Thuû tuïc khieáu toá caùc vi phaïm Nhaân quyeàn
taïi Hoäi ñoàng Nhaân quyeàn Lieân Hieäp Quoác
Thuû tuïc khieáu toá caùc vi phaïm Nhaân quyeàn taïi Hoäi ñoàng Nhaân quyeàn Lieân Hieäp Quoác.
Haø Noäi, Vieät Nam (VietCatholic News 02/02/2010) - LTS: Chuùng toâi xin haân haïnh giôùi thieäu taøi lieäu quan troïng sau ñaây veà "Thuû tuïc khieáu kieän caùc vi phaïm nhaân quyeàn taïi Hoäi ñoàng Lieân Hieäp Quoác" do luaät sö Traàn Leâ-Nguyeân soaïn. Luaät sö Traàn Leâ Nguyeân vaø caùc ngöôøi con cuûa oâng cuõng laø nhöõng luaät sö chuyeân moân veà luaät quoác teá vaø caùc luaät leä lieân quan tôùi nhaân quyeàn. Taøi lieäu seõ giuùp cho ngöôøi Vieät Nam chuùng ta ñöôïc hieåu roõ nhöõng quyeàn lôïi cuûa mình, ñoàng thôøi cuõng cho thaáy nhöõng haäu quaû maø caùc keû laõnh ñaïo ñoäc taøi CS laïm duïng quyeàn theá ñaøn aùp daân chuùng, roài sôùm muoän nhöõng vi phaïm nhaân quyeàn seõ bò ñöa ra aùnh saùng Coâng Lyù vaø nhöõng keû phaïm duø quyeàn löïc cao ñeán maáy cuõng seõ bò tröøng phaït.
Theo vò Giaùm ñoác ban chaáp haønh cuûa Hieäp hoäi Nhaân quyeàn Washington DC chi nhaùnh Chaâu AÙ, coù toái thieåu 50 vuï kieän choáng caùc vieân chöùc Ñaûng Coäng Saûn Trung Quoác noäp bôûi caùc hoïc vieân Phaùp Luaân Coâng töø 2002 ñeán 2007. Coù hôn 30 quoác gia vaø hôn 70 luaät sö ñang giuùp caùc hoïc vieân trong caùc vuï kieän, phaàn lôùn keå caû tröôøng hôïp hoä vaø hình, laø choáng Giang Traïch Daân (hieän coù 15 quoác gia).
Thuû tuïc khieáu toá caùc vi phaïm Nhaân quyeàn taïi Hoäi ñoàng Nhaân quyeàn Lieân Hieäp Quoác.
Nghò Quyeát 5/1 cuûa Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn Lieân Hieâp Quoác ngaøy 18/6/2007 ñaõ môû ra moät cô hoâi môùi cho caùc naïn nhaân bò traø ñaïp caùc quyeàn caên baûn ñöôïc coâng nhaän (1).
Thöïc vaäy, Thuû tuïc coù teân 1503 ñaõ ñöôïc caûi tieán theo Quyeát Nghò 5/1, trôû thaønh phoå quaùt vaø töï ñoäng phaûi ñöôïc xem xeùt bôûi moät UÛy Ban Haønh Ñoäng thuoäc Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn LHQ.
Ai Coù Theå Toá Caùo Hay Khieáu Kieän
Tröôùc ñaây, theo caùc Thoûa Öôùc cuõ, caùc ñôn kieän khieáu toá chæ ñöôïc chaáp nhaän moät khi quoác gia lieân heä coâng nhaän thaåm quyeân cuûa Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn Lieân Hieâp Quoác.
Traùi laïi, Thuû tuïc môùi ñôn kieän khieáu toá ñöôïc chaáp nhaän, khoâng caàn quoác gia lieân heä coù kyù hay pheâ chuaån caùc thoûa öôùc veà nhaân quyeàn hay khoâng.
Chính vì vaäy, thuû tuïc khieáu toá naøy coù tính caùch Phoå Quaùt (universelle).
Do vaäy moãi coâng daân cuûa moät quoác gia thaønh vieân cuûa Lieân Hieâp Quoác coù theå töï mình ñöùng nguyeân ñôn khieáu toá taïi Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn LHQ.
Hôn theá nuõa, taát caû caùc caù nhaân, ñoaøn theå, hoaëc moät nhoùm ngöôøi töï thaáy mình laø naïn nhaân cuûa söï ñaøn aùp nhaân quyeàn hay caùc quyeàn caên baûn, ñeàu coù theå khieáu kieän.
Caùc Khieáu Kieän Ñeå Ñôn Ñöôïc Chaáp Nhaän
Ñôn khieáu kieän, tröôùc tieân phaûi lieân quan tôùi moät trong caùc quyeàn cuûa con ngöôøi hay caùc quyeàn töï do caên baûn ñöôïc coâng nhaän vaø phaûi hoäi ñuû caùc yeáu toá sau ñaây:
1- Ñôn khieáu kieän phaûi roõ raøng khoâng coù yù ñoà (motivation) chính trò vaø muïc tieâu hôïp vôùi Hieán Chöông Lieân Hieäp Quoác, Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn vaø Coâng Öôùc Quoác Teá veà quyeàn daân söï vaø Chính Trò vaø caùc qui öôùc khaùc veà nhaân quyeàn..
2- Ñôn khieáu kieän phaûi ghi roõ chi tieát caùc söï kieän cuûa caùc vi phaïm vaø muïc ñích cuûa ñôn kieän cuõng nhö caùc quyeàn ñaõ bò chaø ñaïp (2).
3- Ñôn khieáu kieän caàn ñöôïc bieân soïan theo cung caùch nhaõ nhaën, khoâng duøng caùc töø, caùc caâu vaên coù tính caùch phæ baùng hay nhuïc maï.
4- Ñôn khieáu kieän coù theå laø do moät caù nhaân, moät toå chöùc, moät nhoùm ngöôøi töï thaáy mình laø naïn nhaân cuûa söï ñaøn aùp nhaân quyeàn, nhoùm ngöôøi naøy coù theå laø moät toå chöùc ngoaøi chính phuû, haønh ñoäng vì thieän yù, khoâng coù muïc tieâu chính trò, vaø quaû quyeát tröïc tieáp vaø chaéc chaén caùc vi phaïm ghi trong ñôn. Tuy nhieân, neáu söï hieåu bieát caùc vi phaïm treân maëc duø khoâng tröïc tieáp, cuõng ñöôïc chaáp nhaän, mieãn laø caùc chi tieát cuûa chöùng côù ñoù khoâng theå tranh caõi ñöôïc.
5- Ñôn khieáu kieän khoâng ñöôïc chæ caên cöù duy nhaát döïa treân caùc thoâng tin treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaêng taûi.
6- Ñôn khieáu kieän naøy phaûi laø môùi, khoâng lieän heä tôùi vuï vieäc ñaõ xem xeùt trong khuoân khoå cuûa moät thuû tuïc ñaëc bieät cuûa moät cô quan cuûa LHQ hay caùc toå chöùc mieàn töông töï.
7- Ñôn khieáu kieän naøy khoâng coù hieäu quaû hay quaù laâu neáu haønh söû trong nöôùc.
Tieán Trình Ñôn Khieáu Kieän
Khi nhaän ñöôïc caùc ñôn khieáu kieän bôûi caùc caù nhaân, moät toå chöùc hay moät nhoùm ngöôøi, moät UÛy Ban Haønh Ñoäng tröïc thuoäc Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn goàm 5 thaønh vieân seõ cöùu xeùt xem caùc toá caùo naøy coù tuaân thuû caùc tieâu chuaån qui ñònh hay khoâng.
Neáu ñôn khieáu kieän naøy ñöôïc tuyeân boá chaáp nhaän (recevable), quoác gia lieän heä seõ nhaän ñöôïc ñôn toá caùo naøy vaø phaûi traû lôøi caùc toá caùo ñoù.
Moät khi coù ñuû baèng chöùng cho thaáy thöïc teá coù nhöõng vi phaïm traàm troïng vaø coù heä thoáng caùc quyeàn ñöôïc coâng nhaän, UÛy Ban Haønh Ñoäng seõ ñeä trình leân Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn baûn töôøng trình chi tieät caùc vi phaïm vaø caùc quyeân bò chaø ñaïp ñoàng thôøi ñöa ra caùc bieän phaùp thích nghi caàn thieát khuyeán caùo quoác gia vi phaïm nhaân quyeàn.
Caùc khuyeán caùo vi phaïm nhaân quyeàn naøy cuõng ñöôïc trình leân Cao UÛy Nhaân Quyeàn Lieân Hieâp Quoác ñeå cô quan naøy coù nhöõng bieän phaùp trôï giuùp nhaèm caûi thieän vaø phoøng ngöøa caùc vi phaïm bò chæ trích toá caùo.
Ngoaøi ra coøn coù moät thuû tuïc ñaëc bieät daønh cho caùc nhoùm chuyeân vieân, thu nhaän caùc hoà sô khieáu kieän caù nhaân, gia ñình hoï hay caùc ngöôì ñaïi dieän, hay do moät toå chöùc baûo veä nhaân quyeàn, toå chöùc ngoaøi chính phuû, thay theá hoï haønh ñoäng.
Caùc nhoùm naøy chuyeån caùc ñôn khieáu kieän, qua ñöôøng loái ngoaïi giao cho chính phuû bò toá caùo vi phaïm nhaân quyeàn vaø yeâu caàu hoï cho bieát trong haïn 90 ngaøy, yù kieán, bình luaän veà caùc caùo buoäc neâu treân, caû veà caùc söï kieän laãn luaät aùp duïng, tieán trình, keát quûa ñieàu tra.
Sau ñoù caùc nhoùm naøy seõ ñöa ra moät thoâng baùo keøm theo nhöõng khuyeán caùo vaø göûi cho chính phuû lieän heä vi phaïm nhaân quyeàn. Caùc ngöôøi khieáu toá cuõng seõ nhaän ñuôïc thoâng baùo treân, ba tuaàn sau. Thoâng baùo naøy cuõng ñöôïc coâng boá trong phuùc trình haøng naêm cuûa Hoäi Ñoàng Nhaân Quyeàn LHQ.
Ñôn Khieáu Kieän Göûi Veà:
SERVICE D APPUI
HCDH-UNOG
1211 GENEVE
SUISSE
Teùleùcopie: (4122) 917-9011
Email: 1503@OHCHR.ORG
Tieän ñaây chuùng toâi cuõng xin löu yù quí ñoäc gæa raèng moät soá lôùn caùc quoác gia daân chuû töï do cho pheùp khôûi kieän tröôùc Toøa AÙn ñòa phöông, caùc vi phaïm nhaân quyeàn traàm troïng vaø coù heä thoáng, khoâng nhöõng thuû phaïm tröïc tieáp ñaøn aùp maø caû nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo chính quyeàn töø trung öông tôùi ñòa phöông.
Thí Duï:
- Toaø aùn Ñöùc quoác ngaøy 25/01/2010 ñaõ ra aùn leänh quoác teá baét giam Tuôùng Jorge Rafael Videla, nguyeân laõnh ñaïo cuoäc ñaûo chaùnh taïi Argentine naêm 1976 vi toäi vi phaïm nhaân quyeàn.
- Brasil ñaõ cho daãn ñoä moät laõnh ñaïo quaân söï veà höu tôùi Argentine ñeå traû lôøi veà nhöõng vi phaïm nhaân quyeàn trong chieán dòch "Condor."
- Toøa Toái Cao Peùrou ñaõ xaùc nhaän cöïu TT Fujimori 25 naêm tuø, vaø bò daãn ñoä vaøo tuø sau nhieàu naêm laån troán ôû ngoaïi quoác.
- Töôùng Reynaldo Bignone, nay 83 tuoåi, nguyeân Chuû Tòch nöôùc Argentine, bi keát aùn haøng chuïc naêm vì toäi baét coùc, haønh haï, thuû tieäu ñoái thuû chính trò.
- Giang Traïch Daân, nguyeân Chuû Tòch, cuøng 4 uûy vieân trong Boä chính trò Ñaûng Coäng Saûn Trung Quoác bò oâng Ismael Moreno, Thaåm phaùn Toøa aùn Quoác gia Taây Ban Nha truy toá veà toäi aùc tra taán vaø dieät chuûng ñoái vôùi hoïc vieân Phaùp Luaân Coâng ôû Baéc Kinh vaø caùc tænh Lieâu Ninh, Sôn Ñoâng.
- Taïi Canada, nhieàu vu kieän vi phaïm nhaân quyeàn bôûi caùc cöïu laõnh ñaïo ngoaïi quoác cö truù taïi Canada ñang bò truy toá hình söï maø hai trong soá vuï kieän do Vaên phoøng Luaät sö cuûa hai ñöùa con ngöôøi vieát ñaûm traùch.
Theo coâ Theresa Chu, giaùm ñoác ban chaáp haønh cuûa Hieäp hoäi Nhaân quyeàn Washington DC chi nhaùnh Chaâu AÙ, coù toái thieåu 50 vuï kieän choáng caùc vieân chöùc Ñaûng Coäng Saûn Trung Quoác noäp bôûi caùc hoïc vieân Phaùp Luaân Coâng töø 2002 ñeán 2007. Coù hôn 30 quoác gia vaø hôn 70 luaät sö ñang giuùp caùc hoïc vieân trong caùc vuï kieän, phaàn lôùn keå caû tröôøng hôïp hoä vaø hình, laø choáng Giang Traïch Daân (hieän coù 15 quoác gia).
Chuùng toâi chæ neâu leân vaøi vuï kieän tieâu bieåu, coøn haøng traêm caùc vuï kieän khaùc ñang tieáp dieãn treân nhieàu nöôùc khaùc nhau vì nhöõng vi phaïm traàm troïng vaø coù heä thoáng caùc quyeàn caên baûn ñöôïc quoác teá coâng nhaän.
Caùc ñieàu trình baøy treân chöùng toû raèng, sôùm muoän nhöõng vi phaïm nhaân quyeàn seõ bò ñöa ra aùnh saùng Coâng Lyù vaø nhöõng keû phaïm duø quyeàn löïc cao ñeán maáy cuõng seõ bò tröøng phaït.
Khoâng gian baét ñaàu daàn daàn caøng chaät heïp cho nhöõng chính quyeàn ñoäc taøi vaø caùc nhaø laõnh ñaïo chaø ñaïp caùc quyeàn caên baûn cuûa con ngöôøi, töï cho mình caùi quyeàn ngoài treân luaät phaùp quoác noäi vaø quoác teá.
Ghi Chuù:
(1) - caùc quyeàn caên baûn ñöôïc nghi nhaän trong Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn :
Ñieàu 7
Moïi ngöôøi ñeàu bình ñaúng tröôùc phaùp luaät vaø ñöôïc phaùp luaät baûo veä bình ñaúng khoâng kyø thò. Moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc baûo veä choáng laïi moïi kyø thò hay xuùi giuïc kyø thò traùi vôùi Tuyeân Ngoân naøy.
Ñieàu 13
1. Ai cuõng coù quyeàn töï do ñi laïi vaø cö truù trong quaûn haït quoác gia.
2. Ai cuõng coù quyeàn rôøi khoûi baát cöù quoác gia naøo, keå caû quoác gia cuûa mình, vaø coù quyeàn hoài höông.
Ñieàu 18
Ai cuõng coù quyeàn töï do tö töôûng, töï do löông taâm vaø töï do toân giaùo; quyeàn naøy bao goàm caû quyeàn töï do thay ñoåi toân giaùo hay tín ngöôõng vaø quyeàn töï do bieåu thò toân giaùo hay tín ngöôõng qua söï giaûng daïy, haønh ñaïo, thôø phuïng vaø nghi leã, hoaëc rieâng mình hoaëc vôùi ngöôøi khaùc, taïi nôi coâng coäng hay taïi nhaø rieâng.
Ñieàu 19
Ai cuõng coù quyeàn töï do quan nieäm vaø töï do phaùt bieåu quan ñieåm; quyeàn naøy bao goàm quyeàn khoâng bò ai can thieäp vì nhöõng quan nieäm cuûa mình, vaø quyeàn tìm kieám, tieáp nhaän cuøng phoå bieán tin töùc vaø yù kieán baèng moïi phöông tieän truyeàn thoâng khoâng keå bieân giôùi quoác gia.
Ñieàu 20
1. Ai cuõng coù quyeàn töï do hoäi hoïp vaø laäp hoäi coù tính caùch hoaø bình.
2. Khoâng ai bò baét buoäc phaûi gia nhaäp moät hoäi ñoaøn.
Ñieàu 21
1. Ai cuõng coù quyeàn tham gia chính quyeàn cuûa quoác gia mình, hoaëc tröïc tieáp hoaëc qua caùc ñaïi bieåu do mình töï do löïa choïn.
2. Ai cuõng coù quyeàn bình ñaúng tham gia coâng vuï trong nöôùc.
3. YÙ nguyeän cuûa quoác daân phaûi ñöôïc coi laø caên baûn cuûa moïi quyeàn löïc quoác gia; yù nguyeän naøy phaûi ñöôïc bieåu loä qua nhöõng cuoäc tuyeån cöû coù ñònh kyø vaø trung thöïc, theo phöông thöùc phoå thoâng ñaàu phieáu kín, hay theo caùc thuû tuïc tuyeån cöû töï do töông töï.
(2) - Caùc quyeàn caên baøn nghi nhaän trong Coâng Öôùc Quoác Teá veà quyeàn daân söï vaø Chính Trò.
Ñieàu 12
1. Nhöõng ngöôøi cö truù hôïp phaùp trong laõnh thoå moät quoác gia ñeàu coù quyeàn töï do ñi laïi vaø töï do löïa choïn nôi cö truù trong laõnh thoå.
2. Moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc quyeàn töï do rôøi khoûi moät quoác gia, keå caû quoác gia cuûa mình.
3. Nhöõng quyeàn töï do ghi treân khoâng theå bò giôùi haïn, ngoaïi tröø nhöõng tröôøng hôïp luaät ñònh vì nhu caàu baûo veä an ninh quoác gia, traät töï coâng coäng, söùc khoeû coâng coäng, ñaïo lyù, hay nhöõng quyeàn töï do cuûa ngöôøi khaùc, vaø neáu khoâng traùi vôùi nhöõng quyeàn töï do khaùc ñöôïc thöøa nhaän trong Coâng Öôùc naøy.
4. Khoâng ai coù theå bò töôùc ñoaït quyeàn hoài höông moät caùch ñoäc ñoaùn.
Ñieàu 18
1. Ai cuõng coù quyeàn töï do tö töôûng, töï do löông taâm vaø töï do toân giaùo. Quyeàn naøy bao goàm quyeàn töï do theo moät toân giaùo hay tín ngöôõng vaø quyeàn töï do bieåu thò toân giaùo hay tín ngöôõng qua söï thôø phuïng, haønh ñaïo, nghi leã hay giaûng daïy, hoaëc rieâng tö hoaëc vôùi ngöôøi khaùc, taïi nôi coâng coäng hay taïi nhaø rieâng.
2. Khoâng ai bò cöôõng baùch töôùc ñoaït quyeàn töï do löïa choïn toân giaùo hay tín ngöôõng.
3. Quyeàn töï do bieåu thò toân giaùo hay tín ngöôõng chæ coù theå bò giôùi haïn theo luaät, vì nhu caàu baûo veä an toaøn coâng coäng, traät töï coâng coäng, söùc khoûe coâng coäng, ñaïo lyù hay nhöõng quyeàn töï do caên baûn cuûa ngöôøi khaùc.
4. Caùc quoác gia hoäi vieân kyù keát Coâng Öôùc naøy cam keát toân troïng quyeàn cuûa cha meï hay ngöôøi giaùm hoä trong vieäc giaùo duïc caùc con veà toân giaùo hay ñaïo lyù theo tín ngöôõng cuûa hoï.
Ñieàu 19:
1. Moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn giöõ vöõng quan nieäm maø khoâng bò ai can thieäp.
2. Moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn töï do phaùt bieåu quan ñieåm; quyeàn naøy bao goàm quyeàn töï do tìm kieám, tieáp nhaän, vaø phoå bieán moïi tin töùc vaø yù kieán baèng truyeàn khaåu, buùt töï hay aán phaåm, döôùi hình thöùc ngheä thuaät, hay baèng moïi phöông tieän truyeàn thoâng khaùc, khoâng keå bieân giôùi quoác gia.
3. Vieäc haønh söû quyeàn töï do phaùt bieåu quan ñieåm (ghi ôû khoaûn 2 noùi treân) ñoøi hoûi ñöông söï phaûi coù nhöõng boån phaän vaø traùch nhieäm ñaëc bieät. Quyeàn naøy chæ coù theå bò giôùi haïn bôûi phaùp luaät vì nhu caàu:
a. Toân troïng nhöõng quyeàn töï do vaø thanh danh cuûa ngöôøi khaùc.
b. Baûo veä an ninh quoác gia, traät töï coâng coäng, söùc khoûe coâng coäng hay ñaïo lyù.
Ñieàu 21
Quyeàn hoäi hoïp coù tính caùch hoaø bình phaûi ñöôïc thöøa nhaän. Vieäc haønh xöû quyeàn naøy chæ coù theå bò giôùi haïn bôûi luaät phaùp, vì caùc nhu caàu caàn thieát trong moät xaõ hoäi daân chuû ñeå baûo veä an ninh quoác gia, an toaøn coâng coäng, traät töï coâng coäng, söùc khoûe coâng coäng, ñaïo lyù, hay nhöõng quyeàn töï do cuûa ngöôøi khaùc.
Ñieàu 22
1. Ai cuõng coù quyeàn töï do laäp hoäi, keå caû quyeàn thaønh laäp vaø gia nhaäp caùc nghieäp ñoaøn ñeå baûo veä quyeàn lôïi cuûa mình.
2. Vieäc haønh xöû quyeàn naøy chæ coù theå bò giôùi haïn bôûi luaät phaùp, vì caùc nhu caàu caàn thieát trong moät xaõ hoäi daân chuû ñeå baûo veä an ninh quoác gia, an toaøn coâng coäng, traät töï coâng coäng, söùc khoûe coâng coäng, ñaïo lyù, hay nhöõng quyeàn töï do cuûa ngöôøi khaùc. Ñieàu luaät naøy khoâng coù taùc duïng ngaên caám vieäc ban haønh caùc giôùi haïn luaät ñònh lieân quan ñeán söï haønh xöû quyeàn töï do laäp hoäi cuûa caùc giôùi quaân nhaân vaø caûnh saùt.
3. Ñieàu luaät naøy khoâng coù hieäu löïc cho pheùp caùc quoác gia hoäi vieân kyù keát Coâng Öôùc Lao Ñoäng Quoác Teá naêm 1948 veà Quyeàn Töï Do Laäp Hoäi vaø Baûo Veä Quyeàn Laäp Hoäi, ñöôïc ban haønh hay aùp duïng nhöõng ñaïo luaät coù taùc duïng vi phaïm nhöõng baûo ñaûm veà nhöõng quyeàn töï do ghi trong Coâng Öôùc Lao Ñoäng Quoác Teá.
Ñieàu 25
2. Khoâng bò kyø thò (nhö ñaõ quy ñònh ôû ñieàu 2) vaø khoâng bò giôùi haïn baát hôïp lyù, moïi coâng daân ñeàu coù quyeàn vaø coù cô hoäi:
a. Ñöôïc tham gia vaøo vieäc ñieàu haønh chính quyeàn, hoaëc tröïc tieáp hoaëc qua nhöõng ñaïi bieåu do mình töï do tuyeån choïn.
b. Ñöôïc baàu cöû vaø öùng cöû trong nhöõng cuoäc tuyeån cöû töï do vaø coâng baèng theo ñònh kyø, baèng phoå thoâng ñaàu phieáu kín, baûo ñaûm trung thöïc yù nguyeän cuûa cöû tri.
c. Ñöôïc quyeàn bình ñaúng tham gia coâng vuï trong nöôùc.
Ñieàu 26
Moïi ngöôøi ñeàu bình ñaúng tröôùc phaùp luaät, vaø ñöôïc phaùp luaät baûo veä bình ñaúng khoâng kyø thò. Treân phöông dieän naøy, luaät phaùp caám moïi kyø thò vaø baûo ñaûm cho taát caû moïi ngöôøi quyeàn ñöôïc baûo veä moät caùch bình ñaúng vaø höõu hieäu choáng moïi kyø thò veà chuûng toäc, maàu da, nam nöõ, ngoân ngöõ, toân giaùo, chính kieán hay quan nieäm, nguoàn goác quoác gia hay xaõ hoäi, taøi saûn, doøng doõi hay baát cöù thaân traïng naøo.
Ñieàu 27
Ñoái vôùi caùc coäng ñoàng thieåu soá veà chuûng toäc, toân giaùo, hay ngoân ngöõ taïi caùc quoác gia hoäi vieân, Coâng Öôùc naøy baûo ñaûm cho caùc thaønh phaàn thieåu soá cuõng vôùi nhöõng ngöôøi khaùc trong coäng ñoàng cuûa hoï ñöôïc quyeàn höôûng vaên hoaù rieâng, ñöôïc truyeàn giaùo vaø haønh ñaïo rieâng, vaø ñöôïc söû duïng ngoân ngöõ rieâng cuûa hoï.
(3) - Ñôn khieáu kieän phaûi ghi roõ: teân tuoâæ, giôùi tính, nôi cö truù; neáu laø toå chöù hay nhoùm ngöôøi phaûi ghi danh tính cuûa toå chöùc, coäng ñoàng; dieãn taû tröôøng hôïp xaåy ra tai naïn; taùc giaû vi phaïm hay suy ñoaùn;, quan chöùc, chöùc vuï, lyù do vieän côù hay suy ñoaøn; Caùc caáp chính quyeân cao coù lieân heä vaø, hay hoï ñaõ coù nhöõng bieän phaùp gì khi ñaõ ñöôïc thoâng baùo.
Ls Traàn Leâ Nguyeân