Lòch söû baûn tuyeân ngoân quoác teá nhaân quyeàn
Lòch söû baûn tuyeân ngoân quoác teá nhaân quyeàn: ñaây laø ñeà taøi cuûa chuyeân muïc Coâng giaùo vaø nhaân quyeàn tuaàn naøy cuûa chuùng toâi...
(Radio Veritas Asia 10/12/2009) -Kính thöa quí vò, caùc baïn thaân meán. Hoâm nay ngaøy 10 thaùng 12 kyû nieäm ngaøy Lieân Hieäp Quoác coâng boá baûn tuyeân ngoân quoác teá nhaân quyeàn.
Ngaøy muøng 10 thaùng 12 naêm 1948, Lieân Hieäp Quoác ñaõ coâng boá "Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn", khaúng ñònh phaåm giaù cao quùy vaø caùc quyeàn baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi. Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn ñaõ laø moät chinh phuïc phaùp lyù cuûa theá giôùi taân tieán ngaøy nay. Noù coù goác reã trong tö töôûng Kitoâ vaø tö töôûng coå ñieån. Nhöng treân thöïc teá, khaùt voïng coâng lyù vaø hoøa bình vaãn chöa ñöôïc ñaùp öùng taïi raát nhieàu vuøng treân theá giôùi naøy. Nghóa laø giöõa lyù thuyeát vaø thöïc haønh vaãn coøn coù khoaûng caùch raát xa.
Ngoaøi phaàn daãn nhaäp, Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn goàm 36 khoaûn ñaõ ñöôïc soaïn thaûo trong voøng 2 naêm, vaø ñöôïc chaáp nhaän ngaøy muøng 10 thaùng 12 naêm 1948, vôùi nghò quyeát 217, ñöôïc 51 quoác gia thaønh vieân hieän dieän thoâng qua taïi Paris. Laù phieáu chaáp thuaän cuûa naêm 1948 naøy ñaõ laø neàn taûng cho hieäp ñònh veà caùc quyeàn con ngöôøi - ñöôïc thöøa nhaän hoaøn toaøn hay moät phaàn - bôûi 192 quoác gia thaønh vieân Lieân Hieäp Quoác. Coù theå ví noù nhö laø moät baûn "Hieán Phaùp Quoác Teá", naûy sinh töø caùc taøn phaù ñoå vôõ cheát choùc theâ löông cuûa theá chieán thöù II, vaø nhaèm vaïch ra caùc nguyeân taéc cuûa moät cuoäc soáng chung döïa treân hoøa bình, coâng lyù vaø söï toân troïng caùc quyeàn töï do vaø söï soáng con ngöôøi. UÛy ban soaïn thaûo goàm 18 thaønh vieân do baø Eleanor Roosevelt, goùa phuï cuûa toång thoáng Franklin Delano Roosevelt, laøm chuû tòch. Trong soá caùc thaønh vieân coù oâng Reneù Cassin, ngöôøi Phaùp, oâng Charles Malik, ngöôøi Libaêng vaø oâng Traàn Baønh Xuaân, ngöôøi Trung Hoa.
Tuy nhieân khi ñi ngöôïc doøng lòch söû, chuùng ta coù theå ghi nhaän nhieàu baûn tuyeân ngoân nhaân quyeàn khaùc nöõa. Chaúng haïn baûn tuyeân ngoân veà caùc quyeàn con ngöôøi, coâng boá vaøo naêm 1689, sau khi chaám döùt cuoäc noäi chieán taïi Anh quoác, dieãn taû khaùt voïng daân chuû cuûa ngöôøi daân Anh. Moät theá kyû sau ñoù, cuoäc Caùch Maïng Phaùp ñaõ gôïi höùng cho Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn vaø Hieán Phaùp Hoa Kyø. Tuy nhieân coù moät soá ngöôøi cho raèng taøi lieäu veà nhaân quyeàn coå xöa nhaát laø taøi lieäu khaéc treân "OÁng Ñoàng" do Ciro, vua Ba Tö, ban haønh vaøo naêm 539 tröôùc coâng nguyeân. Tieáp ñeán laø "Thoûa hieäp cuûa nhöõng ngöôøi ñaïo ñöùc", kyù keát naêm 590 sau coâng nguyeân giöõa caùc boä laïc AÙ raäp, nhö lieân minh ñaàu tieân giöõa caùc daân toäc, döïa treân vieäc toân troïng caùc nguyeân taéc chung.
Naêm 1942, trieát gia Jacques Maritain, ngöôøi Phaùp, khaúng ñònh raèng gia phaû daøi vaø phöùc taïp cuûa caùc quyeàn con ngöôøi "laø moät gia taøi cuûa tö töôûng Kitoâ vaø cuûa tö töôûng coå ñieån", chöù khoâng chæ laø cuûa neàn trieát lyù "thieân quang luaän" hay coøn goïi laø "Thôøi AÙnh Saùng" maø thoâi. Chính neàn trieát lyù naøy roát cuoäc ñaõ laøm cho gia taøi ñoù bò meùo moù ñi". Sôïi chæ ñoû daãn ñöôøng gaén lieàn vôùi Kitoâ giaùo ñaõ xuyeân qua cuoäc tranh ñaáu cho quyeàn cuûa caùc boä laïc da ñoû chaâu Myõ Latinh, do caùc tu só Bartolomeo de Las Casas vaø Francisco de Victoria khôûi xöôùng hoài theá kyû XVI, choáng laïi caùc löïc löôïng thuoäc ñòa Taây Ban Nha ngöôïc ñaõi vaø taøn saùt caùc thoå daân beân chaâu Myõ. Sôïi chæ ñoû aáy coøn xuyeân suoát leân cho tôùi thaùnh Toma Aquino, thaùnh Augustino, caùc Giaùo Phuï, thaùnh Phaoloâ vaø caû trieát gia Ciceron, caùc trieát gia khaéc kyû vaø trieát gia Sofocle.
Moät caùch ñaëc bieät, chính caùc thaûm caûnh, do caùc theå cheá ñoäc taøi vaø theá chieán thöù II gaây ra, ñaõ thuùc ñaåy suy tö vaø ñònh nghóa caùc quyeàn con ngöôøi treân bình dieän quoác teá. Cuoäc khuûng hoaûng cuûa neàn vaên minh giöõa caùc naêm 1940-1945 ñaõ khieán cho caùc tín höõu Coâng giaùo vaø Tin laønh, caùc ngöôøi theo khuynh höôùng töï do vaø caùc ngöôøi daân chuû xaõ hoäi xích laïi gaàn nhau vaø böôùc vaøo cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc traøo löu toân giaùo khaùc, cho tôùi choã thaéng vöôït ñöôïc caùc choáng ñoái nhau. Chieán tranh, cheá ñoä Ñöùc quoác xaõ vaø cheá ñoä coäng saûn cuõng nhanh choùng giuùp thaéng vöôït caùc deø daët ñoái vôùi thuyeát thieân quang luaän voâ thaàn. Chuû thuyeát thieân quang luaän voâ thaàn ñaõ nhuùng tay vaøo taát caû moïi tuyeân ngoân aâu chaâu veà nhaân quyeàn, nhöng laïi khoâng gaây ñöôïc aûnh höôûng naøo treân caùc tuyeân ngoân nhaân quyeàn cuûa Hoa Kyø, laáy Thieân Chuùa laøm neàn taûng. Chính vì theá trong söù ñieäp truyeàn thanh dòp leã Giaùng Sinh naêm 1942, Ñöùc Pioâ XII ñaõ aùm chæ söï kieän naøy vaø khaån caàu "ngoâi sao hoøa bình" trao ban trôû laïi cho con ngöôøi phaåm giaù, maø Thieân Chuùa ñaõ ban cho noù ngay töø ban ñaàu". Thaät vaäy, qua Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn, caùc nguyeân taéc cuûa cuoäc Caùch Maïng Phaùp vaø Hoa Kyø ñaït ñöôïc chieàu kích ñaïi ñoàng cuûa chuùng. Giaùo Hoâi Coâng Giaùo cuõng goùp phaàn moät caùch maïnh meõ vôùi caùc taøi lieäu cuûa Coâng Ñoàng Chung Vatican II vaø caùc thoâng ñieäp, ñieån hình nhö thoâng ñieäp "Hoøa Bình Döôùi Theá" cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII, cuõng nhö raát nhieàu thoâng ñieäp vaø giaùo huaán cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø caùc chuyeán vieáng thaêm muïc vuï cuûa ngaøi. Taát caû ñeàu giuùp minh giaûi chieàu kích noøng coát cuûa söù meänh Giaùo Hoäi laø "baûo veä phaåm giaù sieâu vieät cuûa con ngöôøi" nhö ñöôïc neâu baät trong Hieán Cheá "Vui Möøng vaø Hy Voïng" veà Giaùo Hoäi trong theá giôùi ngaøy nay.
Ngaøy 18-4-2008, nhaân kyû nieäm 60 naêm coâng boá Baûn Tuyeân Ngoân Nhaân Quyeàn, Ñöùc Thaùnh Cha Benedicto XVI ñaõ vieáng thaêm toå chöùc Lieân Hieäp Quoác vaø phaùt bieåu tröôùc ñaïi dieän cuûa caùc quoác gia treân theá giôùi. Ngaøi nhaéc laïi raèng Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn ñöôïc Lieân Hieäp Quoác coâng boá naêm 1948 laø keát quûa söï hoäi tuï cuûa caùc truyeàn thoáng toân giaùo vaø vaên hoùa khaùc nhau, coi haïnh phuùc con ngöôøi laø trung taâm moïi hoaït ñoäng. Caùc quyeàn ñöôïc ghi trong Baûn Tuyeân Ngoân naøy döïa treân luaät töï nhieân ñöôïc khaéc ghi trong con tim cuûa töøng ngöôøi, vaø luaät töï nhieân ñoù laø ñieåm toät ñænh cuûa chöông trình taïo döïng cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi theá giôùi vaø lòch söû. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng keâu goïi choáng laïi söï thaéng theá cuûa moät quan nieäm duy töông ñoái, cho raèng yù nghóa vaø vieäc giaûi thích caùc quyeàn con ngöôøi coù theå thay ñoåi, vaø vì theá khoâng thöøa nhaän tính caùch ñaïi ñoàng cuûa chuùng nhaân danh caùc boái caûnh vaên hoùa, chính tri, xaõ hoäi vaø caû toân giaùo khaùc nhau. Ngoaøi ra coøn coù nguy cô choái boû neàn taûng cuûa caùc giaù trò ñöôïc khaúng ñònh trong Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn, vaø khieán cho quyeàn con ngöôøi tuøy thuoäc caùc traøo löu tö töôûng thaéng theá trong moät xaõ hoäi.
Vôùi nhöõng nhaän ñònh treân ñaây cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Beâneâñictoâ XVI, chuùng toâi xin taïm ngöng muïc Coâng giaùo vaø nhaân quyeàn tuaàn naøy taïi ñaây. Xin thaân aùi chaøo quí vò vaø caùc baïn vaø heïn gaëp laïi vaøo thöù Naêm tuaàn sau.
Chu Vaên