Dieãn ñaøn coâng giaùo hoài giaùo taïi Roma
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Dieãn ñaøn coâng giaùo hoài giaùo taïi Roma.
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Jean Louis Tauran, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân veà Dieãn ñaøn coâng giaùo hoài giaùo taïi Roma.
Roma (Vat. 11/11/2008, RG. 4/11/2008) - Trong caùc ngaøy töø muøng 4 ñeán muøng 6 thaùng 11 naêm 2008, Dieãn ñaøn coâng giaùo hoài giaùo ñaõ ñöôïc toå chöùc taïi Ñaïi hoïc giaùo hoaøng Gregoriana ôû Roma veà ñeà taøi "Meán Chuùa yeâu ngöôøi: phaåm giaù con ngöôøi vaø söï toân troïng nhau". Tham döï dieãn ñaøn coù 29 chuyeân gia coâng giaùo vaø 29 chuyeân gia hoài giaùo. Ngaøy ñaàu tieân cuûa dieãn ñaøn xoay quanh tieåu ñeà "Nhöõng neàn taûng thaàn hoïc vaø linh ñaïo", vaø ngaøy thöù hai veà tieåu ñeà "Phaåm giaù con ngöôøi vaø söï toân troïng laãn nhau".
Dieãn ñaøn laàn naøy do Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân ñöùng ra toå chöùc döôùi quyeàn ñieàu khieån cuûa Ñöùc Hoàng Y Chuû tòch Jean Louis Tauran. Ñöùc Hoàng Y cho bieát: "Hieän thôøi cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc ñuùng nghóa giöõa Coâng Giaùo vaø Hoài giaùo chöa baét ñaàu. Chuùng toâi seõ xem söï vieäc theá naøo vôùi dieãn ñaøn naøy, khi chuùng toâi noùi veà loøng meán Chuùa vaø xem chuùng toâi coù theå cuøng nhau ñi xa ñeán möùc ñoä naøo".
Trong buoåi tieáp kieán caùc tham döï vieân Dieãn ñaøn taïi Vaticaêng saùng ngaøy muøng 6-11-2008, Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI ñaõ keâu goïi caùc tín höõu coâng giaùo vaø hoài giaùo haõy coi nhau nhö thaønh phaàn cuûa cuøng moät gia ñình, toân troïng töï do toân giaùo vaø hôïp taùc ñeå xaây döïng moät theá giôùi coâng bình hôn. Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh raèng: "Toâi bieát roõ caùc tín höõu hoài giaùo vaø kitoâ coù phöông thöùc ñeà caäp khaùc nhau veà Thieân Chuùa. Nhöng chuùng ta coù theå vaø phaûi laø nhöõng ngöôøi toân thôø moät Thieân Chuùa duy nhaát, Ñaáng ñaõ taïo döïng vaø quan taâm chaêm soùc moãi ngöôøi chuùng ta taïi moïi nôi treân theá giôùi. Qua söï toân troïng vaø lieân ñôùi vôùi nhau, chuùng ta phaûi chöùng toû raèng chuùng ta coi nhau nhö thaønh phaàn cuûa cuøng moät gia ñình: gia ñình maø Thieân Chuùa yeâu thöông vaø taäp hôïp laïi töø khi taïo döïng theá giôùi cho ñeán khi chaám döùt lòch söû nhaân loaïi".
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng baøy toû haøi loøng vì Dieãn ñaøn coâng giaùo vaø hoài giaùo ôû Roma ñaõ ñaït tôùi moät laäp tröôøng chung veà söï caàn thieát phaûi thôø laïy Thieân Chuùa heát loøng vaø yeâu thöông tha nhaân moät caùch voâ vò lôïi, nhaát laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi cuøng khoán vaø tuùng thieáu. Thieân Chuùa keâu goïi chuùng ta cuøng nhau coäng taùc ñeå trôï giuùp caùc naïn nhaân cuûa beänh taät, ngheøo ñoùi, baát coâng vaø baïo löïc. Ñoái vôùi tín höõu Kitoâ, tình yeâu ñoái vôùi Thieân Chuùa gaén lieàn vôùi tình yeâu ñoái vôùi caùc anh chò em khaùc, khoâng phaân bieät chuûng toäc vaø vaên hoùa.
Ñöùc Thaùnh Cha cuõng nhaéc ñeán qui luaät "khuoân vaøng thöôùc ngoïc" maø Hoài giaùo cuõng giaûng daïy vaø thöïc thi, ñoù laø "baïn haõy laøm cho tha nhaân ñieàu maø baïn muoán hoï laøm cho baïn" vaø ngaøi noùi raèng: "Chuùng ta phaûi cuøng nhau laøm vieäc ñeå thaêng tieán söï toân troïng ñoái vôùi phaåm giaù cuûa moãi ngöôøi vaø caùc quyeàn caên baûn, duø raèng ñieàu naøy ñöôïc chöùng minh theo nhöõng theå thöùc khaùc nhau, theo nhaân sinh quan vaø thaàn hoïc cuûa chuùng ta".
Ngoaøi ra, Ñöùc Thaùnh Cha xaùc quyeát raèng: "Caùc vò laõnh ñaïo chính trò vaø toân giaùo coù nghóa vuï baûo ñaûm vieäc töï do thöïc thi caùc quyeàn con ngöôøi, trong nieàm toân troïng hoaøn toaøn ñoái vôùi töï do löông taâm vaø töï do toân giaùo cuûa moãi ngöôøi. Söï kyø thò vaø baïo löïc maø tín ñoà caùc toân giaùo ngaøy nay vaãn coøn phaûi chòu treân theá giôùi, vaø nhöõng cuoäc baùch haïi döõ doäi maø hoï phaûi chòu, laø nhöõng haønh vi khoâng theå chaáp nhaän vaø bieän minh ñöôïc. Nhöõng haønh ñoäng aáy caøng traàm troïng vaø ñaùng traùch hôn nöõa, khi chuùng ñöôïc thi haønh nhaân danh Thieân Chuùa. Danh cuûa Thieân Chuùa chæ coù theå laø moät danh xöng cuûa hoøa bình vaø tình huynh ñeä, coâng lyù vaø tình thöông. Chuùng ta bò thaùch thöùc, baèng lôøi noùi vaø nhaát laø baèng haønh ñoäng, minh chöùng raèng söù ñieäp toân giaùo cuûa chuùng ta hoaøn toaøn laø moät söù ñieäp hoøa hôïp vaø caûm thoâng laãn nhau. Ñoù laø ñieàu thieát yeáu phaûi laøm, neáu khoâng thì seõ giaûm uy tín vaø hieäu naêng cuûa vieäc ñoái thoaïi vaø caû toân giaùo cuûa chuùng ta nöõa".
Trong tuyeân ngoân chung goàm 15 ñieåm, coâng boá chieàu ngaøy 6-11-2008 taïi Ñaïi hoïc Giaùo Hoaøng Gregoriana, sau 3 ngaøy hoäi luaän ôû Roma, caùc tham döï vieân Dieãn ñaøn coâng giaùo vaø hoài giaùo keâu goïi toân troïng töï do toân giaùo vaø caùc quyeàn con ngöôøi, ñoàng thôøi coå voõ xaây döïng moät xaõ hoäi hoøa hôïp vaø huynh ñeä. Tuyeân ngoân ñöa ra nhöõng heä luaän thöïc haønh lieân quan tôùi söï toân troïng phaåm giaù vaø caùc quyeàn töï do cuûa con ngöôøi, söï bình quyeàn nam nöõ vaø toân troïng löông taâm vaø toân giaùo.
Tuyeân ngoân chung khaúng ñònh raèng: "Caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá coù quyeàn ñöôïc toân troïng trong caùc xaùc tín vaø thöïc haønh toân giaùo cuûa hoï. Hoï coù quyeàn coù nôi thôø phöôïng rieâng, vaø caùc vò saùng laäp cuõng nhö caùc bieåu töôïng maø hoï coi laø thaùnh thieâng khoâng theå trôû thaønh ñoái töôïng cho baát kyø söï cheá nhaïo naøo" (n.6). Tuyeân ngoân xaùc quyeát "khoâng theå gaït boû toân giaùo vaø caùc tín höõu ra khoûi xaõ hoäi. Moãi tín höõu phaûi coù theå ñoùng goùp phaàn khoâng theå thieáu ñöôïc cho coâng ích cuûa xaõ hoäi, nhaát laø trong vieäc phuïc vuï nhöõng ngöôøi tuùng thieáu nhaát" (n.8).
Cuõng trong tuyeân ngoân, Dieãn ñaøn coâng giaùo vaø hoài giaùo "tuyeân xöng raèng caùc tín höõu Coâng Giaùo vaø Hoài giaùo ñöôïc môøi goïi trôû thaønh duïng cuï tình thöông vaø hoøa hôïp nôi caùc tín höõu, vaø cho toaøn theå nhaân loaïi noùi chung, töø boû moïi aùp böùc, baïo löïc gaây haán vaø khuûng boá, nhaát laø nhöõng haønh vi khuûng boá nhaân danh toân giaùo, ñoàng thôøi duy trì nguyeân taéc coâng baèng cho taát caû moïi ngöôøi" (n.11).
Tuyeân ngoân keâu goïi "caùc tín höõu hoaït ñoäng ñeå kieán taïo moät heä thoáng taøi chaùnh hôïp luaân lyù, trong ñoù cô caáu ñieàu haønh ñeå yù tôùi tình caûnh cuûa ngöôøi ngheøo vaø keùm may maén, duø ñoù laø caù nhaân hay caùc quoác gia bò nôï naàn. Nhöõng ngöôøi ñöôïc may maén treân theá giôùi cuõng ñöôïc môøi goïi ñeå yù tôùi soá phaän cuûa nhöõng ngöôøi bò thöông toån naëng neà nhaát vì cuoäc khuûng hoaûng hieän nay trong vieäc saûn xuaát vaø phaân phoái löông thöïc..." (n.12)
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi ñeán quùy vò vaø caùc baïn moät soá nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Jean Louis Tauran, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân veà Dieãn ñaøn noùi treân.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y Dieãn ñaøn coâng giaùo hoài giaùo naøy ñaõ baét nguoàn töø ñaâu?
Ñaùp: Cuoäc gaëp gôõ naøy laø keát quûa laù thö 138 nhaân vaät hoài giaùo ñaõ göûi cho caùc vò laõnh ñaïo Kitoâ giaùo vaø ñaëc bieät laø Ñöùc Thaùnh Cha hoài naêm 2007. Nghóa laø noù ñaõ ñöôïc döï ñònh tröôùc. Nhöng ñieàu quan troïng ñoù laø noù cho pheùp tröôùc heát ñoïc hieåu Hoài giaùo qua hai giôùi raên chính laø meán Chuùa vaø yeâu ngöôøi. Ñaây laø ñieàu chöa töøng coù. Tuy nhieân khoâng caàn coi laù thö hay Dieãn ñaøn naøy nhö laø moät ñieàu ngoaïi thöôøng, laøm nhö theå laø hai beân ñaõ chæ baét ñaàu ñoái thoaïi töø laù thö cuûa 138 nhaân vaät noùi treân: chuùng toâi ñaõ baét ñaàu ñoái thoaïi vôùi Hoài giaùo töø hôn 1,400 naêm nay. Theá roài keå töø Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II chuùng toâi ñaõ coù taøi lieäu "Nostra aetate", laø taøi lieäu ñaõ vaïch ra moät con ñöôøng chính xaùc hôn nöõa cho cuoäc ñoái thoaïi naøy. Vì theá cuoäc gaëp gôõ laàn naøy laø moät chöông môùi cuûa moät lòch söû daøi.
Hoûi: Caùc ñeà taøi suy tö ñaõ do ai löïa choïn vaø löïa choïn nhö theá naøo thöa Ñöùc Hoàng Y? Ñaâu laø cung caùch khai trieån chuùng vaø coù theå ruùt tæa ra keát luaän naøo?
Ñaùp: Caùc ñeà taøi ñaõ ñöôïc choïn trong moät cuoäc hoïp taïi Hoäi Ñoàng Toøa Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân hoài thaùng 3 naêm nay, giöõa chuùng toâi vôùi moät phaùi ñoaøn ñaïi dieän cho 138 nhaân vaät hoài giaùo noùi treân. Hai phaùi ñoaøn tham döï cuoäc hoïp ñaõ cuøng nhau choïn ñeà taøi. Coøn cung caùch khai trieån laø cung caùch bình thöôøng: nghóa laø phía coâng giaùo trình baày quan ñieåm cuûa mình, roài tôùi phía hoài giaùo vaø tieáp theo ñoù laø cuoäc thaûo luaän trao ñoåi yù kieán vaø ñoái thoaïi. Chuùng toâi ñaõ daønh raát nhieàu thôøi giôø cho cuoäc ñoái thoaïi ñeå caû hai beân ñeàu coù theå hieåu bieát vaø giaûi thích caùc quan ñieåm moät caùch saâu roäng. Vaø keát quûa cuûa phieân hoïp laø thoâng caùo chung keát.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc tín höõu Kitoâ vaø hoài giaùo ñaõ baét ñaàu töø nhieàu thaäp nieân qua. Ñaâu ñaõ laø caùc ñeà taøi ñöôïc thaûo luaän?
Ñaùp: Chuùng toâi ñaõ thaûo luaän nhieàu vaán ñeà khaùc nhau, moãi vaán ñeà moät chuùt. Nhöng thaät ra chöa coù theå noùi tôùi moät cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc moät caùch ñuùng nghóa. Cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc ñaõ ñöôïc hieåu ngaàm, nhöng khoâng ñöôïc ñònh nghóa moät caùch coù kyõ thuaät vaõ cuõng chöa ñöôïc thöïc hieän. Traùi laïi, treân bình dieän luaân lyù ñaïo ñöùc vaø tinh thaàn, hieän nay hai beân coù caùc hoaït ñoäng chung, chaúng haïn nhö trong vieäc cöùu trôï nhaân ñaïo khi xaûy ra caùc tai öông lôùn. Noùi moät caùch thöïc teá, maëc duø coù moïi khoù khaên vaø maëc duø coù caùc cuoäc khuûng hoaûng, ñieàu thöïc söï quan troïng ñoù laø chuùng toâi noùi chuyeän vôùi nhau. Caùc caây caàu noái ñaõ khoâng gaãy, vaø toâi tin ñoù laø ñieàu quan troïng.
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y nghó sao khi coù ngöôøi khaúng ñònh raèng caùc töông quan vôùi tín höõu hoài vaãn caêng thaúng?
Ñaùp: Caùc töông quan giöõa tín höõu coâng giaùo vaø hoài giaùo tuøy thuoäc raát nhieàu nôi caùc tình traïng chính trò cuûa caùc quoác gia, trong ñoù Hoài giaùo laø toân giaùo cuûa ña soá daân chuùng. Toâi tin raèng ñieàu taïo ra söï caêng trong caùc töông quan ñoù laø trong theá giôùi hoài giaùo ngöôøi ta gaén lieàn Kitoâ giaùo vôùi Taây Phöông. Vieäc gaùn gheùp naøy raát laø nguy hieåm, vì khi caùc giôùi höõu traùch cuûa caùc xaõ hoäi taây phöông ñöa ra caùc quyeát ñònh chính trò maø ngöôøi hoài coi laø ñi ngöôïc laïi caùc lôïi loäc cuûa hoï, thì hoï noùi: "Ñoù laø caùc ngöôøi Kitoâ taán coâng chuùng ta, ñoù laø caùc ngöôøi Kitoâ khieâu khích chuùng ta". Vaø ñaây laø ñieàu taïo ra caêng thaúng trong caùc töông quan giöõa hai beân.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, taïi moät vaøi quoác gia hoài giaùo, caùc tín höõu Kitoâ phaûi soáng trong moät tình traïng khoù khaên. Söï töï do cuûa hoï bò haïn cheá, khi noù khoâng bò khöôùc töø. Toøa Thaùnh coù theå can thieäp theá naøo ñeå caûi tieàn soá phaän cuûa hoï khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Toøa Thaùnh coù nhieäm vuï beânh vöïc caùc quyeàn caên baûn, khi chuùng bò ñe doïa hay khöôùc töø. Toøa Thaùnh can thieäp laøm sao? Tröôùc heát baèng caùch nhaéc nhôù cho phía ñoái taùc caùc quyeàn caên baûn cuûa con ngöôøi nhö: quyeàn soáng, quyeàn töï do löông taâm vaø töï do toân giaùo, vaø taát caû caùc quyeàn gaén lieàn vôùi chuùng. Theá roài dó nhieân coøn coù ngaõ ngoaïi giao nöõa. Toøa Thaùnh coù lieân laïc ngoaïi giao vôùi nhieàu quoác gia a raäp. Vaø ñaây laø ñöôøng loái öu tieân. Ngoaøi ra coøn coù cuoäc ñoái thoaïi lieân toân cuûa chuùng toâi cho pheùp ñeà cao caùc quyeàn lôïi vaø caùc khaùt voïng chính ñaùng cuûa caùc anh chò em Kitoâ, khi hoï trôû thaønh muïc tieâu cuûa caùc vuï baùch haïi hay baïo löïc. Daàu sao ñi nöõa, nhö toâi vaãn thöôøng noùi, toâi tin raèng chuùng ta "bò keát aùn" phaûi ñoái thoaïi vôùi nhau. Chuùng ta khoâng coù löïa choïn naøo khaùc hôn laø cuøng tieán böôùc döôùi caùi nhìn cuûa Thieân Chuùa. Taát caû chuùng ta ñeàu tieán böôùc veà Chaân Lyù. Khi chuùng ta ôû trong caùc tình traïng khoù khaên, chuùng ta khoâng ñöôïc sôï haõi noùi leân ñieàu chuùng ta tin, tuyeân xöng Ñaáng chuùng ta tin. Khoâng ñöôïc sôï haõi toá caùo caùc vi phaïm caùc quyeàn con ngöôøi, cho duø caùc vi phaïm ñoù thuoäc loaïi naøo ñi nöõa, vaø phaûi laøm theá naøo ñeå söï thaät coù theå chieán thaéng, chöù khoâng phaûi baïo löïc, laøm theá naøo ñeå cho söùc maïnh cuûa quyeàn lôïi chieán thaéng quyeàn lôïi cuûa söùc maïnh.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)