Nhöõng thaùch ñoá cuûa
Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi
veà Phi Chaâu
Nhöõng thaùch ñoá cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Phi Chaâu.
Roma [La Croix 2/10/2009] - Kính thöa quí vò, caùc baïn thaân meán. Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi ñaëc bieät laàn thöù hai veà Phi Chaâu ñaõ khai dieãn chieàu Chuùa Nhöït 4 thaùng 10 naêm 2009. Trong gaàn moät thaùng laøm vieäc, caùc nghò phuï cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi seõ thaûo luaän veà moät vaên kieän thöôøng ñöôïc goïi baèng tieáng Latinh laø "Instrumentum laboris", töùc taøi lieäu laøm vieäc. Ñaây laø chöông trình nghò söï cuûa Thöôïng hoäi ñoàng ñaõ ñöôïc Ñöùc thaùnh cha Beneñitoâ XVI cho coâng boá taïi Yaoundeù, Cameroun ngaøy 19 thaùng 3 naêm 2009. Taøi lieäu phaùc hoïa moät böùc tranh thöïc teá veà tình hình taïi luïc ñòa Phi Chaâu.
Keå töø Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Phi chaâu laàn thöù nhöùt hoài naêm 1994, Phi Chaâu vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi luïc ñòa naøy ñaõ bò toån thöông naëng neà vì cuoäc dieät chuûng taïi Rwanda. Ai cuõng bieát raèng nhieàu tín höõu Kitoâ, trong ñoù coù caû caùc linh muïc vaø tu só, ñaõ tham gia vaøo haønh ñoäng tieâu dieät ngöôøi anh chò em mình. Ngoaøi ra, caùc cuoäc khuûng hoaûng taøi chính vaø moâi sinh cuõng nhö dòch beänh Sida, ñang laøm toån thöông moät Phi Chaâu voán luoân raát mong manh trong caùc cô caáu gia ñình, xaõ hoäi vaø kinh teá.
Nhö vaäy, roõ raøng laø luïc ñòa naøy hieän ñang ôû vaøo moät khuùc quanh quyeát lieät. Taøi lieäu laøm vieäc ghi nhaän: "Ñaây laø thôøi buoåi thuaän tieän ñeå moãi ngöôøi giao hoøa vôùi Chuùa vaø vôùi ngöôøi khaùc; ñaây laø moät cuoäc hoøa giaûi laøm phaùt sinh coâng lyù vaø hoøa bình". Muïc tieâu cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi laàn naøy thaät roõ raøng: "taát caû moïi ngöôøi caàn phaûi trôû thaønh nhöõng con ngöôøi môùi coù khaû naêng thöïc hieän coâng cuoäc bình ñònh hoùa Phi Chaâu".
Trong cuoäc tieáp kieán daønh cho caùc Ñöùc giaùm muïc Mali hoài naêm 2007, Ñöùc thaùnh cha cuõng ñaõ tuyeân boá: "giaùo daân phaûi daán thaân phuïc vuï hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình: ñaây laø moät meänh leänh khaån thieát".
Veà phöông dieän chính trò, nhieàu böôùc lôùn ñaõ ñöôïc thöïc hieän taïi luïc ñòa naøy. Ñöùng tröôùc tình traïng baát oån taïi Phi chaâu, sau khi caùc theá heä haäu thöïc daân khoâng coøn nöõa, "khaùt voïng cuûa Giaùo hoäi muoán toû ra trung laäp ñaõ ñöôïc nhìn nhaän vaø hoan ngheânh trong giai ñoaïn chuyeån giao chính trò taïi moät soá quoác gia, qua vieäc moät soá Giaùm muïc ñöôïc môøi ñöùng ra laøm chuû tòch caùc hoäi ñoàng quoác gia vaø xuyeân qua nhöõng saùng kieán cuûa giaùo daân nhaèm thaêng tieán nhöõng cô caáu daân chuû ñích thöïc".
Ngoaøi ra cuõng caàn phaûi baêng boù caùc veát thöông. Veà phöông dieän naøy, Giaùo hoäi ñaõ vaø coù theå ñoùng moät vai troø xoa dòu cuõng nhö kích thích veà nhaân quyeàn. Trong soá 8, taøi lieäu laøm vieäc cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi ñaëc bieät veà Phi chaâu laàn naøy giaûi thích: "UÛy ban söï thaät vaø hoøa giaûi taïi Nam Phi vaø caùc nôi khaùc laø moät ñieån hình." UÛy ban naøy ñaõ xöû duïng caùc yeáu toá Kitoâ, chaúng haïn trong vieäc tha thöù cho ngöôøi xöng thuù toäi loãi cuûa mình, ñeå traùnh cho xöù sôû khoâng bò rôi vaøo hoãn loaïn.
Tham nhuõng hieän ñang laø moái ung nhoït ñích thöïc cuûa luïc ñòa Phi Chaâu. Ngoaøi ra,chuû nghóa "boä toäc" vaø chuûng toäc cuõng laø nhöõng vaán ñeà lôùn cuûa Phi Chaâu maø caùc vò nghò phuï seõ thaûo luaän ñeå tìm caùch chaän ñöùng haàu, --- nhö taøi lieäu laøm vieäc trong soá 81 mong moõi, -- "nöôùc cuûa pheùp röûa maïnh hôn maùu".
Hieän töôïng caùc giaùo phaùi, baét nguoàn töø caùc heä phaùi Tin laønh, cuõng ñöôïc maïnh meõ toá caùo. Soá 9 cuûa taøi lieäu laøm vieäc nhìn nhaän: "thaät laø moät nghòch lyù: noãi khao khaùt veà Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc theå hieän qua vieäc baønh tröôùng caùc giaùo phaùi".
Theo taøi lieäu laøm vieäc, "nôi coâng coäng, Giaùo hoäi Coâng giaùo laø ñoái töôïng cuûa söï taán coâng thaâm ñoäc cuûa caùc giaùo phaùi Kitoâ, ñöôïc giôùi chính trò xöû duïng ñeå ñaùnh ñoå nhöõng giaù trò maø Giaùo hoäi beânh vöïc nhö gia ñình, söï toân troïng phaåm giaù vaø tính caùch thaùnh thieân cuûa söï soáng con ngöôøi". Veà vaán ñeà naøy, caùc Ñöùc giaùm muïc Phi Chaâu toû ra bình tónh, saùng suoát khi noùi veà nhöõng thieáu soùt trong vieäc rao giaûng Tin Möøng. Caùc ngaøi nhaán maïnh ñeán söï trôû laïi cuûa caùc tín höõu sau khi thaát voïng veà nhöõng lôøi höùa haõo cuûa caùc giaùo phaùi.
Trong Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi laàn thöù nhöùt veà Phi chaâu, moät trong nhöõng vaán ñeà ñöôïc caùc vò nghò phuï quan taâm laø söï töï trò veà kinh teá cuûa caùc Giaùo hoäi. Nhöng hieän nay caùc giaùo phaän Phi Chaâu, nhôø ít leä thuoäc vaøo söï taøi trôï cuûa Taây Phöông, ñaõ coù ñöôïc nhöõng hoaït ñoäng kinh doanh mang laïi lôïi töùc. Tuy nhieân caùc hoaït ñoäng naøy laïi ñöôïc quaûn lyù theo luaät phaùp ñòa phöông vaø ít phuø hôïp vôùi giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi. Ñaây laø nhöõng thöïc haønh maø taøi lieäu laøm vieäc cho laø ñi ngöôïc laïi vôùi tinh thaàn cuûa Chuùa Kitoâ. Toøa Thaùnh ñoâi khi ñaõ phaûi leân tieáng caûnh caùo vaø ngay caû ñöa ra nhöõng bieän phaùp cheá taøi. Trong soá 62, taøi lieäu ghi nhaän: "vieäc quaûn lyù taøi saûn Giaùo hoäi cuûa caùc vò muïc töû ñoâi khi thieáu söï trong suoát".
Ngoaøi ra, quan heä cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo vôùi Hoài giaùo cuõng laø moät vaán ñeà taïi Phi chaâu. Caùc baûn baùo caùo gôûi veà Roma xem ra khoâng ñaët naëng vaán ñeà naøy. Taøi lieäu laøm vieäc ghi nhaän "khuynh höôùng chính trò hoùa nguoàn goác toân giaùo" hay "caùc cuoäc xung ñoät do caùc cuoäc hoân nhaân hoãn hôïp taïo ra".
Vieäc huaán luyeän, qui cheá vaø cuoäc soáng cuûa caùc linh muïc cuõng seõ laø moái quan taâm ñaëc bieät cuûa caùc vò nghò phuï trong Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc veà Phi Chaâu laàn naøy. Taøi lieäu keâu goïi caùc vò Giaùm muïc Phi Chaâu neân "boå nhieäm caùc linh muïc vaø tu só theo caùc tieâu chuaån khaùch quan chöù khoâng phaûi döïa vaøo chuûng toäc". Taøi lieäu cuõng yeâu caàu phaûi choïn löïa kyõ caøng vaø huaán luyeän vöõng chaéc caùc linh muïc töông lai cuõng nhö nhöõng ngöôøi soáng ñôøi thaùnh hieán.
Lieân heä ñeán cuoäc soáng cuûa linh muïc, taøi lieäu laøm vieäc cuõng neâu leân vaán ñeà ñoäc thaân.
Cuoái cuøng, Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Phi Chaâu cuõng ñaët naëng vaán ñeà choã ñöùng cuûa ngöôøi phuï nöõ trong Giaùo hoäi vaø xaõ hoäi. Ñöùc thaùnh cha ñaõ boå nhieäm khoaûng 30 phuï nöõ vaøo soá caùc chuyeân gia cuûa thöôïng hoäi ñoàng naøy. Taøi lieäu laøm vieäc nhìn nhaän: "caùc phuï nöõ vaø giaùo daân noùi chung chöa ñöôïc hoäi nhaäp ñaày ñuû vaøo caùc cô caáu höõu traùch cuûa Giaùo hoäi", maëc duø ai cuõng bieát raèng taïi Phi Chaâu, phuï nöõ laø choã döïa cuûa phaùt trieån, oån ñònh gia ñình vaø ngay caû saùng kieán kinh teá.
Chu Vaên