Thaùnh leã ñaàu tieân mang laïi phaán khôûi
cho ngöôøi daân toäc Chaêm Coâng giaùo
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Thaùnh leã ñaàu tieân mang laïi phaán khôûi cho ngöôøi daân toäc Chaêm Coâng giaùo.
Thaùp Chaøm - Phan Rang, Vieät Nam (UCAN VT03458.1464 Ngaøy 28-9-2007) - Bò taåy chay töø laâu vì ñöùc tin cuûa mình, ngöôøi daân toäc Chaêm Coâng giaùo ñaõ tham döï Thaùnh leã laàn ñaàu tieân ngay taïi laøng mình ôû mieàn trung Vieät Nam trong teát Ramuwan, leã hoäi haøng naêm lôùn nhaát cuûa hoï.
Thaùnh leã ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 11-9-2007 taïi nhaø oâng Giuse Taøi Ñaïi Döïng ôû Phöôùc Nhôn, moät ngoâi laøng thuoäc tænh Ninh Thuaän, caùch Haø Noäi 1,400 km veà phía nam.
OÂng Döïng, ñöôïc röûa toäi naêm 1998, phaùt bieåu vôùi UCA News: "Ñaây laø thaùnh leã ñaàu tieân treân ñaát Chaêm, ghi daáu moác lòch söû trong quaù trình theo Chuùa cuûa coäng ñoàng ngöôøi Chaêm chuùng toâi. Chuùng toâi thaáy caøng tin töôûng Chuùa vaø Giaùo hoäi hôn nöõa. Baûn thaân toâi caûm thaáy Chuùa gaàn guõi vaø ñang ñoàng haønh vôùi chuùng toâi trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy".
Khoaûng 20 ngöôøi Kinh Coâng giaùo, trong ñoù coù caùc tu só vaø thaønh vieân hoäi ñoàng giaùo xöù ñòa phöông, ñaõ cuøng vôùi 40 ngöôøi Chaêm Coâng giaùo trong laøng tham döï Thaùnh leã lòch söû naøy. Tu só doøng Chuùa Cöùu Theá Boânaventra Ñaïo Vaên Thaûo, ngöôøi Chaêm, noùi vôùi UCA News raèng Thaùnh leã naøy laø moät kinh nghieäm ñöùc tin heát söùc caûm ñoäng ñoái vôùi thaày.
Anh Döïng cho bieát Ramuwan laø leã hoäi lôùn nhaát ñoái vôùi ngöôøi Chaêm, ña soá theo ñaïo Baø Ni, keát hôïp giöõa caùc tín ngöôõng truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Chaêm vaø ñaïo Hoài.
Trong ba ngaøy teát, anh keå, nhöõng ngöôøi theo ñaïo Baø Ni vieáng moä oâng baø, daâng höông, traùi caây, traàu cau vaø baùnh ngoït, thaêm vieáng haøng xoùm vaø chuùc nhau nhöõng lôøi chuùc toát ñeïp nhaát.
Linh muïc Gioan Baotixita Nguyeãn Kim Ñeä, ñöôïc boå nhieäm laøm chaùnh xöù Thuûy Lôïi vaø coi soùc laøng naøy töø naêm 2005, ñaõ chuû teá Thaùnh leã. Ngaøi cho UCA News bieát ngaøi muoán daâng Thaùnh leã naøy trong dòp teát Ramuwan naêm nay, töø ngaøy 11-13/9/2007, ñeå caàu cho oâng baø toå tieân vaø bình an cho daân laøng.
Vò linh muïc 41 tuoåi löu yù Thaùnh leã khoâng nhöõng taïo cô hoäi cho ngöôøi Chaêm Coâng giaùo trong laøng gaëp gôõ vaø vieáng thaêm nhau, maø coøn ñoäng vieân nhau giöõ vöõng ñöùc tin trong nhöõng nghòch caûnh. Ngaøi noùi theâm, vôùi söï hieän dieän cuûa caùc tu só vaø laõnh ñaïo giaùo daân ngöôøi Kinh trong Thaùnh leã, "leã hoäi naøy coøn laø dòp ñeå ngöôøi Kinh Coâng giaùo laùng gieàng vieáng thaêm vaø tìm hieåu caùc truyeàn thoáng vaø vaên hoùa Chaêm".
Cha Ñeä coøn giaûi thích raèng ngöôøi Chaêm Coâng giaùo bò caám khoâng ñöôïc tham döï caùc leã quan troïng trong coäng ñoàng. Maëc duø hoï laø ngöôøi Chaêm, nhöng hoï khoâng ñöôïc pheùp vaøo khuoân vieân Thanggik (chuøa) nôi toå chöùc caùc sinh hoaït coäng ñoàng vaø coù theå khoâng ñöôïc pheùp choân caát trong caùc nghóa trang cuûa ngöôøi Chaêm.
Theo cha Ñeä, nhöõng ngöôøi Chaêm theo caùc toân giaùo khaùc ñöôïc xem laø ngöôøi theo dò giaùo vaø bò coäng ñoàng taåy chay. Ngaøi öôùc tính coù 80% trong soá 5,400 ngöôøi Chaêm trong thoân Phöôùc Nhôn theo ñaïo Baø Ni, vaø ngoaøi 40 ngöôøi theo Coâng giaùo, coøn laïi ñeàu theo ñaïo Baø Chaêm, hay ñaïo Hoài.
Theo söû lieäu, caùc thöông gia Ba tö vaø AÛraäp truyeàn ñaïo Hoài cho ngöôøi Chaêm vaøo theá kyû thöù chín. Khi ñaïo Baø Ni phaùt trieån, noù ñöa vaøo caùc yeáu toá vaên hoùa truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Chaêm, vaø trôû thaønh giaùo phaùi rieâng töø theá kyû 17.
Caùc tín ñoà ñaïo Baø Ni baàu choïn Char, nhöõng ngöôøi ñöôïc öu tuyeån cuûa moãi doøng toäc Chaêm, caùc tu só naøy cöû haønh caùc nghi leã theo caùch rieâng cuûa hoï vaø quyeát ñònh caùc vaán ñeà veà luaät toân giaùo. Sau leã hoäi Ramuwan, caùc thaày Char baét ñaàu thaùng chay Ramadan cuûa Hoài giaùo. Hoï böôùc vaøo Thanggik ñeå ñoïc kinh Qur'an vaø caàu thaùnh Allah ban phuùc laønh cho ngöôøi thaân, hoï ñöôïc ngöôøi thaân mang côm vaø baùnh traùi ñeán vaøo ban ñeâm.
Naêm nay (2007), ngöôøi Hoài giaùo ôû Vieät Nam cöû haønh thaùng chay Ramadan töø ngaøy 13/9-12/10/2007, nhöng caùc tín ñoà Baø Ni khoâng theo tuïc leä Hoài giaùo laø giöõ chay töø saùng sôùm ñeán chieàu toái trong suoát thaùng chay.
Giuse Thaäp Höõu Chuaån, moät ngöôøi Chaêm laøm vieäc ôû thaønh phoá Saigoøn trôû veà laøng tham döï Thaùnh leã, cho UCA News bieát ngöôøi Chaêm Coâng giaùo heát söùc caàn söï ñoäng vieân vaø quan taâm töø phía Giaùo hoäi ñòa phöông. Chuaån, 25 tuoåi, cho bieát anh ñang lo laéng veà chuyeän laäp gia ñình cuûa anh sau naøy bôûi vì ngöôøi baïn gaùi theo ñaïo Hoài cuûa anh khoâng theå theo ñaïo Coâng giaùo ñöôïc vì cheá ñoä maãu heä cuûa ngöôøi Chaêm vaø khaùc bieät giöõa hai toân giaùo.
Theo thoáng keâ cuûa Giaùo hoäi, coù khoaûng 300 ngöôøi Chaêm Coâng giaùo trong soá 65,000 ngöôøi Chaêm ñang sinh soáng taïi 23 thoân laøng cuûa tænh Ninh Thuaän.
UCAN