Nhöõng kyø thò toân giaùo treân theá giôùi
Nhöõng kyø thò toân giaùo treân theá giôùi.
Berne, Thuïy só [La Croix 4/1/2010] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Moät phuùc trình cuûa toå chöùc coù teân laø "Pew Forum" [Dieãn Ñaøn Pew] cho thaáy hieän coù nhieàu haïn cheá veà töï do toân giaùo taïi nhieàu nôi treân theá giôùi, nhöùt laø taïi caùc nöôùc coù ña soá daân theo hoài giaùo vaø caùc nöôùc coäng saûn.
Baûn phuùc trình do Dieãn Ñaøn nghieân cöùu veà toân giaùo vaø ñôøi soáng coâng coäng thöïc hieän coù töïa ñeà "Caùc haïn cheá veà toân giaùo treân theá giôùi". Theo baûn phuùc trình, coù khoaûng 70 phaàn traêm daân soá theá giôùi hieän ñang phaûi chòu nhöõng haïn cheá naëng neà trong vieäc thöïc thi quyeàn töï do toân giaùo. Baûn phuùc trình phaân bieät hai loaïi kyø thò toân giaùo: moät laø nhöõng haïn cheá do caùc chính phuû ñeà ra, hai laø nhöõng thuø nghòch giöõa caùc toân giaùo do söï baát khoan nhöôïng giöõa caùc nhoùm daân soá.
Veà caùc haïn cheá do caùc chính phuû quy ñònh, baûn phuùc trình ghi nhaän coù taát caû 20 tieâu chuaån theo luaät phaùp quoác gia hay ñòa phöông, caùc vaên baûn phaùp lyù vaø caùc haønh ñoäng quaáy nhieãu cuûa coâng an: taát caû ñeàu nhaèm haïn cheá quyeàn töï do giaûng daïy hay rao giaûng, ngaên caám caùc cuoäc caûi ñaïo, thöôøng xuyeân kieåm soaùt caùc nhoùm toân giaùo, buoäc phaûi ñaêng kyù hay bieät ñaõi moät toân giaùo.
Ñoái töôïng cuûa nhöõng haïn cheá naøy khoâng chæ laø Coâng giaùo hay Tin laønh, maø coøn bao goàm caû ngöôøi Do thaùi, Phaät töû hay moät soá nhoùm Hoài giaùo thieåu soá. Chaúng haïn taïi Brunei, naêm 2005, chính phuû ban haønh moät ñaïo luaät buoäc taát caû moïi nhoùm toân giaùo ngoaøi heä phaùi Hoài giaùo Chafeist phaûi ñaêng kyù vaø cung caáp cho boä toân giaùo danh saùch cuûa taát caû caùc thaønh vieân.
Theo Dieãn Ñaøn Pew, coù taát caû 43 nöôùc coù tyû leä cao hay raát cao veà nhöõng haïn cheá toân giaùo do chính phuû ñeà ra. Ñaây laø tröôøng hôïp caùc nöôùc coù ña soá daân theo Hoài giaùo nhö AÙ Raäp Saudi, Pakistan, Iran, Ai caäp, Algeri, Thoå Nhó Kyø vaø Indonesia hay Nga laø nôi coù ña soá daân theo Chính thoáng giaùo, AÁn ñoä vôùi ña soá daân theo AÁn giaùo vaø Myanmar vôùi ña soá daân theo Phaät giaùo.
Ñaây cuõng laø tröôøng hôïp caùc nöôùc coäng saûn nhö Vieät nam vaø Trung Quoác. Baûn phuùc trình cuûa Dieãn Ñaøn Pew nghieân cöùu caùc haäu quaû cuûa nhöõng bieän phaùp veà haïn cheá toân giaùo do caùc chính phuû ban haønh. Taïi 75 quoác gia, töùc 38 phaàn traêm treân toång soá caùc nöôùc treân theá giôùi, caùc chính phuû trung öông hay ñòa phöông haïn cheá caùc hoaït ñoäng cuûa moät soá nhoùm hay caù nhaân toân giaùo ñeå ngaên caám caùc cuoäc caûi ñaïo. Taïi 178 nöôùc khaùc, moät soá nhoùm toân giaùo phaûi ñaêng kyù.
Veà caùc thuø nghòch giöõa caùc toân giaùo, baûn phuùc trình noùi ñeán moïi hình thöùc thuø nghòch, caù nhaân hay taäp theå, coù toå chöùc hay rieâng reõ. Ngay caû khi khoâng coù nhöõng haønh vi baïo ñoäng thì ñieàu ñoù cuõng khoâng coù nghóa laø khoâng coù caêng thaúng giöõa caùc nhoùm toân giaùo trong cuøng moät quoác gia.
Theo baûn phuùc trình cuûa Dieãn ñaøn Pew, 41 quoác gia coù tyû leä cao hay raát cao veà nhöõng thuø nghòch giöõa caùc toân giaùo. Ñaây khoâng nhöõng laø tröôøng hôïp caùc nöôùc coù ña soá theo Hoài giaùo nhö Iraq, Afghanistan, Soudan hay Somali, maø ngay caû moät soá nöôùc coù nhieàu ngöôøi theo Phaät Giaùo nhö tröôøng hôïp Sri Lanka chaúng haïn.
Ñieàu ñaùng ghi nhaän laø Israel laïi ñöùng ñaàu danh saùch nhöõng nöôùc baát khoan nhöôïng veà toân giaùo nhöùt.
Baûn phuùc trình cuûa Dieãn Ñaøn Pew ñöa ra phaân tích nhö sau: taïi 126 quoác gia, nhöõng thuø nghòch giöõa caùc toân giaùo ñöôïc dieãn taû thaønh haønh vi baïo ñoäng. Taïi 49 quoác gia, caùc caù nhaân hay caùc nhoùm xöû duïng vuõ löïc hay ñe doïa ñeå buoäc ngöôøi khaùc phaûi thöïc thi caùc luaät leä hay thöïc haønh toân giaùo khoâng phaûi laø cuûa mình. Taïi 17 quoác gia, toân giaùo laø nguyeân nhaân tröïc tieáp gaây ra caùc haønh vi khuûng boá.
Coù ba nöôùc maø baûn phuùc trình xeáp vaøo danh saùch nhöõng nöôùc teä haïi nhöùt veà vieäc haïn cheá töï do toân giaùo: ñoù laø AÙ raäp Saudi, Pakistan vaø Iran. Taïi ba nöôùc naøy, vöøa coù nhöõng bieän phaùp haïn cheá töï do toân giaùo do chính phuû ban haønh, laïi vöøa coù nhöõng thuø nghòch giöõa caùc nhoùm toân giaùo.
Traùi laïi taïi moät soá nöôùc Phi Chaâu nhö Nigeria, Kenya, Ghana hay AÙ chaâu nhö Phi luaät taân vaø Bangladesh, maëc duø coù tyû leä cao veà caùc thuø nghòch giöõa caùc toân giaùo, nhöng chính phuû khoâng nhöõng khoâng coù bieän phaùp haïn cheá töï do toân giaùo maø coøn tröøng phaït naëng neà nhöõng keû coù haønh vi kyø thò toân giaùo.
So saùnh vôùi taát caû caùc vuøng treân theá giôùi thì Brasil, Nhöït Baûn, Hoa kyø, YÙ, Nam Phi vaø Vöông quoác Anh laø nhöõng nöôùc coù tyû leä thaáp nhöùt veà haïn cheá hay kyø thò toân giaùo.
Theo baûn phuùc trình cuûa Dieãn Ñaøn Pew, lieàu thuoác choáng laïi chuû nghóa cöïc ñoan chính laø töï do toân giaùo. Theo Hieäp hoäi coù teân laø "Löông taâm vaø töï do", "chuû nghóa cöïc ñoan toân giaùo coù khuynh höôùng trôû thaønh moät chöôùng ngaïi cho töï do toân giaùo".
Theo baø Karel Nowak, toång thö kyù cuûa hieäp hoäi "löông taâm vaø töï do" coù truï sôû taïi Berne, Thuïy só, "caùc nhoùm toân giaùo coù khuynh höôùng cöïc ñoan thöôøng toû ra raát ít khoan nhöôïng vôùi caùc toân giaùo khaùc hay vôùi caùc hình thöùc ñaïo ñöùc khaùc. Caøng coù nhieàu töï do toân giaùo, nhöùt laø ñeå theå hieän vaø giaûng daïy nieàm tin, thì caøng choáng laïi chuû nghóa cöïc ñoan. Thaêng tieán quyeàn töï do toân giaùo hay nieàm xaùc tín khoâng nhöõng laø moät ñoøi hoûi luaân lyù maø coøn laø moät nghóa vuï thöïc tieãn. Ñoù laø lieàu thuoác höõu hieäu nhöùt ñeå choáng laïi chuû nghóa cöïc ñoan vaø cuoàng tín vaø moät phöông tieän thieát yeáu ñeå baûo ñaûm an ninh cho theá giôùi".
Chu Vaên