Baõi Raùc, laøng Brong Ngol vaø Gioït Nöôùc

Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines

Baõi Raùc, laøng Brong Ngol vaø Gioït Nöôùc.

Pleiku, Vieät Nam (5/04/2008) - Toâi ñaõ nghe noùi raát nhieàu veà baõi raùc vaø coâng vieäc cuûa moät soá laøng vuøng Pleiku soáng baèng ngheà raùc. Dòp tình côø, toâi ñöôïc ñeán baõi raùc vaøo moät ngaøy ñang laøm vieäc cuûa hôn 100 ngöôøi.

8g30 phuùt saùng ngaøy 5 thaùng 4 naêm 2008, toâi coù maët taïi baõi raùc cuûa Haøm Roàng, xaõ Chödroâng, Thaønh phoá Pleiku.

Xe gom raùc töø thaønh phoá vaø chôû veà nôi ñaây, töø 1 giôø saùng ñaõ coù moät soá ngöôøi töø ba laøng Brong Thoong, Brong Ngol, Oyoá ngöôøi Jarai ñeán baõi raùc nhaët nhaïnh bao ny-loâng, ñoàng naùt, naép chai, nhoâm, nhöïa hay baát cöù caùi gì coù theå baùn ve chai hoaëc coù theå aên ñöôïc ñeàu cho vaøo bao. Baét ñaàu 3g saùng, baõi raùc nhoän nhòp ngöôøi lôùn. Vaø töø 5g saùng treû em theo chaân cha meï ra baõi raùc. Ñoà ngheà raát ñôn giaûn, chæ vôùi caùi bao 50, caùi lieàm hay khuùc caây, lôùn thì caùi caøo, baét ñaàu moät ngaøy môùi vôùi ñoáng nhöõng raùc töôi nguyeân.

Luùc toâi ñeán thì toáp ñaàu tieân ñaõ luïc tuïc keùo nhau veà vôùi thaønh quaû cuûa moät ñeâm lao ñoäng, ngöôøi thì moät, keû thì hai bao, ngöôøi naøo nhanh hôn thì ba bao, baùn taïi choã cho ngöôøi Yuan (Kinh), moãi bao giaù 6 ngaøn ñoàng. OÂng Deân noùi: hoâm naøo nhieàu thì ñöôïc hôn moät chuùt thoâi. Sau ñoù nhöõng ngöôøi naøy veà gioït nöôùc cuûa laøng taém röûa vaø chuaån bò ñi laøm möôùn. Treân baõi raùc luùc naøy coù raát nhieàu ngöôøi, nhöng ñaëc bieät treû em thì raát nhieàu, hôn 100 ngöôøi treân baõi raùc thì soá treû em chieám hai phaàn ba, chuùng ñöôïc cha meï cho ngoài chôi gaàn choã meï nhaët raùc hoaëc lôùn moät chuùt thì moät mình moät bao ñi nhaët.

Muøi raùc xoâng leân noàng naëc, ruoài nhaëng thì khoâng theå ít hôn moät choã naøo khaùc. Döôùi aùnh naéng maët trôøi, muøi xuù ueá raùc cuûa 2 heùcta treân baõi ñaát meânh moâng löu tröõ raùc töø ngaøy naøy sang ngaøy noï caøng noàng naëc. Khoùi cuûa baõi raùc laøm cho khung caûnh caøng u aùm vaø aûm ñaïm hôn. Ñaàu ñöôøng moät soá treû trai ñöùng chôø saün, khi xe raùc tôùi laø ñu baùm leân xe tröôùc.

Treû em mieät maøi cuùi maët treân baõi raùc, töông lai cuûa em cuõng trong ñoáng raùc. Nhaët ñöôïc quaû maän cuõng chia nhau, nhaët ñöôïc bòch nöôùc gì ñoù maøu traêng traéng, chaúng bieát coù uoáng ñöôïc khoâng cuõng chia nhau muùt laáy muùt ñeå.

Moät soá raùc ñaõ ñöôïc ñoát thì nhöõng thieáu nieân cho leân xe maùy xôùi chôû thueâ cho ngöôøi ta veà boùn caø pheâ... coâng vieäc cuûa caùc laøng naøy ñeàu ôû baõi raùc. Hoï khoâng coù ñaát canh taùc, nhaø naøo may maén coù moät reûo nho nhoû troàng vaøi luoáng rau...

Soeur Rosa Traàn Thò Öôùc - Doøng Ñaminh Rosa Lima cho bieát anh chò em cuûa ba laøng naøy haàu nhö theo Tin Laønh, chæ coù vaøi gia ñình Coâng Giaùo. Khi Soeur ñeán laøng, hoï nhaän ra Amai (Soeur) vaø baûo nhau cho con ñi hoïc ñaïo. Maûnh ñaát truyeàn giaùo treân vuøng Pleiku - Kontum vaãn coøn bieát bao roäng lôùn vaø meânh moâng. Muoán ñi leã tieáng Jarai phaûi ñi xa, nhöng vôùi ñieàu kieän ñôøi soáng khoù khaên, chæ thænh thoaûng hoï môùi coù theå ñi nhaø leã.

Theo chaân Amai Öôùc ñeán thaêm laøng Brong Ngol, luùc naøy haàu nhö ngöôøi lôùn ñang taäp trung taïi gioït nöôùc cuûa laøng taém röûa sau moät ñeâm vaát vaû bôùi raùc. Ñöôøng ñi xuoáng gioït nöôùc khaù khoù khaên, doác ñöùng, laøng vaït nuùi thaønh nhöõng baäc thang cho deã ñi moät chuùt, nhöng raát deã trôn tröôït, xuoáng ñeán nôi coù gioït nöôùc thì caøng trôn hôn. Chính ngöôøi vieát baøi naøy duø caån thaän maø vaãn bò “chuïp eách”. Gioït nöôùc laø moät maïch nöôùc chaûy töø treân nuùi xuoáng. Anh chò em daân toäc laáy caây tre laøm oáng maùng ñöa vaøo nuùi vaø laáy nöôùc sinh hoaït töø ñaây.Taém giaët thì ôû gioït nöôùc, moät kieåu taém coâng coäng. Nöôùc mang veà nhaø söû duïng ñöôïc cho vaøo nhöõng bình nhöïa 1l, 2l... guøi veà nhaø. Vieäc ñaøo gieáng treân vuøng cao nguyeân naøy laø ñieàu khoâng phaûi gia ñình naøo cuõng coù khaû naêng thöïc hieän ñöôïc, khi moãi ngaøy ñi nhaët raùc vôùi vaøi chuïc ngaøn trong khi moät meùt gieáng vôùi tieàn coâng laø 200 ngaøn, maø gieáng khoâng phaûi chæ moät vaøi meùt laø coù nöôùc maø ít nhaát cuõng phaûi töø 12 m trôû leân môùi mong coù nöôùc xaøi, nhöng muøa khoâ thì khoâng coù nöôùc. Vì theá caû laøng ñoå doàn vaøo gioït nöôùc cuûa laøng. Thöôøng thì gioït nöôùc naøy naèm ôû cuoái laøng. Vieäc ñi laïi laáy nöôùc khoù khaên vì xa xoâi vaø vì ñöôøng doác. Vaø theo vaên hoaù vaø caûm nhaän cuûa anh chò em daân toäc thì nöôùc gioït uoáng ngon hôn nöôùc gieáng, neân duø gia ñình naøo ôû gaàn nhaø coù gieáng thì cuõng xuoáng gioït laáy nöôùc vaø taém röûa.

Chæ mong laøng coù caùi gioït nöôùc vaø caùi ñöôøng leân xuoáng nhö laøng beân thì baø con yeân loøng laém - OÂng Beâ moät ngöôøi trong laøng taâm söï nhö muoán noùi leân noãi khaùt khao cuûa caû laøng soáng baèng ngheà raùc naøy.

Vöôït gaàn 600 caây soá ñeán baõi raùc, ñeán thaêm laøng, caûm nhaän ñöôïc noãi vaát vaû cuûa moät ngaøy nhaët raùc vôùi muøi xuù ueá, vôùi ruoài nhaëng vôùi söï lao nhoïc vaø ñöôøng ñi khoù khaên cuûa baø con ñi laáy nöôùc ôû gioït, môùi bieát noãi loøng öôùc mong coù ñöôïc moät gioït nöôùc, coù ñöôïc ñöôøng ñi leân xuoáng deã daøng laø moät khaùt khao chaùy boûng. Xin cho noãi mong öôùc cuûa laøng Brong Ngol mau trôû thaønh hieän thöïc vôùi söï trôï giuùp cuûa quyù aân nhaân khaép gaàn xa vôùi tình huynh ñeä anh chò em trong boïc tröùng cuûa Meï AÂu Cô - Laïc Long Quaân vaø treân heát trong tình huynh ñeä seû chia cuûa anh em con moät Cha treân Trôøi.

Minh Nguyeân

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page