Nhaän ñònh veà chuyeán vieáng thaêm Toøa Thaùnh
cuûa chuû tòch Nhaø nöôùc coäng saûn Vieät nam
Nhaän ñònh veà chuyeán vieáng thaêm Toøa Thaùnh saép tôùi cuûa chuû tòch Nhaø nöôùc coäng saûn Vieät nam.
Haø noäi, Vieät Nam [Asianews 4/12/2009] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Chuû tòch Nhaø nöôùc coäng saûn Vieät nam, oâng Nguyeãn Minh Trieát seõ vieáng thaêm chính thöùc Toøa Thaùnh vaø seõ ñöôïc Ñöùc thaùnh cha Beneñitoâ XVI tieáp kieán vaøo ngaøy 11 thaùng 12 naêm 2009. Tin naøy ñaõ ñöôïc baø Nguyeãn Phöông Nga, phaùt ngoân vieân cuûa Boä ngoaïi giao Vieät nam chính thöùc loan baùo hoâm 3 thaùng 12 naêm 2009. Baø Nga noùi ñeán nhöõng "bieän phaùp nhaèm cuûng coá moái quan heä giöõa Vieät nam vaø Toøa Thaùnh". Caâu noùi ngoaïi giao naøy muoán hieåu nhö theá naøo cuõng ñöôïc. Tuy nhieân nhieàu ngöôøi cho raèng chuû tòch Nhaø nöôùc Vieät nam ñeán Vatican ñeå thaûo luaän veà vieäc thieát laäp quan heä ngoaïi giao giöõa Vieät nam vaø Toøa Thaùnh.
Chuyeán vieáng thaêm cuûa chuû tòch Nguyeãn Minh Trieát dieãn ra gaàn 3 naêm sau chuyeán vieáng thaêm Toøa Thaùnh cuûa thuû töôùng Nguyeãn Taán Duõng. OÂng Duõng ñaõ ñöôïc Ñöùc thaùnh cha tieáp kieán ngaøy 5 thaùng gieâng naêm 2007. OÂng laø thuû töôùng ñaàu tieân cuûa Vieät nam ñöôïc moät vò giaùo hoaøng tieáp kieán. Luùc ñoù, thuû töôùng Vieät nam noùi ñeán "moät böôùc môùi vaø quan troïng tieán ñeán vieäc bình thöôøng hoùa quan heä song phöông" giöõa Toøa thaùnh vaø Vieät nam.
Nhöng chuyeán ñi cuûa chuû tòch Nguyeãn Minh Trieát laïi dieãn ra vaøo moät giai ñoaïn ñaëc bieät ñoái vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Vieät nam. Ngaøy 24 thaùng 11 naêm 2009, Giaùo hoäi taïi Vieät nam ñaõ khai maïc Naêm Thaùnh 2010 ñeå kyû nieäm 350 naêm thaønh laäp hai giaùo phaän Ñaøng Trong vaø Ñaøng Ngoaøi cuõng nhö ñaùnh daáu 50 naêm thaønh laäp haøng giaùo phaåm Vieät nam. Trong chuyeán ñi vieáng moä hai thaùnh toâng ñoà Pheâroâ vaø Phaoloâ daïo thaùng 6 naêm 2009, caùc Ñöùc giaùm muïc Vieät nam ñaõ chính thöùc môøi Ñöùc thaùnh cha vieáng thaêm Vieät nam vaøo naêm 2010. Ñaây laø ñieàu maø ngöôøi Coâng giaùo Vieät nam ñang mong ñôïi.
Theo nhaän ñònh cuûa haõng thoâng taán Coâng giaùo Asianews cuûa Hoäi truyeàn giaùo haûi ngoaïi YÙ goïi taét laø Pime, tình tình Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Vieät nam ñaõ caûi thieän nhieàu trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Maëc duø khoâng ñöôïc höôûng töï do toân giaùo ñaày ñuû, vì nhieàu caûn ngaïi maø chính phuû coäng saûn Vieät nam ñang tieáp tuïc aùp ñaët leân Giaùo hoäi nhö khoâng ñöôïc töï do trong vieäc boå nhieäm giaùm muïc vaø linh muïc hay trong coâng taùc muïc vuï, Giaùo hoäi vaãn gia taêng hoaït ñoäng maïnh meõ trong laõnh vöïc giaùo duïc vaø xaõ hoäi cuõng nhö trong vieäc truyeàn baù ñöùc tin.
Ñaây laø böùc tranh veà Giaùo hoäi taïi Vieät nam ñöôïc cha Theodore Mascarenhas, moät vieân chöùc cuûa Hoäi ñoàng Toøa thaùnh veà vaên hoùa, ghi nhaän.
Vò linh muïc ñaëc traùch veà caùc Vuøng AÙ Chaâu, Phi Chaâu vaø ñaïi döông chaâu naøy, noùi vôùi haõng thoâng taán Asianews raèng "Giaùo hoäi taïi Vieät nam ñang lôùn maïnh. Maëc duø caùc tín höõu kito khoâng thöïc söï höôûng ñöôïc töï do toân giaùo maø leõ ra hoï phaûi coù vaø maëc duø hoï phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu khoù khaên, Giaùo hoäi taïi Vieät nam vaãn ñang tieán trieån. Quan heä giöõa Giaùo hoäi vaø chính phuû trong moät nöôùc coäng saûn khoâng bao giôø deã daøng. Nhöng vaãn luoân coù nhöõng coá gaéng coäng taùc ôû qui moâ ñòa phöông vaø tuøy dòp, ngay caû ô qui moâ toaøn quoác".
Theo cha Mascarenhas, "taïi Vieät nam laø nôi maø Thieân Chuùa "ñang khoùc", Giaùo hoäi ñaõ laøm ñöôïc nhöõng bieán boä nhanh choùng, khoâng nhöõng trong nhöõng saùng kieán giaùo duïc vaø xaõ hoäi, maø ngay caû veà söï gia taêng nhaân soá. Trong 7 naêm qua, trong khi daân soá Vieät nam gia taêng 14.59 phaàn traêm, thì daân soá Coâng giaùo gia taêng 15.73 phaàn traêm. Ñaây laø moät söï gia taêng coù yù nghóa bôûi vì Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Vieät nam chæ laø moät thieåu soá chieám khoaûng 6.5 phaàn traêm daân soá".
Cha Mascarenhas ñaëc bieät chuù yù ñeán coâng cuoäc rao giaûng Tin Möøng cho caùc saéc daân thieåu soá taïi Vieät nam. Sau 80 naêm rao giaûng Tin Möøng, con soá caùc tín höõu thuoäc caùc saéc daân thieåu soá gia taêng moät caùch ñaùng keå. Ñaây laø keát quaû coâng söùc cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo, laø nhöõng ngöôøi ñaõ boû coâng ra hoïc caùc thoå aâm vaø hoøa ñoàng vôùi cuoäc soáng cuûa hoï. Ngaøy nay toaøn boä Taân Öôùc vaø moät phaàn Cöïu Öôùc ñeàu ñaõ ñöôïc dòch sang caùc thoå aâm. Quan troïng nhöùt laø söï hieän dieän cuûa caùc nhaø truyeàn giaùo giöõa nhöõng ngöôøi phung cuøi vaø coâng taùc giaùo duïc.
Trong baøi noùi chuyeän vôùi haõng thoâng taán Asianews, cha Mascarenhas cuõng oân laïi caùc cuoäc baùch haïi ñaåm maùu trong lòch söû Giaùo hoäi taïi Vieät nam vaø nhöõng khoù khaên maø Giaùo hoäi ñaõ vaø ñang traûi qua keå töø naêm 1975. Cha Mascarenhas cuõng nhaéc ñeán vieäc nhaø nöôùc thaønh laäp UÛy ban ñoaøn keát coâng giaùo yeâu nöôùc theo moâ hình Hoäi coâng giaùo aùi quoác Trung Quoác nhaèm bieán Giaùo hoäi taïi Vieät nam thaønh moät Giaùo hoäi töï trò. Nhöng thaùng 12 naêm 1976, Toøa thaùnh ñaõ gôûi cho caùc Ñöùc giaùm muïc Vieät nam moät laù thö ñeå yeâu caàu caám caùc linh muïc khoâng ñöôïc gia nhaäp UÛy ban ñoaøn keát. Cha Mascarenhas noùi: "Khi thaáy yù ñoà cuûa mình thaát baïi, chính phuû ñaõ tung ra moät chính saùch ñaøn aùp nhaém vaøo linh muïc vaø giaùo daân cuõng nhö tòch thu taøi saûn cuûa Giaùo hoäi". Ngaøy nay, sau nhieàu thay ñoåi, UÛy ban ñoaøn keát coâng giaùo yeâu nöôùc vaãn coøn hieän höõu, nhöng theo cha Mascarenhas, "chaúng coøn coù aûnh höôûng naøo".
Tình traïng baét ñaàu thay ñoåi trong thaäp nieân 80. Naêm 1980, laàn ñaàu tieân caùc Ñöùc giaùm muïc hai mieàn Nam Baéc ñöôïc pheùp gaëp nhau. Dó nhieân phaûi coù pheùp cuûa chính phuû vaø chöông trình nghò söï phaûi ñöôïc chính phuû duyeät xeùt; ngay caû caùc thö chung cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc cuõng ñöôïc chính phuû "ñieàu chænh". Cuõng naêm ñoù, hai nhoùm Giaùm muïc Vieät nam ñöôïc pheùp veà Roma ñeå vieáng moä hai thaùnh toâng ñoà Pheâroâ vaø Phaoloâ vaø toû tình hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi hoaøn vuõ. Naêm 1990, laàn ñaàu tieân moät phaùi ñoaøn Toøa thaùnh do Ñöùc hoàng y Roger Etchegaray caàm ñaàu ñöôïc pheùp ñeán vieáng thaêm Vieät nam. Sau ñoù, dieãn ra lieân tieáp 15 chuyeán ñi Vieät nam cuûa phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh. Naêm 1995, phoù thuû töôùng Vieät nam coâng khai nhìn nhaän söï ñoùng goùp vó ñaïi cuûa Cha Ñaéc Loä vaøo coâng cuoäc giaùo duïc taïi Vieät nam.
Cuoái cuøng, cha Mascarenhas ñaëc bieät ghi nhaän vieäc tham döï thaùnh leã ñoâng ñaûo cuûa ngöôøi Coâng giaùo Vieät nam. Ôn goïi gia taêng, nhöùt laø taïi caùc vuøng queâ.
Chu Vaên