Ñaïi Söù Coâng Giaùo Nhaät Anh Huøng
Ñaïi Söù Coâng Giaùo Nhaät Anh Huøng.
Radio Vatican (18/06/2009) - Saùng sôùm ngaøy 27-7-1940, oâng Sempo Sugihara, 40 tuoåi - ñaïi söù Nhaät taïi Kaunas (Coäng Hoøa Lituani) - giaät mình thöùc giaác vì tieáng ñoäng oàn aøo xoân xao, beân ngoaøi ñaïi söù quaùn.
Ñeán cöûa soå nhìn ra ñöôøng, oâng Sempo troâng thaáy moät ñaùm ñoâng, goàm maáy ngaøn ngöôøi, ñang ñöùng chôø tröôùc coång. Coù ngöôøi boàng beá con nhoû. Coù keû daét tay cha meï giaø. Ña soá mang theo troïn haønh lyù. OÂng Sempo taàn ngaàn chöa hieåu thöïc hö thì ngöôøi giuùp vieäc ñeán thöa:
- Ñoù laø nhöõng ngöôøi tò naïn Do Thaùi. Hoï ñeán xin ñaïi söù cöùu soáng hoï.
Thaùng 9 naêm tröôùc ñoù - 1939 - quaân Ñöùc xaâm chieám laõnh thoå Ba Lan vaø cuøng luùc, nhaø ñoäc taøi Adolf Hitler (1889-1945) ra leänh khuûng boá tieâu dieät taát caû ngöôøi Do thaùi.
OÂng Sempo Sugihara caát tieáng hoûi ñaùm ñoâng, xem hoï muoán gì. Moät ngöôøi teân Zorach Warhaftig - naêm aáy laøm luaät sö trong löùa tuoåi 30 - thay maët ñoàng höông, trình baøy soá phaän thaûm thöông cuûa daân toäc Do Thaùi. Rieâng oâng Warhaftig thì toaøn gia ñình ñaõ bò quaân ñöùc quoác xaõ gieát cheát. Ñeå troán naïn dieät chuûng, ngöôøi Do Thaùi töø Ba Lan chaïy sang Coäng Hoøa Lituani. Nhöng nay, chieán tranh cuõng lan tôùi coäng hoøa nhoû beù naøy, vaø ñoaøn ngöôøi Do Thaùi baét buoäc phaûi rôøi boû Lituani.
Loä trình duy nhaát cho cuoäc troán thoaùt laø xuyeân qua laõnh thoå Lieân Xoâ. Nhöng ngöôøi Nga seõ khoâng ñeå cho ñoaøn tî naïn Do Thaùi ñi qua ñaát hoï, neáu hoï khoâng ñöôïc moät nöôùc thöù ba tieáp nhaän. Taát caû caùc ñaïi söù quaùn taïi Lituani ñaõ ñoùng cöûa, hoaëc khoâng muoán giuùp ñôõ nhoùm ngöôøi Do Thaùi.
OÂng Sempo Sugihara noùi vôùi ñoaøn tò naïn Do Thaùi:
- Toâi saün saøng cöùu giuùp quyù vò. Nhöng toâi phaûi hoûi yù kieán Tokyo tröôùc.
Nghe ñaïi söù Nhaät noùi theá, oâng Warhaftig thaät söï lo laéng. Vaøo thôøi aáy - 1940 - nhieàu quoác gia khoâng maáy thieän caûm vôùi daân toäc Do Thaùi. Trong khi ñoù Nhaät Baûn ñang coù möu tính lieân keát vôùi Ñöùc quoác.
OÂng Sempo Sugihara lieân laïc ngay vôùi boä Ngoaïi Giao Nhaät taïi Tokyo. OÂng vieát:
- Toâi xin pheùp kyù caùc chieáu khaùn chuyeån tieáp ngay töùc khaéc.
2 ngaøy sau, oâng Sempo nhaän böùc ñieän traû lôøi cuûa Tokyo:
- OÂng khoâng ñöôïc kyù chieáu khaùn chuyeån tieáp cho nhöõng ngöôøi khoâng ñöôïc moät quoác gia thöù ba tieáp nhaän.
Ñeâm ñoù, oâng Sempo khoâng taøi naøo chôïp maét. Trong taâm tình tín höõu Coâng Giaùo, oâng noùi vôùi hieàn theâ:
- Anh phaûi laøm moät caùi gì ñeå cöùu giuùp nhöõng ngöôøi Do Thaùi tî naïn ñaùng thöông.
Baø Yukiko cuõng laø tín höõu Coâng Giaùo. Trong taâm tình cuûa baø meï treû coù 3 con, baø Yukiko hoaøn toaøn hieäp nhaát vôùi choàng trong coâng taùc baùc aùi. Baø nhoû nheï noùi vôùi choàng:
- Vaâng, chuùng ta coù boån phaän cöùu giuùp ngöôøi Do Thaùi.
OÂng Sempo Sugihara lieân laïc vôùi Tokyo theâm hai laàn, nhöng laàn naøo cuõng bò Boä Ngoaïi Giao Nhaät töø choái. Sau laàn töø choái thöù ba, oâng Sempo noùi vôùi vôï:
- Neáu anh baát tuaân leänh chính phuû, thì coù nghóa, con ñöôøng söï nghieäp tieâu tan. Tuy nhieân, anh quyeát ñònh baát tuaân, bôûi vì, neáu anh tuaân leänh chính phuû thì cuõng coù nghóa anh khoâng tuaân phuïc Thieân Chuùa. Anh phaûi nghe theo tieáng noùi löông taâm vaø phaûi vaâng phuïc Thieân Chuùa.
Baø Yukiko dòu daøng traû lôøi choàng:
- Vaâng, chuùng ta phaûi cöùu soáng caøng nhieàu ngöôøi Do Thaùi caøng toát.
Quyeát ñònh xong, oâng Sempo Sugihara ra tröôùc ñaïi söù quaùn vaø noùi:
- Toâi seõ kyù chieáu khaùn chuyeån tieáp cho taát caû nhöõng ai xin.
Sau giaây phuùt im laëng ngôõ ngaøng, ñoaøn ngöôøi Do thaùi caát tieáng hoø reo, vui söôùng. Nhieàu ngöôøi vöøa laëng leõ caàu nguyeän vöøa khoùc vì caûm ñoäng.
Vaøo buoåi saùng ngaøy 1-8-1940, oâng Sempo Sugihara baét ñaàu kyù chieáu khaùn chuyeån tieáp qua Nhaät, sau ñoù ñoaøn ngöôøi Do Thaùi seõ tìm ñöôøng sang ñaûo Curacao. OÂng Sempo laøm vieäc baát keå ngaøy ñeâm. Trong voøng moät thaùng, oâng kyù 3,500 chieáu khaùn. Nhöng coù taøi lieäu cho raèng, oâng ñaõ kyù ít nhaát laø 6,000 chieáu khaùn. Nhöõng ngöôøi Do Thaùi noùi vôùi oâng:
- Chuùng toâi khoâng bao giôø queân ôn oâng.
Naêm 1967, chính quyeàn Israel quyeát ñònh töôûng thöôûng vò anh huøng Nhaät Baûn, ñaõ cöùu soáng nhieàu ngöôøi Do Thaùi trong theá chieán thöù hai 1939-1945. Taïi Tel Aviv, trong buoåi leã trao taëng huaân chöông cuõng coù maët moät soá ngöôøi Do Thaùi ñöôïc oâng Sempo cöùu soáng, trong ñoù coù nhaø luaät sö Zorach Warhaftig. Naêm ñoù oâng Warhaftig laøm boä tröôûng boä toân giaùo. Ngoaøi ra coøn coù oâng Igo Feldblum, moät nhaø vaät lyù hoïc. OÂng Igo ñaõ ca tuïng nhaø ñaïi söù anh huøng Nhaät Baûn Sempo Sugihara (1-1-1900 / 1986) nhö sau:
- Ngöôøi can ñaûm laø ngöôøi daùm laøm ñieàu khoù laøm. Trong khi vò anh huøng laøm ñieàu xem ra khoâng theå laøm ñöôïc. Vò anh huøng haønh ñoäng ngay caû khi oâng bieát mình khoâng ñöôïc baát cöù moät lôïi loäc naøo.
Coøn OÂng Warhaftig thì noùi:
- OÂng Sempo Sugihara quaû laø Vò Ñaïi Söù cuûa Thieân Chuùa!
... "Ngöôøi coâng chính seõ soáng muoân ñôøi. Hoï seõ ñöôïc Thieân Chuùa aân thöôûng vaø ñöôïc Ñaáng Toái Cao haèng quan taâm saên soùc. Quaû vaäy, hoï seõ laõnh nhaän trieàu thieân vinh quang daønh cho baäc vöông giaû, vaø ngoïc mieän röïc rôõ choùi ngôøi töø baøn tay Thieân Chuùa. Vaø hoï seõ ñöôïc tay höõu Ngaøi phuø hoä vaø caùnh tay Ngaøi nhö khieân thuaãn chôû che" (Saùch Khoân Ngoan 5,15-16).
("Reader's Digest", January/1994, trang 69-74)
Sr. Jean Berchmans Minh Nguyeät
(Radio Vatican)