Töï do, nhaân quyeàn, vaø boån phaän caàu nguyeän
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Lôøi Chuû Chaên thaùng 9/2007: Töï do, nhaân quyeàn, vaø boån phaän caàu nguyeän.
1. Töï do vaø nhaân quyeàn phaùt xuaát töø ñaâu? Nieàm tin Kitoâ giaùo cho ngöôøi coâng giaùo xaùc tín raèng töï do vaø nhaân quyeàn laø baåm sinh, laø thieân phuù. Noùi caùch khaùc, laø quaø taëng voâ giaùù Ñaáng Taïo Hoaù Chí Thaùnh Chí Toân trao ban cho loaøi ngöôøi, cho caùc daân toäc, vì söï soáng vaø haïnh phuùc cuûa hoï, vaø vì danh thaùnh cuûa Ñaáng Chí Toân laø Tình Yeâu, laø coäi nguoàn vaø laø cuøng ñích cuûa loaøi ngöôøi vaø moïi loaøi treân trôøi döôùi ñaát.
2. Do ñoù Hieán Chöông hay Hieán Phaùp treân theá giôùi ghi laïi nhöõng quyeàn töï do cuûa loaøi ngöôøi treân traùi ñaát naày, nhaèm giuùp cho moïi daân toäc yù thöùc vaø thoáng nhaát. Cô cheá vaø nhaân söï trong quyeàn löïc Nhaø Nöôùc coù nhieäm vuï phuïc vuï cho coâng ích cuûa xaõ hoäi, nghóa laø taïo moïi ñieàu kieän caàn thieát cho moïi thaønh phaàn xaõ hoäi yù thöùc toân troïng töï do vaø nhaân quyeàn cuûa mình vaø cuûa moïi ngöôøi anh em ñoàng baøo vaø ñoàng loaïi.
3. Veà nhieäm vuï phuïc vuï cho coâng ích, lòch söû theá giôùi cho thaáy coù moät soá hieän töôïng caûn trôû hoaëc ñaåy luøi töï do vaø nhaân quyeàn nhö sau:
(1) Quyeàn löïc Nhaø Nöôùc vôùi nhöõng giôùi haïn cuûa con ngöôøi chæ coù khaû naêng taïo ra nhöõng ñieàu kieän caàn thieát noùi treân daàn daàn vôùi thôøi gian daøi ngaén khaùc nhau. Trong lòch söû nöôùc Myõ, phaûi maát ñi caû traêm naêm, phuï nöõ môùi ñöôïc quyeàn ñi baàu. Sau ñoù, thì nôi nhieàu nöôùc khaùc maát ít thôøi gian hôn.
(2) Vaøo nhöõng thôøi ñieåm nhaát ñònh, coù nhöõng Nhaø Nöôùc chæ taïo moät soá ñieàu kieän nhaát ñònh cho moät soá thaønh phaàn xaõ hoäi nhaát ñònh phaùt huy töï do vaø nhaân quyeàn cuûa mình, vôùi nhöõng haïn cheá hoaëc khoáng cheá töï do vaø nhaân quyeàn cuûa nhöõng thaønh phaàn khaùc.
(3) Thöïc teá ñôøi soáng nhieàu daân toäc bieåu hieän ít nhieàu söï thieáu chaùnh taâm, thieáu yù thöùc vaø loøng töï troïng, söï thöøa taø taâm, thöøa loøng tham saân si vaø tính cöïc ñoan nôi moät soá ngöôøi laõnh ñaïo vaø quaûn lyù xaõ hoäi cuõng nhö nôi moät soá thaønh phaàn khaùc.
(4) Taát caû nhöõng hieän töôïng treân taïo ra nhöõng ñöôøng neùt cong queo, meùo moù, huït haãng, dò daïng toâ ñieåm cho moät böùc tranh xaõ hoäi maø moät nhaø vaên chaâm bieám moâ taû caùch cöôøng ñieäu nhö sau:
Ngaøy nay nhaân phaåm xuoáng giaù roài, Chæ coù thöïc phaåm leân giaù thoâi,
Löông taâm giaù beøo hôn löông thöïc, Chaân lyù chaân gioø moät giaù thoâi.
4. Vaäy khi thaáy töï do vaø nhaân quyeàn bò xaâm phaïm, khi ñoái dieän vôùi baát coâng trong xaõ hoäi, boån phaän cuûa ngöôøi coâng giaùo laø gì? Nhìn töø goác ñoä ngöôøi tín höõu trong Giaùo Hoäi coâng giaùo, toâi thaáy coù hai boån phaän öu tieân, öu tieân moät laø caàu nguyeän nhaèm reøn luyeän caùi taâm löông thieän, öu tieân hai laø hoïc hoûi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà xaõ hoäi nhaèm reøn luyeän trí tueä saùng suoát. Caû hai öu tieân ñeàu nhaèm phaùt huy töï do vaø nhaân phaåm tröôùc heát nôi baûn thaân mình. Sau ñoù môùi coù khaû naêng giuùp ngöôøi khaùc phaùt huy nôi baûn thaân hoï. Laàn naày, toâi xin ñeà caäp ñeán boån phaän öu tieân moät.
5. Boån phaän öu tieân moät laø caàu nguyeän. Vì ñoù laø boån phaän soá moät cuûa Ñaïo yeâu thöông, baùc aùi . Ñoù laø ñieàu Ñöùc coá Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ laøm suoát ñôøi cho theá giôùi, ñaëc bieät cho Ba Lan vaø Vieät Nam maø Ngaøi ñaët trong tim cuûa Ngaøi. Ñöùc Beâneâñitoâ XVI, trong Thö gôûi cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Coäng Hoaø Nhaân Daân Trung Hoa, cuõng tha thieát keâu goïi moïi ngöôøi caàu nguyeän. Lôøi nguyeän chung trong caùc thaùnh leã Chuùa Nhaät nhaéc nhôû ngöôøi tín höõu khoâng ngöøng caàu nguyeän cho moïi ngöôøi anh em ñoàng ñaïo, ñoàng baøo, ñoàng loaïi, cho moïi ngöôøi laõnh ñaïo vaø quaûn lyù ñaát nöôùc.
6. Ngöôøi tín höõu thaønh taâm caàu nguyeän vì hoï tin raèng Thieân Chuùa laø Ñaáng ñaõ ban taëng töï do vaø nhaân quyeàn cho con ngöôøi, Ngaøi cuõng ban cho hoï aùnh saùng vaø söùc maïnh giuùp hoï yù thöùc töï troïng vaø toân troïng töï do vaø nhaân quyeàn cuûa baûn thaân, cuûa moïi ngöôøi anh em ñoàng baøo vaø ñoàng loaïi. Ngöôøi tín höõu chuyeân caàn caàu nguyeän vì hoï tin raèng Chuùa Thaùnh Thaàn laø taùc nhaân chính trong tieán trình ñoåi môùi loøng daï con ngöôøi, bieán ñoåi taø taâm, aùc taâm, daõ taâm thaønh chaùnh taâm, thieän taâm, thaønh taâm. Moät söï bieán ñoåi maø nhaø tröôøng, nhaø tuø, nhaø chính trò trong nhieàu thaäp nieân qua ñaõ khoâng taïo ra ñöôïc. Neáu nhaø thôø khoâng coäng taùc vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn ñeå goùp phaàn taïo neân söï bieán ñoåi naày, thì nhaø thôø coù maët trong xaõ hoäi ngaøy nay ñeå laøm gì?
7. Toâi nhôù laïi caâu chuyeän caàu nguyeän cuûa moät baø laõo maø hôn nöõa theá kyû tröôùc toâi hoïc ñöôïc töø moät neàn vaên hoaù coå. Trong cuoäc ñôøi baø, baø chöùng kieán nhieàu caûnh töông taøn, tuø ñaøy, ñoå maùu, tang thöông do nhöõng baïo chuùa tham quyeàn, meâ ñaém danh lôïi thuù, gaây ra cho ñoàng baøo cuûa baø. Vì tin raèng vôùi lôøi caàu nguyeän thì khoâng coù gì laø khoâng theå ñöôïc, ngaøy ngaøy baø leân ñeàn thôø caàu nguyeän cho ngöôøi laõnh ñaïo ñaát nöôùc cuûa baø. Luùc ñaàu, baø caàu cho hoï mau cheát cho nhaân daân ñôõ khoå. Hoï cheát roài, baø laïi thaáy noåi leân nhöõng teân hung thaàn khaùc taøn baïo hôn nhöõng teân tröôùc. Vôùi kinh nghieäm ñoù, sau naày baø caàu cho ngöôøi laõnh ñaïo soáng laâu ñeå thaàn linh coù thôøi giôø thay ñoåi loøng daï cuûa hoï. Kinh nghieäm naày, baø keå laïi cho ngöôøi laõnh ñaïo ñích thaân ñeán tra vaán lyù do ngaøy ngaøy baø leân ñeàn thôø caàu nguyeän cho oâng. Taâm söï cuûa baø môû ñaàu cho quaù trình bieán ñoåi cuûa oâng.
8. Lòch söû giaûi phoùng noâ leä da ñen cuûa nöôùc Myõ vaø lòch söû thaäp nieân qua cuûa Ruanña laø nhöõng baøi hoïc ñi tìm caùi ngoïn cuûa töï do vaø nhaân quyeàn, nhöng baø laõo caàu nguyeän thì tìm ñeán taän goác. Vaäy, khi ngöôøi tín höõu chaân chính muoán daán thaân haønh ñoäng vì töï do vaø nhaân quyeàn, haõy haønh ñoäng sau khi ñaõ caàu nguyeän vaø hoïc hoûi giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi veà xaõ hoäi.
9. Caàu nguyeän vaø hoïc hoûi giuùp cho con ngöôøi haønh ñoäng vôùi taâm hoàn töï do, thanh thaûn, bình an, saùng suoát vaø khoân ngoan, haønh ñoäng vôùi tình baùc aùi Chuùa daïy, vôùi xaùc tín moïi ngöôøi laø con moät Cha, laø anh em moät nhaø. Coù nhöõng ngöôøi anh em soáng vôùi chaùnh taâm thì daïy mình bieát ñieàu phaûi laøm, caàn laøm, ñieàu caàn phaûi noi theo. Nhöng cuõng coù nhöõng ngöôøi anh em soáng vôùi taø taâm thì daïy mình bieát ñieàu khoâng neân laøm, ñieàu khoâng ñöôïc laøm, ñieàu phaûi xa laùnh. Caàu nguyeän vaø hoïc hoûi coøn giuùp cho moãi ngöôøi traùnh ñöôïc haønh ñoäng theo ñoäng cô cuûa taø taâm, cuûa loøng tham saân si, cuûa haän thuø, cuûa nhöõng thoùi ñôøi mang quaùng tính ñoái khaùng, loaïi tröø hoaëc saùt haïi laãn nhau, cuõng laø moät hình thöùc xaâm phaïm töï do vaø xuùc phaïm nhaân sinh, nhaân phaåm vaø nhaân quyeàn cuûa nhau.
Ngaøy Leã kính Thaùnh Giacoâbeâ Toâng ñoà,
Giaùm muïc ñaàu tieân töû ñaïo
25. 7. 2007
Gioan B. Phaïm Minh Maãn
Hoàng Y Toång Giaùm muïc