Hoïc Sinh Ngöôøi H'mong Ngheøo

ñöôïc nhaän Hoïc Boång cuûa Enfans du Mekong

Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines

Hoïc Sinh Ngöôøi H'mong Ngheøo ñöôïc nhaän Hoïc Boång cuûa Enfans du Mekong.

Yeân Baùi, Vieät Nam (19/07/2008) - Laàn ñaàu tieân, 100 em hoïc sinh daân toäc thieåu soá Hmoâng vuøng cao tænh Yeân Baùi, mieàn nuùi phía baéc Vieät Nam ñöôïc nhaän tieàn hoïc boång trôï caáp cuûa hoäi Enfans du Meùkong (EDM) trong naêm hoïc 2007-2008 nhaèm giuùp caùc em coù ñieàu kieän duy trì hoïc taäp khoâng boû hoïc vaø hoïc toát hôn, ñaëc bieät laø caùc em hoïc sinh nöõ ngheøo trong caùc gia ñình ñoâng con.

Trong soá 100 em hoïc sinh ñöôïc nhaän trôï caáp hoïc boång EDM, thì coù 30 em ñöôïc nhaän hoïc boång chính: moãi em nhaän 250,000 ñoàng moät thaùng, coøn laïi 70 em ñöôïc nhaän hoïc boång phuï: moãi em 60,000 ñoàng moät thaùng, caùc em coù ñoä tuoåi töø 6 ñeán 14 ñang hoïc töø lôùp 1 ñeán 7 taïi caùc tröôøng trong xaõ, trong laøng vaø ôû tröôøng Daân toäc noäi truù huyeän nöõa, trong ñoù chieám hai phaàn ba laø hoïc sinh nöõ, chieám moät phaàn ba laø hoïc sinh khoâng Coâng giaùo. Hoïc boång EDM ñöôïc trieån khai laàn ñaàu tieân taïi laøng Hoàng Ca keå töø thaùng 8 naêm 2007 ñeán nay (2008), vaø seõ tieáp tuïc keùo daøi trong nhöõng naêm tôùi.

Hoàng Ca laø moät xaõ vuøng cao mieàn nuùi ñaëc bieät khoù khaên veà kinh teá nôi chung soáng cuûa caùc daân toäc H'moâng, Taøy, Möôøng vaø Kinh toång coäng khoaûng 3,000 ngöôøi thuoäc huyeän Traán Yeân, tænh Yeân Baùi, caùch Haø Noäi 220 km veà phía taây baéc, chieám moät nöûa trong ñoù laø ngöôøi H'moâng keå caû 750 ngöôøi H'Moâng Coâng giaùo thuoäc giaùo xöù Yeân Baùi, giaùo phaän Höng Hoaù, moät giaùo phaän roäng nhaát Vieät Nam veà maët dieän tích döôùi söï chaên daét cuûa Ñöùc Giaùm muïc Antoân Vuõ Huy Chöông.

Nhaân dòp keát thuùc naêm hoïc hoâm 31 thaùng 5 naêm 2008, khoâng chæ caùc em hoïc sinh ñöôïc nhaän hoïc boång trong moät naêm qua vui möøng maø coøn laøm cho caû daân laøng vui möøng nöõa. Trong nieàm vui möøng ñoù caùc em cuøng cha meï ñaõ coù nhöõng chia seû noùi leân söï bieát ôn vaø caûm kích cuûa mình.

Maria Suøng Thò Dinh 14 tuoåi, ñang hoïc lôùp 7, moät trong soá 30 em hoïc sinh ngöôøi H'moâng laøng Hoàng Ca ñöôïc nhaän hoïc boång chính, cho bieát nhaân ngaøy phaùt hoïc boång cuoái naêm hoïc: "Em caûm thaáy raát sung söôùng vì ñöôïc cuøng vôùi caùc baïn khaùc trong laøng ñöôïc nhaän tieàn trôï caáp hoïc boång haøng thaùng lieân tieáp trong moät naêm qua, vôùi soá tieàn 250,000 ñoàng moät thaùng, ñoù laø soá tieàn quaù lôùn ñoái vôùi em vaø gia ñình, em ñaõ vaø seõ duøng soá tieàn naøy ñeå mua theâm quaàn aùo aám, saùch vôû ñeå duy trì hoïc taäp, coøn laïi seõ mua theâm gaïo muoái giuùp cha meï vaø caùc anh chò em coù böõa aên no haøng ngaøy."

Dinh laø con thöù 3 trong gia ñình coù 6 ngöôøi con, noùi theâm: "Maëc duø theo phong tuïc truyeàn thoáng töø laâu ñôøi cuûa daân toäc H'moâng, ngöôøi con gaùi thöôøng phaûi laáy choàng töø raát sôùm coù khi 14 hay 15 tuoåi ñaõ bò baét veà laøm vôï ngöôøi ta roài, nhöng vôùi söï trôï giuùp hoïc boång cuûa hoäi EDM haøng thaùng, em höùa quyeát taâm seõ coá gaéng hoïc heát caáp III vaø öôùc mô hoïc sö phaïm ñeå trôû thaønh coâ giaùo trôû veà laøng daïy hoïc cho caùc em hoïc sinh trong baûn laøng cuûa mình ñöôïc bieát caùi chöõ."

Maria Hôø Thò Chi, 12 tuoåi, hoïc sinh lôùp 6, laø con thöù 5 trong gia ñình coù 9 ngöôøi con, noùi: "Tieàn trô caáp hoïc boång ñeán vôùi em nhö moät chieác phao cöùu sinh vaäy, vì noù giuùp em coù cô hoäi hoïc heát phoå thoâng, coøn neáu khoâng em seõ phaûi nghæ hoïc sôùm ñeå ñi laøm nöông raãy vôùi cha meï ñeå kieám côm gaïo cho moät gia ñình luùc naøo cuõng ñoâng ngöôøi aên."

Chi noùi theâm: "Em vui nhaát laø nhöõng ngöôøi ñieàu haønh chöông trình hoïc boång ñaõ ñeán nhaø thaêm vaø thuyeát phuïc ñöôïc cha meï ñoàng yù ñeå em ñi hoïc laâu daøi, nhö vaäy nhöõng em gaùi H'moâng nhö em ôû baûn naøy coù hy voïng ñoåi ñôøi vaø ngaång cao ñaàu vaø coù cô hoäi laøm coâ giaùo, laøm y taù hay baùc só khi hoïc xong, chöù khoâng chæ bieát theâu aùo vaùy beân beáp löûa vaø suoát ngaøy laàm luõi caém maët vaøo laøm nöông raãy vaø laáy cuûi."

Baø Maria Hôø Thò Sua, meï cuûa Chi, cho bieát: "Vì nhaø ñoâng con quaù maø hai vôï choàng toâi laïi muø chöõ neân cuõng chaúng thieát tha gì cho con caùi hoïc haønh, nhöng thaáy hoäi baûo trôï giuùp tieàn cho con hoïc sau naøy ñöôïc naâng cao kieán thöùc, ñöôïc ñoåi ñôøi khoâng phaûi soáng maõi trong caûnh ngheøo ñoùi, thaát hoïng muø chöõ nöõa, thaáy vaäy hai vôï choàng möøng laém nhaát ñònh seõ ñeå con gaùi hoïc heát môùi thoâi, chöù muø chöõ nhö boá meï noù khoå laém, moãi khi phaûi kyù teân chöùng thöïc giaáy tôø gì thì chæ coøn caùch boâi möïc vaøo ngoùn tay ñieàm chæ hay nhôø ngöôøi bieát chöõ caàm tay kyù hoä."

Giuse Suøng A Chô, 14 tuoåi, hoïc sinh lôùp 6, laø con thöù 5 trong gia ñình coù 10 ngöôøi con: "Caùm ôn Chuùa vaø hoäi ñaõ giuùp tieàn cho em tieáp tuïc hoïc taäp, em seõ coá gaéng hoïc thaät gioûi ñeå phuï loøng moïi ngöôøi giuùp ñôõ."

Chô nuoái tieác keå: "Em ñöôïc sung söôùng bao nhieâu thì nghó thöông caùc anh chò cuûa mình baáy nhieâu, giaù nhö hoäi ñeán sôùm hôn thì hoï ñaõ khoâng phaûi boø hoïc sôùm, vì gia ñình ñoâng ngöôøi haøng naêm ñoùi keùm khoâng coù ñuû gaïo aên, neân caùc anh chò laàn löôït boû hoïc heát ñeå theo cha meï ñi kieám soáng, khoâng ai hoïc heát ñöôïc caáp I, giôø ñaây em phaûi hoïc buø laïi cho anh chò em."

OÂng Giuse Suøng Troàng Tu, boá cuûa Chô, cho bieát: "Nhaø toâi ñoâng con quaù, taát caû coù 12 ngöôøi aên, trong khi moãi naêm ruoäng nöông thu ñöôïc khoaûng 2,000 kg thoùc vaø ngoâ, chæ ñuû aên ñöôïc nöûa naêm, coøn thieáu ñoùi 6 thaùng, neân khoâng theå coù ñuû côm aên, aùo maëc cho con caùi tôùi tröôøng, nhöng nay nhôø hoäi giuùp ñôõ toâi seõ coá gaéng ñeå Chô hoïc heát caùi chöõ."

Chò Margaud, 25 tuoåi, ngöôøi Phaùp laø ñieàu phoái vieân chöông trình hoïc boång EDM taïi caùc nöôùc Ñoâng Nam AÙ nhö Philippin, Thaùi Lan, Laøo, Campuchia vaø Vieät Nam, phaùt bieåu vôùi daân laøng khi chò tôùi thaêm chöông trình: "Ñaây laø laàn ñaàu tieân chuùng toâi trieån khai moät chöông trình hoïc boång giuùp cho caùc em hoïc sinh ngöôøi daân toäc H'moâng ôû tænh mieàn nuùi Yeân Baùi."

Chò giaûi thích lyù do quyeát ñònh caáp hoïc boång taïi baûn H'moâng naøy laø vì: "Trong quaù trình khaûo saùt taïi ñaây vaøo hoài giöõa naêm 2007 ñeå môû döï aùn hoïc boång, chuùng toâi ñaõ taän maét chöùng kieán thaáy ngöôøi daân toäc trong baûn ôû trong tình traïng ngheøo ñoùi thieáu aên töø 6 ñeán 9 thaùng trong naêm, vaø raát ñoâng con trung bình moät gia ñình coù töø 5 ñeán 9 con, thaäm chí coù nhöõng nhaø coù treân 10 ñöùa con, haàu heát phuï nöõ ñeàu muø chöõ thaäm chí khoâng bieát kyù teân mình, caùc em thì trong tình traïng boû hoïc cao, ñaëc bieät caùc em nöõ vì khoâng coù hoïc neân laáy choàng sôùm ñeå laøm vieäc kieám soáng, vì nhöõng vaán ñeà treân neân hoäi ñaõ quyeát ñònh môû döï aùn hoïc boång nhaèm giuùp hoï daàn daàn thoaùt khoûi tình traïng toài teä naøy, böôùc ñaàu laø giuùp caùc em hoïc sinh coøn ñang hoïc duy trì hoïc taäp khoâng phaûi boû hoïc giöõa chöøng, trong ñoù öu tieân choïn caùc em hoïc sinh nöõ."

Theo chi Margaud, EDM la moät toå chöùc phi chính phuû vaø muïc tieâu cuûa hoäi laø trôï giuùp hoïc boång giuùp cho caùc em hoïc sinh ngheøo ñöôïc tôùi tröôøng khoâng phaân bieät toân giaùo.

Anh Giuse Hôø A Tính, tröôûng thoân Hoàng Laâu, xaõ Hoàng Ca, laø ngöôøi Hmoâng Coâng giaùo môùi coù 27 tuoåi nhöng ñaõ coù 4 ñöùa con, cho bieát, daân toäc cuûa toâi ñang soáng döôùi möùc ngheøo khoå do tình traïng gia ñình naøo cuõng ñoâng con, ruoäng, nöông ít laïi khoâng coù ngheà nghieäp gì neân thieáu ñoùi quanh naêm, con caùi thì thaát hoïc.

Anh lieät keâ ra trong toång soá hôn 100 gia ñình Coâng giaùo Hmoâng trong xaõ vuøng cao naøy thì chieám hôn moät nöûa gia ñình coù töø 4 ñeán 6 con, soá coøn laïi coù töø 7 ñeán 9 con, cuõng coù moät soá gia ñình ngoaïi leä coù treân 10 ngöôøi con, nhöng vaãn chöa döøng ôû ñoù, caùc meï caùc chò vaãn tieáp tuïc ñeû chöa bieát khi naøo döøng, vì töø xöa ñeán nay ôû ñaây khoâng ai coù thoùi quen aùp duïng phöông phaùp ngöøa thai naøo caû, maø cöù "sinh saûn theo töï nhieân" thoâi, vì vaäy caùc baø meï cöù ñeû ñeàu ñeàu 3 naêm hai ñöùa, thaäm chí moãi naêm moät ñöùa.

Anh noùi: "Vieäc coù quaù nhieàu con vöøa laø moät hoàng aân cuûa Chuùa, nhöng cuõng ñaët ra nhieàu thaùch thöùc lôùn lao cho daân toäc chuùng toâi trong cuoäc soáng, ñoù laø tình traïng treû em thaát hoïc taêng cao, töùc khoâng ñi hoïc hay chæ hoïc tôùi lôùp hai, lôùp ba chöa bieát roõ maët chöõ ñaõ phaûi nghæ hoïc roài, con soá treû em trong ñoä tuoåi hoïc sinh bò thaát hoïc, boû hoïc hieän nay trong laøng chieám tyû leä 70% trong toång soá khoaûng 500 treû em, thieáu nieân trong laøng, hieän nay con soá hoïc sinh coøn ñeán tröôøng chæ coù 25 em caáp II, 3 em caáp III, moät em trung caáp vaø 100 em hoïc sinh caáp I vaø maãu giaùo, khoâng coù ai hoïc ñaïi hoïc, tröôøng caáp II caùch xa laøng 7 km, tröôøng caáp 3 caùch 15 km vaø tröôøng daân toäc noäi truù cuûa huyeän thì caùch 50 km.

Anh cuõng xaùc nhaän, maëc duø hoïc sinh ngöôøi daân toäc thieåu soá khi ñi hoïc ñoùng goùp hoïc phí khoâng ñaùng keå thaäm chí ñöïoc mieãn nhöng caùc em vaãn hay boû hoïc, moät phaàn vì kinh teá khoù khaên, phaàn vì cha meï muø chöõ thì cuõng khoâng quan taâm ñeán con caùi hoïc haønh ra sao. Anh hy voïng vôùi chöông trình trôï giuùp hoïc boång naøy laâu daøi cho daân toäc anh seõ caûi thieän ñöôïc tình hình.

Anh giaûi thích, vì gia caûnh thieáu ñoùi, neân thöôøng thì caùc gia ñình ñoâng con chæ öu tieân cho moät hoaëc hai ñöùa con ñi hoïc, thöôøng laø con trai ñaàu loøng, con uùt, trong khi nhöõng ngöôøi con khaùc phaûi ôû nhaø giuùp cha meï laøm vieäc kieám soáng nhö laøm ruoäng, laøm nöông raãy troàng ngoâ, saén, ñi saên baén thuù röøng, haùi maêng röøng, hay xuoáng caùc baûn laøng ngöôøi Kinh ñeå laøm thueâ kieám tieàn mua gaïo, muoái.

Linh muïc Giuse Nguyeãn Troïng Döôõng, quaûn xöù Yeân Baùi, ngöôøi ñöôïc hoäi giao ñieàu haønh chöông trình hoïc boång EDM taïi Hoàng Ca, vui möøng noùi: "Toâi caûm thaáy raát vui vaø hy voïng veà chöông trình trôï giuùp hoïc boång ñaàu tieân naøy cho caùc em hoïc sinh daân toäc H'moâng, ñeå caùc em coù cô hoäi naâng cao kieán thöùc, hoïc vaán ñeå sau naøy coù cô hoäi tìm vieäc laøm oån ñònh cuoäc soáng, chöù khoâng chæ muø chöõ laàm luõi nhö cha oâng hoï maõi vaäy, ñaëc bieät laø caùc em hoïc sinh nöõ, ñaây quaû laø moät cô hoäi hieám coù nhaèm thuùc ñaåy naâng cao daân trí cho ngöôøI daân toäc thieåu soá noùi chung, vaø ngöôøI phuï nöõ noùi rieâng ñöôïc naâng cao vò theá vaø bình ñaúng giôùI cuûa mình."

Cha Döôõng, cho bieát theâm: "Toâi môùi veà coi soùc muïc vuï Yeân Baùi chöa ñöôïc hai naêm, nhöng khi ñeán vieáng thaêm muïc vuï baø con ngöôøi H'moâng ôû Hoàng Ca toâi khoâng khoûi xuùc ñoäng khi thaáy hoï ôû trong nhöõng ngoâi nhaø gioáng nhöõng tuùp leàu ñöôïc che chaén taïm bôï baèng tre, nöùa röøng lôïp laù thì ñuùng hôn, trong nhaø khoâng coù gì ñaùng giaù ngoaøi hai ba caùi giöôøng tre vaø maáy caùi noài meùo moù, con caùi thì ñoâng ñuùc, thieáu aên."

Ngöôøi vieát: Joseph Nguyeãn Tieán Hieäp

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page