Caàn ñoïc laïi nhöõng khoaûn cô baûn
trong baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn
Caàn ñoïc laïi nhöõng khoaûn cô baûn trong baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn.
(Radio Veritas Asia 27/08/2009) - Caàn ñoïc laïi nhöõng khoaûn cô baûn trong baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn: ñaây laø ñeà taøi cuûa chuyeân muïc Coâng Giaùo vaø Nhaân Quyeàn tuaàn naøy cuûa chuùng toâi.
Kính thöa quí vò, caùc baïn thaân meán,
Sau maáy möôi naêm daøi giöõ im laëng, cöïu trung uùy Luïc quaân Hoa Kyø, oâng William Calley, giôø ñaây noùi raèng oâng voâ cuøng aân haän ñaõ goùp phaàn trong vuï thaûm saùt ôû Myõ Lai trong cuoäc Chieán tranh Vieät Nam tröôùc ñaây.
Leân tieáng trong moät buoåi hoïp ôû thaønh phoá Columbus, tieåu bang Georgia, vieân cöïu trung uùy ñaõ töøng bò ñöa ra toøa vaø bò keát aùn vôùi 22 toäi danh trong cuoäc thaûm saùt thöôøng daân ôû Myõ Lai, Vieät nam naêm 1968, ñaõ baøy toû lôøi xin loãi coâng khai laàn ñaàu tieân töø tröôùc ñeán nay cho haønh ñoäng cuûa mình.
OÂng Calley noùi: "Khoâng coù ngaøy naøo troâi qua maø toâi khoâng caûm thaáy aân haän cho nhöõng gì ñaõ xaûy ra ngaøy ñoù ôû Myõ Lai,"
"Toâi thöông xoùt cho ngöôøi daân Vieät Nam bò thaûm saùt hoâm ñoù, cho gia ñình hoï, cho nhöõng ngöôøi lính Myõ lieân quan ñeán chuyeän naøy cuøng gia ñình cuûa hoï. Toâi voâ cuøng aân haän."
Töôûng cuõng neân oân laïi: Thaùng Ba naêm 1968, oâng Calley laø moät vieân trung uùy treû, chæ huy moät ñaïi ñoäi luïc quaân Hoa Kyø vaøo Myõ Lai vôùi nhieäm vuï "tìm kieám vaø tieâu dieät" du kích quaân coäng saûn trong vuøng. Maëc duø khoâng bò taán coâng, theo caùc baùo caùo töôøng trình sau ñoù, oâng Calley ñaõ ra leänh tieán vaøo laøng ñoát nhaø daân vaø baén böøa baõi daân laøng.
Söï vieäc buøng noã lôùn sau khi phoùng vieân Seymour Hersh tieát loä chi tieát cuûa cuoäc thaûm saùt naøy.
Naêm 1971, oâng Calley bò ñöa ra toøa aùn quaân söï vaø bò keát aùn 22 toäi vì ñaõ gieát 22 thöôøng daân trong toång soá khoaûng töø 300 ñeán 500 ngöôøi bò gieát bao goàm ñaøn oâng, ñaøn baø vaø treû con.
Cuoäc thaûm saùt naøy laøm chaán ñoäng ngöôøi daân Myõ vaø aûnh höôûng nhieàu ñeán söï uûng hoä cuoäc chieán cuûa ngöôøi daân Myõ.
OÂng Calley tröôùc ñaây thöøa nhaän oâng ñaõ ra leänh taán coâng laøng Myõ Lai vaø nhöng oâng noùi raèng oâng ñöôïc cho hay laø baát cöù ngöôøi naøo coøn soáng soùt trong laøng ñoù ñeàu coù theå laø moái ñe doïa cho binh só Hoa Kyø, vaø oâng chæ tuaân theo leänh thöôïng caáp.
Thuù toäi vaø aân haän veà haønh ñoäng toäi loãi hay sai traùi cuûa mình laø chuyeän thöôøng xaûy ra. Con ngöôøi coù theå thoaùt ñöôïc löôùi cuûa toøa aùn cuûa con ngöôøi. Nhöng khoâng ai coù theå traùnh ñöôïc baûn aùn cuûa toøa aùn löông taâm cuûa mình.
Ñieàu móa mai laø coù khi toøa aùn löông taâm chaúng tìm ra ñöôïc lyù do ñeå caén röùt thì con ngöôøi laïi phaûi leân tieáng thuù nhaän vaø toû daáu aân haän vì nhöõng toäi loãi maø mình khoâng heà phaïm. Nhöõng keû leõ ra phaûi hoái haän vaø thuù nhaän haønh ñoäng toäi aùc roõ nhö ban ngaøy cuûa mình, thì vaãn toû ra chai lì. Trong khi ñoù, nhöõng keû khoâng heà phaïm toäi aùc laïi phaûi cuùi ñaàu nhaän toäi vaø xin khoan hoàng. Ñaây laø ñieàu xaûy ra nhö côm böõa taïi coäng hoøa xaõ hoäi nghóa Vieät nam.
Cuøng moät luùc vôùi lôøi thuù toäi cuûa cöïu trung uùy Calley taïi Hoa kyø, thì taïi Vieät nam, toái hoâm thöù Tö 19 thaùng 8 naêm 2009, trong moät ñoaïn phim keùo daøi 10 phuùt ñoàng hoà, khaùn thính giaû Truyeàn Hình Vieät nam ñaõ chöùng kieán caûnh 4 nhaø hoaït ñoäng cho daân chuû taïi Vieät nam ñaõ cuùi ñaàu nhaän toäi vaø xin khoan hoàng.
Trong nhöõng ngaøy vöøa qua, ngöôøi ta ñoïc ñöôïc nhieàu phaûn öùng khaùc nhau nôi ngöôøi Vieät nam trong vaø ngoaøi nöôùc veà thaùi ñoä "nhaän toäi vaø xin khoan hoàng" cuûa caùc nhaø baát ñoàng chính kieán naøy. Ngöôøi thoâng caûm, keû chæ trích.
Trong caùc lôøi nhaän ñònh töø trong nöôùc, caùc nhaø phaân taùch cho raèng cha Phan vaên Lôïi, moät linh muïc Hueá hieän ñang bò quaûn thuùc taïi gia, ñaõ ñaët ñuùng vaán ñeà khi ngaøi cho raèng moïi ngöôøi quaù chuù taâm vaøo vieäc pheâ phaùn caùc nhaø daân chuû vaø ñaùnh giaù xem vieäc nhaän toäi laø can ñaûm hay heøn nhaùt, maø queân maát troïng taâm cuûa vaán ñeà.
Trích daãn baûn tuyeân ngoân quoác teá nhaân quyeàn, vò linh muïc naøy noùi nhö sau: "Bò can chæ coù theå noùi mình coù toäi hay voâ toäi trong moät phieân toøa maø thoâi, maø phieân toøa ñoù phaûi laø moät phieân toøa coâng minh, moät phieân toøa daân chuû, coâng khai, sau moät tieán trình vôùi ñuùng vôùi phaùp luaät. Töùc laø ngöôøi ñoù khi baét ñaàu bò thaåm vaán, hoï phaûi ñöôïc coá vaán veà phaùp luaät, hoï phaûi ñöôïc quyeàn thueâ möôùn nhöõng luaät sö vöøa yù vaø khi ra toøa thì luaät sö ñoù phaûi coù quyeàn noùi moät caùch töï do vaø beân quan toøa phaûi caân nhaéc giöõa coâng toá vaø luaät sö. Caùi vieäc thuù toäi tröôùc coâng an trong khaùm laø ñieàu hoaøn toaøn voâ nghóa".
Nhaän ñònh treân ñaây cuûa cha Phan vaên Lôïi ñöa chuùng ta trôû veà vôùi nhöõng nguyeân taéc cô baûn ñöôïc ñöa ra trong Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn ñöôïc Ñaïi hoäi ñoàng lieân hieäp quoác cho coâng boá ngaøy 10 thaùng 12 naêm 1948 vaø ñöôïc coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät nam kyù teân nhìn nhaän vaø cam keát toân troïng khi gia nhaäp Lieân hieäp quoác.
Chuùng toâi xin ñöôïc pheùp trích ñoïc moät soá ñieàu khoaûn cô baûn aáy.
Ñieàu 5: "khoâng ai bò tra taán hay bò ñoái xöû, xöû phaït moät caùch taøn baïo, voâ nhaân ñaïo hay haï thaáp nhaân phaåm".
Ñieàu 6: "moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn ñöôïc thöøa nhaän tö caùch laø con ngöôøi tröôùc phaùp luaät ôû khaép moïi nôi"
Ñieàu 7: "taát caû moïi ngöôøi ñeàu bình ñaúng tröôùc phaùp luaät vaø ñöôïc phaùp luaät baûo veä nhö nhau khoâng coù baát cöù söï phaân bieät naøo. Taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc baûo veä nhö nhau choáng laïi moïi hình thöùc phaân bieät ñoái xöû vi phaïm Baûn Tuyeân ngoân naøy cuõng nhö choáng laïi moïi haønh vi xuùi giuïc phaân bieät ñoái xöû nhö vaäy".
Ñieàu 8: "Moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn ñöôïc caùc toøa aùn quoác gia coù thaåm quyeàn beânh vöïc theo phaùp luaät tröôùc nhöõng haønh vi phaïm caùc quyeàn cô baûn do hieán phaùp hay luaät phaùp qui ñònh".
Ñieàu 9: "Khoâng ai bò baét, giam giöõ hay ñaøy ñi nôi khaùc moät caùch ñoäc ñoaùn".
Ñieàu 10: "Moïi ngöôøi, vôùi tö caùch bình ñaúng veà moïi phöông dieän, ñeàu coù quyeàn ñöôïc moät toøa aùn ñoäc laäp vaø voâ tö phaân xöû coäng baèng vaø coâng khai ñeå xaùc ñònh quyeàn, nghóa vuï hoaëc baát cöù moät lôøi buoäc toäi naøo ñoái vôùi ngöôøi ñoù".
Ñieàu 11: "Moïi ngöôøi, neáu bò qui toäi hình söï, ñeàu coù quyeàn ñöôïc coi laø voâ toäi cho ñeán khi moät toøa aùn coâng khai, nôi ngöôøi ñoù ñaõ coù ñöôïc taát caû nhöõng baûo ñaûm caàn thieát ñeå baøo chöõa cho mình, chöùng mình ñöôïc toäi traïng cuûa ngöôøi ñoù döïa treân cô sôû luaät phaùp".
Treân ñaây laø nhöõng ñieàu khoaûn ñaàu tieân vaø cô baûn nhöùt veà toá tuïng ñöôïc ghi trong Baûn Tuyeân Ngoân quoác Teá nhaân quyeàn maø Vieät nam ñaõ nhìn nhaän vaø cam keát toân troïng.
Tröôùc khi thaåm ñònh veà thaùi ñoä nhaän toäi vaø xin khoan hoàng cuûa caùc nhaø ñaáu tranh cho daân chuû, thieát töôûng chuùng ta caàn neâu leân caâu hoûi cô baûn nhöùt: Coäng hoøa xaõ hoäi chuû nghóa Vieät nam coù thöïc söï toân troïng nhöõng ñieàu mình cam keát khoâng?
Bao laâu Baûn tuyeân ngoân quoác teá nhaân quyeàn khoâng ñöôïc toân troïng, thì moïi luaät phaùp vaø hình thöùc toá tuïng taïi Vieät nam ñeàu khoâng coù giaù trò vaø noùi nhö cha Phan vaên Lôïi, vieäc caùc nhaø ñaáu tranh cho daân chuû "thuù nhaän toäi loãi vaø xin khoan hoàng trong khaùm tröôùc maët coâng an laø voâ nghóa."
Vôùi phaùt bieåu treân ñaây cuûa cha Lôïi, chuùng toâi xin taïm ngöng muïc Coâng Giaùo vaø Nhaân Quyeàn tuaàn naøy taïi ñaây. Xin thaân aùi chaøo quí vò vaø caùc baïn vaø heïn gaëp laïi vaøo thöù Naêm tuaàn sau.
Chu Vaên