Moät suy nghó veà Quan ñieåm
cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Moät suy nghó veà Quan ñieåm cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam.
Saigoøn, Vieät Nam (28/09/2008) - Thôøi gian qua, chaéc chaén raát nhieàu ngöôøi trong Giaùo Hoäi vaø ngoaøi Giaùo Hoäi, ôû trong nöôùc vaø ôû nöôùc ngoaøi noân noùng chôø ñôïi moät laäp tröôøng chính thöùc cuûa caùc Giaùm muïc Vieät Nam veà tình hình caêng thaúng hieän nay lieân quan ñeán vuï vieäc Toaø Khaâm söù cuõ (soá 42 phoá Nhaø Chung) vaø giaùo xöù Thaùi Haø (soá 178, Nguyeãn Löông Baèng) ôû Haø Noäi, nhaát laø khi bieát Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc nhoùm hoïp taïi toaø Giaùm muïc Xuaân Loäc töø 22 ñeán 26/9/2008. Thì ñuùng nhö chôø ñôïi, caùc Giaùm muïc ñaõ coâng boá baûn "Quan ñieåm veà moät soá vaán ñeà trong hoaøn caûnh hieän nay", ñeà ngaøy 25/9/2008.
Ñoù laø nhöõng vaán ñeà naøo? Trong phaàn I noùi veà Tình Hình, caùc Giaùm muïc neâu leân ba vaán ñeà:
1. tình traïng khieáu kieän ñaát ñai keùo daøi vaø chöa ñöôïc giaûi quyeát thoaû ñaùng, cuõng nhö söï baát caäp cuûa luaät veà ñaát ñai tröôùc ñaø bieán chuyeån trong ñôøi soáng xaõ hoäi, duø ñaõ ñöôïc söûa ñoåi nhieàu laàn;
2. söï thieáu toân troïng söï thaät cuûa caùc phöông tieän truyeàn thoâng khi ñöa tin veà nhöõng vuï tranh chaáp ñang trong tieán trình giaûi quyeát, do ñoù gaây ra hoang mang vaø nghi kî. Nhìn bao quaùt hôn, söï gian doái ñang traøn lan trong nhieàu laõnh vöïc, keå caû laõnh vöïc giaùo duïc;
3. moät soá ngöôøi coù khuynh höôùng söû duïng baïo löïc trong tieán trình giaûi quyeát nhöõng xung ñoät noùi treân vaø nhieàu vuï vieäc khaùc, vaø nhö theá, taïo theâm baát coâng trong xaõhoäi.
Trong phaàn II nhan ñeà Quan Ñieåm, caùc Giaùm muïc ñöa ra nhöõng ñeà nghò cuï theå lieân quan tôùi ba vaán ñeà neâu trong phaàn I. ÔÛ ñaây toâi chæ xin ñöa ra moät nhaän xeùt chung tröôùc khi phaân tích kyõ hôn ñeà nghò thöù 1 veà ñaát ñai.
Chaéc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñaõ khôûi ñi töø vaán ñeà raát cuï theå vaø noùng boûng lieân quan tröïc tieáp tôùi mình laø vuï vieäc ñaát ñai ôû Haø Noäi. Nhöng thay vì taäp trung vaøo ñoù, caùc Giaùm muïc ñaõ nhìn roäng ra, ñaët vaán ñeà rieâng vaøo tình hình chung, coù theå noùi laø naâng vaán ñeà leân ôû möùc cao hôn, vaø do ñoù caùc giaûi phaùp ñeà nghò seõ mang tính nguyeân taéc ñeå coù theå giaûi quyeát caùc vaán ñeà moät caùch laâu daøi vaø trieät ñeå, thay vì ñoái phoù hoaëc chæ giaûi quyeát leû teû töøng vuï vieäc. Khi laøm nhö theá, caùc Giaùm muïc mong muoán goùp phaàn mình vaøo vieäc vieäc "phaùt trieån ñaát nöôùc caùch oån ñònh vaø vöõng beàn". Ñaây quaû thöïc laø moät "quan ñieåm" raát hay vì qua vuï ñaát ñai ôû Haø Noäi, chaéc ñaõ coù nhieàu ngöôøi pheâ bình Giaùo Hoäi ta chæ loay hoay lo cho mình, vaø chæ toû ra "daán thaân" khi quyeàn lôïi cuûa mình bò ñe doaï. Trong caùc ñeà nghò cuûa mình, caùc Giaùm muïc vaän duïng tôùi giaùo huaán xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi Coâng giaùo.
Vì theá rieâng veà vaán ñeà ñaát ñai, caùc ngaøi khoâng coù "yù kieán" tröïc tieáp veà "tröôøng hôïp Haø Noäi" maø ñaët tröôøng hôïp naøy vaøo "tình traïng khieáu kieän ñaát ñai keùo daøi vaø [vaãn] chöa ñöôïc giaûi quyeát thoaû ñaùng" taïi nhieàu nôi. Ñaát ñai cuûa caùc toân giaùo noùi chung vaø ñaát ñai cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo noùi rieâng, cuï theå laø Toaø Khaâm söù cuõ vaø giaùo xöù Thaùi Haø cuõng naèm trong tình traïng chung ñoù. Khoâng coù höôùng giaûi quyeát caên cô vaán ñeà ñaát ñai noùi chung thì duø coù giaûi quyeát ñöôïc moät soá vuï vieäc rieâng leû naøo ñoù, vaán ñeà tranh chaáp khieáu kieän seõ laïi cöù naûy sinh. Chæ caùch nay möôi ngaøy thoâi, khi ñi ngang qua tröôùc dinh Thoáng Nhaát (dinh Ñoäc Laäp cuõ), toâi coøn thaáy moät soá noâng daân mieàn Taây caêng bieåu ngöõ ngoài ñoøi "coâng lyù" cho hoï veà chuyeän ñaát ñai.
Nguyeân taéc caên cô ñeå giaûi quyeát, theo caùc Giaùm muïc, laø söûa ñoåi luaät ñaát ñai trong tinh thaàn quan taâm tôùi quyeàn tö höõu cuûa moïi ngöôøi. Roõ raøng ñaây laø ñieåm then choát. Trong vuï vieäc ôû Haø Noäi, ta thaáy quan ñieåm cuûa chính quyeàn laø: "ñaát ñai laø sôû höõu chung cuûa toaøn daân vaø do Nhaø Nöôùc quaûn lyù", coøn Toaø Toång Giaùm muïc vaø Doøng Chuùa Cöùu Theá laïi quaû quyeát raèng nhöõng khu ñaát lieân quan laø thuoäc quyeàn sôû höõu cuûa mình. Nhaø Nöôùc noùi: anh caàn, anh cöù laøm ñôn xin, toâi seõ cöùu xeùt, khoâng coù vaán ñeà ñoøi traû laïi vì theo luaät phaùp, anh ñaâu coù quyeàn sôû höõu ñaát ñai! Roõ raøng hai quan ñieåm hoaøn toaøn ñoái choïi nhau, khoâng coù caùch naøo hoaø hôïp, tröø ra khi coá gaéng giaûi quyeát kieåu "thoâng caûm". Khi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñöa ra ñeà nghò treân, toâi nghó caùc ngaøi ñaõ nhaán maïnh maáy ñieåm sau ñaây.
Veà thöïc teá, ñaát ñai laø vaán ñeà gaây ra khieáu kieän nhieàu nhaát, vaán ñeà böùc xuùc nhaát ñoái vôùi ngöôøi daân, cuõng laø laõnh vöïc xem ra coù nhieàu tieâu cöïc nhaát vaø coù nhieàu caùn boä vaøo tuø nhaát. Veà thöïc teá, coøn coù tình hình laø Nhaø Nöôùc xem ra raát luùng tuùng, moãi laàn söûa ñoåi thì coù ít nhieàu tieán boä trong vieäc ñaùp öùng töùc thôøi tình hình xaõ hoäi luùc ñoù, nhöng ít laâu sau laïi toû ra baát caäp, khoâng theo kòp bieán chuyeån trong xaõ hoäi. Coù luùc, ngöôøi ta ñaõ töøng noùi tôùi giaûi phaùp soå xanh, soå hoàng beân caïnh soå ñoû... Veà thöïc teá, caùc Giaùm muïc coøn gôïi yù raèng vieäc söûa ñoåi luaät ñaát ñai theo höôùng nhìn nhaän quyeàn tö höõu laø moät nhu caàu khi Vieät Nam ngaøy caøng hoäi nhaäp saâu hôn vaøo nhòp soáng quoác teá, maø tuyeät ñaïi ña soá caùc nöôùc ñeàu nhìn nhaän quyeàn naøy. Coøn veà nguyeân taéc, quyeàn tö höõu ñaõ ñöôïc Tuyeân ngoân nhaân quyeàn cuûa Lieân Hieäp Quoác naêm 1948, soá 17, long troïng nhìn nhaän laø moät quyeàn töï nhieân, moät quyeàn cuûa con ngöôøi.
Dó nhieân vaán ñeà lôùn nhaát ôû ñaây ñoái vôùi Nhaø Nöôùc coù leõ laø vaán ñeà nguyeân taéc cuûa rieâng cheá ñoä coäng saûn: ñaát ñai laø cuûa chung. Nhöng toâi xin maïo muoäi gôïi ra vaøi yù ñeå suy nghó.
Noùi raèng nguyeân taéc naøy thuoäc veà baûn chaát cuûa cheá ñoä neân khoâng theå thay ñoåi, thì xin hoûi: taïi sao coù nhöõng nguyeân taéc maø thôøi bao caáp, Ñaûng coi nhö "baát khaû xaâm phaïm", nhöng vaøo thôøi Ñoåi Môùi vaãn ñöôïc thay ñoåi ñeå ñaùp öùng tình hình phaùt trieån môùi cuûa ñaát nöôùc. Moät nguyeân taéc raát caên baûn cuûa lyù luaän maùc-xít laø laáy thöïc tieãn laøm tieâu chuaån ñaùnh giaù chaân lyù (söï ñuùng ñaén) cuûa lyù thuyeát. Nhöõng thay ñoåi goïi laø "ñoåi môùi" noùi treân ñaõ chöùng toû laø ñuùng vì ñöôïc thöïc tieãn xaùc nhaän. Nhö theá, lyù thuyeát ñöôïc ñeà ra khoâng phaûi vì lyù thuyeát nhöng ñeå phuïc vuï lôïi ích thöïc teá cuûa nhaân daân, cuûa daân toäc. Theo tinh thaàn cuûa Marx, thì khoâng coù gì baát di baát dòch, keå caû tö töôûng cuûa oâng. Moät nguyeân taéc maø khi aùp duïng cöù lieân mieân gaây ra baát coâng vaø baát maõn nôi ngöôøi daân nhö nguyeân taéc veà ñaát ñai, hoûi coù phaûi laø moät nguyeân taéc ñöôïc thöïc tieãn xaùc nhaän khoâng?
Toâi thieån nghó coù leõ do loøng khieâm toán maø caùc Giaùm muïc ñaõ goïi caùc suy nghó cuûa mình laø "quan ñieåm", nhöng cuõng coù theå coi ñoù laø nhöõng laäp tröôøng. Duø sao chaêng nöõa, maáy ñeà nghò cuûa caùc ngaøi laø chaân thaønh, tích cöïc vaø xaây döïng, neáu ñöôïc chính quyeàn quan taâm ñuùng möùc, chaéc seõ goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån ñaát nöôùc ta beàn vöõng, oån ñònh vaø mau leï hôn nöõa.
Ngaøy 28.9.2008
Lm Nguyeãn Hoàng Giaùo, OFM