Vaøi ghi nhaän sau Phieân toaø sô thaåm
xöû 8 giaùo daân Thaùi Haø
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Vaøi ghi nhaän sau Phieân toaø sô thaåm xöû 8 giaùo daân Thaùi Haø.
Haø Noäi, Vieät Nam (8/12/2008) - Phieân toaø sô thaåm xöû 8 giaùo daân Thaùi Haø ñaõ keát thuùc, caùc bò caùo nhaän nhöõng baûn aùn treo, caûi taïo khoâng giam giöõ vaø caûnh caùo. Baûn aùn ñaõ tuyeân, nhöõng ngöôøi daân voâ toäi ñaõ veà vôùi gia ñình. Theá nhöng chuyeän ñeán ñoù laø ñaõ heát hay chöa? Nhieàu suy nghó, öu tö sau moät phieân toaø ñeå laïi cho moãi ngöôøi chuùng ta moät caùch nghó khaùc nhau.
- Phieân toaø coâng phu khaån tröông vaø toán keùm - raát nghieâm troïng?
Sau nhöõng gì heä thoáng chính quyeàn vaø caùc cô quan phaùp luaät ñaõ laøm vôùi maáy naïn nhaân Thaùi Haø nhö keát toäi treân baùo chí, treân truyeàn hình, baét hoï nhö baét toäi phaïm nguy hieåm. Caùo traïng vieát ñi vieát laïi maáy laàn. Toaø chöa xöû ñaõ cho raèng boû loït toäi phaïm ñieàu tra laïi... dieãn ra nhanh khoâng ngôø. Phieân toaø "coâng khai" ñöôïc môû taän taàng 4 cuûa UÛy Ban Nhaân Daân phöôøng, nhöõng ngöôøi tham döï phieân toaø coâng khai phaûi coù giaáy pheùp, nhöõng ngöôøi thaân thích khoâng ñöôïc döï toaø vì "hoäi tröôøng khoâng ñuû choã"...
Baùo chí ñaõ noùi veà "vuï aùn" naøy quaù nhieàu, coù leõ cuõng khoâng keùm vuï aùn coâng an Vuõ Xuaân Tröôøng buoân ma tuyù laø maáy. Vì vaäy, nhieàu ngöôøi daân ñaõ nghó: "Vuï naøy, maáy tay giaùo daân aáy khoâng queø thì cuõng bò thöông, ñöôïc caùc cô quan quan taâm theá laø hoaï ñeán nhaø roài. Moït xaùc laø caùi chaéc duø coù toäi thaät hay khoâng".
Chöa heát, tröôùc khi xöû moät vaøi ngaøy (duø ñaõ luøi laïi maát maáy ngaøy so vôùi keá hoaïch ñeå... "söûa chöõa") caû heä thoáng coâng an, coâng quyeàn phaûi chaïy ñoân chaïy ñaùo thoâng baùo cho caùc phöôøng, toå daân phoá "Ñeà nghò Nhaân Daân khoâng ñeán ñoù. Khoâng ñöôïc tuï taäp ñoâng ngöôøi baát luaän choã naøo"... phaûi di chuyeån bao nhieâu raøo saét ngaên chaën caùc ngoõ phoá, choát chaën caùc ñaàu ñöôøng... ñeå xöû cho yeân taâm.
Ngaøy xöû, haøng traêm coâng an, caûnh saùt cô ñoäng, caûnh saùt toân giaùo, caûnh saùt ñieàu tra thaønh phoá, phöôøng, quaän... ñaøy ñaëc buûa vaây khu vöïc xöû aùn. Ngöôøi daân Thaùi Haø, Hoaøng Caàu baûo nhau "neáu ñôït luït loäi thaùng tröôùc, ñöôïc löïc löôïng naøy ñeán ñeå giuùp ñôõ thì phuùc ñöùc cho daân bieát maáy, chaéc seõ khoâng coù ñeán maáy chuïc maïng ra ñi oan uoång. Vaø chaéc khi thaáy hoï, daân seõ chaïy ñeán oâm maø hoân, ñaâu coù thaùi ñoä nhö baây giôø. Chaúng leõ nhieäm vuï cuûa ñaùm naøy chæ laø ñeå traán aùp nhaân daân maø thoâi?"!
Heä thoáng maùy moùc daøy ñaëc, toái taân, maùy doø vuõ khí, roi ñieän, duøi cui, bình xòt hôi cay... ñöôïc trang bò khoâng thieáu moät thöù gì nhö chuaån bò cho moät cuoäc choáng khuûng boá quoác teá.
Ñöôøng Hoaøng Caàu, nôi coù UÛy Ban Nhaân Daân phöôøng duøng xöû aùn voán coù nhieàu ngoõ ngaùch, bôø hoà roäng vaø thoaùng. Nhieàu ngöôøi nghó öø thì hoï ñöa ra ñoù xöû coâng khai cuõng ñöôïc, thoaùng vaø coù choã cho daân xem xeùt xöû nhö theá naøo? Vaäy nhöng taát caû ñaõ nhaàm laãn. Toaø khoâng coù baát cöù moät tieáng voïng naøo ñöôïc loït ra ngoaøi, khoâng moät chieác loa hay maøn hình cho daân chuùng.
Ñöùng tröôùc cöûa khu vöïc xöû aùn, toâi noùi ñuøa vôùi moät coâng an raèng: "Xöû taùm giaùo daân tay khoâng, ñaäp maáy hoøn gaïch maø huy ñoäng caû heä thoáng toái taân nhö nhö saép xöû toäi phaïm chieán tranh nguy hieåm. Neáu Myõ baét ñöôïc Bin Laden thì chaéc phaûi sang Vieät Nam hoïc Quaän Ñoáng Ña caùch baûo veä?". Toâi chöa bao giôø ñi döï toaø. Giôø nhìn caùch boá trí baûo veä phieân toaø maáy cuïc gaïch naøy, toâi khoâng hieåu taïi sao ôû Vieät Nam laïi coù phieân toaø maø ngöôøi nhaø bò caùo xoâng vaøo ñaùnh quan toaø chaïy taùn loaïn ñöôïc.
Moät ngöôøi daân cheùp mieäng: "Veõ chuyeän, ngaân saùch - tieàn daân laïi chi ñaáy chöù ai. Maáy oâng baø giaùo daân xöa nay vaãn hieàn hoaø, caû naêm nay duø bò ñaùnh, bò xòt hôi cay coù bao giôø laøm gì baïo ñoäng ñaâu maø veõ laém theá? Khoán khoå caùi thaèng daân" . Toâi ñuøa: "Baø naøy laïi maát caûnh giaùc caùch maïng roài, bieát ñaâu boïn xaáu noù laãn loän trong ñaáy phaù hoaïi, gaây roái thì sao?" . Ñöôïc lôøi nhö côûi taám loøng, baø laøm luoân moät traøng nhö chöa bao giôø ñöôïc xaû: "Chuù baûo ai gaây roái? Chæ coù ñaùm coâng an ñöùng chung vôùi boïn thanh nieân tình nguyeän gaøo theùt, ñaùnh caùc cha, nhoå nöôùc boït chöûi bôùi vaø xòt hôi cay chöù giaùo daân toâi thì hoaøn toaøn khoâng theøm chôi baøi baån thæu heøn haï caén troäm ban ñeâm ñaáy ñaâu nheù. Laøm gì thì cuõng laøm cho ñaøng hoaøng môùi ñaùng tö caùch con ngöôøi, nhaát laø nhöõng thaèng caùn boä nhö chuù".
Thaät chaúng daïi naøo gioáng daïi naøo, thì ra baø aáy töôûng toâi laø caùn boä ôû ñoù, toâi voäi ñaùnh baøi chuoàn.
- Traán aùp ñöôïc loøng yeâu nöôùc cuûa nhaân daân, khoâng ñeø beïp ñöôïc tinh thaàn cuûa caùc tín höõu.
Vuï xöû naøy ñeå laïi moät chi tieát maø caùc caùn boä chính quyeàn cuõng nhö coâng an hay caùc ban ngaønh lieân quan caàn suy nghó.
Caû tuaàn tröôùc, khi ñöôïc tin Trung Quoác ñaõ coù keá hoaïch xaâm chieám bieån ñoâng cuûa Vieät Nam baèng keá hoaïch khai thaùc daàu khí 30 tyû ñoâ la. Treân maïng coù nhieàu thoâng tin keâu goïi bieåu tình toû loøng yeâu nöôùc khaù coâng phu vaø raàm roä vaøo ngaøy 6/12/2008.
Chieàu hoâm kia, leân maïng ñoïc blog cuûa moät vaøi ngöôøi môùi thaáy aûm ñaïm thay cho loøng yeâu nöôùc hieän nay. Moät bloger thuaät laïi raèng khi ñeán ñoù, chæ coù moät nhoùm 6 nam vaø moät nöõ vôùi haøng maáy chuïc coâng an. Boù tay vaø chaùn naûn, anh ta chaïy veà leân blog than phieàn veà tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa hoï.
Vaäy laø qua maáy cuoäc bieåu tình baát thaønh vì bò traán aùp, thanh nieân vaø nhaân daân ñaõ khoâng maën maø vôùi vieäc ñeán ñeå bò traán aùp nöõa. Nhaø nöôùc ñaõ thaønh coâng trong vieäc traán aùp bieåu thò loøng yeâu nöôùc cuûa ngöôøi daân.
Nhöng saùng nay, khi thaáy ñoaøn ngöôøi nöôøm nöôïp keùo veà Thaùi Haø vaø ñi döï toaø, chaéc nhöõng ngöôøi coù tí ñaàu oùc khoâng theå boû qua maø khoâng suy nghó. Doøng ngöôøi tuoán veà töø muoân phöông, xa gaàn ñeàu coù maët, ñeán töø saùng sôùm ñöa caùc naïn nhaân ñeán toaø. Caùc naïn nhaân ra tröôùc vaønh moùng ngöïa trong trang phuïc ñeïp nhaát: Nöõ aùo daøi ñoû, nam comple thaét caø vaït. AÙnh maét ñoû hoe cuûa caùc tín höõu beân nhöõng aùnh maét raïng rôõ cuûa caùc naïn nhaân ñaõ laø ñieàu laï.
Nhöõng tín höõu ñeán töø khaép nôi naøy ñaõ töøng neám muøi hôi cay, roi ñieän, nay laïi nhìn thaáy taän nôi caùch boá trí "hoaønh traùng" cuûa nhaø nöôùc trong phieân toaø xöû nhaân daân naøy, thì leõ thöôøng ai chaúng chaïy "maát deùp"? Nhöng ngöôïc laïi, hoï vaãn baát chaáp taát caû, khoâng keå naéng noâi, khoù khaên vaø vaát vaû nguy hieåm. Hoï cuõng khoâng ngaïi nhöõng oáng kính cuûa coâng an cöù nhaèm maët hoï maø quay, maø chuïp nhö ñe doaï. Hoï vaãn ñeán ñeå ngoài caû ngaøy chôø xem coå vuõ cho nhöõng tín höõu hoï chöa quen, thaäm chí coù ngöôøi coøn chöa bieát maët. Ñoù laø ñieàu laï luøng hôn.
Toâi noùi vôùi moät caùn boä coâng an: "Nhöõng ngöôøi naøy môùi ñuùng laø töï giaùc khaùc vôùi nhöõng ngöôøi daân töï phaùt hoâm ñeán phaù Ñeàn Gieârañoâ hoâm tröôùc anh nhæ?". Caùn boä coâng an naøy traû lôøi "Hoâm ñoù cuõng laø ñoaøn thanh nieân, phuï nöõ vaø quaàn chuùng töï phaùt ñaáy chöù". Toâi cöôøi baûo: "Chính oâng Phaïm Quang Nghò ñaõ noùi daân baây giôø khaùc daân ngaøy xöa, yû laïi nhaø nöôùc laém chöù khoâng töï giaùc ñaáy thoâi? Khi luït loäi ngaäp nhaø, cheát ngöôøi cuûa nhaø hoï maø hoï coøn khoâng töï giaùc, laáy ñaâu ra ñaùm ñi phaù nhaø ngöôøi khaùc vaø hoø heùt gaây roái ban ñeâm theá haû oâng? Thöû khoâng thueâ tieàn, hoï ñaâu thöøa thôøi gian ñi hoø heùt caû ñeâm, ñaâu dö söùc ñi phaù nhaø ngöôøi khaùc? Nhöng ôû ñaây oâng thaáy ñaáy, hoï chaúng coù tieàn, cuõng chaúng ñöôïc gì caû ngoaøi söï nguy hieåm, vaäy maø hoï vaãn ñeán, theá môùi laø töï giaùc chöù".
Nhieàu chi tieát khaù vui beân ngoaøi phoøng xöû aùn. Khi nhöõng tín höõu haùt baøi haùt "Kinh Hoaø bình" nhieàu chieán syõ caûnh saùt cô ñoäng coøn laåm nhaåm haùt theo vaø nhòp tay, nhòp chaân raát ñuùng ñieäu. Nhieàu ngöôøi ngaïc nhieân, nhöng thaät ra, caùc chieán só naøy chaéc ñaõ töøng tuùc tröïc Thaùi Haø moät thôøi gian khoâng ít neân thuoäc loøng. Cuõng coù nhöõng chieán só cöôøi raát töôi vôùi caùc em ñeán döï toaø ngoaøi khoaûng khoâng naøy. Cuoäc soáng trong gian nan vaãn coù nhöõng nieàm vui nho nhoû.
Nhö vaäy, baïo löïc vaø traán aùp, löïc löôïng caûnh saùt daøy ñaëc cuõng ñaõ khoâng ñeø beïp ñöôïc tinh thaàn hieäp thoâng ñoàng traùch nhieäm cuûa caùc tín höõu coâng giaùo. Thaät kieân cöôøng vaø baát khuaát. Haøng ngaøn nhaønh laù Thieân tueá vaãy chaøo ñoùn caùc naïn nhaân khi ñi vaøo toaø. Nhöõng boù hoa ñeïp nhaát vaø töôi nhaát ñaõ daønh cho hoï khi ra khoûi toaø duø chöa bieát seõ bò keát aùn theá naøo. Söï khaúng ñònh hoï ñaõ vöôït qua sôï haõi, vöôït qua gian nan ñeå noái keát vôùi nhau neân moät laø ñieàu khoâng theå baøn caõi.
Cuõng thuù vò ôû ñieàu naøy, nhöõng haønh ñoäng nhuïc maï, beâu rieáu nhöõng ngaøy qua cuûa heä thoáng loa phöôøng ñeán truyeàn hình nhaø nöôùc ñaõ khoâng coù taùc duïng laøm cho giaùo nhuït chí nhö mong muoán. Ngöôïc laïi, bieán coá Thaùi Haø ñaõ laøm caû khoái ngöôøi töø muoân nôi keát laïi vaø gaén boù vôùi nhau hôn. Chöa coù luùc naøo, nhöõng tín höõu coâng giaùo thaáy thaân aùi vaø ñoaøn keát nhö nhöõng luùc naøy.
- Phieân toaø ñaàu voi, ñuoâi chuoät.. nhaét
Nhöõng töôûng vuï aùn "nghieâm troïng" vì haäu quaû laø maáy vieân gaïch cuõ naøy ñöôïc chuaån bò coâng phu vaø toán keùm, meät nhoïc caû heä thoáng naøy seõ bò tuyeân aùn töû hình cuõng neân. Nhöng ñeán khi toaø ñaõ tuyeân moät baûn aùn nheï nhaøng vaø "ngoït ngaøo" nöõa, neáu nhöõng ngöôøi naøy thöïc söï coù toäi.
Luaät sö Leâ Traàn Luaät cho bieát:
Vui nhaát laø khi toaø ra moät caâu hoûi "Vieän kieåm saùt ñeà nghò möùc aùn nheï nhaøng nhö vaäy, nghóa laø khoâng bò giam giöõ, vaäy caùc bò caùo thaáy theá naøo"? Leõ thöôøng, vôùi nhöõng bò caùo cuûa nhaø nöôùc, khi nhaän ñöôïc baûn aùn ñôn giaûn theá, bieát mình seõ ñöôïc veà nhaø vaø chaám döùt nhöõng ngaøy bò giam caàm khoå sôû ña soá seõ baèng loøng maø vui möøng noùi lôøi caûm ôn. Lôøi ñeà nghò moät baûn aùn nheï nhaøng nhö moät mieáng moài ngon ñeå mong nhaän ñöôïc töø caùc giaùo daân naïn nhaân moät lôøi caûm ôn vaø yeân phaän. Nhöng Toaø ñaõ nhaàm, taát caû ñeàu khoâng chaáp nhaän vaø keâu oan, hoï khoâng chaáp nhaän baûn aùn maø Toaø ñaõ coá tình ñaët ra cho coù. Vì sao vaäy? Duø baûn aùn ñoái vôùi hoï coi nhö khoâng coù, nhöng hoï ñaõ khoâng chaáp nhaän. Hoï ñaõ xaùc quyeát raèng vieäc ñaäp haøng raøo laø hoaøn toaøn xaùc ñaùng vì ñaõ xaây baát hôïp phaùp treân ñaát cuûa cha oâng hoï, cuûa nhaø thôø. Baø Vieät, khi ñöôïc hoûi laø vieäc ñaäp töôøng coù vi phaïm phaùp luaät khoâng, ñaõ hoûi laïi toaø: "Neáu toâi ñöa gaïch ñeán nhaø oâng ñeå xaây vaø oâng ñaäp ñi thì coù goïi laø vi phaïm phaùp luaät khoâng"?
- Truyeàn thoâng nhaø nöôùc - laïi ma ñöa loái quyû daãn ñöôøng
Toái 8/12, treân Truyeàn Hình Haø Noäi vaø VTV, cuõng nhö caùc baùo Haø Noäi môùi, Vietnamnet... coù ñaêng baøi veà phieân toaø naøy. Vaãn laø caâu chuyeän "Ma ñöa loái quyû daãn ñöôøng / Cöù laàn theo böôùc ñoaïn tröôøng maø ñi" (Kieàu - Nguyeãn Du), taïi caùc baûn tin vaãn laø luaän ñieäu doái traù "caùc bò caùo ñaõ cuùi ñaàu nhaän toäi". Luaät sö Leâ Traàn Luaät khi nghe ñaõ phaûi thoát leân: "Laøm gì coù chuyeän nhaän toäi" . Moät blogger vieát: "Chaû traùch coù ngöôøi gheùt nhaø baùo vì hay noùi sai söï thaät". Coøn toâi, toâi nghó raèng, khoâng chæ laø coù ngöôøi maø laø raát nhieàu ngöôøi, neáu vaãn coù nhöõng ngöôøi muoán nghe söï thaät.
Treân tôø Vietnamnet, Phoùng Vieân Tuyeát Nhung ñaõ haønh ngheà kieåu "baùn mieäng nuoâi troân" baèng nhöõng lôøi leõ heát söùc ngôù ngaån vaø ngu xuaån: "Caùc bò caùo ñaõ nhieàu laàn taäp trung raát ñoâng ngöôøi, coù luùc leân ñeán 1,000 ngöôøi ôû khu ñaát 178 Nguyeãn Löông Baèng" - maëc duø ôû ñaây chæ coù 8 bò caùo, vaø caùo traïng khoâng heà coù moät doøng naøo noùi veà vieäc hoï taäp trung ai caû.
Treân tôø Haø Noäi Môùi vieát: "Taïi phieân toøa, caùc bò caùo ñeàu ñaõ cuùi ñaàu nhaän toäi, thöøa nhaän mình ñaõ coù caùc haønh vi sai traùi, vi phaïm phaùp luaät". Trong khi Vietnamnet vieát: "Taïi phieân toøa, nhieàu bò caùo vaãn ngoan coá choái toäi". Coøn VNExpress vieát: "Tröôùc toøa, caùc bò caùo thöøa nhaän coù haønh vi ñaäp phaù töôøng, cuøng nhieàu ngöôøi taäp trung caàu nguyeän nhöng khaúng ñònh hoï khoâng gaây oàn aøo, khoâng gaây roái traät töï coâng coäng vaø huûy hoaïi taøi saûn".
Quaû thaät, cha oâng ñaõ daïy raèng: "Noùi doái hay cuøng".
Heä thoáng truyeàn thoâng nhaø nöôùc ñaõ töï vaû vaøo maët nhau ñoâm ñoáp!
Coù leõ cuõng caàn phaûi keát thuùc caâu chuyeän naøy baèng moät caâu ngay treân Vietnamnet: "Moät soá phaàn töû quaù khích ñaõ lôïi duïng tình hình xuyeân taïc söï thaät, gaây chia reõ, aûnh höôûng ñeán khoái ñaïi ñoaøn keát daân toäc".
Vaán ñeà laø ai ñaõ lôïi duïng tình hình giaùo daân thaáp coå beù hoïng, khoâng coù tieáng noùi ñeå xuyeân taïc söï thaät gaây chia reõ, kyø thò toân giaùo, laøm aûnh höôûng ñeán khoái ñaïi ñoaøn keát daân toäc thì caàn phaûi xaùc ñònh roõ raøng vaø caàn phaûi xöû lyù nghieâm?
Haø Noäi, ngaøy leã Meï Voâ nhieãm nguyeân toäi, 8/12/2008
J.B Nguyeãn Höõu Vinh