc cuûa ngaøi: "Caritas Christi urget nos - Tình yeâu Thieân Chuùa thuùc baùch chuùng toâi" (2 Cr 5,14). Quaû laø tö töôûng lôùn luoân gaëp nhau, caû hai Giaùm Muïc giaùo phaän chuùng ta ñeàu choïn cuøng moät nhieân lieäu cho coå maùy hoaït ñoäng trong söù vuï mình laø "tình yeâu-agapeø", moät tình yeâu nhöng khoâng vaø voâ vò lôïi. Vaø khoâng gì thieát thöïc hôn khi chuùng ta nghe laïi chính Ñöùc Taân Giaùm Muïc ñaõ giaûi thích khaåu hieäu cuûa ngaøi raèng: "Toâi choïn caâu Thaùnh Kinh naøy vì söï thuùc baùch cuûa nhu caàu truyeàn giaùo taïi Vieät Nam noùi chung vaø taïi giaùo phaän Qui Nhôn noùi rieâng... Coâng cuoäc truyeàn giaùo ñöôïc thuùc baùch bôûi chính Tình Yeâu Ñöùc Kitoâ chöù khoâng phaûi bôûi baát kyø moät ñoäng löïc naøo khaùc vaø khoâng rieâng vò Giaùm muïc hay caùc linh muïc, tu só, maø moïi thaønh phaàn Daân Chuùa ñeàu phaûi tham gia trong söï coäng taùc vaø chia seû traùch nhieäm".

Theá thì ñaõ roõ, chuùng ta laøm vieäc cho Thieân Chuùa laø do ñoäng löïc tình yeâu chöù khoâng phaûi do sôï haõi, maëc daàu sôï haõi cuõng laø moät trong nhöõng lyù do ñeå chuùng ta laøm vieäc cho Thieân Chuùa, vì sôï bò phaùn xeùt trong ngaøy sau heát. Ngay tröôùc ñoaïn 2 Cr 5, 14 maø Ñöùc Taân Giaùm Muïc ñaõ laáy laøm khaåu hieäu, chæ caùch 3 caâu thoâi, trong 2 Cr 5,11, thaùnh Phaoloâ noùi ñeán söï kính sôï Thieân Chuùa. "Vaäy, vì kính sôï Chuùa, chuùng toâi coá gaéng thuyeát phuïc ngöôøi ta". Nhö vaäy, sôï bò phaùn xeùt cuõng laø moät lyù do khieán chuùng ta laøm vieäc cho Thieân Chuùa. Chuùng ta kính sôï Thieân Chuùa vì chính Ngaøi seõ laø Thaåm Phaùn töông lai cuûa chuùng ta. Theá nhöng, neáu chæ muoán keát aùn con ngöôøi thì Thieân Chuùa ñaâu caàn phaûi xuoáng theá ñeå chòu cheát treân Thaäp Giaù, chæ nhaãn nha rung ñuøi ngoài chôø chuùng ta saäp baåy nhö nhöõng con chuoät nhaét, ñeå roài haû heâ nhaët leân töøng con vaø quaúng vaøo loø löûa cho xöùng ñaùng vôùi caùi toäi phaù phaùch cuûa noù. Khoâng, Thieân Chuùa ñaõ chöùng minh tình yeâu cuûa ngaøi daønh cho chuùng ta baèng caùi cheát cuûa Ñöùc Kitoâ treân thaäp giaù. Theá laø söï sôï haõi ñaõ ñöôïc tình yeâu Thieân Chuùa bao boïc laáy, che laáp ñi vaø cuoái cuøng chæ coøn laø tình yeâu, tình yeâu vaø tình yeâu.

Nhöng yû laïi vaøo tình yeâu Thieân Chuùa seõ laøm cho chuùng ta nguõ queân treân chieán thaéng vaø maát caûnh giaùc. Vì theá Chuùa Gieâsu luoân keâu môøi chuùng ta haõy tænh thöùc, haõy canh chöøng. Vaø neáu trong giaùo hoäi, coù ngöôøi naøo ñoù luoân phaûi tænh thöùc, phaûi luoân canh chöøng, caûnh giaùc thì ngöôøi ñoù chính laø giaùm muïc. Ngaøi laø ngöôøi canh chöøng maø Thieân Chuùa ñaõ trao nhieäm vuï qua mieäng tieân tri Ezechiel maø chuùng ta nghe ñoïc trong baøi ñoïc thöù nhaát: " Hôõi con ngöôøi, ta ñaët con laøm ngöôøi canh chöøng cho nhaø Isra#l. Khi ngöôi nghe lôøi naøo xuaát phaùt töø mieäng ta, thì ngöôi haõy thay maët ta maø caûnh baùo cho daân Israel" (Ez. 3, 17). Nhö vaäy, boån phaän cuûa giaùm muïc laø caûnh baùo daân Chuùa, cho nhöõng ngöôøi cuøng thôøi ñaïi mình veà nhöõng baêng hoaïi cuûa moät xaõ hoäi. Chaúng nhöõng chính mình phaûi tænh thöc maø coøn phaûi canh chöøng cho taát caû moïi ngöôøi thuoäc quyeàn. Chính nguyeân ngöõ cuûa tieáng giaùm muïc ñaõ noùi leân ñieàu ñoù: giaùm muïc laø gì? "giaùm" laø gì neáu khoâng phaûi laø giaùm saùt, laø canh chöøng. Theo tieáng Hy Laïp, giaùm muïc laø "episcopos". Episkopos laø ngöôøi coù taàm nhìn (skopos) ôû beân treân (epi) vaø bao quaùt treân ñaùm ñoâng. Ngöôøi coù taàm nhìn treân moïi ngöôøi thì chaéc phaûi laø ngöôøi coù chieàu cao nhö Ñöùc Taân Giaùm Muïc cuûa chuùng ta ñaây. Neáu hieåu nhö vaäy thì chæ coù Ñöùc Taân Giaùm Muïc chuùng ta ñaây môùi coù ñuû tieâu chuaån laøm giaùm muïc. May maén thay khoâng hoaøn toaøn ñuùng nhö vaäy, ngöôøi coù taàm nhìn treân moïi ngöôøi hieåu theo nghóa boùng chính laø ngöoøi coù nhieäm vuï chaêm soùc cho moïi ngöôøi, tænh thöùc canh chöøng cho moïi ngöôøi yeân giaác vaø treân heát laø ngöôøi chuû toaï cuoäc hoäi hoïp vaø laø trung taâm ñieåm cuûa cuoäc hoäi hoïp cuûa coäng ñoaøn. Ngaøi phaûi laø ngöôøi canh thöùc, laø ngöôøi quan taâm giuùp ñôõ moïi ngöôøi chuaån bò ñeå tieáp ñoùn ngaøy Chuùa ñeán. Vaø söï chuaån bò naøy ñöôïc theå hieän qua taát caû chieàu kích cuûa ñôøi soáng Giaùo Hoäi: baèng vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa trong Thaùnh Kinh, trong Giaùo Lyù, trong vieäc caàu nguyeän vaø trong cöû haønh bí tích, ñaëc bieät laø bí tích Thaùnh Theå, trong vieäc höôùng daãn ñôøi soáng Giaùo Hoäi. Ngaøi giuùp cho Giaùo Hoäi vaø theá giôùi coù moät caùi nhìn ñöôïc soi daãn baèng ñöùc tin.

Ñieàu may maén laø giaùo phaän chuùng ta coù nhöõng giaùm muïc laø ngöôøi cuûa giaùo phaän, luoân ñoàng haønh vaø gaén boù vôùi giaùo phaän. Chính Ñöùc Taân Giaùm Muïc cuõng ñaõ noùi leân ñieàu ñoù: "Cuoäc ñôøi cuûa toâi töø luùc chaøo ñôøi ñeán nay hoaøn toaøn gaén boù vôùi queâ höông vaø giaùo phaän nhaø. Toâi tha thieát mong sao cho daân tình ñöôïc aám no, cho cuoäc soáng ñaïo ngaøy caøng phaùt trieån # Xin moïi ngöôøi giuùp lôøi caàu nguyeän cho toâi ñöôïc trôû neân moät muïc töû nhö loøng Chuùa mong öôùc, ñeå cuøng vôùi moïi thaønh phaàn Daân Chuùa trong giaùo phaän phuïc vuï Nöôùc Chuùa vaø haïnh phuùc cuûa ñoàng baøo". Nhöõng lôøi naøy noùi leân caû moät taám loøng ñoái vôùi giaùo phaän, vôùi ñaøn chieân maø töø nay ñaõ ñöôïc giao phoù cho mình. Nhöõng lôøi naøy laøm soáng daäy lôøi cuûa Thaùnh Augustino noùi vôùi giaùo daân cuûa mình: "Vôùi anh em toâi laø Kitoâ höõu, cho anh em toâi laø giaùm muïc". Nhöõng lôøi naøy cuõng thoâi thuùc chuùng ta gaén boù hôn vôùi vò chuû chaên cuûa chuùng ta. Vaøo theá kyû thöù 2, Thaùnh Ignace d'Antioche, khi saép chòu töû ñaïo ôû Roma, ñaõ vieát thö khuyeân nhuû caùc tín höõu EÂpheâsoâ haõy gaén boù vôùi giaùm muïc cuûa mình nhö nhöõng sôïi daây ñaøn gaén lieàn vôùi caây ñaøn. Moät sôïi daây ñaøn laïc loõng beân ngoaøi thì chæ laø moät sôïi daây voâ taùc duïng, caû caây ñaøn cuõng theá neáu khoâng coù daây ñaøn gaén vaøo. Nhöng khi gaén daây vaøo thaân ñaøn thì moïi chuyeän ñaõ ñoåi khaùc. Chæ coù gaén boù nhö theá, daây ñaøn vaø caây ñaøn, thì khi khaûy vaøo nhöõng daây ñaøn, caû caây ñaøn môùi rung leân, môùi baät thaønh nhöõng aâm giai hoaø hôïp cuûa tình caûm, vang leân nhöõng hoaø aâm cuûa tình yeâu, vaø nhö theá, caû giaùo hoäi môùi coù theå ca ngôïi Thieân Chuùa.

Troïng kính Ñöùc Cha,

Lôøi Chuùa nôùi vôùi tieân tri Gieâreâmia raát coù yù nghóa: "Ta ñaõ ñaët con laøm tieân tri caùc daân toäc [...] con seõ ñi ñeán vôùi nhöõng ngöôøi ta seõ gôûi ñeán cho con vaø con seõ noùi taát caû nhöõng gì ta truyeàn cho con noùi [...] Ta ôû vôùi con " (Jr 1, 5-8). Thaät söï, chuùng con bieát raèng Thieân Chuùa ñaõ khoâng bao giôø ñeå Ñöùc Cha phaûi ñôn ñoäc trong coâng vieäc. Ñoàng thôøi vôùi aân hueä cuûa Thieân Chuùa, coù bieát bao vò thaùnh saün saøng naâng ñôû Ñöùc Cha, coù Ñöùc Meï, Thaùnh Giuse, coù bieát bao vò thaùnh caû, nhaát laø thaùnh boån maïng Mattheâoâ cuûa Ñöùc Cha. Beân caïnh ñoù coù bieát bao vò thaùnh töû ñaïo Vieät Nam, nhöõng vò thaùnh ñaõ töøng gaén boù vôùi ñaát nöôùc naøy vaø nhaát laø caùc thaùnh cuûa rieâng giaùo phaän: Thaùnh Giaùm muïc Cueùnot Theå, Thaùnh Anreâ Naêm Thuoâng, vaø Chaân phöôùc Anreâ Phuù Yeân. Chuùng con tin raèng nhöõng öôùc nguyeän cuûa Ñöùc Cha ñoái vôùi giaùo phaän seõ sôùm trôû thaønh hieän thöïc. Lôøi cuoái, chuùng con xin kính chuùc Ñöùc Cha Ad multos annos! Treû maõi khoâng giaø!

Nhaø thôø Tuy Hoaø, ngaøy 09 thaùng 02 naêm 2010

Lm. Phaoloâ Nguyeãn Minh Chính

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page