Chính phuû Ñoâng Timor
döïng ñaøi töôûng nieäm ÑTC Gioan Phaoloâ II
ñeå toû loøng bieát ôn
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Chính phuû Ñoâng Timor döïng ñaøi töôûng nieäm Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñeå toû loøng bieát ôn.
Dili (UCAN ET05204.1502 Ngaøy 18-6-2008) -- Chính phuû Timor Leste (Ñoâng Timor) vöøa döïng töôïng Ñöùc Thaùnh cha Gioan Phaoloâ II nhaèm toân vinh Ñöùc coá Thaùnh cha ñaõ hoã trôï maët ñaïo ñöùc cho quyeàn töï quyeát cuûa quoác gia.
Böùc töôïng beâtoâng cao saùu meùt ñöôïc khaùnh thaønh hoâm 14-6-2008 taïi Tasi Tolu, thuoäc ngoaïi oâ phía taây Dili, ñuùng nôi Ñöùc Thaùnh cha Gioan Phaoloâ II ñaõ daâng leã vaøo ngaøy 12-10-1989, trong thôøi gian Ñoâng Timor bò Indonesia chieám ñoùng.
Tasi Tolu laø nôi kheùt tieáng veà vuï tình nghi binh lính Indonesia chaát ñoáng thi theå cuûa nhieàu ngöôøi treû trong cuoäc ñaáu tranh giaønh ñoäc laäp. Ngöôøi Coâng giaùo chieám khoaûng 96% trong moät trieäu ngöôøi Timor Leste.
Böùc töôïng, nhìn xuoáng bôø taây cuûa thuû ñoâ vaø höôùng ra bieån, ñöùng beân caïnh moät nhaø nguyeän duøng daâng leã Chuùa nhaät, cuõng ñöôïc xaây döïng ñeå toân vinh Ñöùc coá Giaùo hoaøng.
Toång thoáng Timor Leste Jose Ramos-Horta ñaõ khaùnh thaønh böùc töôïng tröôùc söï hieän dieän cuûa Ñöùc Toång Giaùm muïc Leo Poldo Girelli, söù thaàn Toøa Thaùnh ôû Timor Leste, ñaët truï sôû ôû Jakarta.
OÂng Ramos-Horta noùi trong baøi dieãn vaên: "Ñöùc Thaùnh cha Gioan Phaoloâ II laø ngöôøi ñaõ coå vuõ hoøa bình vaø coâng lyù treân theá giôùi. Ngaøi coøn ñaáu tranh cho ngöôøi daân Timor coù quyeàn ñöôïc theá giôùi coâng nhaän vaø trong cuoäc ñaáu tranh giaønh quyeàn töï quyeát".
Khoaûng 1,000 ngöôøi maëc tais, aùo vaûi deät baèng tay khoaùc beân ngoaøi, ñaõ tham döï söï kieän naøy, trong ñoù coøn coù moät Thaùnh leã ngoaøi trôøi coù muùa haùt nhaïc truyeàn thoáng, vaø moät nhoùm daâng leã vaät goàm löông thöïc vaø traùi caây ñòa phöông.
Söù thaàn Toøa Thaùnh, chuû teá Thaùnh leã, noùi chuyeán vieáng thaêm Timor Leste cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ chöùng toû tình ñoaøn keát vôùi noãi ñau khoå cuûa ngöôøi daân Timor. "Trong trieàu ñaïi ngaøi, Ñöùc Gioan Phaoloâ heát söùc chuù yù ñeán coâng lyù, nhaân quyeàn vaø hoøa giaûi", Ñöùc Toång Giaùm muïc Girelli noùi vôùi coäng ñoaøn. "Ñöùc Thaùnh cha Gioan Phaoloâ daïy chuùng ta toân troïng phaåm giaù vaø sinh maïng con ngöôøi".
Nhaø ngoaïi giao Vatican coøn ñoïc thö cuûa thö kyù cuûa Ñöùc Thaùnh cha Beâneâñictoâ XVI caùm ôn chính phuû ñaõ döïng töôïng vaø xaây nhaø nguyeän naøy. Böùc thö chuyeån lôøi Ñöùc Beâneâñictoâ XVI höùa caàu cho hoøa bình vaø coâng lyù trong quoác gia naøy.
OÂng Ramos-Horta giaûi thích raèng Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ ñoùng goùp to lôùn cho töï do cuûa quoác gia vaø ñaây laø caùch baøy toû loøng bieát ôn cuûa ngöôøi daân ñoái vôùi vò coá laõnh ñaïo Giaùo hoäi.
Toång thoáng coøn caùm ôn cöïu thuû töôùng Mari Alkatiri, ngöôøi ñaõ ñeà xuaát yù kieán döïng töôïng taïi Tasi Tolu khi Ñöùc Gioan Phaoloâ qua ñôøi thaùng 4-2005, sau 26 naêm trò vì. OÂng Alkatiri, ngöôøi Hoài giaùo, ñaõ noùi luùc ñoù raèng böùc töôïng naøy seõ nhaéc moïi ngöôøi nhôù ñeán moät con ngöôøi gaén boù vôùi nhaân quyeàn vaø coâng lyù. Naêm 2007, oâng ñaët caùc nhaø ñieâu khaéc Indonesia laøm böùc töôïng.
Filomena Soares, 35 tuoåi, phaùt bieåu vôùi UCA News hoâm 15-6-2008 raèng chò vui möøng khi nhìn thaáy töôïng Ñöùc Gioan Phaoloâ II. "Noù gôïi cho toâi nhôù laïi thôøi gian ngaøi tôùi ñaây. Toâi coù theå nhôù vieäc ngaøi ñeán Ñoâng Timor vaø uûng hoä cuoäc ñaáu tranh giaønh quyeàn töï quyeát cuûa chuùng toâi". Chò noùi theâm: "Ngöôøi daân Timor neân töï haøo veà böùc töôïng naøy vaø cuõng caàn caàu nguyeän vaø taï ôn Ñöùc coá Giaùo hoaøng, vì ngaøi ñaõ ñem laïi cho chuùng ta loøng can ñaûm vaø hy voïng".
Trong chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha Gioan Phaoloâ II, caûnh saùt ñaõ baét giöõ nhieàu thanh nieân khi hoï keùo ñeán baøn thôø luùc keát thuùc Thaùnh leã ñeå thu huùt söï chuù yù cuûa Ñöùc Thaùnh cha veà caûnh khoán khoå cuûa ngöôøi daân ñòa phöông döôùi söï cai trò cuûa Indonesia. Caùc phöông tieän truyeàn thoâng quoác teá ñöa tin nhöõng ngöôøi bieåu tình ñaõ bò ñaùnh ñaäp trong vuï baïo ñoäng ñoù vaø bò tra taán sau ñoù, caùc giôùi chöùc Indonesia phuû nhaän caùo buoäc naøy.
Ñöùc Giaùm muïc Carlos Filipe Ximenes Belo, giaùm quaûn toâng toøa cuûa Dili töø naêm 1988-2002, noùi vôùi UCA News hoâm sau ngaøy Ñöùc Thaùnh cha Gioan Phaoloâ II qua ñôøi raèng Ñöùc Thaùnh cha luoân giöõ quan heä thaân thieát vôùi ngöôøi daân Ñoâng Timor töø khi ngaøi sang vieáng thaêm. Trong suoát nhöõng naêm chieán tranh vaø baïo löïc tieáp theo sau ñoù, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ phaùi caùc vò ñaïi dieän cuõng nhö göûi thö an uûi ngöôøi daân Ñoâng Timor, vò giaùm chöùc doøng Salesian noùi.
Indonesia "saùp nhaäp" Ñoâng Timor, thuoäc ñòa tröôùc ñaây cuûa Boà Ñaøo Nha, laøm moät tænh cuûa mình vaøo naêm 1976, sau khi naém quyeàn kieåm soaùt vaøo naêm tröôùc ñoù, khi chính quyeàn thöïc daân Boà Ñaøo Nha ruùt ñi giöõa luùc tình traïng caêng thaúng chính trò ñang leo thang. Trong thôøi gian naèm döôùi quyeàn cai trò cuûa Indonesia, coù tôùi 200,000 ngöôøi Ñoâng Timor bò cheát do ñoùi khoå, chieán tranh vaø caùc vuï traû thuø.
Ñaïi ña soá ngöôøi Ñoâng Timor ñaõ boû phieáu ñoøi ñoäc laäp trong cuoäc tröng caàu daân yù do Lieân hieäp quoác taøi trôï ngaøy 30-8-1999, sau ñoù nhoùm löïc löôïng daân quaân thaân Jakarta ñaõ tung hoaønh ngang doïc khieán haøng traêm ngöôøi thieät maïng. Chính quyeàn laâm thôøi do Lieân hieäp quoác ñöùng ñaàu ñaõ naém quyeàn kieåm soaùt cho ñeán khi nöôùc Daân chuû Coäng hoøa Timor Leste chính thöùc ra ñôøi vaøo thaùng 5-2002.
UCA News