Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø söï suïp ñoå
cuûa böùc töôøng oâ nhuïc Berlin
Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø söï suïp ñoå cuûa böùc töôøng oâ nhuïc Berlin.
Roma [La Croix 8/11/2009] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Thöù Hai 9 thaùng 11 naêm 2009, theá giôùi kyû nieäm ñuùng 20 naêm ngaøy böùc töôøng oâ nhuïc do nhöõng ngöôøi coäng saûn döïng leân bò suïp ñoå. Coù nhieàu yeáu toá goùp phaàn ñaùnh ñoå böùc töôøng naøy.
Nöõ daân bieåu Phaùp, Elizabeth Guigou, thuoäc ñaûng xaõ hoäi, luùc baáy giôø ñang ñaëc traùch veà AÂu chaâu, cho bieát: ñieän Elysee theo doõi töøng giôø caùc bieán coá ñang dieãn ra taïi Berlin. Baø noùi raèng baø thöôøng xuyeân lieân laïc vôùi thuû töôùng Helmut Kohl ñeå chuaån bò cuoäc hoïp thöôïng ñænh cuûa caùc nguyeân thuû AÂu chaâu taïi Strasbourg vaøo thaùng 12 naêm 2009. Baø noùi: "phaûi noùi laø böùc töôøng Berlin suïp ñoå nhanh choùng hôn ngöôøi ta töôûng. Nhöng chuùng ta bieát raèng ñaây laø moät tieán trình khoâng theå traùnh ñöôïc".
Laø moät bieán coá baát ngôø, nhöng coù moät ngöôøi xem ra khoâng ngaïc nhieân veà söï suïp ñoå cuûa böùc töôøng naøy. Ngöôøi ñoù laø ñöùc Gioan Phaoloâ II, ngöôøi maø ngaøy nay, muoán hay khoâng, theá giôùi phaûi nhìn nhaän coù moät ñoùng goùp quan troïng laøm cho böùc töôøng oâ nhuïc naøy suïp ñoå.
Ñaàu thaùng 6 naêm 1979, khi Ñöùc thaùnh cha Gioan Phaoloâ II trôû veà thaêm queâ höông Balan cuûa ngaøi, phoùng vieân Bernard Lecomte cuûa Nhöït Baùo Coâng giaùo Phaùp "La Croix" ñaõ ñöôïc gôûi ñeán theo doõi bieán coá. Chuyeán vieáng thaêm queâ höông ñaàu tieân cuûa ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ dieãn ra 10 naêm tröôùc khi böùc töôøng Berlin suïp ñoå. Theo phoùng vieân Lecomte, böùc töôøng naøy ñaõ bò raïn nöùt ngay töø chuyeán vieáng thaêm aáy. OÂng ghi laïi nhö sau: "Chuùng toâi ñöùng nhö "trôøi troàng" khi nghe vò Giaùo hoaøng goác Slave naøy noùi tröôùc haèng traêm ngaøn ngöôøi Balan veà töï do, veà phaåm giaù con ngöôøi, veà quyeàn con ngöôøi. Vaø ngaøi noùi nhö theå böùc töôøng Berlin khoâng heà hieän höõu".
Laø taùc giaû cuûa moät quyeån tieåu söû baèng tieáng Phaùp veà Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Lecombe vieát tieáp: "Ñöùc Karol Wojtyla ñaõ luoân bieát raèng böùc töôøng naøy chæ coù tính caùch taïm thôøi". Ñoái vôùi ngaøi, AÂu Chaâu laø moät. Baøi dieãn vaên cuûa ngaøi, voán coù tính caùch ñaïo ñöùc vaø toân giaùo hôn laø chính trò, ñaõ ñöôïc nhöõng ngöôøi ngoaøi Kitoâ giaùo laéng nghe. Khaép nôi, nhöõng ngöôøi baát ñoàng chính kieán hieåu ñöôïc söù ñieäp cuûa ngaøi".
Vaø dó nhieân, hôn baát cöù nôi naøo khaùc, Ñieän Kremlin ñaõ chaêm chuù theo doõi töøng chöõ trong baøi dieãn vaên. Keå töø luùc ñöôïc baàu laøm chuû chaên Giaùo hoäi hoaøn vuõ, vò Giaùo hoaøng ngöôøi Slave naøy ñaõ cöông quyeát gaïn loïc caùc giaù trò coù söùc ñaùnh ñoäng löông taâm con ngöôøi vaø goùp phaàn laøm tan raõ ñeá quoác ñoû. Ñöùc hoàng y Frantisek Tomasek vaø oâng Vaclav Havel taïi Praha, Tieäp Khaéc, oâng Doina Cornea vaø muïc sö Tokes taïi Rumani, oâng Adam Michnik taïi Balan, nhaø vaên Alexandr Soljenitsyne, nhaø khoa hoïc Andrei Sakharov taïi Lieân xoâ vaø nhieàu nhaân vaät khaùc taïi Ñoâng AÂu cuõng ñeàu coù cuøng höôùng ñi nhö vò Giaùo hoaøng naøy.
Tröôùc ñoù, taïi Toøa Thaùnh, ngöôøi ta thaáy coù thaùi ñoä hoøa hoaõn vaø ñoái thoaïi vôùi caùc cheá ñoä coäng saûn Ñoâng aâu. Chuû tröông naøy ñöôïc toû roõ trong chính saùch thöôøng ñöôïc meänh danh laø "Ostpolitik" ñöôïc Quoác vuï khanh Toøa thaùnh luùc baáy giôø laø Ñöùc hoàng Agostino Casaroli ñeo ñuoåi. Tuy nhieân, söû gia Lecomte vieát: "Ñöùc hoàng y laøm nhaø ngoaïi giao, coøn Ñöùc giaùo hoaøng thì laøm tieân tri".
Ngaøy 24 thaùng Gieâng naêm 1979, taïi Vatican, ñöùc Gioan Phaoloâ II tieáp kieán oâng Andrei Gromyko, boä tröôûng ngoaïi giao Lieân Xoâ. Ngöôøi ta hieåu raèng ñieän Kremlin ñaõ baét ñaàu "quan taâm" ñeán vò Giaùo hoaøng ñeán töø moät nöôùc coäng saûn naøy. Ngaøy 13 thaùng 5 naêm 1981, aâm möu aùm saùt Ñöùc thaùnh cha taïi quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ ôû Roma ñaõ laøm cho ngöôøi daân Ñoâng AÂu lo ngaïi: ñuùng hay sai khoâng caàn bieát, ngöôøi ta cho raèng Ali Agca chæ laø ngöôøi thöøa haønh leänh cuûa KGB. Nhöng cuõng chính bieán coá naøy cuûng coá caùc löïc löôïng "ñoái khaùng" taïi Ñoâng AÂu.
Naêm 1987, khi chuû tòch Lieân Xoâ, oâng Mikhail Gorbachev, ñeà ra chính saùch "côûi môû" vaø "taùi caáu truùc", Ñöùc thaùnh cha ñaõ taâm söï vôùi kyù giaû Phaùp Andre Froissard nhö sau: "Laøm sao con ngöôøi naøy coù theå söûa ñoåi heä thoáng maø khoâng thay ñoåi chính heä thoáng?"
Thaùng 6 naêm 1988, caùc nhaø laõnh ñaïo Lieân Xoâ cho pheùp toå chöùc caùc cuoäc cöû haønh ñaùnh daáu moät ngaøn naêm nöôùc Nga theo Kitoâ giaùo. Ñaïi dieän cho Toøa thaùnh ñeå tham döï caùc cuoäc cöû haønh naøy, Ñöùc hoàng y Casaroli, Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, ñaõ gaëp gôõ chuû tòch Gorbachev vaø môøi oâng vieáng thaêm Vatican. Trong haäu tröôøng saân khaáu, moïi söï dieãn tieán moät caùch toát ñeïp khi ñöùc Gioan Phaoloâ II, vaøo naêm 1985 vaø ñaàu naêm 1988, ñaõ baøy toû söï uûng hoä daønh cho nhaø baát ñoàng chính kieán Andrei Sakharov.
Cuoái cuøng, ngaøy böùc töôøng oâ nhuïc Berlin môû ra, thì taïi Roma, ñöùc Gioan Phaoloâ II chuaån bò phong thaùnh cho thaùnh nöõ Agnes Bohemia, döôïc döï truø vaøo ngaøy 12 thaùng 11 naêm ñoù. Ñaây cuõng laø daïo ñaàu cuûa söï suïp ñoå cuûa böùc töôøng Berlin.
Ba tuaàn leã sau, vaøo ngaøy 1 thaùng 12 naêm 1989, Ñöùc thaùnh cha Gioan Phaoloâ II tieáp chuû tòch Gorbachev taïi Vatican. Sau ñoù khoâng laâu, oâng Gorbachev tuyeân boá: "Khoâng gì coù theå xaûy ra taïi Ñoâng AÂu neáu khoâng coù vò Giaùo hoaøng naøy".
Chu Vaên