Cuoäc haønh höông toân giaùo vaø chính trò
cuûa Ñöùc Benedicto XVI
Cuoäc haønh höông toân giaùo vaø chính trò cuûa Ñöùc Benedicto XVI.
Gierusalem [La Croix 14/05/2009] - Kính thöa quí vò, caùc baïn thaân meán. Trong chuyeán vieáng thaêm Thaùnh Ñòa maø ngaøi khoâng ngöøng goïi laø moät cuoäc haønh höông toân giaùo, Ñöùc thaùnh cha Benedicto XVI ñaõ khieán nhieàu ngöôøi phaûi ngaïc nhieân khi ngaøi ñöa ra nhöõng laäp tröôøng chính trò maïnh meõ veà cuoäc xung ñoät giöõa Israel vaø Palestine, ñoàng thôøi môû ra nhöõng vieãn aûnh taùo baïo cho cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc toân giaùo.
Veà cuoäc haønh höông thaùnh ñòa cuûa Ñöùc Gioan Phaolo II hoài naêm 2000, coù leõ ngöôøi ta chæ giöõ laïi hình aûnh ngaøi ñeán caàu nguyeän taïi böùc töôøng than khoùc cuûa ngöôøi do thaùi taïi Gierusalem.
Nhöng vôùi Ñöùc ñöông kieâm Giaùo hoaøng, coù leõ theá giôùi seõ khoâng ngöøng trôû laïi vôùi moät böùc töôøng khaùc: ñoù laø böùc töôøng chia caùch Israel vaø caùc laõnh thoå Palestine. Caùch nhau 10 naêm, moãi vò giaùo hoaøng ñöùng tröôùc moät böùc töôøng: moät böùc töôøng noùi leân hy voïng, moät böùc töôøng noùi leân söï haän thuø.
Ñaây laø hai böùc hình noåi baät trong hai chuyeán vieáng thaêm. Nhöng dó nhieân, ngöôøi ta khoâng theå chæ toùm goïn chuyeán vieáng thaêm Thaùnh Ñòa cuûa Ñöùc Benedicto vaøo moät ngaøy döøng chaän treân laõnh thoå Palestine, maø coøn phaûi nhaéc ñeán nhöõng ñòa ñieåm quan troïng khaùc maø ngaøi ñaõ vieáng thaêm nhö: Nuùi Nebo taïi Jordan, Ñeàn Thôø hoài giaùo taïi thuû ñoâ Amman, baûo taøng vieän Yad Vashem, Ñeàn thôø hoài giaùo Voøm Nuùi Ñaù vaø böùc töôøng than khoùc taïi Gierusalem.
Ngoaøi ra, cuõng phaûi noùi ñeán söï ñoùn tieáp daønh cho Ñöùc Benedicto XVI. Neáu daân chuùng treân ñöôøng phoá Amman hay taïi Gierusalem ñaõ toû ra khoâng maáy noàng nhieät ñoái vôùi ngaøi, thì ngöôïc laïi quoác vöông Abdallah II cuûa Jordan ñaõ daønh cho vò thöôïng khaùch moät cuoäc ñoùn tieáp raát noøng haäu vaø thaân tình. Dó nhieân, khoâng theå queân nieàm haân hoan cuûa coäng ñoàng tín höõu kito taïi Thaùnh Ñòa taäp trung laïi ñeå chaøo ñoùn Vò Cha Chung: 15 ngaøn ngöôøi taïi Amman, 3 ngaøn ngöôøi taïi Gierusalem, 5,000 ngaøn ngöôøi taïi Bethlehem vaø nhöùt laø 30 ngaøn ngöôøi taïi Nazareth. Ñaây laø nhöõng con soá khoâng ñoaùn tröôùc ñöôïc, nhöùt laø trong nhöõng ñieàu kieän an ninh voâ cuøng nghieâm nhaët taïi Thaùnh Ñòa hieän nay.
Tröôùc khi Ñöùc thaùnh cha leân ñöôøng, ai cuõng cho ñaây laø moät chuyeán ñi khoù khaên. Nhieàu ngöôøi ñaõ döï kieán söï thaát baïi. Nhöng Ñöùc thaùnh cha vaãn cöông quyeát thöïc hieän cuoäc haønh höông. Hoâm thöù Naêm 14 thaùng 4 naêm 2009, cha Federico Lombardi, giaùm ñoác Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh, ñaõ cho bieát: "ñaây laø moät quyeát ñònh caù nhaân vaø can ñaûm cuûa Ñöùc thaùnh cha nhaèm phuïc vuï hoøa bình".
Thaät vaäy, Hoøa Bình laø chuû ñieåm cuûa cuoäc haønh höông vì hoøa bình naøy. Taïi ba ñòa danh töôïng tröng cuûa ba nöôùc Jordan, Israel vaø Palestine laø Nuùi Nebo, Gierusalem vaø Nazareth, Ñöùc Benedicto XVI ñaõ kheùo leùo höôùng ñeán chuû ñeà Hoøa Bình.
Chính taïi Nuùi Nebo, maø hoâm thöù Baûy 9 thaùng 5 naêm 2009, laàn ñaàu tieân Ñöùc Benedicto XVI ngoû lôøi vôùi ba toân giaùo ñoäc thaàn trong moät baøi dieãn vaên, ñöôïc ngaøi tieáp tuïc quaûng dieãn sau ñoù trong ñeàn thôø hoài giaùo ôû Amman vaø taïi Israel. Trong caùc moái quan heä vôùi do thaùi giaùo cuõng nhö trong cuoäc ñoái thoaïi lieân toân, Ñöùc Benedicto XVI luoân ñi theo ñöôøng loái ñaõ ñöôïc coâng ñoàng Vatican II vaïch ra. Nhöng neùt ñoäc ñaùo cuûa vò giaùo hoaøng naøy laø môû ra nhöõng vieãn aûnh môùi cho cuoäc ñoái thoaïi lieân toân cuûa ba toân giaùo ñoäc thaàn khi lieân keát Hoøa bình vôùi ñoäc thaàn. Ngaøi ñaõ ñaët moät neàn moùng thaàn hoïc vöõng chaéc cho saùng kieán "ñoái thoaïi lieân toân" ñöôïc Ñöùc Gioan Phaolo II ñeà ra taïi Assisi hoài naêm 1987.
Taïi Gierusalem, Ñöùc Benedicto XVI cuõng laäp laïi yù töôûng aáy. Taïi nôi ñöôïc xem laø linh ñòa chung cuûa do thaùi giaùo, kitoâ giaùo vaø hoài giaùo, moãi moät lôøi noùi cuûa ngaøi ñeàu ñöôïc caân nhaéc vaø cuõng bò moïi phe phaùi bình phaåm. Vaäy maø theá giôùi, nhöùt laø ngöôøi Do thaùi, ñaõ ngaïc nhieân khoâng ít veà noäi dung chính trò cuûa caùc baøi dieãn vaên cuûa ngaøi, nhöùt laø khi ngaøi ñeà caäp ñeán cuoäc xung ñoät giöõa Israel vaø Palestine. Trong caên baûn, ngaøi chæ laäp laïi laäp tröôøng cuûa Toøa Thaùnh keå töø thôøi ñöùc Gioan Phaolo II. Noùi caùch khaùc, ngaøi noùi ñeán quyeàn coù moät quoác gia cuûa Israel laãn Palestine. Nhöng veà hình thöùc, cöû chæ vaø ngoân töø cuûa ngaøi bieåu loä moät söï gaàn guõi vaø caûm thoâng saâu xa vôùi daân toäc Palestine. Ngöôøi ta thaáy roõ ñieàu ñoù trong chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi traïi tî naïn Aida vaø nhöùt laø khi ngaøi maïnh meõ leân aùn vieäc Israel döïng leân böùc töôøng taïi Cisjordan.
Tröôùc maét, baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha taïi Ñaøi töôûng nieäm Yad Vashem ñaõ laøm cho nhieàu ngöôøi do thaùi thaát voïng. Nhöng theo moät nguoàn tin ngoaïi giao, maëc duø ghi nhaän söï kieän aáy, Israel vaãn khoâng muoán taïo ra caêng thaúng vôùi Toøa Thaùnh, bôûi vì nöôùc naøy ñang muoán laøm ñeïp hình aûnh cuûa mình treân saân khaáu theá giôùi. Trong dö luaän quaàn chuùng Israel, tieáp theo vuï ruùt vaï tuyeät thoâng cho Ñöùc cha Williamson, vò giaùm muïc thuû cöïu ñaõ choái boû traùch nhieäm cuûa Ñöùc quoác xaõ trong cuoäc saùt teá ngöôøi do thaùi, hình aûnh cuûa Ñöùc Benedicto XVI vaãn coøn tieâu cöïc. Trong soá ra saùng thöù Naêm 14/05/2009, moät trong nhöõng tôø Nhöït Baùo lôùn xuaát baûn taïi Israel laø tôø "Yedioth Aharonot" chæ daønh cho chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc thaùnh cha taïi Bethlehem moät trang nhoû vôùi töïa ñeà: "giaùo hoaøng chính trò".
Neáu taïi Nuùi Nebo vaø Gierusalem, Ñöùc thaùnh cha ñaõ rao giaûng Hoøa Bình, thì taïi Nazareth, nôi coù ñoâng tín höõu kitoâ nhöùt taïi Thaùnh Ñòa, ngaøi cuõng tieáp tuïc noùi veà ñeà taøi naøy. Taïi ñaây, trong thaùnh leã cöû haønh taïi Nuùi Vöïc, ngaøi ñaõ keâu goïi Giaùo hoäi ñòa phöông haõy daán thaân vaøo cuoäc haønh höông vì hoøa bình.Ngaøi giaûi thích: "Thieân Chuùa ñaõ ñi vaøo moïi hang cuøng ngoû heûm cuûa lòch söû nhaân loaïi". Nazareth nhaéc nhôû caùc tín höõu kito raèng hoï ñang ñöôïc ñaët tröôùc thaùnh ñoá phaûi "tham döï vaøo coâng cuoäc taïo döïng, mang laïi cho noù moät lyù leõ vaø moät muïc ñích".
Theo Ñöùc thaùnh cha, taïi vuøng ñaát cuûa xung ñoät naøy, caùc tín höõu kito coù moät vai troø quan troïng laø phaûi taïo ra nhöõng chieác caàu noái giöõa caùc coäng ñoàng.
Theo cha Emile Shoufani, moät linh muïc quaûn xöù taïi Nazareth, Ñöùc thaùnh cha khoâng chæ ñeán Thaùnh Ñòa ñeå tìm hieåu tình hình taïi ñaây. Ngaøi ñeán ñeå mang laïi moät yù nghóa tieân tri cho nhöõng gì caùc tín höõu kito ñang coá gaéng xaây döïng moãi ngaøy.
Thaät vaäy, saùng thöù Naêm 14/05/2009, töø chaân trôøi u aùm cuûa Thaùnh Ñòa, caùc tín höõu kito ñaõ gôûi ñi nhöõng tín hieäu tích cöïc: ñoù laø söï kieän moät thaùnh leã ngoaøi trôøi qui tuï ñeán 30 ngaøn ngöôøi ñaõ coù theå dieãn ra ngay trong baàu khi ngoät ngaït cuûa Thaùnh Ñòa. Ñaây laø ñieàu maø ngöôøi ta khoâng daùm nghó tôùi döôùi thôøi Ñöùc Gioan Phaoloâ II.
Chu Vaên