Moät söùc maïnh khoâng deã nhaän thaáy
Moät söùc maïnh khoâng deã nhaän thaáy: ñaây laø ñeà taøi cuûa chuyeân muïc Coâng giaùo vaø nhaân quyeàn tuaàn naøy cuûa chuùng toâi.
(Radio Veritas Asia 5/11/2009) - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Vaøo ngaøy thöù Hai 9 thaùng 11 naêm 2009, theá giôùi seõ kyû nieäm ñuùng 20 naêm ngaøy böùc töôøng oâ nhuïc Berlin suïp ñoå, keùo theo söï caùo chung cuûa caùc cheá ñoä coäng saûn taïi Ñoâng AÂu vaø cuoái cuøng khai töû chuû nghóa coäng saûn taïi caùi noâi khai sinh ra noù laø Nga.
Trong taùc phaåm "Böôùc qua ngöôõng cöûa Hy voïng", khi giaûi thích veà lôøi tieân baùo cuûa Ñöùc Meï cho ba treû em muïc ñoàng taïi Fatima naêm 1917, Ñöùc thaùnh cha Gioan Phaolo II nhìn nhaän raèng "chuû nghóa coäng saûn suïp ñoå vì nhöõng yeáu keùm noäi taïi cuûa noù". Nhöng ngaøy nay, khi nhìn laïi caùc bieán coá dieãn ra taïi Ñoâng AÂu naêm 1989, khoâng ai choái caõi ñöôïc raèng vò Giaùo hoaøng naøy vaø xuyeân qua ngaøi, Giaùo hoäi Coâng giaùo ñaõ ñoùng goùp nhieàu vaøo vieäc laøm cho thöù chuû nghóa voâ nhaân ñaïo naøy caùo chung.
Tröôùc khi nhìn laïi aûnh höôûng cuûa nieàm tin toân giaùo trong caùc bieán coá naøy, thieát töôûng chuùng ta cuõng neân oân laïi söï hình thaønh cuûa böùc töôøng oâ nhuïc Berlin.
Chieáu theo caùc ñieàu khoaûn cuûa Thoûa thuaän Yalta kyù naêm 1945, caùc nöôùc ñoàng minh thaéng traän sau theá chieán thöù hai chia nöôùc Ñöùc thaønh boán khu vöïc, hay coøn goïi laø vuøng chieám ñoùng, ñaët döôùi quyeàn kieåm soaùt cuûa 4 nöôùc Myõ, Anh, Phaùp, vaø Lieân Xoâ.
Khoaûng 160 caây soá beân trong vuøng Lieân Xoâ kieåm soaùt coù thuû ñoâ Berlin cuûa Ñöùc. Thaønh phoá naøy cuõng ñöôïc chia laøm 4 khu vöïc gioáng nhö caû nöôùc Ñöùc. Moät thôøi gian sau khi chaám döùt theá chieán thöù hai, Lieân Xoâ vaø caùc nöôùc ñoàng minh phöông Taây coù nhöõng caêng thaúng.
Vaøo naêm 1949, caùc khu vöïc thuoäc caùc nöôùc phöông Taây taùch khoûi chính phuû coäng saûn thaân Lieân Xoâ ôû mieàn Ñoâng, khu vöïc bao quanh thaønh phoá Berlin.
Nhaø söû hoïc Frederick Taylor, taùc giaû quyeån saùch coù nhan ñeà "Böùc Töôøng Berlin, Moät Theá Giôùi Phaân Chia 1961-1989" nhaän ñònh nhö sau: "Thaønh phoá Berlin, naèm beân trong khu vöïc Xoâ-vieát, ñaõ bò chính phuû Lieân-Xoâ vaø Ñoâng Ñöùc xem laø moät con ngöïa thaønh Troie. Sinh hoaït theo kieåu tö baûn taïi thaønh phoá naøy töông phaûn vôùi loái sinh hoaït ngaøy caøng khoâ cöùng vaø aùp böùc cuûa khoái Xoâ-vieát trong thôøi kyø Chieán tranh Laïnh".
Nhaø söû hoïc Taylor noùi raèng ngöôøi ta ñaõ laäp ra ñöôøng bieân giôùi giöõa Ñoâng vaø Taây Ñöùc: "Thaät vaäy, cho ñeán naêm 1952 ñaõ coù ñöôøng bieân giôùi kieân coá maø ta coù theå bò baén neáu tìm caùch ñi töø Ñoâng sang Taây. Nhöng Berlin laïi naèm döôùi moät quy cheá ñaëc bieät do quaân ñoäi kieåm soaùt vaø tuaân theo luaät quaân ñoäi, cho duø nöôùc Ñöùc ñaõ chia laøm hai. Trong thaønh phoá coù nhöõng choát kieåm soaùt , ñaïi ñeå nhö vaäy, nhöng ngöôøi ta vaãn coù theå qua laïi deã daøng giöõa ñoâng vaø taây Berlin. Ñieàu ñoù coù nghóa laø ngöôøi daân Ñoâng Ñöùc coù theå ra ñi neáu quaù chaùn vôùi cuoäc soáng ngheøo naøn vaø thieáu töï do döôùi cheá ñoä coäng saûn Ñoâng Ñöùc. Vaø quaû thöïc laø nhö theá, vì vaøo naêm 1951, Ñoâng Ñöùc coøn ngheøo hôn tröôùc ñoù ba hoaëc boán naêm".
OÂng Taylor noùi raèng töø 1949 ñeán 1961, daân soá 17 trieäu ngöôøi cuûa Ñoâng Ñöùc maát ñi khoaûng 2 trieäu röôõi ngöôøi chaïy sang phía Taây.
Theo taùc giaû, "cho ñeán cuoái thaäp nieân 1950 vaø böôùc sang nhöõng naêm 1960, 61, Ñoâng Ñöùc gaëp caûnh maø ta hay goïi laø xuaát huyeát cho ñeán cheát; hoï maát ñi nhöõng ngöôøi taøi gioûi vaø öu tuù nhaát chaïy sang phía Taây. Vì vaäy, hoï phaûi laøm moät caùi gì ñeå ngaên chaën. Vaán ñeà ôû ñaây laø laøm caùi gì".
OÂng Taylor noùi raèng laõnh ñaïo Ñoâng Ñöùc coù nhieàu choïn löïa: "Hoï coù theå ñöa ra nhöõng caûi caùch, hoï coù theå laøm cho kinh teá khaù hôn, hoï coù theå cho töï do chính trò vaø töï do di chuyeån maø taát caû nhöõng ngöôøi vaên minh vaø coù trình ñoä ñeàu muoán höôûng. Nhöng nhö ta ñaõ thaáy, hoï ñaõ khoâng choïn nhöõng giaûi phaùp ñoù. Hoï bò leä thuoäc vaøo moâ hình Stalinist veà kinh teá chæ huy, maø baây giôø chaúng coøn bao nhieâu nöôùc aùp duïng, coù leõ chæ coøn Baéc Trieàu Tieân hoaëc Cuba".
Theo taùc giaû, laõnh ñaïo Ñoâng Ñöùc nhaän thaáy caùch duy nhaát ñeå ngaên chaën ngöôøi Ñoâng Ñöùc oà aït keùo nhau boû chaïy sang Taây Ñöùc laø döïng leân moät raøo caûn thöïc söï. Vaø hoï ñaõ quyeát ñònh xaây leân moät böùc töôøng ñeå chaén ngang, ngaên caùch Ñoâng vaø Taây Berlin.
Caùc söû gia noùi raèng vaøo ñeâm 12 vaø 13 thaùng Taùm naêm 1961, ñuùng ngaøy cuoái tuaàn, haøng taán goã, khoái beâtoâng roãng, daây theùp gai ñöôïc chuyeån tôùi Ñoâng Berlin. Veà cô baûn, hoï giaêng daây theùp gai ôû moïi nôi, chaën caùc giao loä töø phía Ñoâng sang phía Taây Berlin baèng caùc khoái beâ toâng kieân coá ñeán xe taêng cuõng khoâng theå huùc ñoå. Vaø cöù vaøi meùt laïi coù lính gaùc ñöùng canh chöøng caùc coâng nhaân ñang döïng chöôùng ngaïi vaät, vaø cô baûn toaøn theå raøo caûn ñöôïc döïng chæ trong voøng chöa ñaày 12 giôø ñoàng hoà. Saùng Chuû Nhaät ngaøy 13/8/1961, khi moïi ngöôøi tænh giaác, caû ngöôøi Berlin ôû phía Ñoâng laãn phía Taây ñeàu chöùng kieán moät chöôùng ngaïi vaät ñaõ ñöôïc döïng leân. Ñoù chöa phaûi laø böùc töôøng hoaøn chænh maø chæ laø moät haøng raøo ngaên vôùi caùc khoái beâ toâng roãng coù giaêng daây theùp gai ñeå chaën caùc con ñöôøng vaø ngaên khoâng cho xe coä vöôït qua."
OÂng Taylor noùi raèng Böùc töôøng Berlin taïm thôøi vôùi daây theùp gai chæ trong moät ñeâm ñaõ phaân chia moät caùch roõ raøng xoùm gieàng, gia ñình vaø beø baïn.
Söû gia Taylor noùi tieáp: "Baát keå baïn ñang ôû ñaâu vaøo ñeâm ñoù, baïn phaûi quyeát ñònh seõ phaûi laøm gì. Neáu baïn laø moät ngöôøi phöông Taây soáng ôû phía Ñoâng, hoï seõ cho baïn trôû laïi maø khoâng hoûi han gì. Neáu baïn laø ngöôøi Ñoâng Ñöùc tôùi ôû chôi vôùi ngöôøi thaân ôû phía Taây, vì laø ngaøy cuoái tuaàn, neân haøng nghìn ngöôøi tôùi phía Taây, hoï seõ phaûi quyeát ñònh laøm gì: trôû laïi vôùi gia ñình ôû phía Ñoâng hay ôû laïi phía Taây. Nhieàu ngöôøi trong soá ñoù quyeát ñònh ôû laïi vôùi moät söï hy sinh thöïc lôùn. Nhöng cuõng coù caùc khu vöïc, raøo caûn môùi chaïy doïc theo ngay chính giöõa caùc con ñöôøng."
Söû gia naøy noùi raèng chæ khoaûng moät tuaàn sau ñoù moät böùc töôøng gaàn nhö hoaøn chænh ñöôïc xaây döïng ôû phía nam Coång thaønh Brandenburg. Khi xaây xong, böùc töôøng daøi khoaûng 43 caây soá ôû nôi noù caét ngang qua trung taâm thaønh phoá Berlin, vaø daøi hôn 110 caây soá ñeå taùch Taây Berlin ra khoûi Ñoâng Ñöùc. Ngoaøi ra, coù hôn 300 thaùp canh cuõng nhö caùc baõi mìn, ñeøn pha vaø suùng baén töï ñoäng.
OÂng Taylor mieâu taû caûm giaùc cuûa nhieàu ngöôøi Ñoâng Ñöùc: "Ñoù laø moät bi kòch cuûa thôøi ñaïi naøy. Ñieàu gaây aán töôïng maïnh nhaát khi toâi noùi chuyeän vôùi nhöõng ngöôøi töøng traûi qua thôøi kyø ñoù laø nieàm hy voïng tan vôõ, söï thaát voïng, noãi lo sôï bò giam haõm; khoâng ñöôïc thôû hít hay caûm nhaän khoâng khí töï do. Toâi nghó ñoù laø ñieàu khoù hieåu ñoái vôùi chuùng ta."
Trong suoát maáy thaäp kyû sau ñoù, ngöôøi Ñoâng Ñöùc vaãn coá tìm tôùi töï do baèng nhieàu caùch, töø treøo töôøng tôùi ñaøo haàm xuyeân qua böùc töôøng chia caét. Cô hoäi vöôït thoaùt ñöôïc raát hieám hoi. Nhöng oâng Taylor cho bieát ngöôøi ta saün saøng lieàu maïng ñeå tìm tôùi moät cuoäc soáng toát ñeïp hôn ôû ngay phía beân kia Böùc töôøng Berlin.
Ñaàu thaùng 11 naêm 1989, gaàn moät trieäu ngöôøi daân Ñoâng Ñöùc ñaõ tuaàn haønh moät caùch oân hoøa xuyeân qua Ñoâng Berlin. Chuû tòch nhaø nöôùc Ñoâng Ñöùc, oâng Erich Honecker ñaõ töø chöùc. Coâng an vaø caûnh saùt khoâng chòu noå suùng vaøo nhöõng ngöôøi bieåu tình. Ñeâm 9 thaùng 11 naêm 1989, xaûy ra moät ñieàu maø khoâng ai daùm nghó laø coù theå xaûy ra: moät veát raïn ñaõ ñöôïc môû ra trong böùc töôøng oâ nhuïc. Ngöôøi daân Ñoâng Ñöùc traøn qua caùc traïm kieåm soaùt, tröôùc söï chöùng kieán baát ñoäng cuûa caùc binh só voán luoân ñöôïc leänh baén boû baát cöù ai ñeán gaàn böùc töôøng. Khoâng moät ngöôøi naøo ñaõ bò saùt haïi khi ñoaøn ngöôøi caàm neán chaùy saùng trong tay vöôït qua böùc töôøng oâ nhuïc vaø ñaïp ñoå moät cheá ñoä ñoäc taøi. Bieán coá aáy laø khuùc daïo ñaàu ñaõ keùo theo nhöõng cuoäc caùch maïng oân hoøa khaùc taïi 10 quoác gia Ñoâng AÂu vaø Lieân Xoâ.
Maëc duø giaûi thích raèng caùc bieán coá naøy ñaõ dieãn ra nhö moät heä quaû taát yeáu cuûa moät thöù chuû nghóa töï noù coù nhieàu yeáu keùm noäi taïi, nhöng ñöùc Gioan Phaolo II vaãn tin raèng ñaây laø moät pheùp laï, moät pheùp laï ñaõ töøng ñöôïc Ñöùc Meï baùo tröôùc khi hieän ra vôùi ba treû em muïc ñoàng Fatima.
Cuøng vôùi vò Giaùo hoaøng naøy, nhieàu ngöôøi cuõng tin ôû pheùp laï. Cho ñeán nay, nhieàu ngöôøi Ñoâng Ñöùc vaãn noùi ñeán nhöõng ngaøy ñaàu thaùng 11 naêm 1989 nhö moät pheùp laï. Khoâng caàn bieát "lôøi caàu nguyeän coù söùc chuyeån nuùi dôøi non hay khoâng", chæ bieát raèng chính söï caàu nguyeän ñaõ ñoäng vieân ngöôøi daân Ñoâng Ñöùc, nhöùt laø ngöôøi daân thaønh phoá Leipzig, ñeå hoï tuoân ra caùc ngaõ ñöôøng, thaép neán vaø tuaàn haønh trong oân hoøa.
Vaøi tuaàn sau bieán coá aáy, ngöôøi ta thaáy xuaát hieän taïi moät ñöôøng phoá ôû Leipzig moät bieåu ngöõ vôùi noäi dung nhö sau: "Chuùng toâi caùm ôn Giaùo hoäi".
Quaû thaät, muoán hay khoâng, Giaùo hoäi ñaõ ñoùng moät vai troø lôùn lao trong vieäc ñaùnh ñoå caùc cheá ñoä coäng saûn ñoäc taøi taïi Ñoâng AÂu vaø Lieân Xoâ, bôûi vì töï do toân giaùo, nhö Giaùo hoäi vaãn khaúng ñònh, laø coät truï cuûa toøa nhaø nhaân quyeàn. Giaùo hoäi khoâng theå ñoøi hoûi töï do toân giaùo maø ñoàng thôøi khoâng goùp phaàn tranh ñaáu cho nhaân quyeàn vaø daân chuû vaäy.
Chuùng toâi xin taïm ngöng muïc Coâng giaùo vaø nhaân quyeàn tuaàn naøy taïi ñaây. Xin thaân aùi chaøo quyù vò vaø caùc baïn vaø heïn gaëp laïi vaøo thöù Naêm tuaàn sau.
Chu Vaên