Coâng Vieäc Truyeàn Giaùo

Cho Caùc Saéc Toäc Thieåu Soá

Mieàn Taây Baéc Vieät Nam

Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines

Coâng Vieäc Truyeàn Giaùo Cho Caùc Saéc Toäc Thieåu Soá Mieàn Taây Baéc Vieät Nam.

Yeân Baùi, Vieät Nam - (Interview 19/07/2008) - Maëc duø moâi tröôøng Truyeàn giaùo taïi mieàn Taây Baéc giaùo phaän Höng Hoaù roäng lôùn nhaát Vieät Nam coøn gaëp nhieàu khoù khaên, nhöng coù moät linh muïc trong 5 naêm qua ñaõ gaët haùi ñöôïc nhöõng thaønh quaû ñaùng khích leä trong vieäc truyeàn giaùo cho caùc saéc toäc thieåu soá trong vuøng vaø thieát laäp ñöôïc nhieàu giaùo ñieåm Truyeàn giaùo môùi môùi nhôø bieát toân trong tín ngöôõng, phong tuïc taäp quaùn vaø neàn vaên hoaù truyeàn thoáng cuûa caùc saéc toäc thieåu soá baûn ñòa.

Ñoù laø Linh muïc Micae Leâ Vaên Hoàng, sinh ngaøy 19-10-1960, maõn tröôøng Ñaïi Chuûng vieän Haø Noäi khoùa 1988-1995, laõnh chöùc linh muïc ngaøy 21 thaùng 3 naêm 2002, vaøo thaùng 8 naêm 2003 Cha ñöôïc boå nhieäm coi soùc giaùo xöù Vónh Quang vaø kieâm nhieäm 3 giaùo xöù khaùc trong vuøng, caû 4 xöù naøy ñaõ khoâng coù linh muïc xöù coi soùc keå töø naêm 1964. Keå töø ñoù Cha baét ñaàu coâng vieäc muïc vuï vaø öu tieân Truyeàn giaùo cho ngöôøi saéc toäc thieåu soá, ñaëc bieät laø ngöôøi Thaùi. Ñaàu naêm nay Cha chuyeån tôùi coi soùc giaùo xöù Nghóa Loä caùch Vónh Quang 5 km vaø vaãn tieáp tuïc coâng cuoäc truyeàn giaùo cho caùc daân toäc thieåu soá trong moät mieàn roäng lôùn phía taây baéc Vieät Nam, cuï theå thuoäc ñòa baøn caùc huyeän Vaên Chaán, Traïm Taáu, Muø Caêng Chaûi vaø thò xaõ Nghóa Loä cuûa tænh mieàn nuùi Yeân Baùi, truï sôû cuûa cha taïi xöù Nhóa Loä, caùch Haø Noäi 270 km veà phía taây baéc.

Trong toång soá 10,200 ngöôøi Coâng giaùo trong vuøng naøy, Cha Hoàng coi soùc khoaûng 4,500 giaùo daân ngöôøi H'moâng, 500 ngöôøi Thaùi, 25 ngöôøi Dao, 60 ngöôøi Taøy vaø 1,500 ngöôøi Kinh. Soá Coâng giaùo ngöôøi Kinh coøn laïi thuoäc quyeàn coi soùc cuûa hai linh muïc khaùc.

Nhaân dòp kyû nieäm 5 naêm (2003-2008) muïc vuï truyeàn giaùo cho caùc daân toäc thieåu soá trong vuøng vaøo thaùng 8/2008, Cha Hoàng ñaõ chia seû kinh nghieäm veà coâng cuoäc Truyeàn giaùo ñaëc bieät cuûa mình cho caùc daân toäc thieåu soá. Döôùi ñaây laø noäi dung cuoäc phoûng vaán:

PV: Xin Cha cho bieát trong 5 naêm qua Cha ñaõ gaët haùi ñöôïc nhöõng hoa traùi gì trong coâng cuoäc Truyeàn giaùo cho caùc saéc toäc thieåu soá mieàn taây baéc Taây Baéc giaùo phaän Höng Hoaù roäng lôùn?

Linh muïc Micae Leâ Vaên Hoàng (LVH): Trong 5 naêm coi soùc muïc vuï trong vuøng ña saéc toäc chung soáng naøy, coâng cuoâc truyeàn giaùo do toâi khôûi xöôùng maëc duø gaëp khoâng ít khoù khaên nhöng ñaõ coù nhöõng khôûi saéc sau gaàn nöûa theá kyû ñöôïc coi laø vuøng ñaát "naèm nguû yeân vaø bò laõng queân veà coâng taùc Truyeàn giaùo". Tính ñeán nay ñaõ coù khoaûng 500 ngöôøi Thaùi, 70 ngöôøi Dao, 150 ngöôøi H'moâng ñöôïc Röûa toäi gia nhaäp ñaïo Coâng giaùo vaøo caùc dòp leã lôùn raûi raùc trong caùc naêm vöøa qua. Ñaëc bieät nhöõng taân toøng ngöôøi Thaùi vaø Dao noùi treân hoï laø nhöõng ngöôøi daân toäc thieåu soá ñaàu tieân trong coäng ñoàng cuûa hoï gia nhaäp ñaïo Coâng giaùo do noã löïc truyeàn giaùo cuûa chuùng toâi treân mieàn ñaát ñöôïc coi laø ñaõ nguû yeân vaø bò laõng queân sau gaàn nöûa theá kyû keå töø naêm 1964 laø naêm maø caû vuøng khoâng coøn linh muïc naøo coi soùc. Beân caïnh ñoù toâi cuõng ñaõ cho thieát laäp ñöôïc 10 giaùo ñieåm truyeàn giaùo môùI naèm raûi raùc trong caùc baûn laøng daân toäc.

PV: Ñaâu laø nhöõng tieâu chí quan troïng vaø öu tieân cuûa Cha khi truyeàn giaùo cho ngöôøi daân toäc thieåu soá ôû ñaây?

LVH: Toâi luoân xaùc ñònh tieâu chí quan troïng trong khi truyeàn giaùo cho hoï laø toân troïng neàn vaên hoaù, phong tuïc taäp quaùn vaø caû tín ngöôõng daân gian cuûa hoï, vaø lôïi duïng moò hoaøn caûnh coù theà ñeå tieáp caän laøm quen vôùi hoï, trôû thaønh baïn thaân vôùi hoï thì caøng toát.

PV: Xin cha chia seû moät vaøi kinh nghieäm cuõng nhö phöông caùch tieáp caän ñeå Truyeàn giaùo cho hoï cuû theå nhö theá naøo?

LVH: Toâi cuõng ñaõ töøng laø moät ngöôøi lính neân toâi bieát Truyeàn giaùo cuõng gioáng nhö moät traän ñaùnh lôùn vaäy, "bieát ngöôøi bieát ta, traêm traän traêm thaéng," neân toâi phaûi chuû ñoäng nhö moãi khi ñònh ñi tôùi tieáp caän moät nôi naøo ñoù, toâi khoâng bao giôø noùi veà Chuùa vaø vieäc truyeàn giaùo tröôùc, nhöng thay vaøo ñoù laø tìm caùch laøm quen tröôùc nhö hoûi chuyeän hoï veà söùc khoeû veà caùch laøm aên, laøm noâng, laâm nghieäp, thôøi tieát, muøa maøng ra sao coù ñöôïc muøa hay khoâng... Ñoâi khi ñeå laáy ñöôïc loøng baø con daân toäc, toâi cuøng xuoáng ruoäng ñeå caøy caáy, gaët luùa hay cuøng troàng caây vôùi hoï, aên nhöõng moùn aên truyeàn thoáng daân toäc maø hoï thích nhö coân truøng eách, nhaùi, ngoeù, chaõo chuoäc, deá, chuoät naáu, nhöõng thöù naøy thöôøng naáu vôùi rau vaø maêng röøng, thòt saáy khoâ uoáng röôïu baèng oáng nöùa, söøng boø, nhöõng moùn aên naøy töøng laøm nhieàu ngöôøi khieáp sôï vaø chính baûn than toâi luùc ñaàu cuõng sôï, nhöng aên vaøi laàn roài quen vaø khoâng muoán laøm maát long daân laøng, vì vaäy hoï toû ra thích thuù vì thaáy toâi trôû neân gioáng hoï.

Sau khi ñaõ quen bieát roài, toâi thöôøng môøi hoï tröïc tieáp tham döï vaø trình dieãn vaên ngheä daân toäc cuûa hoï nhö caùc ñieäu muùa xoeø quaït, xoeø oâ, ñoäi goám, muùa kheøn, muùa saïp laø nhöõng neùt vaên hoaù ñaëc tröng cuûa ngöôøi Thaùi, H'moâng cho duø böôùc ñaàu hoï chöa gia nhaäp Coâng giaùo vaøo caùc dòp leã quan troïng cuûa ngöôøI Coâng giaùo nhö leã Giaùng Sinh, Phuïc Sinh, dòp Teát Nguyeân Ñaùn, khaùnh thaønh nhaø thôø, kyû nieäm 100 thaønh laäp giaùo xöù, dòp taán phong Giaùm muïc, thuï phong linh muïc.

Toâi thöôøng tôùi thaêm nhaø hoï, chia vui se buoàn vôùi hoï trong caùc dòp ñaùm tang, ñaùm hieáu, moät ñieàu khoâng theå thieáu laø toâi hoïc tieáng daân toäc Thaùi, tieáng H'moâng, Dao ñeå giao tieáp vôùi hoï, vaø toå chöùc cöû haønh caùc thaùnh leã baèng tieáng daân toäc baát cöù nôi naøo coù theå nhö taïi caùc giaùo ñieåm, nhaø tö, treân baõi ñaát troáng hay ven söôøn ñoài nuùi giöõa caùc baûn laøng, thaäm chí coøn caû ôû caùc khu chôï nöõa. beân caïnh ñoù coøn boác thuoác nam gia truyeàn ñeå chöõa beänh cho ñoàng baøo, trong ñoù mieãn phí cho nhöõng ngöôøi ngheøo.

Moät ñieàu khoâng theå thieáu khi ñi truyeàn giaùo ôû vuøng naøy laø phaûi bieát uoáng röôïu, thaäm chí cuõng phaûi uoáng say hoï môùi vui, maëc duø ñieàu naøy laøm toâi khoâng thích vaø coù haïi cho söùc khoeû, nhöng ñoái vôùi baø con daân toäc, hoï laáy "röôïu laøm ñaàu caâu chuyeän", moïi thöù coù theå giaûi quyeát moät caùch deã daøng ñöôïc nhôø giao löu vôùi nhau qua cheùn röôïu caàn, röôïu saâu chít, röôïu uoáng baèng ngaø traâu, söøng boø hay oáng nöùa, neáu hoï môøi mình uoáng röôïu maø mình khoâng uoáng hoï seõ cho mình laø "khinh deå khoâng toân troïng neàn vaên hoaù vaø taäp tuïc baûn ñòa cuûa ho.

PV: Theá coøn veà vaán ñeà tín ngöôõng, toân kính toå tieân theo truyeàn thoáng cuûa hoï cha tieáp caän theá naoø?

LVH: Toâi luoân toân troïng taäp tuïc vaên hoaù, toân kính toå tieân, tuïc cuùng baùi cuûa ngöôøi Thaùi, ngöôøi Dao, vì ñoù cuõng laø caùch tieáp caän quan troïng laøm cho hoï quí meán vaø coù caûm tình vôùi linh muïc böôùc ñaàu, sau ñoù toâi giaûi thích veà ñaïo Coâng giaùo cuõng toân kính toå tieân nhöng chæ khaùc nhau caùch laøm maø thoâi, qua ñoù höôùng daãn hoï neân boû nhöõng gì laø meâ tín dò ñoan vaø giöõ laïi nhöõng gì laø tinh hoa cuûa truyeàn thoáng daân toäc mình. Theo phong tuïc taäp quaùn laâu ñôøi cuûa Ngöôøi Thaùi hoï thôø cuùng "Ma Nhaø"coù nghóa laø thôø cuùng Toå Tieân ñöôïc ñaët ôû moät gian buoàng chæ coù chuû nhaø vaø thaày cuùng, thaày mo môùi ñöôïc pheùp vaøo, coøn nhöõng ngöôøi khaùc keå caû con daâu cuõng khoâng ñöôïc vaøo, nôi naøy vaøo ngaøy leã Teát hay ngaøy gioã ngöôøi ta thaép höông, laøm maâm xoâi thòt vaø con gaø luoäc daâng cuùng toå tieân vaø môøi thaày cuùng veà cuùng. Coøn "Ma Xoù", coù nghóa laø nhöõng hoàn ma lang thang, moà coâi ñoùi aên, hay quaáy raày daân laøng vaø gia chuû. Khi vöøa tôùi nhaø naøo, toâi cuõng xin pheùp gia chuû ñeå vaøo vaùi höông Ma Nhaø ñeå toû loøng toân kính toå tieân cuûa hoï. Tuy nhieân sau khi ñaõ quen bieát vaø trôû neân thaân thieän, toâi ñaõ giaûi thích vôùi hoï laø neân daâng maâm hoa quaû vaø höông cho toå tieân thay vì maâm xoâi thòt, vì nhö vaäy ñôõ maát veä sinh hôn, vieäc naøy ñaõ ñöôïc nhöõng nôi chuùng toâi ñeán hoï ñoùn nhaän moät caùch vui veû.

PV: Ñeán nay cha ñaõ laäp ñöôïc nhöõng giaùo ñieåm naøo?

LVH: Trong 5 naêm qua toâi ñaõ thieát laäp ñöôïc caùc giaùo ñieåm Truyeàn giaùo môùi nhö Gia Hoäi, Tuù Leä, Naäm Buùng, Naäm Laønh, Naäm Toäc, Taø Laønh, km16, An Löông, Traïm Taáu, vaø thò traán Muø Caêng Chaûi, laø giaùo ñieåm xa nhaát vaø cuõng laø giaùo ñieåm ñaàu tieân cuûa huyeän naøy keå töø haøng traêm naêm qua, caùch Haø Noäi 400 km veà höôùng Taây Baéc vaø caùch giaùo xöù Nghóa Loä 130 km. Nhöõng nôi naøy toâi ñaõ cöû nhöõng giaùo lyù vieân tôùi daïy giaùo lyù cho hoï, roài toå chöùc thöôøng xuyeân nhöõng chuyeán ñi ñeán thaêm vaø daâng leã cho hoï.

PV: Cha coù gaëp khoù khaên hay thuaän lôïi gì khi truyeàn giaùo vaø laäp giaùo ñieåm?

LVH: Töø khi môû caùc giaùo ñieåm truyeàn giaùo cho ngöôøi daân toäc, toâi khoâng gaëp khoù khaên hay trôû ngaïi gì lôùn trong coâng vieäc cuûa mình, nhìn chung môû caùc giaùo ñieåm dieãn ra khaù thuaän lôïi trong thôøi gian ngaén khoaûng 1 thaùng laø ñaõ coù theå laäp ñöôïc giaùo ñieåm vaø coù theå Röûa toäi ñöôïc cho moät soá döï toøng ôû ñoù, ñöôïc ngöôøi daân uûng hoä vaø tin theo thaäm chí coù nôi caû phía chính quyeàn ñòa phöông cuõng khoâng ngaên caûn maø coøn thuc giuïc linh muïc sôùm ñeán vôùi baø con. Nhöng nay toâi khoâng voäi vaøng röûa toäi cho hoï nhöng coù thôøi gian chuaån bò hoïc hoûi giaùo lyù vaø thöû thaùch khoaûng 6 thaùng. Tuy nhieân cuõng coù nôi chính quyeàn ñòa phöông gaây khoù khaên cho caùc döï toøng, taân toøng .

Tuy nhieân, khoù khaên lôùn nhaát cuûa chuùng toâi laø vaán ñeå kinh phí, haàu nhö cha con phaûi töï xoay sôû veà tieàn baïc ñeå lo cho coâng vieäc truyeàn giaùo, nhö chi phí xe coä ñi laïi cho nhöõng döï toøng, cho hoï aên côm, vaø caû chi phí cho baûn thaân chuùng toâi nöõa. Vì theá chuùng toâi chöa daùm qui tuï hoï laïi thaønh nhöõng nhoùm döï toøng ñeå hoïc giaùo lyù taïi nhaø xöù vì nhö vaäy kinh phí raát lôùn trong khi mình khoâng coù tieàn neân "löïc baát toøng taâm", maëc duø chuùng toâi raát muoán toå chöùc nhöõng lôùp hoïc ngaén haïn khoaûng moät thaùng nhö vaäy cho taát caû caùc giaùo ñieåm ñaõ laäp ñöôïc, ñeán nay môùi ñaøo taïo ñöôïc duy nhaát coù moät khoaù.

PV: Cha thöôøng ñi truyeàn giaùo moät mình?

LVH: Khoâng, lôïi theá laø toâi khoâng laøm vieäc truyeàn giaùo moät mình maø luoân môøi goïi moät nhoùm khoaûng 20 ngöôøi laø giaùo daân, öùng sinh hoãn hôïp caû ngöôøi daân toäc thieåu soá vaø ngöôøi Kinh, hoï luoân saün saøng ñoàng haønh leân ñöôøng truyeàn giaùo vôùi toâi baát cöù khi naøo caàn, nhôø nhöõng taùc vieân trruyeàn giaùo daân toäc naøy laïi truyeàn giaùo cho chính daân toäc cuûa hoï neân lôïi theá veà tieáng noùi, hieåu bieát veà phong tuïc taäp quaùn daân toäc, giuùp baø con caû veà kyõ thuaät chaên nuoâi vaø troàng troït, vì ña soá baø con daân baûn sinh soáng baèng ngheà noâng nghieäp, troàng röøng, chaên nuoâi saên baén vaø haí maêng, ñoán cuæ. Beân caïnh ñoù toâi ñaõ phaûi coá gaéng tranh thuû moò luùc ñeå hoïc tieáng daân toäc Thaùi, Hmoâng vaø Dao, giôø ñaây toâi theå noùi ñöôïc caùc thöù tieáng naøy moãi khi coù dòp gaëp baø con daân toäc hay khi cöû haønh thaùnh leã, laøm caùc bí tích, tieáng H'moâng toâi noùi ñöôïc khoaûng 70%, coøn tieáng Thaùi vaø Dao thì ít hôn, hieän toâi vaãn ñang tích cöïc hoïc.

PV: Ngöôøi Coâng giaùo trong vuøng thaáy gì qua coâng cuoäc truyeàn giaùo cuûa cha?

LVH: Toâi nghó raèng moïi söï do Chuùa Thaùnh Thaàn laøm vaø thuùc ñaåy, coù theå coi thôøi ñieåm naøy laø "thieân thôøi, ñòa lôïi, nhaân hoaø" laø thôøi giôø cuûa Chuùa ñaõ ñeán, khi thaáy ngöôøi daân toäc trong vuøng gia nhaäp ñaïo moät caùch nhanh choùng, nhieàu ngöôøi Coâng giaùo ñaõ theo ñaïo nhieàu naêm toû ra vui möøng xen laãn lo laéng, coù ngöôøi coøn vin vaøo caâu Kinh Thaùnh: "Con ñoâng con taây vaø aên tieäc Ta, coøn con caùi trong nhaø thì loaïi ra", con ñoâng, con taây ôû ñaây theo hoï, laø chæ ngöôøi daân toäc thieåu soá, coøn con caùi trong nhaø chính laø nhöõng ngöôøi ñaïo goác laâu naêm.

Coøn toâi caøm thaáy raát vui vì khôi daäy ñöôïc tinh thaàn truyeàn giaùo nôi giaùo daân, ñeå chính hoï cuõng tích cöïc tham gia vaøo coâng taùc truyeàn giaùo vôùi linh muïc, thöù ñeán laø xoaù ñi maëc caûm, töï ti cuûa ngöôøi Coâng giaùo xöa nay ôû ñaây chæ bieát giöõ ñaïo maø khoâng heà truyeàn giaùo, nhöng nay moïi söï ñaõ thay ñoåi hoï soáng ñaïo vaø truyeàn giaùo laøm öu tieân, gaây moái thieän caûm löông giaùo trong vuøng.

PV: Coù phaûi baây giôø ngöôøi daân toäc thieåu soá trong vuøng môùi theo ñaïo?

LVH: Khoâng phaûi vaäy, ngöôøi Thaùi theo ñaïo trôû laïi sau gaàn 40 naêm vaéng boùng linh muïc, keå töø naêm 1964, vò linh muïc cuoái cuøng trong vuøng bò chính quyeàn baét ñi caûi taïo, ñoù laø coá linh muïc Pheâroâ Dö Kim Khoa. Giai ñoaïn nöûa ñaàu theá kyû 20, nhôø coâng lao truyeàn giaùo cuûa caùc Giaùm muïc, linh muïc Thöøa sai Paris vaø ngöôøi Vieät Nam, caùc daân toäc Thaùi, Möôøng, Taøy vaø H'moâng theo ñaïo raát ñoâng, nhöng sau gaàn nöûa theá kyû do chieán tranh, khoù khaên xaõ hoäi, laïi khoâng coù linh muïc ôû taïi choã coi soùc muïc vuï vaø truyeàn giaùo thì caùc daân toäc Thaùi, Taøy, Möôøng boû ñaïo daàn vaø khoâng coù theâm ngöôøi theo ñaïo nöõa, sau gaàn nöûa theá kyû chi coøn laïi vaøi ngöôøi.

PV: Nhôø ñaâu maø cha coù nhöõng noã löïc truyeàn giaùo mau choùng nhö vaäy?

LVH: Khoâng phaûi hoïc taäp ñaâu xa, maø toâi hoïc ñöôïc kinh nghieäm truyeàn giaùo vaø phöông phaùp tieáp caän cuaû chính Chuùa Gieâsu, cuaû Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vaø ñaëc bieät töø caùc vò thöøa sai ngoaïi quoác ñaõ töøng ñeán soáng vaø phuïc vuï trong vuøng naøy töø nöûa ñaàu theá kyû tröôùc, trong ñoù nhieàu vò ñaõ soáng vaø cheát taïi vuøng ñaát naøy cho coâng vieäc truyeàn giaùo, caùc ngaøi ñaõ trôû neân hoaø ñoàng ba cuøng vôùi daân toäc thieåu soá nhö cuøng aên nhöõng moùn aên daân toäc, giao tieáp vaø giaûng ñaïo baèng tieáng daân toäc vaø soáng cuøng vôùi caùc baûn laøng daân toäc.

PV: Xin cha cho bieát hieän nay cha coù linh muïc naøo phuï giuùp nöõa khoâng?

LVH: Hieän nay trong vuøng coù theâm hai linh muïc nöõa môùi ñöôïc boå nhieäm ñeán coi soùc muïc vuï caùc giaùo xöù, vì theá toâi caøng raûnh tay hôn vaø chuyeân taâm lo cho coâng taùc Truyeàn giaùo vaø môû mang caùc giaùo ñieåm cho ngöôøi daân toäc.

PV: Xin Cha cho bieát vuøng naøy coù bao nhieâu daân toäc thieåu soá?

LVH: Vuøng naøy chính xaùc coù 12 daân toäc thieåu soá sinh soáng goàm Ngöôøi Thaùi, H'moâng, Dao, Möôøng, Maùn, Nuøng, Taøy, Thoå, Xaù Caåu, Haø Nhì, Saùn Dìu, Giaùy, keå caû ngöôøi Kinh laø 13.

PV: Ngoaøi ra Cha coøn toå chöùc nhöõng gì ñeå haáp daãn ngöôøi daân toäc?

LVH: Trong caùc dòp Teát, toâi cho toå chöùc ngaøy hoäi "Nhöõng troø chôi daân gian daân toäc phi vaät theå" daønh cho thanh thieáu nieân vaø thieáu nhi ñeå taïo cho caùc em coù yù thöùc vui chôi laønh maïnh trong dòp teát, traùnh côø baïc röôïu cheø, ñoù laø caùc troø chôi coù thöôûng nhö leo coät môõ, ñi caàu daây, ñi xe ñaïp treân töôøng gaïch, neùm coøn, keùo co, bôi thuyeàn. Xaây döïng nhaø saøn kieåu daân toäc.

Vaøo caùc ngaøy ñaàu Naêm môùi, toâi toå chöùc phaùt ñoäng toaøn giaùo daân lao ñoäng coâng ích moät ngaøy goàm veä sinh moâi tröôøng soáng nhö khai thoâng coáng raõnh, thu gom raùc thaûi, phaân gia suùc, ñaøo ñaép ñöôøng giao thoâng, coù naêm thì toå chöùc Teát Troàng caây. Beâ toâng hoaù ñöôøng laøng.

PV: Coâng taùc chuaån bò vaø huaán luyeän nhaân söï Truyeàn ra sao? coù gaëp khoù khaên gì?

Vaøo muøa heø naêm ngoaùi (2007), toâi ñaõ toå chöùc hai khoaù ñaøo taïo nhaân söï truyeàn giaùo cho caùc daân toäc thieåu soá, moãi khoùa 60 ngöôøi hoïc trong moät thaùng, naâng caáp giaùo lyù cho giaùo lyù vieân, coøn taïi giaùo xöù Nghóa Loä seõ tieán haønh xaây döïng nhaø Vaên hoaù giaùo xöù theo moâ hình nhaø saøn cuûa daân toäc Thaùi. Moät ñieàu ao öôùc maø toâi ñang aáp uû vaø taâm ñaéc nhaát trong töông lai gaàn ñoù laø laøm sao coù kinh phí ñeå xaây döïng ñöôïc moät xöôûng ñaøo taïo ngheà ñieâu khaéc töôïng goã Coâng giaùo cho thanh thieáu nieân cai nghieän ma tuyù vaø coù vieäc laøm oån ñònh ngay taïi giaùo xöù Vónh Quang. Tuy nhieân moïI söï vì thieáu thoán kinh phí neân cuõng chöa theå huaán luyeän thöôøng xuyeân cho hoï ñöôïc.

PV: Xin Cha giaûi thích veà moät vaøi phong tuïc toân kính toå tieân cuûa caùc daân toäc thieåu soá?

LVH: Toâi ñaõ tìm hieåu kyõ veà nhöõng chöõ Haùn coå cuûa ngöôøi Dao ñöôïc vieát vaøo nhöõng tôø giaáy baûn maøu vaøng khoå nhoû chæ baèng nöûa tôø giaáy khoå A4 vaø ñöôïc daùn quanh baøn thôø cuûa hoï coù yù nghóa laø "Thôø Thaàn Nuùi", vì ôû giöõa baøn thôø ngöôøi Dao hoï ñaët moät hoøn ñaù troøn hình quaû nuùi ñeå thôø, hoøn ñaù töôïng tröng cho Thaàn Nuùi vaø cuõng mang yù nghóa laø toå tieân cuûa ngöôøi Dao, vì theo phong tuïc laâu ñôøi cuûa hoï laø choân ngöôøi cheát ôû saâu trong vaùch nuùi.

Coøn veà baøn thôø Ma Nhaø, töùc baøn thôø Toå Tieân cuûa ngöôøi Thaùi toâi quan saùt thaáy hoï ñoùng baèng goã thaønh moät hình vuoâng coù maùi nhoïn, phía tröôùc coù reøm che nhieàu tua rua xanh ñoû tím vaøng, beân trong coù hình aûnh oâng baø toå tieân, cha meï vaø ngöôøi thaân ñaõ qua ñôøi, phía tröôùc ñaët baùt höông vaø nhöõng cheùn nhoû ñöïng röôïu, hai beân hoâng baøn thôø ñaët hai caây mía töôïng tröng laø caàu thang nhaø saøn ñeå toå tieân leân xuoáng. Baøn thôø toå tieân cuûa hoï ñöôïc ñaët veà phía ñaàu beân traùi gian chính cuûa nhaø saøn.

PV: Sau nhöõng thaønh quaû Truyeàn giaùo ñaõ ñaït ñöôïc trong moät thôøi gian ngaén, Cha ruùt ra ñöôïc nhöõng gì?

LVH: Sau thôøi gian Truyeàn giaùo trong vuøng ña saéc toäc naøy, toâi hoïc ñöôïc nhieàu ñieàu veà truyeàn giaùo nhö muoán truyeàn giaùo thaønh coâng thì ngöôøi toâng ñoà truyeàn giaùo baát keå laø linh muïc, tu só hay giaùo daân tröôùc khi Rao giaûng Chuùa cho hoï thì baûn thaân mình phaûi hoaùn chuyeån chính mình, bieát thích nghi, hoäi nhaäp ñeå laøm sao giöõa ngöôøi truyeàn giaùo vaø ngöôøi daân toäc thieåu soá phaûi trôû thaønh "anh em thaät vôùi nhau, cuøng ñoàng caûm, chia seû vui buoàn trong cuoäc soáng", ñieàu naøy coù nghóa raát quan troïng vì baûn tính ngöôøi daân toäc thieåu soá ôû ñaây raát ngay thaúng troïng tình nghóa, tình caûm neân hoï "chæ tin" nhöõng lôøi noùi vaø vieäc laøm thaät söï cuûa mình khi mình ñaõ trôû thaønh anh em vôùi hoï.

Thöù hai laø toân troïng baûn saéc vaên hoaù, taäp tuïc, phong tuïc taäp quaùn vaø toân giaùo, tín ngöôõng rieâng cuûa töøng daân toäc thieåu soá, sau ñoù môùi tính ñeán vieäc Kitoâ hoaù nhöõng vaán ñeà naøy cho phuø hôïp.

PV: Cha nhìn thaáy töông lai gì cho vuøng naøy?

LVH: Toâi nhìn thaáy trong töông lai, Vuøng taây baéc naøy laø "Vuøng Toân giaùo ña baûn saéc daân toäc, höùa heïn nhieàu ñieàu toát ñeïp cho giaùo phaän", laø moät trung taâm Truyeàn giaùo toát nhaát vaø coù nhieàu tieàm naêng nhaát trong giaùo phaän Höng Hoaù veà lôïi theá coù ñoâng daân toäc thieåu soá sinh soáng, con ngöôøi thì hieáu khaùch vaø coù nhöõng neùt vaên hoaù truyeàn thoáng daân toäc vaãn coøn ñöôïc hoï toân troïng baøo toàn, ñaát ñai thì phì nhieâu, nuùi röøng thì bao la roäng lôùn, töø ñaây coù theå vöôn tôùi caùc tænh khaùc nhö Sôn Lai, Lai Chaâu, Ñieän Bieân.

Vaø moät ñieàu cuoái cuøng khoâng theå boû qua laø chuùng ta neân nhôù raèng khaép vuøng taây baéc roäng lôùn naøy ñaõ töøng in daáu chaân cuûa nhieàu nhaø truyeàn giaùo thuoäc hoäi Thöøa sai Paris trong cuoái theá kyû 19 vaø nöûa ñaàu theá kyû 20, chính nhôø vaäy neân hoa quaû truyeàn giaùo ñaõ töøng nôû roä ôû vuøng naøy vaø toàn taïi hôn 1 theá kyû qua, chuùng toâi chæ laø nhöõng ngöôøi haäu sinh, tieáp böôùc caùc Ngaøi ñeå gaây döïng laïi nhöõng gì ñaõ maát maø laøm cho chuùng phaùt trieån phong phuù hôn maø thoâi.

PV: Xin chaân thaønh caûm ôn Cha vaø nguyeän xin Chuùa chuùc laønh cho coâng cuoäc Truyeàn giaùo cuûa Cha ngaøy caøng phaùt trieån.

Ngöôøi thöïc hieän cuoäc phoûng vaán:

Joseph Nguyeãn Tieán Hieäp

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page