Tình hình Coâng Giaùo taïi Tcheøque
saép ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm
Tình hình Coâng Giaùo taïi Tcheøque saép ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha vieáng thaêm.
Vatican (Vat. 24/09/2009) - Luùc 9 giôø 20 saùng thöù Baåy 26-9-2009, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc 16 seõ rôøi Roma leân ñöôøng vieáng thaêm muïc vuï taïi Coäng hoøa Tcheøque trong 3 ngaøy cho ñeán chieàu thöù Hai, 28-9-2009.
Ñaây laø laàn thöù 4 trong 19 naêm qua, moät vò Giaùo Hoaøng ñeán vieáng thaêm nöôùc Tcheøque, keå töø cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ 2 trong hai ngaøy 21 vaø 22-4 naêm 1990, töùc laø chæ 5 thaùng sau khi Lieân bang Tieäp Khaéc tìm laïi ñöôïc töï do.
Vaøi neùt veà Coâng Giaùo taïi Tcheøque
Coäng hoøa Tcheøque taùch rôøi khoûi Lieân bang Tieäp Khaéc vaø trôû thaønh quoác gia ñoäc laäp töø ñaàu thaùng Gieâng naêm 1993. Vôùi gaàn 79 ngaøn caây soá vuoâng (1/4 Vieät Nam).
Cuõng nhö nhieàu nöôùc khaùc ôû Ñoâng AÂu thôøi coäng saûn, Giaùo Hoäi taïi Tcheøque ñaõ chòu ñau khoå raát nhieàu döôùi thôøi thoáng trò cuûa Lieân Xoâ töø sau theá chieán thöù 2. Taøi saûn vaø caùc cô sôû cuûa Giaùo Hoäi bò tòch thu vaø cho ñeán nay vaán ñeà traû laïi taøi saûn hoaëc boài thöôøng cho Giaùo Hoäi vaãn chöa ñöôïc giaûi quyeát xong. Chaúng haïn, Nhaø thôø chính toøa thaùnh Vito ôû thuû ñoâ Praha, nôi ÑTC seõ chuû söï kinh chieàu ngaøy 26-9-2009 vôùi caùc Giaùm Muïc, Linh Muïc, tu só nam nöõ vaø chuûng sinh, vaãn thuoäc veà nhaø nöôùc, maëc duø trong 14 naêm qua, Giaùo Hoäi ñaõ kieän leân nhieàu toøa aùn caùc caáp ñeå yeâu caàu traû laïi Thaùnh Ñöôøng quan troïng naøy.
Trong khi Coäng hoøa Slovak coù hôn 5 trieäu daân cö, trong ñoù 75% laø tín höõu Coâng Giaùo vôùi möùc thöïc haønh ñaïo cao, thì taïi Coäng hoøa Tcheøque, hieän nay chæ coù 3 trieäu 200 ngaøn tín höõu Coâng Giaùo, töùc laø 31.7% cuûa 10 trieäu 380 ngaøn daân cö, phaàn lôùn soáng ôû mieàn Moravia chuyeân veà noâng nghieäp. Taïi mieàn Boemia coâng ngheä cao, soá tín höõu Coâng Giaùo chæ laø thieåu soá so vôùi ñaïi ña soá daân laø ngöôøi khoâng tín ngöôõng, vaø möùc ñoä thöïc haønh ñaïo cuûa caùc tín höõu taïi ñaây chæ ñöôïc 4% so vôùi 8% taïi mieàn Moravia. Nhöõng con soá treân ñaây cho thaáy söï sa suùt vaø tuïc hoùa maïnh meõ taïi Tcheøque. Hoài naêm 1946, coù tôùi 80% daân Tcheøque tuyeân boá mình laø tín höõu Coâng Giaùo vaø 50% tham döï thaùnh leã ñeàu ñaën, theo thoáng keâ cuûa Giaùo Hoäi ñòa phöông.
Traøo löu baøi giaùo só ñaõ coù töø haøng traêm naêm nay taïi mieàn Boemia vaø 40 naêm döôùi cheá ñoä coäng saûn caøng laøm cho xu höôùng ñoù maïnh meõ theâm. Gioáng nhö tröôøng hôïp ôû Ñoâng Ñöùc, raát nhieàu tín höõu Tin laønh ñaõ khoâng röûa toäi, ñeå coù theå tieán thaân deã daøng treân ñöôøng söï nghieäp. Vì theá, ngaøy nay, soá tín höõu Tin laønh ôû Tcheøque chæ coøn khoaûng 5% daân soá, vaø gaàn 57% daân chuùng ôû Tcheøque tuyeân boá mình laø ngöôøi voâ thaàn hoaëc khoâng coù toân giaùo.
Ñöùc Hoàng Y Miroslav Vlk, Toång Giaùm Muïc giaùo phaän thuû ñoâ Praha, cho bieát: moät vaán ñeà lôùn cuûa Giaùo Hoäi taïi ñaây laø tình traïng thuï ñoäng vaø laõnh ñaïm cuûa caùc tín höõu Kitoâ. Cheá ñoä coäng saûn ñaõ coá gaéng chia reõ Giaùo Hoäi vaø ñaõ taïo neân haäu quaû laø thieáu söï ñoái thoaïi giöõa loøng Giaùo Hoäi, giöõa haøng giaùo phaåm, giaùo só vaø giaùo daân. Nhöng Ñöùc Hoàng Y nhaán maïnh raèng: "giaùo daân khoâng phaûi laø ñoái töôïng truyeàn giaùo maø thoâi, nhöng hoï phaûi laø nhöõng chuû theå tích cöïc trong vieäc truyeàn giaùo, nhaát laø baèng cuoäc soáng chöùng taù."
AÛnh höôûng cuûa cheá ñoä voâ thaàn treân xaõ hoäi Tcheøque cuõng raát traàm troïng. Ngöôøi ta thaáy roõ ñieàu ñoù nhaát laø trong laõnh vöïc gia ñình. Gaàn moät nöûa caùc caëp hoân nhaân ñi tôùi ly vò hoaëc li thaân, nhaát laø taïi mieàn Boemia. Naïn phaù thai, do luaät cuûa cheá ñoä cuõ cho pheùp, nay coù phaàn giaûm bôùt, nhöng vaãn coøn ôû möùc ñoä cao nhaát theá giôùi. Vì theá, hieän töôïng soá sinh khoâng ñuû buø ñaép soá töû taïi Tcheøque ngaøy caøng traàm troïng. Ngoaøi ra, 25% soá treû em sinh ra taïi nöôùc naøy laø ôû ngoaøi voøng hoân nhaân. Theâm vaøo ñoù, laø traøo löu duy khoaùi laïc töø caùc nöôùc laân bang traøn vaøo Tcheøque goùp phaàn taïo neân cuoäc khuûng hoaûng caùc giaù trò trong ñôøi soáng thöôøng nhaát, vôùi nhöõng trieäu chöùng nhö naïn daâm oâ, maõi daâm vaø laïm duïng treû em vaøo tình duïc.
Boû lôõ cô hoäi
Ngoaøi nguyeân do laø söï ñaøn aùp cuûa cheá ñoä coäng saûn Tieäp Khaéc, theo moät soá nhaø phaân tích, söï sa suùt cuûa Giaùo Hoäi taïi Coäng Hoøa Tcheøque cuõng coù theå coù moät nguyeân do khaùc nöõa, ñoù laø vì Giaùo Hoäi khoâng naém baét vaø taän duïng ñöôïc nhöõng cô hoäi môùi theo sau laøn soùng töï do daân chuû.
Chaúng haïn trong cuoäc phoûng vaán daønh cho Ñaøi Vatican hoâm 14-9-2009, Ñaïi söù Coäng hoøa Tcheøque taïi Toøa Thaùnh, oâng Pavel Vosalik, nhaän ñònh raèng "sau khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå taïi nöôùc naøy, ñaïi ña soá daân Tcheøque ñaõ ñoàng hoùa mình vôùi nhöõng giaù trò vaø nguyeân taéc Kitoâ giaùo. Nhöng khi ñaát nöôùc mieät maøi theo ñuoåi vieäc xaây döïng moät quoác gia daân chuû vaø töï do, nhöõng lyù töôûng chung aáy daàn daàn bò maát huùt vaø xaõ hoäi bò tuïc hoùa mau leï. Trong thaäp nieân 1990, Giaùo Hoäi ñaõ ñaùnh maát thôøi ñieåm vaø cô may quan troïng khi daân nöôùc Tcheøque toû ra raát côûi môû vaø muoán caûm thoâng vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Giaùo Hoäi ñaõ khoâng tìm ñeán ñöôïc vôùi giôùi treû laø nhöõng ngöôøi khoâng heà caûm nghieäm söï ñaøn aùp cuûa cheá ñoä coäng saûn, Giaùo Hoäi khoâng noùi moät ngoân ngöõ maø hoï coù theå hieåu ñöôïc, vôùi moät söù ñieäp maø hoï muoán ñöôïc nghe."
Daàu vaäy, Ñaïi söù Vosalik tin raèng ñaát nöôùc Tcheøque vaãn coøn giöõ nieàm tin saâu ñaäm nôi Thieân Chuùa vaø toân giaùo, duø raèng ngöôøi daân nöôùc naøy bò maát lieân heä vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. OÂng cho bieát ñaõ noùi chuyeän vôùi ÑTC Bieån Ñöùc 16 veà nhöõng vaán ñeà treân ñaây vaø oâng cho raèng caùc vò laõnh ñaïo Giaùo Hoäi caàn coá gaéng tìm hieåu xem Giaùo Hoäi coù theå caûi tieán vieäc ñaû thoâng vôùi daân chuùng nhö theá naøo, laøm sao tìm ra nhöõng phöông thöùc môùi ñeå thoâng truyeàn söù ñieäp thích hôïp trong thôøi ñaïi môùi. Ñaïi söù Vosalik xaùc quyeát raèng "Toâi thaáy cuoäc vieáng thaêm naøy cuûa ÑTC laø moät böôùc tieán raát quan troïng ñeå tieán tôùi vieäc xaây döïng vaø môû ra nhöõng con ñöôøng môùi ñeå ñaû thoâng giöõa xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo".
Vieãn töôïng hy voïng
Veà phaàn ÑTC Bieån Ñöùc 16, ngaøi cuõng toû ra laïc quan veà vieãn töôïng Giaùo Hoäi taïi Tcheøque coù theå vöôït qua nhöõng chöôùng ngaïi. Trong dieãn vaên chaøo möøng Ñaïi söù Vosalik khi oâng ñeán trình quoác thö hoài naêm 2008, ngaøi ca ngôïi caûm thöùc maïnh meõ cuûa nhaân daân Coäng hoøa Tcheøque veà tình lieân ñôùi, vaø chính yeáu toá naøy ñaõ giuùp hoï laät ñoå cheá ñoä ñoäc taøi vaø xaây döïng moät quoác gia daân chuû. Tuy nhieân ÑTC cuõng nhaán maïnh raèng söï tieán boä ñích thöïc chæ coù theå dieãn ra vôùi nhöõng giaù trò vaø nieàm hy voïng maø Giaùo Hoäi mang laïi cho moãi theá heä, vaø söù ñieäp naøy, ngaøi muoán ñích thaân nhaéc laïi cho nhaân daân Tcheøque trong cuoäc vieáng thaêm töø ngaøy 26-9-2009.
Chính ÑTC loan baùo chuû yù chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi trong buoåi ñoïc kinh Truyeàn Tin vôùi caùc tín höõu haønh höông taïi Castel Gandolfo tröa chuùa nhaät 20-9-2009. Ngaøi noùi: "Coäng hoøa Tcheøque, xeùt veà phöông dieän ñòa lyù vaø lòch söû, ôû trung taâm cuûa AÂu Chaâu, vaø sau khi traûi qua nhöõng thaûm traïng trong theá kyû vöøa qua, nöôùc naøy, cuõng nhö toaøn ñaïi luïc AÂu Chaâu, ñang caàn tìm laïi nhöõng lyù do ñeå tin vaø hy voïng. Theo daáu veát Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ 2, vò Tieàn Nhieäm quí meán cuûa toâi ñaõ vieáng thaêm nöôùc Tcheøque tôùi 3 laàn, toâi cuõng seõ ñeán chaøo möøng caùc chöùng nhaân anh duõng cuûa Tin Möøng, kyø cöïu cuõng nhö gaàn ñaây, vaø seõ khích leä taát caû moïi ngöôøi haõy tieán böôùc trong baùc aùi vaø chaân lyù. Ngay töø baây giôø, toâi caùm ôn taát caû nhöõng ngöôøi seõ thaùp tuøng toâi baèng kinh nguyeän trong cuoäc vieáng thaêm naøy, ñeå xin Chuùa chuùc laønh vaø laøm cho cuoäc vieáng thaêm mang laïi nhieàu thaønh quaû".
G. Traàn Ñöùc Anh, OP
(Radio Vatican)