Moät soá nhaän ñònh veà
thoâng ñieäp Baùc aùi trong söï thaät
Moät soá nhaän ñònh veà thoâng ñieäp "Baùc aùi trong söï thaät".
Roma [Zenit, La Croix 9/07/2009] - Kính thöa quí vò, caùc baïn thaân meán. Thoâng ñieäp "Baùc aùi trong söï thaät" (Caritas in veritate) ñöôïc Ñöùc thaùnh cha Beneñitoâ XVI cho coâng boá hoâm thöù Ba 7 thaùng 7 naêm 2009 ñaõ gaëp nhieàu phaûn öùng thuaän lôïi trong cuõng nhö ngoaøi Giaùo hoäi.
Tröôùc heát laø nhaän ñònh cuûa Ñöùc cha Francesco Folio, Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa thaùnh taïi Cô Quan Unesco cuûa Lieân hieäp quoác ôû Paris, Phaùp Quoác. Vò ñaïi dieän cuûa Toøa thaùnh taïi Unesco ñöa ra nhaän xeùt nhö sau: giaùo huaán xaõ hoäi Coâng giaùo ñaõ laøm moät böôùc nhaûy voït khi xem lao ñoäng cuûa con ngöôøi khoâng nhö moät thöù haøng hoùa, maø traùi laïi khaúng ñònh tính caùch troïng taâm cuûa con ngöôøi vaø ñònh meänh toái haäu cuûa con ngöôøi cuõng nhö cuûa coâng ích.
Theo Ñöùc cha Follo, giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi khoâng phaûi laø con ñöôøng thöù ba giöõa tö baûn chuû nghóa vaø chuû nghóa Marxit. Giaùo huaán naøy cuõng khoâng phaûi laø moät yù thöùc heä hay ñôn thuaàn laø moät thuû baûn veà nhöõng chuaån möïc vaø luaät luaân lyù. Traùi laïi, ñaây laø moät caùi nhìn khoâng döïa treân tö baûn hay nhöõng phöông tieän saûn xuaát maø treân con ngöôøi vaø phaåm giaù con ngöôøi.
Ghi nhaän thöù hai cuûa Ñöùc cha Follo khi ñoïc thoâng ñieäp "Baùc aùi trong söï thaät" cuûa ñöùc Benedicto XVI laø: giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi döïa treân maïc khaûi cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø döôùi aùnh saùng cuûa lòch söû. Noùi caùch khaùc, vieäc phaùt trieån giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi gaén lieàn vôùi söï gia taêng yù thöùc veà phaåm giaù con ngöôøi.
Cuõng taïi Phaùp, Ñöùc hoàng y Andre Vingt Trois, Toång giaùm muïc Paris, kieâm chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Phaùp, noùi raèng thoâng ñieäp xaõ hoäi cuûa ñöùc Benedicto XVI laø moät "söù ñieäp hy voïng" vó ñaïi.
Trong moät cuoäc hoïp baùo hoâm thöù Ba 7 thaùng 7 naêm 2009, Ñöùc hoàng y chuû tòch Hoäi ñoàng giaùm muïc Phaùp khaúng ñònh raèng thoâng ñieäp môùi cuûa Ñöùc thaùnh cha noùi leân söù meänh cuûa Giaùo hoäi laø "phaân taùch nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi cuûa thôøi ñaïi". Theo Ñöùc hoàng y Vingt Trois, vôùi thoâng ñieäp naøy, Ñöùc thaùnh cha khoâng thieát laäp danh saùch nhöõng giaûi phaùp cho cuoäc khuûng hoaûng kinh teá vaø taøi chính hoaëc ñeå ñöông ñaàu vôùi nhöõng haäu quaû cuûa xu theá toaøn caàu hoùa, maø chæ muoán "keâu goïi moïi ngöôøi haõy vaän duïng khaû naêng phaùn ñoaùn luaân lyù cuûa mình". Khoâng moät sinh hoaït naøo cuûa con ngöôøi coù theå thoaùt khoûi traùch nhieäm luaân lyù.
Theo Ñöùc hoàng y chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Phaùp, vôùi thoâng ñieäp xaõ hoäi naøy, Ñöùc thaùnh cha keâu goïi moïi ngöôøi haõy ñaûm nhaän traùch nhieäm cuûa mình trong hoaït ñoäng kinh teá vaø xaõ hoäi, cuõng nhö töï vaán veà vaán ñeà phaân phoái taøi nguyeân, toân troïng caùc quyeàn xaõ hoäi cuûa caùc nöôùc ngheøo.
Lieàn sau khi thoâng ñieäp "Baùc aùi trong söï thaät" ñöôïc coâng boá, moät vò Hoàng y ngöôøi Phaùp khaùc laø Ñöùc hoàng y Philippe Barbarin, Toång giaùm muïc Lyon, cuõng ñöa ra nhöõng nhaän ñònh raát tích cöïc. Trong moät baøi vieát ñöôïc ñaêng treân trang maïng cuûa Toång giaùo phaän, Ñöùc hoàng y Barbarin neâu leân caâu hoûi: "ñöùc aùi cuûa chuùng ta coù chaân thaät, cuï theå, chöù khoâng chæ ngoaøi moâi mieäng khoâng? Ñöùc aùi cuûa chuùng ta coù caém reã saâu trong con ngöôøi vaø theá giôùi khoâng?"
Ñaây laø hai caâu hoûi maø Ñöùc hoàng y Toång giaùm muïc Lyon cho raèng thoâng ñieäp môùi cuûa Ñöùc thaùnh cha gôïi leân ñeå chuùng ta cuøng suy nghó. Theo Ñöùc hoàng y, thoâng ñieäp cuûa Ñöùc thaùnh cha khaúng ñònh: "neáu haønh ñoäng cuûa chuùng ta khoâng ñöôïc xaây döïng treân söï thaät veà theá giôùi vaø veà con ngöôøi, thì nhöõng saùng kieán cuûa chuùng ta seõ khoâng mang laïi hoa traùi yeâu thöông ñích thöïc".
Treân ñaây laø nhaän ñònh cuûa moät soá vò laõnh ñaïo Giaùo hoäi taïi Phaùp.
Moät giaùo sö kinh teá hoïc taïi YÙ thì laïi cho raèng vôùi thoâng ñieäp môùi naøy, Ñöùc thaùnh cha xöùng ñaùng ñöôïc trao taëng giaûi Nobel veà kinh teá.
Trong moät baøi phoûng vaán treân nhöït baùo YÙ "Il Corriere della sera" [ngöôøi ñöa tin chieàu], oâng Ettore Gotti Tedeschi khaúng ñònh raèng khoâng ai coù theå minh baïch hôn Ñöùc thaùnh cha ñeå noùi cho nhaø kinh teá phaûi laøm gì: ñoù laø phaûi aùp duïng luaät cuûa kinh teá chöù khoâng phaûi traùnh neù noù.
Cuõng laø moät caây vieát thöôøng xuaát hieän treân baùo "Ngöôøi quan saùt Roma", cô quan ngoân luaän baùn chính thöùc cuûa Toøa thaùnh, oâng Tedeschi noùi raèng Ñöùc thaùnh cha ñaõ phaân taùch moät caùch caën keû vaø roõ raøng nhöõng nguyeân nhaân saâu xa cuûa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá hieän nay vaø keâu goïi ñöa ra nhöõng döï aùn môùi, khoâng nhöõng chæ ñeå duyeät laïi nhöõng luaät leä vaø caùc vaán ñeà veà quaûn trò, maø ñeå thöïc hieän nhöõng muïc tieâu chính cuûa kinh teá.
Hieän ñang laø giaùo sö kinh teá hoïc taïi Ñaïi hoïc Coâng giaùo Milano, Baéc YÙ, oâng Tedeschi khaúng ñònh raèng oâng ñoùn nhaän vaên kieän môùi cuûa Ñöùc thaùnh cha khoâng chæ vì laø moät ngöôøi Coâng giaùo, maø coøn trong tö caùch laø moät nhaø kinh teá. Theo oâng, Ñöùc thaùnh cha laø ngöôøi duy nhöùt cho thaáy coù moät lieân heä chaët cheõ giöõa cuoäc khuûng hoaûng kinh teá hieän nay vaø söï suùt giaûm möùc sinh saûn taïi nhöõng nöôùc coâng nghieäp tieân tieán.
Giaùo sö Tedeschi giaûi thích raèng sinh saûn laø moät vaán ñeà caám kî maø nhieàu phaân taùch gia khoâng daùm noùi tôùi. Ñaây laø moät vaán ñeà coù lieân quan ñeán luaân lyù cho neân bò caùc nhaø phaân taùch xem nhö khoâng coù tính khoa hoïc, chæ daønh rieâng cho nhöõng ngöôøi maø hoï goïi laø "caùc nhaø toân giaùo cuoàng tín". Theo oâng, ñaây cuõng laø moät hình thöùc cuûa ñieàu maø oâng goïi laø chuû nghóa "phuû nhaän".
Theo giaùo sö Tedeschi, cuoäc khuûng hoaûng khoâng chæ phaùt sinh töø loøng tham cuûa moät soá ngöôøi hay vì taøi chính khoâng ñöôïc quaûn lyù nghieâm minh, maø töø nhöõng nguyeân nhaân saâu xa hôn. OÂng khaúng ñònh: "Vieäc haï giaûm sinh saûn laø nguyeân nhaân "ñaàu tieân" cuûa cuoäc khuûng hoaûng." Chính vieäc haï giaûm sinh saûn laøm gia taêng giaù sinh hoaït, haï giaûm caùc neàn kinh teá vaø caùc thoûa öôùc taøi chính vaø nhö vaäy khieán cho vieäc gia taêng kinh teá khoâng ñaày ñuû.
Theo giaùo sö Tedeschi, veà phöông dieän kinh teá, con ngöôøi ñaõ trôû thaønh moät "phöông tieän" gia taêng kinh teá trong toaøn caàu hoùa. Vöøa laø ngöôøi lao ñoäng, vöøa laø ngöôøi tieâu thuï vaø tieát kieäm, con ngöôøi nhaän thaáy ba chieàu kích naøy xung ñoät nhau. Vaø chæ caàn moät söï gia taêng kinh teá nhoû cuõng ñuû ñeå laøm cho cuoäc xung ñoät buøng noå. Vaø neáu cuoäc xung ñoät buøng noå, thì nhö Ñöùc thaùnh cha caûnh caùo, con ngöôøi seõ bò "xuoáng caáp" veà nhaân baûn.
Ñöùc thaùnh cha xaùc tín raèng thò tröôøng khoâng theå hoaït ñoäng neáu khoâng tuaân thuû nguyeân taéc "lieân ñôùi vaø tin töôûng". Theo giaùo sö Tedeschi, loøng tin töôûng laø taøi nguyeân quí hieám nhöùt, nhöng laïi baûo ñaûm cho moïi thò tröôøng coù theå ñöùng vöõng. Nhöng loøng tin töôûng chæ coù ñöôïc do caùch haønh xöû cuûa töøng caù nhaân maø thoâi.Noù khoâng coù tính caùch taäp theå, cuõng khoâng ñöôïc qui ñònh bôûi luaät phaùp. Loøng tin töôûng cuõng nhö ñaïo ñöùc: ñaïo ñöùc cuõng coù tính caùch caù nhaân. Noù khoâng ñeán nhôø luaät phaùp. Noù cuõng khoâng ñöôïc hoïc hoûi trong ñaïi hoïc.
Theo oâng, ñaïo ñöùc ñöôïc "soáng" vaø aùp duïng chæ khi naøo con ngöôøi tin töôûng vaø ngöôøi ta chæ tin töôûng khi cho raèng noù laø ñieàu toát vaø höõu ích.
Giaùo sö Tedeschi keát luaän: "Chính caùch haønh xöû ñaïo ñöùc taïo ra loøng tin töôûng ñoù".
Chu Vaên