Anh Huøng Thuïy Ñieån
Cöùu Soáng Ngöôøi Do Thaùi
Anh Huøng Thuïy Ñieån Cöùu Soáng Ngöôøi Do Thaùi.
(Radio Vatican 2/01/2010) - Maáy thaäp nieân sau ngaøy ñeä nhò theá chieán (1939-1945) chaám döùt, vôùi cuoäc dieät chuûng kinh hoaøng ngöôøi Do Thaùi, oâng Tom Veres - moät ngöôøi Do Thaùi soáng soùt - gôïi laïi khuoân maët oâng Raoul Wallenberg vò anh huøng Thuïy Ñieån.
... Toâi gaëp Raoul laàn ñaàu tieân ngaøy 17 thaùng 10 naêm 1944. Vaøo thôøi kyø aáy, boïn ñöùc quoác xaõ ñaõ caøn queùt khoaûng 430 ngaøn ngöôøi Do thaùi soáng taïi Hungari vaø ñang chuaån bò cuoäc luøng baét ñaïi quy moâ ngöôøi Do Thaùi ôû caùc thaønh phoá lôùn cuûa AÂu Chaâu trong ñoù coù Budapest.
Naêm aáy, Raoul Wallenberg laø kyõ sö treû tuoåi Thuïy Ñieån. Anh ñöôïc göûi ñeán laøm vieäc taïi söù quaùn Thuïy Ñieån ôû thuû ñoâ Hungari chæ vôùi muïc ñích laø cöùu thoaùt ngöôøi Do Thaùi sinh soáng taïi ñaây. Raoul khoâng phaûi nhaø ngoaïi giao neân lôïi khí duy nhaát cuûa anh laø trí thoâng minh saéc saûo, tính cöông quyeát vaø yù thöùc cao ñoä veà giaù trò cuûa moãi sinh maïng con ngöôøi, ñeán noãi anh coù theå lieàu cheát ñeå cöùu soáng ngöôøi khaùc.
Toâi laø nhieáp aûnh vieân. Thaân phuï toâi cuõng laø nhieáp aûnh vieân. Chính Cha toâi truyeàn ngheà cho toâi. Cha toâi töøng laø nhieáp aûnh vieân chính thöùc taïi trieàu ñình Habsbourg. Nhôø ñoù maïng soáng gia ñình Do Thaùi chuùng toâi khoâng laâm nguy. Nhöng ngaøy 15 thaùng 10 naêm 1944, khi boïn quoác xaõ Hungari (Croix-Fleùcheùes) leân naém quyeàn, tình traïng ngöôøi Do Thaùi taïi Hungari thaät theâ thaûm.
Hai ngaøy sau, toâi leûn vaøo ñaùm ñoâng ñang tuï taäp taïi khuoân vieân söù quaùn Thuïy Ñieån vaø gaëp ñöôïc vieân chöùc ngoaïi giao quen bieát cuûa gia ñình. OÂng noùi nhoû vaøo tai:
- Toâi seõ giôùi thieäu anh vôùi moät ngöôøi ñaùng tin caäy.
Noùi xong oâng lieàn goïi:
- Raoul!
Töùc khaéc, moät ngöôøi ñaøn oâng treû traïc tuoåi ba möôi, dong doûng cao, xuaát hieän. Anh coù ñaùng ñieäu thaät traàm tónh, cöông quyeát, trong moät theá giôùi ñang cuoàng loaïn, cheát choùc.
Ngöôøi ñoù laø Raoul Wallenberg. Vieân chöùc ngoaïi giao noùi vôùi Raoul:
- Toâi xin giôùi thieäu vôùi anh, ñaây laø Tom Veres, nhieáp aûnh vieân quen bieát cuûa söù quaùn. Anh ta coù theå giuùp ñôõ chuùng ta nhieàu ñieàu.
Raoul noùi ngay:
- Vaäy thì anh laø nhieáp aûnh vieân cuûa toâi!
Toâi baét tay ngay vaøo vieäc. Toâi chuïp hình caên cöôùc ñeå daùn leân theû thoâng haønh maø Wallenberg caáp cho haøng ngaøn ngöôøi Do Thaùi. Ñaây laø taám theû ghi nhaän ngöôøi mang noù ñöôïc quyeàn cö truù taïi Thuïy Ñieån vaø ñöôïc chính quyeàn Thuïy Ñieån baûo trôï.
Maõi moät thaùng sau toâi môùi bieát roõ theá naøo laø laøm nhieáp aûnh vieân cho Wallenberg. Ngaøy 28 thaùng 11 naêm 1944, toâi ñöôïc leänh mang theo maùy aûnh vaø ra ngay nhaø ga Jozsefvaùrosi. Ñeán nôi, toâi troâng thaáy ñoâng ñaûo boïn quoác xaõ Hungari vaø caûnh binh. Ngöôøi ta ñang toáng khöù haøng ngaøn ngöôøi Do Thaùi vaøo caùc toa xe löûa chôû haøng. Wallenberg ñang coù maët taïi ñaây. Vöøa thaáy toâi, anh ñeán gaàn vaø noùi:
- Anh chuïp hình caøng nhieàu caøng toát.
Maëc daàu bieát roõ hieåm nguy nhöng toâi tuaân leänh, taän duïng moïi khaû naêng kheùo leùo nhaát. Trong khi ñoù Wallenberg laáy soå ra roài hoâ to:
- Taát caû nhöõng ai ñaõ ghi teân nôi söù quaùn Thuïy Ñieån roài, xin ra ñöùng xeáp haøng ôû ñaây, vaø ñöa cho toâi xem theû thoâng haønh cuûa quyù vò.
Noùi xong, anh tieán laïi gaàn ngöôøi ñöùng haøng ñaàu vaø noùi:
- Toâi coù teân cuûa oâng. Xin ñöa toâi xem theû thoâng haønh cuûa oâng.
Ngöôøi ñaøn oâng ñaùng thöông - khoâng hieåu aát giaùp gì - luïc loäi trong tuùi aùo roài ñoå tung xaùch haønh lyù ñeå tìm. Boãng oâng ñöa ra moät böùc thö. Wallenberg noùi nhanh:
- Toát laém! Baây giôø ñeán löôït ngöôøi ñöùng sau.
Theá laø moïi ngöôøi hieåu ngay chieán thuaät cuûa anh. Hoï ñöa baát cöù tôø giaáy naøo: thö töø, toa thuoác, keå caû leänh phaùt löu cuõng trôû thaønh taám thoâng haønh cöùu maïng. Cöù theá Wallenberg goïi vaø ghi teân haøng traêm ngöôøi Do thaùi.
Nhöng roài ñoaùn bieát boïn quoác xaõ Hungari baét ñaàu soát ruoät, anh lieàn ra leänh cho nhöõng ai anh ñaõ ghi teân:
- Baây giôø taát caû haõy trôû laïi Budapest!
Ñoaøn ngöôøi Do Thaùi coù theû thoâng haønh Thuïy Ñieån töï do sung söôùng trôû laïi thuû ñoâ.
Ngaøy hoâm sau chuùng toâi laïi ñöôïc tin nhoùm Do Thaùi thöù hai bò phaùt löu vaø ñang ôû nhaø ga Jozsefvaùrosi. Chuùng toâi voäi vaõ ñeán nôi. Vaø caûnh töôïng ngaøy hoâm tröôùc taùi dieãn. Raoul Wallenberg coá gaéng phaùt theû thoâng haønh Thuïy Ñieån cho ngöôøi Do Thaùi saép bò löu ñaøy caøng nhieàu caøng toát.
Laàn cuoái cuøng toâi gaëp Raoul Wallenberg laø ngaøy 17 thaùng 1 naêm 1945. Hoâm aáy Raoul ngoû yù muoán toâi thaùp tuøng anh veà thaønh phoá Debrecen ñeå baøn thaûo vôùi chính phuû laâm thôøi vaøi vaán ñeà. Nhöng toâi töø choái vì muoán doø la tin töùc cuûa Cha Meï toâi. Laàn ñoù anh Raoul Wallenberg ra ñi vaø khoâng bao giôø trôû laïi. Anh bò boïn maät vuï Nga thuû tieâu.
Ñònh meänh muoán cho toâi khoâng thaùp tuøng anh ñeå soáng ñeán ngaøy hoâm nay vaø coâng boá nhöõng haønh ñoäng can ñaûm cuûa moät vò anh huøng Thuïy Ñieån, lieàu cheát ñeå cöùu soáng ngöôøi khaùc, baát keå ngöôøi ñoù laø ai, vì taát caû ñeàu laø anh chò em, con cuøng Thieân Chuùa laø Cha.
... "Noøi gioáng naøo ñaùng troïng? Thöa noøi gioáng con ngöôøi. Noøi gioáng naøo ñaùng troïng? Thöa nhöõng ngöôøi kính sôï Thieân Chuùa... Keû giaøu, ngöôøi sang cuõng nhö keû ngheøo: nieàm haõnh dieän cuûa Taát Caû laø kính sôï Thieân Chuùa. Khinh deå moät ngöôøi ngheøo thoâng minh laø khoâng phaûi leõ, toân vinh moät ngöôøi toäi loãi laø ñieàu chaúng neân. Ngöôøi laøm lôùn, nhaø laõnh ñaïo, vò naém quyeàn ñeàu ñöôïc toân vinh, nhöng khoâng ai trong caùc vò ñoù lôùn hôn ngöôøi kính sôï Thieân Chuùa" (Saùch Huaán Ca 10, 19-24).
("Reader's Digest SEÙLECTION", Juillet/1992, trang 104-109)
Sr. Jean Berchmans Minh Nguyeät
(Radio Vatican)