Bí quyeát cuûa
nieàm haïnh phuùc ñích thöïc laø neân thaùnh
laø soáng gaàn Thieân Chuùa
Bí quyeát cuûa nieàm haïnh phuùc ñích thöïc laø neân thaùnh, laø soáng gaàn Thieân Chuùa.
Vatican (Vat.27/01/2010) - Thaùnh Phanxicoâ thaønh Assisi laø hình aûnh soáng ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ. Ngöôøi laø moät vò ñaïi thaùnh thu huùt con ngöôøi thuoäc moïi löùa tuoåi vaø toân giaùo, moät ngöôøi ñôn sô, khieâm toán, toát laønh, yeâu thöông Chuùa Kitoâ, yeâu thöông moïi ngöôøi vaø moïi loaøi thuï taïo neân luoân töôi vui trong moïi hoaøn caûnh. Khi nhìn chöùng ta cuûa ngöôøi chuùng ta nhaän ra bí quyeát cuûa nieàm haïnh phuùc: ñoù laø neân thaùnh, laø soáng gaàn Thieân Chuùa.
Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ khaúng ñònh nhö treân tröôùc hôn 5,000 tín höõu vaø du khaùch haønh höông tham döï buoåi gaëp gôõ chung saùng thöù Tö 27 thaùng Gieâng naêm 2010 taïi ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI trong noäi thaønh Vaticaêng. Trong baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ giôùi thieäu göông maët cuûa thaùnh Phnxicoâ thaønh Assisi, maãu göông cuûa cuoäc ñoái thoaïi giöõa tín höõu Kitoâ vaø Hoài giaùo.
Ñeà caäp tôùi tieåu söû cuûa thaùnh nhaân Ñöùc Thaùnh Cha noùi: "Moät maët trôøi sinh ra cho theá giôùi", vôùi caùc lôøi naøy trong taùc phaåm "Haøi kòch thieân linh" (Thieân ñaøng, Baøi ca XI) nhaø thô vó ñaïi YÙ Dante Alighieri aùm chæ bieán coá Phanxicoâ chaøo ñôøi vaøo cuoái naêm 1181 hay ñaàu naêm 1182 taïi Assisi. Laø con cuûa moät gia ñình giaàu coù, thaân phuï laøm ngheà baùn vaûi Phanxicoâ ñaõ soáng tuoåi thanh xuaân voâ tö löï vaø vun troàng caùc lyù töôûng hieäp só thôøi ñoù. Naêm leân 20 tuoåi chaøng tham döï vaøo moät traän chieán vaø bò baét laøm tuø binh, bò beänh vaø ñöôïc traû töï do. Sau khi trôû veà Assisi, nôi chaøng baét ñaàu xaûy ra moät tieán trình hoaùn caûi töø töø daãn ñöa tôùi choã töø boû loái soáng aên chôi. Chính vaøo thôøi gian naøy ñaõ xaûy ra cuoäc gaêp gôõ cuûa Phanxicoâ vôùi moät ngöôøi bò phong huûi, chaøng xuoáng ngöïa vaø oâm hoân ngöôøi phong cuøi aáy. Cuõng cuøng thôøi gian aáy Chuùa Gieâsu soáng ñoäng treân thaùnh gía taïi nhaø thôø thaùnh Damiano noùi vôùi chaøng ba laàn: "Phanxicoâ, con haõy ñi vaø söûa chöõa Nhaø Thôø cuûa Cha bò hö haïi". Caùc lôøi naøy chöùa ñöïng moät bieåu töôïng saâu xa hôn. Phanxicoâ laäp töùc tu söûa nhaø thôø thaùnh Damiano, nhöng tình traïng suy suïp cuûa noù bieåu töôïng cho tình traïng theâ thaûm ñaùng aâu lo cuûa chính Giaùo Hoäi thôøi aáy, coù ñöùc tin hôøi hôït, khoâng ñaøo taïo vaø bieán ñoåi cuoäc soáng con ngöôøi, vôùi haøng giaùo só ít haêng say vaø vôùi tình yeâu nguoäi laïnh. Tình traïng bò huûy hoaïi beân trong cuõng keùo theo söï röõa naùt cuûa söï hieäp nhaát vôùi caùc phong traøo laïc giaùo naûy sinh. Tuy nhieân trong Giaùo Hoäi ñoå naùt aáy Ñaáng chòu ñoùng ñanh treân Thaùnh Giaù vaãn ôû trung taâm vaø leân tieáng môøi goïi canh taân Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ vôùi ñöùc tin trieät ñeå vaø tình yeâu noàng chaùy ñoái vôùi Chuùa Kitoâ.
Tieáp tuïc baøi huaán duï Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi moät bieán coá khaùc minh xaùc cho söù meänh cuûa thaùnh Phanxicoâ. Ñoù laø giaác mô cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Innocenzo III vaøo naêm 1207 troâng thaáy ñeàn thôø thaùnh Gioan Laterano laø nhaø thôø meï cuûa caùc nhaø thôø ñang nghieâng ñoå vaø coù moät tu só beù nhoû giô vai ñôõ ñeàn thôø. Vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ nhaän ra tu só ñoù laø Phanxicoâ, khi thaùnh nhaân veà Roma xin gaëp Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ñöùc Giaùo Hoaøng Innocenzo III laø moät vò Giaùo Hoaøng coù quyeàn theá vaên hoùa thaàn hoïc cuõng nhö chính trò lôùn, nhöng khoâng phaûi laø ngöôøi canh taân Giaùo Hoäi, maø laïi laø Phanxicoâ moät tu só beù nhoû ñöôïc Thieân Chuùa môøi goïi. Tuy nhieân phaûi ghi nhaän moät söï kieän quan troïng ñoù laø thaùnh Phanxicoâ khoâng canh taân Giaùo Hoäi maø khoâng coù hay choáng laïi Giaùo Hoaøng, nhöng chæ trong söï hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoaøng. Hai thöïc taïi ñi lieàn vôùi nhau: Ngöôøi Keá Vò thaùnh Pheâroâ, caùc Giaùm Muïc, Giaùo Hoäi ñöôïc xaây döïng treân söï tieáp noái cuûa caùc Toâng Ñoà vaø ñaëc suûng môùi maø Chuùa Thaùnh Thaàn taïo ra trong luùc ñoù ñeå canh taân Giaùo Hoäi.
Trôû laïi tieåu söû cuûa thaùnh Phanxicoâ Ñöùc Thaùnh Cha cho bieát thaân phuï cuûa ngöôøi la maéng chaøng vì thaáy con quùa quaûng ñaïi ñoái vôùi ngöôøi ngheøo. Theá laø Phanxicoâ quyeát ñònh loät boû heát quaàn aùo traû laïi cho cha tröôùc söï hieän dieän cuûa Ñöùc Giaùm Muïc thaønh Assisi. Qua cöû chæ bieåu töôïng ñoù thaùnh nhaân muoán töø boû gia taøi cuûa cha, ñeå khoâng coøn gì caû maø chæ coù maïng soáng do Thieân Chuùa ban. Sau ñoù Phanxicoâ soáng nhö moät aån só cho tôùi naêm 1208, khi nghe ñoaïn Phuùc AÂm thaùnh Maùttheâu trong ñoù Chuùa Gieâsu sai caùc toâng ñoà ñi truyeàn giaùo, thaùnh nhaân caûm thaáy ñöôïc môøi goïi soáng khoù ngheøo vaø rao giaûng Tin Möøng. Nhieàu ngöôøi khaùc theo thaùnh nhaân vaø naêm 1209 Phanxicoâ veà Roma ñeå trình baày vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Innocenzo III chöông trình cuûa moät hình thöùc soáng ñôøi Kitoâ môùi. Ñöôïc Chuùa soi saùng, Ñöùc Giaùo Hoaøng tröïc giaùc ñöôïc nguoàn goác thieân linh cuûa phong traøo do Phanxicoâ khôûi xöôùng. Phanxicoâ hieåu raèng moïi ñaëc suûng Chuùa Thaùnh Thaàn ban ñeàu phaûi phuïc vuï Thaân Mình Chuùa Kitoâ laø Giaùo Hoäi, vì theá neân thaùnh nhaân luoân luoân hieäp thoâng troïn veïn vôùi giaùo quyeàn. Trong cuoäc ñôøi caùc thaùnh khoâng coù choáng ñoái giöõa ñaëc suûng ngoân söù vaø ñaëc suûng cai quûan, vaø neáu coù xaûy ra xung khaéc thì caùc vò bieát kieân nhaãn chôø ñôïi thôøi ñieåm cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Treân bình dieän lòch söû coù ñuùng thaät laø thaùnh Phanxicoâ coù töông quan tröïc tieáp vôùi Chuùa Kitoâ vaø lôøi Ngaøi vaø muoán trieät ñeå soáng chaân lyù Lôøi Chuùa, taïo ra moät phong traøo canh taân Daân Chuùa maø khoâng coù hình thöùc giaùo luaät vaø khoâng coù phaåm traät. Nhöng thaùnh nhaân cuõng hieåu raèng moïi söï phaûi ôû trong söï hieäp thoâng vôùi Giaùo Hoäi, vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø caùc Giaùm Muïc. Ngöôøi cuõng bieát raèng Thaùnh Theå laø trung taâm caûu Giaùo hoäi, nôi Mình Maùu Thaùnh Chuùa hieän dieän. Qua chöùc Linh Muïc Thaùnh Theå laø Giaùo Hoäi. Lôøi Chuùa chæ cö nguï nôi ñaâu chöùc Linh Muïc, Chuùa Kitoâ vaø söï hieäp thoâng cuûa Giaùo Hoäi ñi chung vôùi nhau.
Caøng ngaøy caøng coù nhieàu tu só gia nhaäp, thaùnh Phanxicoâ vaø caùc tu só choïn Porziuncola hay nhaø thôø Ñöùc Baø caùc thieân thaàn laøm nôi truù nguï. Tinh thaàn cuûa doøng loâi cuoán nhieàu ngöôøi, trong ñoù coù caû Chiara thuoäc gia ñình quyeàn quùy thaønh phoá Assisi. Vaø theá laø naûy sinh ra doøng Phanxicoâ thöù hai laø caùc nöõ tu kín Chiara, ñem laïi raát nhieàu hoa traùi thieâng lieâng cho Giaùo Hoäi.
Naêm 1218 vôùi töï saéc "Cum dilecti" Ñöùc Giaùo Hoaøng Onorio III, yeåm trôï söï phaùt trieån cuûa Doøng Anh Em Heøn Moïn baét ñaàu môû nhaø taïi nhieàu nöôùc AÂu chaâu vaø lan sang cho tôùi Maroác. Naêm 1219 thaùnh Phanxicoâ ñöôïc pheùp sang Ai Caäp gaëp Sultan Melek el Kamel ñeå rao giaûng Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu. Ñaây laø thôøi gian coù xung ñoät giöõa Kitoâ giaùo vaø Hoài giaùo, nhöng thaùnh Phanxicoâ ñaõ thaønh coâng treân con ñöôøng ñoái thoaïi chæ nhôø ñöùc tin vaø loøng khieâm nhöôøng cuûa ngöôøi. Naêm 1220 thaùnh Phanxicoâ sang vieáng thaêm Thaùnh Ñòa vaø gieo haït gioáng ñem laïi nhieàu hoa traùi taïi ñaây: caùc con caùi thieâng lieâng cuûa ngöôøi laø caùc tu só Phanxicoâ quaûn thuû Thaùnh Ñòa hieän nay.
Sau khi trôû veà Italia Phanxicoâ giao quyeàn höôùng daãn doøng cho thaày Pietro Cattani vaø doøng ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng giao phoù cho söï che chôû cuûa Ñöùc Hoàng Y Ugolino sau naøy seõ laø Ñöùc Giaùo Hoaøng Gregorio IX. Thaùnh Phanxicoâ thì lo vieäc rao giaûng vaø soaïn Luaät doøng ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng chaáp thuaän sau ñoù. Naêm 1224 taïi Verna thaùnh nhaân nhaän ñöôc 5 daáu thaùnh cuûa Chuùa vaø ngöôøi qua ñôøi chieàu ngaøy muøng 3 thaùng 10 naêm 1226 taïi Porziuncola. Hai naêm sau Ñöùc Giaùo Hoaøng Gregorio IX phong thaùnh cho ngöôøi. Moät vöông cung thaùnh ñöôøng ñaõ ñöôïc xaây ñeå daâng kính thaùnh nhaân vaø trôû thaønh nôi haønh höông noåi tieáng, nôi tín höõu coù theå kính vieáng moä ngöôøi.
Ñeà caäp ñeán hình aûnh cuûa thaùnh Phanxicoâ Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Ngöôøi ta ñaõ noùi raèng thaùnh Phanxicoâ dieãn taû moät Chuùa Kitoâ khaùc. Ngöôøi thaät laø hình aûnh soáng ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ. Ngöôøi cuõng ñöôïc goïi laø "em cuûa Ñöùc Gieâsu". Thaät theá lyù töôûng cuûa ngöøôi ñaõ laø gioáng Chuùa Gieâsu: chieâm ngöôõng Chuùa Kitoâ cuûa Phuùc aâm, yeâu meán Chuùa maïnh meõ vaø baéc chöôùc caùc nhaân ñöùc cuûa Chuùa. Thaùnh nhaân ñaõ muoán trao ban cho söï khoù ngheøo noäi taâm vaø beân ngoaøi moät giaù trò ñaëc bieät vaø daäy caùc con caùi thieâng lieâng cuûa ngöôøi soáng gía trò ñoù. Nôi thaùnh nhaân tình yeâu ñoái vôùi Chuùa Kitoâ cuõng ñöôïc dieãn taû ra baèng vieäc chaàu Thaùnh Theå... Ngöôøi nhaén nhuû caùc linh muïc nhö sau: "Khi cöû haønh Thaùnh Leã caùc vò phaûi trong saïch vaø toân kính hieán leã ñích thöïc cuûa Mình Maùu Thaùnh Chuùa Gieâsu Kitoâ Chuùa chuùng ta" (Francesco diAssisi, Scritti, 399). Thaùnh Phanxicoâ luoân luoân toân troïng caùc linh muïc vaø nhaén nhuû moïi ngöôøi kính troïng caùc vò, caû khi caù nhaân caùc vò ít xöùng ñaùng. Lyù do laø vì caùc linh muïc ñaõ nhaän ñöôïc ôn thaùnh hieán Thaùnh Theå. Söï thaùnh thieän cuûa Thaùnh Theå ñoøi buoäc caùc linh muïc phaûi trong traéng vaø soáng trung thöïc vôùi Maàu Nhieäm mình cöû haønh.
Töø tình yeâu ñoái vôùi Chuùa Kitoâ naûy sinh ra tình yeâu ñoái vôùi con ngöôøi vaø moïi thuï taïo cuûa Thieân Chuùa. Ñaây laø moät ñaëc thaùi khaùc trong linh ñaïo phan sinh: yù thöùc veà tình huynh ñeä ñaïi ñoàng vaø tình yeâu ñoái vôùi thuï taïo gôïi höùng cho ngöôøi saùng taùc baøi ca vaïn vaät. Thaùnh Phanxicoâ daïy cho chuùng ta bieát thieân nhieân cho thaáy söï khoân ngoan vaø loøng laønh cuûa Thieân Chuùa. Moät söï phaùt trieån chæ coù theå chòu ñöïng noåi khi bieát toân troïng thieân nhieân vaø khoâng phaù hoaïi moâi sinh. Ñöùc Thaùnh Cha keát Luaän baøi huaán duï nhö sau: Phanxicoâ ñaõ laø moät vò thaùnh lôùn vaø moät con ngöôøi töôi vui. Söï ñôn sô, khieâm toán vaø nieàm tin cuûa ngöôøi nôi Chuùa Kitoâ, loøng toát ñoái vôùi moïi ngöôøi ñaõ khieán cho thaùnh nhaân soáng töôi vui trong moïi hoaøn caûnh. Giöõa söï thaùnh thieän vaø nieàm töôi vui coù moät töông quan thaân thieát khoâng theå taùch rôøi. Moät vaên só phaùp ñaõ noùi raèng treân ñôøi naøy chæ coù moät noãi buoàn thoâi: ñoù laø noãi buoàn khoâng neân thaùnh, nghóa laø khoâng ôû gaàn Thieân Chuùa. Khi nhìn chöùng taù cuûa thaùnh Phanxicoâ chuùng ta hieåu raèng bí quyeát cuûa nieàm haïnh phuùc ñích thaät laø neân thaùnh, laø gaàn guõi Thieân Chuùa. Sau khi chaøo caùc nhoùm baèng nhieàu thöù tieáng khaùc nhau Ñöùc Thaùnh Cha caàu chuùc tín höõu nhöõng ngaøy haønh höông soùt saùng vaø höõu ích. Roài ngaøi caát kinh Laäy Cha vaø ban pheùp laønh toøa thaùnh cho moïi ngöôøi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)