Nhìn laïi Thöôïng hoäi ñoàng
Giaùm muïc theá giôùi kyø 2 veà Phi Chaâu
Nhìn laïi Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi kyø 2 veà Phi Chaâu.
Vatican [La Croix 27/10/2009] - Kính thöa quyù vò, caùc baïn thaân meán. Sau gaàn moät thaùng laøm vieäc, Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi kyø II veà Phi Chaâu ñaõ beá maïc vôùi thaùnh leã troïng theå do Ñöùc thaùnh cha Beneñitoâ XVI chuû söï taïi Vöông cung Thaùnh ñöôøng thaùnh Pheâroâ saùng Chuùa nhöït 25 thaùng 10 naêm 2009.
Kikongo, Swahili, Yorouba, Gueze cuõng nhö Phaùp, Anh, YÙ, Boà ñaøo nha vaø Latinh: taát caû nhöõng ngoân ngöõ treân ñaây ñaõ vang doäi trong Vöông cung Thaùnh ñöôøng thaùnh Pheâroâ vôùi thaùnh leã beá maïc Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø theå hieän ñöôïc hình aûnh cuûa baát cöù moät Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi naøo: khaùc bieät nhöng hieäp thoâng!
Xuyeân suoát 294 baøi phaùt bieåu cuûa caùc nghò phuï, ngöôøi ta ñaõ thaáy ñöôïc söï thoâng hieäp trong dò bieät aáy. Caùc Ñöùc giaùm muïc Phi Chaâu hay ñuùng hôn cuûa "nhöõng Phi Chaâu khaùc nhau" ñaõ coù theå trao ñoåi vaø chia seû vôùi nhau.
"Haõy tin töôûng. Haõy ñöùng leân, hôõi luïc ñòa Phi Chaâu". Ñoù laø lôøi môøi goïi maø Ñöùc thaùnh cha ñaõ ngoû vôùi luïc ñòa naøy hoâm Chuùa Nhöït 25 thaùng 10 naêm 2009. Ngaøi nhaéc laïi raèng "Thieân Chuùa daønh öu aùi cho nhöõng ai thieáu töï do vaø hoøa bình, nhöõng ai bò xuùc phaïm trong phaåm giaù".
Chính vì baûn thaân ñaõ töøng ñau khoå maø caùc Ñöùc giaùm muïc Phi Chaâu ñaõ nhìn thaáy caùc treû em maø ngöôøi ta trao suùng baét phaûi chieán ñaáu. Chính vì baûn thaân ñaõ töøng ñau khoå maø caùc vò môùi nhìn thaáy caùc giaùo phaän cuûa mình ngaøy caøng troáng ñi vì con soá nhöõng ngöôøi di daân phaûi boû nöôùc ra ñi vaø boû mình trong bieån Ñòa Trung Haûi, trong vuøng sa maïc Sahara hay trong röøng giaø Congo. Chính vì baûn thaân ñaõ töøng ñau khoå maø caùc vò môùi thaáy moät boä phaän khoâng nhoû nhöõng thaønh phaàn öu tuù trong caùc xaõ hoäi Phi Chaâu tham gia vaøo vieäc cöôùp boùc xöù sôû cuûa mình. Chính vì baûn thaân ñaõ töøng ñau khoå maø caùc ñöùc giaùm muïc Phi Chaâu môùi thaáy bao nhieâu gia ñình bò bò cheát vì dòch beänh Sida.
Taát caû nhöõng thaûm caûnh ñoù, caùc ngaøi ñaõ coù theå chia seû cho nhau vaø noùi leân vôùi theá giôùi, bôûi vì Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc naøy, cho daãu ñöôïc daønh rieâng cho Phi Chaâu, vaãn laø moät Thöôïng hoäi ñoàng cho toaøn theá giôùi.
Ñöùc thaùnh cha, ngöôøi ñöôïc nhieàu ngöôøi xem nhö moät nhaø "höôùng ñaïo cho Phi Chaâu", ñaõ hieän dieän trong haàu heát caùc phieân hoïp cuûa Thöôïng hoäi ñoàng.
Ñöùc hoàng y Peter Erdo, Toång giaùm muïc Esztergom Budapest, kieâm chuû tòch Lieân hoäi ñoàng Giaùm muïc AÂu Chaâu, ñaõ nhìn nhaän raèng taïi Hungari cuõng nhö taïi Nam Phi, söï chuyeån tieáp sang neàn daân chuû ñaõ ñi ñoâi vôùi "söï ñoäc taøi cuûa nhöõng ngöôøi giaûi phoùng". Vaø nhöõng cuoäc baïo ñoäng taïi Rwanda cuõng döïa treân nhöõng neàn taûng raát gaàn vôùi caùc thaûm kòch taïi Cöïu Nam Tö.
Do ñoù, vaán ñeà cuûa Phi Chaâu cuõng laø vaán ñeà "cai trò". Chính vì vaäy maø moät trong nhöõng keâu lôùn cuûa caùc nghò phuï Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc theá giôùi veà Phi Chaâu laø lôøi keâu goïi caùc nhaø laõnh ñaïo quoác gia, nhöùt laø nhöõng nhaø laõo ñaïo Coâng giaùo, haõy soáng thaùnh thieän.
OÂng Edam Kodjo, nguyeân toång thö kyù cuûa Toå Chöùc Phi Chaâu thoáng nhöùt, nguyeân thuû töôùng Togo vaø hieän ñang laø giaùo sö giaùo phuï hoïc taïi Hoïc Vieän Thaùnh Phaoloâ ôû Lomeù, ñaõ ñöôïc môøi tham döï Thöôïng hoäi ñoàng vôùi tö caùch laø döï thính vieân. OÂng Kodjo ñaõ chia seû nhö sau: "Raát thöôøng caùc nhaø laõnh ñaïo cuûa chuùng toâi laø nhöõng ngöôøi khoâng coù khaû naêng. Giaùo hoäi coù boån phaän phaûi keâu goïi nhieàu coâng lyù hôn, nhieàu tình lieân ñôùi hôn, nhieàu möu caàu coâng ích hôn. Nhieàu laàn toâi do döï khoâng muoán ñeo ñuoåi söï nghieäp chính trò, bôûi vì toâi khoâng theå gieát moät ñoái thuû. Taïi Phi Chaâu chuùng toâi, caùc tín höõu Kitoâ khoâng ñöôïc chuaån bò ñaày ñuû cho hoaït ñoäng chính trò".
Trong böõa côm qui tuï caùc nghò phuï xung quanh Ñöùc thaùnh cha hoâm thöù Baûy 24 thaùng 10 naêm 2009, oâng Kodje laïi noùi ñeán con ñöôøng khoù khaên cuûa Giaùo hoäi. Theo oâng, chuû ñeà "hoøa giaûi, coâng lyù vaø hoøa bình" chaéc chaén bao goàm chieàu kích chính trò. Tuy nhieân, khoâng theå thöïc hieän ñöôïc chuû ñeà ñoù neáu khoâng thanh luyeän taâm hoàn ñeå gaëp gôõ Chuùa. Söï canh taân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng theå coù ñöôïc neáu khoâng ñöôïc thöïc hieän treân phöông dieän chính trò. Nhöng ñeå traùnh bò "chính trò hoùa", lôøi cuûa vò chuû chaên caàn phaûi cuï theå, coù tính caùch thieâng lieâng.
Dòch beänh Sida cuõng laø moät trong nhöõng vaán ñeà ñöôïc ñeà caäp ñeán nhieàu nhöùt taïi Thöôïng hoäi ñoàng. Caùc nghò phuï noùi ñeán moät giaûi phaùp toaøn caàu cho vaán ñeà naøy. Ñöôïc môøi tham döï Thöôïng hoäi ñoàng vôùi tö caùch laø moät chuyeân gia, cha Michael Czerny, Giaùm ñoác Maïng löôùi choáng Sida cuûa Doøng Teân taïi Phi Chaâu, ñaõ khaúng ñònh: "Giaùo hoäi Coâng giaùo laø moät trong nhöõng taùc nhaân chính trong cuoäc chieán choáng laïi Sida. Treân 40 phaàn traêm caùc dòch vuï choáng laïi dòch beänh naøy do Giaùo hoäi ñieàu khieån. Taïi nhöõng vuøng saâu vuøng xa, chæ coù Giaùo hoäi môùi ñaûm traùch caùc dòch vuï naøy".
Cha Czerny cho bieát: giaùo duïc, phoøng ngöøa, chaêm soùc, naâng ñôõ tinh thaàn, hoøa giaûi, tìm kieám coâng aên vieäc laøm v.v ñeàu ñi vôùi nhau taïi caùc trung taâm do Giaùo hoäi ñieàu khieån. Veà vieäc xöû duïng bao cao su, vò linh muïc naøy noùi: "Phi Chaâu xem ñaây nhö moät saûn phaåm toán keùm, baát thöôøng, du nhaäp töø Taây Phöông".
Ngoaøi caùc vaán ñeà treân ñaây, caùc nghò phuï cuõng quan taâm ñeán moái quan heä vôùi hoài giaùo taïi Phi Chaâu. Ñöùc cha Claude Rault, giaùm muïc Laghouat taïi Algerie noùi: "Tieáng noùi cuûa chuùng toâi veà moät cuoäc gaëp gôõ tích cöïc vôùi hoài giaùo ñaõ ñöôïc laéng nghe".
Tuy nhieân, theo ghi nhaän cuûa phoùng vieân Frederic Mounier cuûa Nhöït Baùo Coâng giaùo Phaùp "La Croix", moät soá ñeà taøi ñöôïc nhaéc ñeán nhieàu trong caùc baøi phaùt bieåu cuûa caùc nghò phuï, ñaõ khoâng ñöôïc phaûn aùnh trong söù ñieäp cuûa Thöôïng hoäi ñoàng hay trong caùc ñeà nghò chung keát. Chaúng haïn, "chuû nghóa ñeá quoác vaên hoùa Taây phöông" ñaõ khoâng ñöôïc noùi ñeán. Ngoaøi ra, ba vaán ñeà thieát yeáu nhö ñoäc thaân linh muïc, ñoäc laäp taøi chính cuûa caùc giaùo phaän hay hoäi nhaäp vaên hoùa cuûa phuïng vuï... chæ ñöôïc nhaéc thoaùng qua.
Cuoái cuøng, nhieàu nghò phuï than phieàn raèng trong 73 kyù giaû ñöôïc pheùp theo doõi Thöôïng hoäi ñoàng, raát ít ngöôøi ñeán töø Phi Chaâu.
Chu Vaên