Vaøi neùt veà Huynh ñoaøn thaùnh Pio X
vaø thaûm caûnh ly giaùo
Vaøi neùt veà Huynh ñoaøn thaùnh Pio X vaø thaûm caûnh ly giaùo.
(Internet Wikipedia; Avvenire 13+14-3-2009) - Ngaøy 21-1-2009 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ tha vaï tuyeät thoâng cho 4 Giaùm Muïc thuoäc Huynh ñoaøn thaùnh Pio X: ñoù laø caùc Ñöùc Cha Bernard Fellay, Bernard Tissier de Mallerais, Richard Williamson vaø Alfonso de Galarreta. Caû 4 vò ñaõ ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Marcel Lefeøvrre truyeàn chöùc ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1988 maø khoâng coù pheùp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Quyeát ñònh naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaây ra moät soá phaûn öùng tieâu cöïc töø phía moät soá Giaùm Muïc vaø tín höõu coâng giaùo. Ngaøy 12 thaùng 3 naêm 2009 Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh ñaõ coâng boá böùc thö Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI göûi caùc Giaùm Muïc coâng giaùo toaøn theá giôùi ñeå giaûi thích yù nghóa vaø yù höôùng cuûa cöû chæ baùc aùi naøy. Boán Giaùm Muïc cuûa Huynh ñoaøn thaùnh Pio X ñaõ ñöôïc tha vaï vì thöøa nhaän quyeàn bính cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, nhöng Huynh ñoaøn thaùnh Pio X vaãn chöa ñöôïc Giaùo Hoäi nhìn nhaän laø moät toå chöùc phaùp lyù, vì chöa chaáp nhaän Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II vaø caùc giaùo huaán tieáp theo cuûa caùc Giaùo Hoaøng.
Huynh ñoaøn thaùnh Pio X ñaõ do Ñöùc Toång Giaùm Muïc Marcel Lefeøvre thaønh laäp naêm 1970 vaø naêm 1988 ñaõ trôû thaønh phong traøo ly giaùo. Hieän nay nhoùm theo Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre coù 491 linh muïc, 215 chuûng sinh, 6 chuûng vieän, 117 tu huynh, 164 nöõ tu vaø khoaûng 500 ngaøn tín höõu ñoù ñaây treân theá giôùi.
Ñöùc Toång Giaùm Marcel Lefeøvre sinh taïi Tourcoing, beân Phaùp, ngaøy 29-11-1905, vaø qua ñôøi taïi Martigny ngaøy 25-3-1991.
Töø naêm 1738 doøng toäc Lefeøvre ñaõ coáng hieán cho Giaùo Hoäi khoaûng 50 ngöôøi con, trong ñoù coù moät Hoàng Y, nhieàu Giaùm Muïc, Linh Muïc vaø tu só nam nöõ, keå caû moät chuyeân vieân phuïng vuï noåi tieáng laø Dom Gaspar Lefeøvre, thuoäc doøng Bieån Ñöùc. Thaân phuï cuûa Ñöùc Cha, oâng Reneù Lefeøvre, laø moät chuû nhaân giaàu cuûa caùc kyõ ngheä deät vaûi vaø laø moät ngöôøi khaùng chieán nhieät thaønh. Bò Ñöùc Quoác Xaõ baét naêm 1941 oâng bò gieát trong traïi taäp trung Sonnenburg naêm 1944. Thaân maãu laø baø Gabrielle Watine. Hai oâng baø coù 8 ngöôøi con: 2 trai vaø 6 gaùi. Caû hai anh em trai ñeàu laø linh muïc vaø cuõng coù 2 ngöôøi con gaùi laø nöõ tu.
Thaày Marcel Lefeøvre gia nhaäp ñaïi chuûng vieän taïi Roma. Sau khi thi haønh nghóa vuï quaân söï, thaày laáy baèng tieán só Trieát vaø Thaàn hoïc taïi ñaïi hoïc Giaùo Hoaøng Gregoriana vaø thuï phong linh muïc naêm 1929. Sau moät thôøi gian laøm cha phoù moät giaùo xöù taïi thaønh phoá Lille cha Marcel gia nhaäp Doøng Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø naêm 1932 ñi truyeàn giaùo beân Gabon. Ban ñaàu cha laø giaùo sö Tín Lyù vaø Kinh Thaùnh taïi ñaïi chuûng vieän Libreville, laø ñaïi chuûng vieän vuøng xích ñaïo Phi chaâu noùi tieáng Phaùp, vaø naêm 1934 cha ñöôïc chæ ñònh laøm Giaùm Ñoác ñaïi chuûng vieän naøy. Naêm 1945 cha Marcel ñöôïc goïi veà Phaùp laøm giaùm ñoác chuûng vieän cuûa caùc cha doøng Chuùa Thaùnh Thaàn.
Naêm 1947 Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio XII taán phong cha laøm Giaùm Muïc vaø chæ ñònh Ñöùc Cha laøm Giaùm Quaûn toâng toøa Senegal. Naêm sau ñoù Ñöùc Cha Lefeøvre ñöôïc chæ ñònh laøm Khaâm Söù toaøn vuøng Phi chaâu noùi tieáng Phaùp, vaø ñaïi ñieän cho Toøa Thaùnh taïi 18 nöôùc Phi chaâu bao goàm 45 giaùo phaän vôùi 2 trieäu tín höõu, 1,400 linh muïc vaø 2,400 nöõ tu. Naêm 1955 Ñöùc Cha ñöôïc chæ ñònh laøm Toång Giaùm Muïc Dakar, thuû ñoâ Senegal. Naêm 1962 Ñöùc Cha ñöôïc baàu laøm Beà treân toång quyeàn doøng Chuùa Thaùnh Thaàn.
Trôû veà Phaùp, Ñöùc Cha Marcel ñöôïc chæ ñònh troâng coi giaùo phaän Tulle nhoû beù trong moät thôøi gian ngaén. Vôùi tö caùch laø Beà Treân toång quyeàn cuûa doøng Chuùa Thaùnh Thaàn Ñöùc Cha Marcel ñaõ tham döï Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II vaø tröôùc ñoù ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan XXIII choïn laøm thaønh vieân cuûa UÛy ban chuaån bò. Nhöng trong Coâng Ñoàng Ñöùc Cha ñaõ maïnh meõ pheâ bình cuoäc caûi toå phuïng vuï, phong traøo ñaïi keát vaø töï do toân giaùo. Ñoái vôùi Ñöùc Cha taát caû nhöõng ñieàu ñoù laø nhöõng nhöôïng boä khuynh höôùng duy taân thôøi vaø tin laønh môùi seõ taøn phaù Giaùo Hoäi.
Naêm 1970 Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre thaønh laäp Huynh ñoaøn thaùnh Pio X vôùi söï ñoàng yù cuûa Ñöùc Cha Francois Charrieøre Giaùm Muïc Fribourg vôùi moät chuûng vieän taïi Ecoâne, vaø ñöôïc Toøa Thaùnh chaáp thuaän naêm sau ñoù. Naêm 1971 Ñöùc Cha Lefeøvre tuyeân boá vôùi caùc chuûng sinh laø ngaøi khoâng chaáp nhaän Saùch Leã Môùi cuûa Coâng Ñoàng, vì lyù do löông taâm.
Ngay töø naêm 1972 caùc Giaùm Muïc Phaùp ñaõ coi ñaïi chuûng vieän Ecoâne nhö laø "chuûng vieän röøng ruù", vaø tìm caùch ñoùng cöûa ñaïi chuûng vieän naøy vì vieäc ñaøo taïo vaø taâm thöùc thuø nghòch ñoái vôùi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II vaø vì moät soá ñieàu baát hôïp phaùp trong vieäc truyeàn chöùc. Nhieàu chuûng sinh thuoäc caùc giaùo phaän khaùc nhau gia nhaäp ñaïi chuûng vieän Ecoâne maø khoâng coù söï chaáp thuaän cuûa caùc Giaùm Muïc baûn quyeàn cuûa mình.
Caùc baát ñoàng yù kieán baét ñaàu naûy sinh töø naêm 1975, khi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre quyeát ñònh truyeàn chöùc linh muïc cho caùc chuûng sinh ñöôïc ñaøo taïo taïi Ecoâne, maø khoâng coù söï ñoàng yù cuûa Giaùm Muïc sôû taïi.
Tröôùc caùc phaûn ñoái cuûa caùc Giaùm Muïc Phaùp vaø Thuïy Só naêm 1975 Ñöùc Cha Lefeøvre tuyeân boá mình khoâng taùch rôøi khoûi Giaùo Hoäi. Sau caùc cuoäc ñieàu tra daøi vaø caùc theå thöùc tieán haønh theo giaùo luaät Ñöùc Cha Pierre Mamie, Toång Giaùm Muïc Lausanne, Geneøve vaø Fribourg, ñoàng yù vôùi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Thuïy Só vaø vôùi Toøa Thaùnh, ruùt giaáy pheùp vaø ra leänh ñoùng cöûa ñaïi chuûng vieän Ecoâne. Nhöng Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre töø choái thi haønh leänh naøy vaø vaãn tieáp tuïc truyeàn chöùc linh muïc cho caùc chuûng sinh vaø môû theâm caùc cô sôû khaùc. Ñöùc Cha Nestor Adam, Giaùm Muïc giaùo phaän Sion, bang Vallese cuûa Thuïy Só, ñaõ chöùng kieán caûnh moät soá lôùn tín höõu giaùo phaän theo Ñöùc Cha Lefeøvre.
Tuy Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ can thieäp baèng caùc thö rieâng, nhöng Ñöùc Cha Lefeøvre traû lôøi baèng caùch gia taêng tranh luaän vôùi caùc cô quan Trung Öông Toøa Thaùnh, vaø khoâng thi haønh leänh caám phong chöùc linh muïc cho caùc chuûng sinh Ecoâne vaø môû caùc nhaø môùi. Thaùi ñoä baát tuaân naøy khieán cho naêm 1976 Toøa Thaùnh caám Ñöùc Cha Lefeøvre thi haønh caùc chöùc vuï thaùnh vaø ban caùc bí tích.
Thaùng 8 naêm 1976 tuy bò caám, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre vaãn cöû haønh thaùnh leã tröôùc 10,000 tín höõu taïi thaønh phoá Lille beân Phaùp. Tuy ñaõ coù cuoäc gaëp gôõ vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vaøo thaùng 9, nhöng Ñöùc Cha Lefeøvre vaãn khöôùc töø vaâng lôøi vaø vieän côù lyù do löông taâm tieáp tuïc truyeàn chöùc linh muïc vaø ban caùc bí tích. Maëc duø Huynh ñoaøn thaùnh Pio X ôû trong tình traïng baát phuïc tuøng Toøa Thaùnh vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng, nhöng noù vaãn ñöôïc nhieàu tín höõu taïi nhieàu nöôùc khaùc nhau uûng hoä.
Toøa Thaùnh ñaõ tìm nhieàu caùch ñeå ñoái thoaïi vaø thaùng 11 naêm 1978 Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñaõ gaëp rieâng Ñöùc Cha Lefeøvre. Sau ñoù caùc töông quan giöõa Huynh ñoaøn thaùnh Pio X vôùi Toøa Thaùnh xem ra toát ñeïp hôn. Nhöng vaán ñeà trôû thaønh nghieâm troïng vaø roái raém, vì naêm 1981 Ñöùc Cha Antonio de Castro Mayer töø chöùc Giaùm Muïc giaùo phaän Campos beân Brasil, ñeå theo Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre vaø trôû thaønh Giaùm ñoác Hoäi linh muïc thaùnh Gioan Maria Vianney.
Naêm 1983 linh muïc Franz Schmidberger thay theá Ñöùc Cha Lefeøvre trong chöùc Beà treân toång quyeàn Huynh ñoaøn thaùnh Pio X. Naêm sau ñoù Toøa Thaùnh cho pheùp caùc linh muïc cuûa Huynh ñoaøn cöû haønh thaùnh leã baèng tieáng latinh theo leã nghi tieàn coâng ñoàng chung Vaticaêng II. Nhöng vì caùc khaùc bieät thaàn hoïc naêm 1985 moät soá linh muïc rôøi boû Huynh ñoaøn vaø thaønh laäp Hoïc vieän "Mater Boni Consilii". Moät soá linh muïc khaùc trôû veà hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoäi coâng giaùo vaø thaønh laäp "Huynh ñoaøn linh muïc thaùnh Pheâroâ".
Töø naêm 1987 Toøa Thaùnh ñaõ tìm nhieàu caùch ñeå hoøa giaûi vaø ñöa Huynh ñoaøn thaùnh Pio X trôû veà hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoäi vaø yeâu caàu Ñöùc Cha Lefeøvre ñöøng taán phong Giaùm Muïc cho caùc linh muïc cuûa Huynh ñoaøn.
Moät trong nhöõng coá gaéng hoøa giaûi quyeát lieät nhaát laø chuyeán vieáng thaêm toâng toøa cuûa Ñöùc Hoàng Y Edouard Gagnon vaøo thaùng 11-12 naêm 1987. Sau ñoù vaøo thaùng 4 naêm 1988 Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ göûi thö cho Ñöùc Hoàng Y Ratzinger khi ñoù laø Toång tröôûng Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, ñeå vaïch ra caùc ñöôøng neùt cho pheùp Huynh ñoaøn thaùnh Pio X coù choã ñöùng hôïp vôùi giaùo luaät trong Giaùo Hoäi.
Sau nhieàu laàn laøm vieäc UÛy ban hoãn hôïp ñaõ ñi tôùi moät thoûa thuaän ñöôïc Ñöùc Cha Lefeøvre vaø Ñöùc Hoàng Y Ratzinger kyù nhaän ngaøy muøng 5 thaùng 5 naêm 1988. Theo ñoù Huynh ñoaøn thaùnh Pio X ñöôïc pheùp duøng caùc saùch phuïng vuï baèng tieáng Latinh chaáp thuaän naêm 1962, vieäc bieán Huynh ñoaøn thaønh Tu Hoäi toâng ñoà vôùi caùc quyeàn lôïi vaø boån phaän rieâng vaø neáu ñöôïc do moät Giaùm Muïc höôùng daãn. Taøi lieäu cuõng goàm moät lôøi tuyeân boá lieân quan tôùi giaùo lyù vaø döï aùn phaùp lyù cuõng nhö caùc bieän phaùp nhaèm bình thöôøng hoùa tình traïng giaùo luaät cuûa Huynh ñoaøn thaùnh Pio X vaø caùc thaønh vieân cuûa Huynh ñoaøn. Taøi lieäu cuõng döï truø thaønh laäp moät UÛy ban Vaticaêng ñeå phoái hôïp caùc lieân heä cuûa Huynh ñoaøn vôùi caùc Cô quan trung öông cuûa Toøa Thaùnh, vaø vôùi caùc Giaùm Muïc giaùo phaän, cuõng nhö ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà töông lai. Trong taøi lieäu ñoù Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre nhaân danh moïi thaønh vieân cuûa Huynh ñoaøn höùa vaâng lôøi Giaùo Hoäi vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng, tuyeân boá khoâng muoán tranh luaän veà Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II nöõa, vaø chaáp nhaän soá 25 cuûa Hieán cheá "AÙnh Saùng Muoân Daân" veà Giaùo Hoäi, lieân quan tôùi huaán quyeàn cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, vaø thöøa nhaän gía trò caùc leã nghi môùi cuûa Thaùnh Leã.
Tuy nhieân hoâm sau ñoù, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Marcel Lefeøvre ruùt laïi taát caû nhöõng gì ñaõ kyù nhaän, vaø khaúng ñònh raèng mình bò rôi vaøo baãy vaø khoâng huûy boû leã taán phong giaùm muïc döï ñònh vaøo ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1988, ñeå baûo ñaûm cho Huynh ñoaøn coù ngöôøi keá vò Ñöùc Cha.
Ñeå traùnh vieäc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre taïo ra caûnh ly giaùo, ngaøy 24 thaùng 5 naêm 1988, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ cho pheùp Ñöùc Cha truyeàn chöùc cho moät Giaùm Muïc vaøo dòp leã Ñöùc Meï hoàn xaùc leân trôøi saép tôùi, töùc ngaøy 15 thaùng 8 naêm 1988. Nhöng Ñöùc Cha Lefeøvre vieát thö traû lôøi giöõ nguyeân yù ñònh taán phong Giaùm Muïc nhö ñaõ döï truø. Ñöùc Hoàng Y Ratzinger traû lôøi raèng vì Ñöùc Cha tieáp tuïc thaùi ñoä khoâng vaâng lôøi neân Toøa Thaùnh ruùt laïi pheùp cho truyeàn chöùc Giaùm Muïc ngaøy 15 thaùng 8 naêm 1988.
Ñöùc Cha Lefeøvre trôû veà Thuïy Só vaø nhaán maïnh raèng caàn phaûi truyeàn chöùc Giaùm Muïc cho 3 linh muïc cuûa Huynh ñoaøn noäi trong ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1988 vaø ñoøi phaûi coù nhieàu thaønh vieân hôn trong UÛy ban Roma. Nhöng Toøa Thaùnh töø choái vaø chæ chaáp nhaän cho Ñöùc Cha truyeàn chöùc cho moät Giaùm Muïc, ñoàng thôøi giöõ nguyeân con soá thaønh vieân quaân bình ñaõ thieát ñònh trong thoûa hieäp cuõng nhö lôøi môøi goïi vaâng phuïc caùc quyeát ñònh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Ngaøy muøng 2 thaùng 6 naêm 1988 Ñöùc Cha Lefeøvre vieát thö noùi raèng thôøi ñieåm coäng taùc thaúng thaén vaø höõu hieäu chöa tôùi, vaø tuyeân boá muoán tieán haønh vieäc truyeàn chöùc Giaùm Muïc, caû khi khoâng coù pheùp cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Linh Muïc Emmanuel Du Chalard, hoài ñoù laø coäng söï vieân cuûa Ñöùc Cha Lefeøvre, cho bieát Ñöùc Cha ñaõ laøm cho coâng vieäc kieân nhaãn cuûa Ñöùc Hoàng Y Ratzinger bò tan naùt, vì khoâng tin caùc baûo ñaûm cuûa Ñöùc Hoàng Y, ñaëc bieät lieân quan tôùi vieäc truyeàn chöùc cho 1 Giaùm Muïc keá vò. Lyù ño laø vì trong cuoäc thanh tra ñaïi chuûng vieän Ecoâne, Ñöùc Hoàng Y Edouard Gagnon ñaõ cho bieát laø khoâng thaáy linh muïc naøo taïi Ecoâne coù khaû naêng laøm Giaùm Muïc. Do ñoù Ñöùc Cha Lefeøvre sôï Ñöùc Hoàng Y Ratzinger hoûi yù kieán Ñöùc Hoàng Y Gagnon, vaø nhö vaây seõ phaûi tìm moät ngöôøi ngoaøi Huynh ñoaøn leân keá vò. Thaät ra vieäc Ñöùc Cha Lefeøvre ruùt laïi caùc kyù keát laø do aûnh höôûng vaø aùp löïc cuûa caùnh quùa khích trong Huynh ñoaøn, laø caùnh ngaøy nay do Ñöùc Cha Williamson caàm ñaàu.
Ngaøy muøng 9 thaùng 6 naêm 1988 Ñöùc Gioan Phaoloâ II laïi yeâu caàu Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre ñöøng tieán haønh cöû chæ ly giaùo ñoù. Nhöng ngaøy 15 thaùng 6 naêm 1988 Ñöùc Cha Lefeøvre toå chöùc moät cuoäc hoïp baùo vaø coâng boá danh taùnh caùc linh muïc seõ ñöôïc truyeàn chöùc Giaùm Muïc. Ñöùc Cha cho raèng Giaùo Hoäi ñang raát caàn caùc Giaùm Muïc nhö theá, ñeå cho chöùc linh muïc vaø Thaùnh Leã truyeàn thoáng coù theå soáng coøn.
Ngaøy 17 thaùng 6 naêm 1988 Ñöùc Hoàng Y Bernardin Gantin, Toång tröôûng Boä Giaùm Muïc, göûi cho Ñöùc Cha Lefeøvre moät laù thö yeâu caàu Ñöùc Cha thoâi quyeát ñònh taán phong giaùm muïc cho 4 linh muïc cuûa Huynh ñoaøn. Nhöng vaãn voâ hieäu, vì ngaøy 30 thaùng 6 naêm 1988 Ñöùc Cha Lefeøvre ñaõ cuøng Ñöùc Cha Antonio de Castro Mayer taán phong 4 Giaùm Muïc noùi treân, baát chaáp moïi khuyeán caùo cuûa Toøa Thaùnh. Theo khoaûn 751 cuûa Giaùo Luaät, vì ñaõ coâng khai töø choái vaâng lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø khöôùc töø söï hieäp thoâng vôùi caùc chi theå cuûa Giaùo Hoäi, neân hai Giaùm Muïc chuû phong vaø 4 taân Giaùm Muïc ñeàu töùc khaéc bò vaï tuyeät thoâng.
Ngaøy muøng 1 thaùng 7 naêm 1988 Boä Giaùm Muïc chính thöùc ra vaï tuyeät thoâng cho caùc Giaùm Muïc cuûa Huynh ñoaøn. Vaø Ngaøy muøng 2 thaùng 7 naêm 1988 Ñöùc Gioan Phaoloâ II coâng boá töï saéc "Ecclesia Dei" giaûi thích raèng cuoäc ly giaùo naøy baét nguoàn töø moät quan nieäm khoâng ñaày ñuû vaø maâu thuaãn veà Truyeàn Thoáng, vaø coù lyù do thaàn hoïc vaø giaùo hoäi hoïc. Ñoàng thôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng thaønh laäp UÛy ban "Ecclesia Dei" ñeå taùi laäp söï hieäp thoâng troïn veïn trong Giaùo Hoäi.
Naêm 1991 Ñöùc Cha Lefeøvre vaø Ñöùc Cha de Castro Mayer qua ñôøi, caùc Giaùm Muïc cuûa Huynh ñoaøn taán phong cha Licinio Rangel, Beà treân Hoäi linh muïc thaùnh Gioan Maria Vianney, laøm Giaùm Muïc. Nhieàu tín höõu boû phong traøo Lefeøvre ñeå trôû veà hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoäi coâng giaùo. Nhöng naêm 1993 Ñöùc Cha Salvador Lazo y Lazo töø chöùc Giaùm Muïc giaùo phaän San Fernando de La Union beân Phi Luaät Taân, ñeå gia nhaäp Huynh ñoaøn thaùnh Pio X.
Trong Naêm Thaùnh 2000 Huynh ñoaøn thaùnh Pio X cuõng ñaõ ñöôïc pheùp toå chöùc haønh höông Roma. Ngaøy 28 thaùng 9 naêm 2000 Ñöùc Cha Fellay thaønh laäp Huynh ñoaøn thaùnh Giosaphaùt beân Ucraine, coù truï sôû taïi Leopoli, vaø theo leã nghi Bisantin.
Naêm 2002 Hoäi linh muïc thaùnh Gioan Maria Vianney trôû veà hieäp nhaát vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Toøa Thaùnh cho thaønh laäp Giaùm Quaûn toâng toøa Campos beân Brasil cho caùc tín höõu thuû cöïu.
Ngaøy 29 thaùng 8 naêm 2005 Ñöùc Cha Bernard Fellay vaø linh muïc Franz Schmidberger ñaõ gaëp gôõ Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI taïi nhaø nghæ maùt Castel Gandolfo. Thoâng caùo cuûa Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh cho bieát cuoäc gaëp göõ ñaõ dieãn ra trong baàu khí yeâu thöông ñoái vôùi Giaùo Hoäi vaø öôùc mong hieäp thoâng troïn veïn.
Ngaøy muøng 8 thaùng 9 naêm 2006 moät nhoùm linh muïc rôøi boû Huynh ñoaøn thaùnh Pio vaø thaønh laäp "Hoïc Vieän Chuùa Chieân Laønh" vôùi söï ñoàng yù cuûa Toøa Thaùnh vaø ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI thöøa nhaän. Töï saéc "Summorum Pontificum" vaø taøi lieäu cuûa Boä Giaùo Lyù Ñöùc tin "Traû lôøi cho caùc ñoøi buoäc lieân quan tôùi vaøi khía caïnh giaùo lyù veà Giaùo Hoäi" ñeàu naèm trong chieàu höôùng ñöa Huynh ñoaøn thaùnh Pio X trôû veà hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoäi vaø chaám döùt cuoäc ly giaùo naøy cuûa theá kyû XX.
Nhöõng ngöôøi theo Ñöùc Toång Giaùm Muïc Lefeøvre xin Toøa Thaùnh thu hoài vaï tuyeät thoâng vaø daán thaân kyù nhaän noäi trong ngaøy 28 thaùng 6 naêm 2008 taøi lieäu do Ñöùc Hoàng Y Darío Castillon Hoyos, Chuû tòch UÛy ban giaùo hoaøng "Ecclesia Dei" trình baày, nhaân danh Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI.
Taøi lieäu goàm 5 ñieåm maø Huynh ñoaøn thaùnh Pio X phaûi laøm saùng toû vaø kyù nhaän ñeå coù theå trôû laïi hieäp thoâng hoaøn toaøn vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Nhöng noù ñaõ khoâng ñöôïc Beà treân Huynh ñoaøn kyù nhaän.
Ngaøy 26 thaùng 6 naêm 2008 coäng ñoaøn tu vieän Chuùa Cöùu Theá Phaùp coù truï sôû chính taïi Papa Stronsay, moät ñaûo nhoû xöù Ecoát, quay trôû veà hieäp nhaát vôùi Giaùo Hoäi Roma.
Sau khi 4 Giaùm Muïc cuûa Huynh ñoaøn baày toû vieäc chaáp nhaän quyeàn bính cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, ngaøy 21-1-2009 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ tha vaï tuyeät thoâng cho caùc vò. Vuï naøy ñaõ gaây ra caêng thaúng trong loøng Giaùo Hoäi khieán cho ngaøy 12-3-2009 Ñöùc Thaùnh Cha phaûi göûi thö cho caùc Giaùm Muïc coâng giaùo toaøn theá giôùi ñeå giaûi thích yù nghóa vaø yù höôùng cuûa vieäc tha vaï naøy.
(Internet Wikipedia; Avvenire 13+14-3-2009)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)