Phaùi ñoaøn ÑHY Phaïm Minh Maãn

thaêm vieáng Nagasaki, Nhaät Baûn

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Töôøng trình cuoäc thaêm vieáng cuûa Phaùi ñoaøn Ñöùc Hoàng Y Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn tôùi thaønh phoá caùc Thaùnh Töû Ñaïo Nhaät Baûn Nagazaki.

Nagasaki, Nhaät Baûn (29/03/2007) - Rôøi thaønh Hiroshima, toâi ñi cuøng phaùi ñoaøn Ñöùc Hoàng Y Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn ñeán thaønh phoá Nagazaki vaøo ban saùng ngaøy 29.3.2007. Vôùi xe löûa cao toác tieän nghi quaõng ñöôøng daøi maáy traêm caây soá nhöng chæ ñi maát coù 1g30 phuùt laø tôùi nôi.

Vöøa ñeán nôi laø chuùng toâi mau maén muoán ñeán Doøng thaùnh Phanxicoâ Vieän Tu (conventuals) ñeå thaêm nhaø doøng ngay -- vì nôi ñaây hieän coù 3 thaày Vieät nam ñang tu trì -- Mong muoán cuûa Ñöùc Hoàng Y laø muoán ñi thaêm vaø caùm ôn caùc Doøng Tu Nhaät Baûn ñaõ töøng giuùp ñôõ caùc ôn goïi Vieät Nam, caøng ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi Vieät Nam caû nam cuõng nhö nöõ ñöôïc göûi sang Nhaät tu nghieäp, nhöng ñoàng thôøi cuõng laø ñeå mang laïi chuùt nieàm vui cho caùc chuûng sinh xa nhaø. Ñieåm ñaëc bieät nhaát laïi tu vieän Phanxicoâ Conventual naøy laø chính nôi thaùnh Maximilian Kolbe ñaõ sinh soáng taïi ñaây töø 1930-1936.

Thaùnh Maximillian Kolbe, vò linh muïc ñaõ hy sinh chính mình cho ngöôøi khaùc taïi traïi giam Auschwitz:

Cha Maximilian Kolbe laø moät linh muïc doøng Phanxicoâ, ngaøi ñöôïc sinh ra ôû Ba Lan vaøo naêm 1894. Ngaøi thaønh laäp Hoäi Ñaïo Binh Ñöùc Meï Voâ Nhieãm vaø truyeàn giaùo baèng moät tình yeâu khoâng giôùi haïn. Naêm 1930 ngaøi vieáng thaêm Nagasaki cuøng vôùi cha Zeno Zebrowski, cuõng laø ngöôøi ñaõ hieán cuoäc ñôøi mình ñeå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ngheøo. Ngaøi daïy thaàn hoïc vaø xuaát baûn tôø baùo "Seibo no Kishi" hay laø "Hieäp Só Nhaät Baûn". Raát nhieàu ngöôøi Nhaät höôûng öùng chöông trình cuûa ngaøi, sau ñoù ngaøi thaønh laäp tu vieän Franciscan Conventual, "Ngoâi vöôøn cuûa Meï Voâ Nhieãm" treân ngoïn ñoài Hikosan vaøo naêm 1931. Trong khi soáng aâm thaàm ôû ñoù, thì vaãn coù raát nhieàu ngöôøi ôû khaép nöôùc Nhaät bieát ñeán ngaøi.

Naêm 1936 Ngaøi trôû laïi Balan khi Theá Chieán II ñaõ baét ñaàu. Ngaøi bò baét vaø bò giam taïi traïi taäp trung Auschwitz. Ngaøi bò keát aùn boû ñoùi cho cheát. Nhöng tröôùc khi vieäc ñoù xaåy ra, thì coù moät ngöôøi khaùc bò keát aùn töû hình, vaø vì quaù sôï, neân Cha Kolbe ñaõ xin cheát thay cho anh ta. Cha bò chích thuoác ñoäc vaø cheát luùc 47 tuoåi. Ngaøi ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng John Paul II phong thaùnh naêm 1971.

Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ ngöôøi gieo gioáng ñöùc tin taïi thaønh Nagazaki:

Thaønh Nagazaki chính laø noâi sinh cuûa Kitoâ giaùo taïi Nhaät Baûn. Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ quaû thaät laø ngöôøi gieo gioáng ñöùc tin ñaàu tieân cho giaùo phaän Nagasaki. Vaøo cuoái thaùng 8 naêm 1555, Thaùnh Phanxicoâ ñeán tænh Kagoshima vaø sau ñoù ñeán Hirado baét ñaàu truyeàn giaùo. Ngaøi ñaõ röûa toäi cho moät soá daân laøng ôû ñoù. Baáy giôø Gia ñình Koteda ñöôïc röûa toäi vaø hoï ñaõ ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc xaây döïng thaùnh ñöôøng coâng giaùo ñaàu tieân taïi Hirado, ngoâi nhaø thôø naøy vaãn coøn toàn taïi cho tôùi baây giôø.

Vaø cuõng chính taïi Nagazaki maø caùc ngöôøi Kitoâ höõu ñaõ can tröôøng chöùng minh ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu traûi qua bieát bao gian nan cöïc hình. Nguyeân taïi vuøng Nagazaki coù tôùi 26 vò töû ñaïo. Hieän nay coù Ñeàn Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Nhaät ñöôïc xaây caát treân chính nôi caùc ngaøi ñaõ bò haønh hình. Khu naøy naúm ngang trieàn ñoài Nishizaka nhìn ra bieån, laø moät vò trí raát ñeïp cuûa thaønh phoá hieän nay.

Ñeàn Thaùnh vaø Baûo Taøng Vieän Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Nhaät Baûn:

Khi thaêm Ñeàn Caùc Thaùnh Töû Ñaïo Nhaät Baûn, chuùng toâi ñöôïc chính vò linh muïc ñaõ töøng soáng taïi Nhaät 60 naêm vaø cuõng laø ngöôøi coù coâng nghieân cöùu, hoaïch ñònh vaø troâng coi baûo taøng vieän Caùc Thaùnh Töû Ñaïo höôùng daãn. Vöøa vaøo trong baûo taøng vieän, Ñöùc Hoàng Y Phaïm Minh Maãn vaø phaùi ñoaøn ñöôïc môøi kyù vaøo quyeån saùch löu nieäm daønh cho caùc vò thöôïng khaùch.

Sau ñoù phaùi ñoaøn ñöôïc giaûi thích töôøng taän veà lòch söû cuûa Coâng giaùo taïi Nhaät, ñöôïc ñi laïi con ñöôøng haønh trình truyeàn giaùo cuûa caùc vò thöøa sai. Ñoù laø khôûi thuûy töø Osaka, qua Kolbe, Hemiji, Hiroshima, ñeán Nagazaki. Moät söï truøng hôïp kyø thuù, vì ñaây cuõng chính laø con ñöôøng maø phaùi ñoaøn trong maáy ngaøy qua ñaõ traûi qua. Coù khaùc laø tröôùc ñaây caùc nhaø truyeàn giaùo phaûi maát caû thaùng trôøi, vaø coù khi phaûi ñi chaân ñaát, ñi thuyeàn... Coøn phaùi ñoaøn chuùng toâi ngaøy nay luùc ñi xe hôi, luùc ñi taàu, luùc ñi xe löûa sieâu toác...

Taïi Baûo taøng chuùng toâi ñöôïc nhìn taän maét buùt tích thö cuûa thaùnh Phanxicoâ Xavieâ vieát cho Vua Boà Ñaøo Nha vaøo naêm 1546. Thö cuûa khaâm sai Nhaät Baûn taïi AÂu chaâu vieát cho Roma vaøo naêm 1582. Vaø raát nhieàu taøi lieäu, chöùng tích, saùch vôû, ñoà duøng cuûa caùc vò thöøa sai cuõng nhö cuûa caùc thaùnh töû ñaïo Nhaät ñöôïc caát giöõ taïi ñaây. Ñöùc Giaùo Hoaøng John Paul II ñaõ thaêm vieáng Ñeàn Töû Ñaïo vaø Baûo taøng vieän vaø naêm 1981.

Noùi ñeán Nagazaki laø cuõng noùi ñeán bom nguyeân töû vì thaønh phoá naøy cuøng chung vôùi soá phaän cuûa Hiroshima! Traùi bom nguyeân töû thöù hai ñaõ tieâu dieät thaønh phoá vaø laøm maát maïng bao nhieâu ngöôøi, ngöôøi coøn soáng thì soáng kieáp laàm than vaø ñau khoå.

Khi chuùng toâi thaêm nhaø thôø chính toøa Urakami cuûa Toång Giaùo Phaän Nagazaki, moät nhaø thôø ñöôïc cho laø ñeïp nhaát vuøng Ñoâng AÙ, chuùng toâi coøn coù theå chöùng kieán ñöôïc hai ñaëc ñieåm quan troïng vaø ñaùng ghi nhôù nhaát cuûa Nagazaki, ñoù laø: coù nhieàu ngöôøi kieân vöõng trong ñöùc tin vaø saün saøng hy sinh maïng soáng vì Chuùa Gieâsu, thöù ñeán laø veát thöông taøn baïo cuûa bom nguyeân töû haõy coøn ñaây.

Nhaø thôø chính toøa môùi xaây laïi môùi ñöôïc hoaøn thaønh moät naêm tröôùc khi Ñöùc Giaùo Hoaøng John Paul II tôùi Nhaät naêm 1981, naèm treân neàn nhaø thôø cuõ. Theá nhöng moät soá nhöõng töôïng baèng ñaù, töôïng thì maát ñaàu, töôïng thì bò beå, töôïng bò chaùy, haõy coøn ñöôïc ñeå laïi ngay tröôùc nhaø thôø trong moät khuaân vieân thieân nhieân nguyeân thuûy.

Gaëp gôõ vôùi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Joseph Mitsuaki Takami:

Töø nhaø thôø chính toøa chuùng toâi nhìn xuoáng ñoài laø Toøa Toång Giaùm Muïc Nagazaki, moät toøa giaùm muïc raát roäng lôùn vaø trang troïng. Ñöùc Hoàng Y Phaïm Minh Maãn vaø phaùi ñoaøn ñaõ gheù thaêm Ñöùc Toång Giaùm Muïc Joseph Katami. Ñöùc Toång Giaùm Muïc Katami tieáp phaùi ñoaøn raát laø noâng haäu vaø thaân tình. Ngaøi thuoäc tu hoäi Xuaân Bích, neân noùi tieáng Phaùp raát gioûi, vì theá Ñöùc Hoàng Y Maãn vaø Ngaøi ñaøm ñaïo vôùi nhau baèng tieáng Phaùp.

Ñöùc Hoàng Y Maãn trình baày cho bieát sô qua veà hieän tình Giaùo hoäi taïi Vieät Nam, vaø ñoàng thôøi noùi leân öôùc voïng veà moät töông lai hôïp taùc veà nhieàu maët giöõa caùc Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu, nhaát laø Nhaät baûn. Ngaøy nay khoâng nhöõng kinh teá Vieät Nam ñaõ môû cuûa qua WTO, vaø taát nhieân ngöôøi Nhaät seõ ñaàu tö nhieàu hôn nöõa vaøo Vieät nam, nhöng ñieàu quan troïng laø giöõa caùc Giaùo hoäi taïi AÙ chaâu coù theå töông trôï, chia seû vaø hoïc hoûi gì laãn nhau.

Chính giaùo phaän Nagazaki vaøo ngaøy Ñöùc Hoàng Y Maãn thaêm vieáng ñaõ nhaän theâm 2 ñaïi chuûng sinh sang hoïc cho giaùo phaän Nagazaki, vaø hieän ñaõ coù moät ñaïi chuûng sinh khaùc ñaõ ôû ñaây hôn moät naêm, trong giaùo phaän cuõng ñaõ coù moät soá caùc tu só, nöõ tu Vieät nam thuoäc caùc Doøng khaùc nhau. Ñaëc bieät Doøng Nöõ Thaùnh Giuse ñaõ coù chöông trình raát cuï theå ñaøo taïo vaø huaán luyeän nöõ tu cuûa Doøng taïi Vieät Nam vaø taïi Nhaät...

Hai vò Toång giaùm muïc ñaõ trao ñoåi vôùi nhau raát nhieàu tin töùc veà sinh hoaït noäi boä Giaùo hoäi, veà tình hình xaõ hoäi, chính trò, vieäc taùi thieát quoác gia, nhaát laø kinh nghieäm töø phía Nhaät baûn sau theá chieán II.

Nhaän ñònh veà tình traïng xaõ hoäi hai quoác gia, Ñöùc Hoàng Y Toång Giaùm Muïc Saigoøn ñaïi khaùi ñaõ coù nhaän ñònh nhö sau: "Nöôùc Nhaät bò 2 quaû bom nguyeân töû doäi xuoáng, vaø sau theá chieán II, nöôùc Nhaät laø keû baïi traän. Coøn Vieät Nam sau chieán tranh daøi laø keû chieán thaéng, nhöng treân 30 naêm chuùng toâi bò quaû bom coäng saûn laøm suy suïp... Nöôùc Nhaät baûn cuûa Ngaøi nhôø yù chí töï cöôøng vaø tính töï troïng neân ñaõ coù theå vöôït qua moïi khoù khaên maø trôû thaønh cöôøng quoác. Nöôùc Nhaät saûn xuaát ra thöù gì cuõng laøm coù chaát löôïng vaø caøng ngaøy caøng coá gaéng laøm toát hôn vaø giaù trò hôn, ñoù laø nhôø vaøo tinh thaàn töï troïng vaø neàn giaùo duïc, nhôø vaøo luaät phaùp kyû luaät nghieâm minh... Coøn Vieät Nam chuùng toâi, laøm gì cuõng cho qua, giaùo duïc thì khoâng daäy ra con ngöôøi nhaân baûn, daäy doái traù, laøm ñoà giaû, moät xaõ hoäi ñaõ baêng hoaïi... neân chuùng toâi coøn phaûi hoïc nöôùc Nhaät raát nhieàu. Trong 30 naêm döôùi cheá ñoä Coäng Saûn thì 20 naêm ñaàu ngöôøi Coäng Saûn cho ngöôøi Coâng giaùo chuùng toâi laø keû ñoái khaùng caàn phaûi khoáng cheá vaø ñoái ñaàu, 10 naêm trôû laïi ñaây coù theå noùi ñaõ coù söï thay ñoåi naõo traïng, coù theå ñöôïc coi laø ñaõ coù nhöõng söï thoâng caûm vaø hieåu bieát khaù hôn, khoâng coøn coi laø ñoái khaùng maø cho raèng coù nhöõng vaán ñeà coù theå hôïp taùc ñöôïc. Gaàn ñaây thì moät soá caùc nhaø laõnh ñaïo Vieät Nam ñaõ ra quan saùt nöôùc ngoaøi vaø ñaõ coù taàm nhìn khaù hôn..."

Caâu truyeän coøn ñöôïc tieáp noái raát saâu roäng vaø côûi môû trong 3 tieáng ñoàng hoà khi Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nagazaki thieát tieäc phaùi ñoaøn chuùng toâi taïi moät nhaø haøng sang troïng gaàn ngay trung taâm thaønh phoá, treân söôøn ñoài Caùc Thaùnh Töû Ñaïo vaø nhìn xuoáng doøng soâng Nagazaki buoåi toái hoâm ñoù. Taïi böõa tieäc coù söï hieän dieän cuûa Beà Treân Nöõ Tu moät Doøng Nhaät ñaõ göûi ngöôøi sang hoaït ñoäng taïi Vieät Nam trong naêm qua...

Lòch Söû Truyeàn Giaùo Vuøng Nagasaki:

- Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ, Ngöôøi Gieo Gioáng:

Thaùnh Phanxicoâ Xavieâ quaû thaät laø ngöôøi gieo gioáng ñöùc tin ñaàu tieân cho giaùo phaän Nagasaki. Vaøo cuoái thaùng 8 naêm 1555, Thaùnh Phanxicoâ ñeán tænh Kagoshima vaø sau ñoù ñeán Hirado baét ñaàu truyeàn giaùo. Ngaøi ñaõ röûa toäi cho moät soá daân laøng ôû ñoù. Sau ñoù, cha Cosme de Torres ñöôïc trao phoù troâng coi coäng ñoaøn coâng giaùo ôû ñaây. Cha Barthbasar Goga, cha Gaspar Vilela vaø thaày Luiz de Almeida höôùng daãn caùc coäng ñoaøn. Baáy giôø Gia ñình Koteda ñöôïc röûa toäi vaø hoï ñaõ ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc xaây döïng thaùnh ñöôøng coâng giaùo ñaàu tieân taïi Hirado, ngoâi nhaø thôø naøy vaãn coøn toàn taïi cho tôùi baây giôø.

Sau ñoù cha Torres vaø thaày De Almeida phaùt trieån coâng vieäc truyeàn giaùo ñeán caùc vuøng Yokoseura, Shinabara vaø Kuchinotsu.

Vaøo naêm 1562 Omura Sumitada ñöôïc röûa toäi taïi Yokoseura, trôû thaønh vò laõnh chuùa coâng giaùo ñaàu tieân taïi Nhaät. Vaøo thôøi kyø naøy, haûi caûng Yokoseura bò phaù huûy, do ñoù cha Torres phaûi dôøi veà Kuchinotsu.

Vaøo naêm 1565, thaày De Almeida vaø thaày Lorenzo baét ñaàu truyeàn giaùo ôû ñaûo Goto vaø 2 nhaø thôø ñaõ ñöôïc xaây döïng ôû Fukue vaø Okuura.

Vaøo naêm 1567, thaày Almeida ñeán Nagasaki, vaø ñöôïc Nagasaki Jinzaemon, moät tín höõu vaø laø laõnh chuùa cuûa Omura Sumitada, cho moät khoaûng ñaát vaø moät ngoâi chuøa Phaät giaùo. Nhaø thôø ñaàu tieân ôû Nagasaki, daâng kính caùc Thaùnh, ñöôïc hoaøn taát vaøo naêm 1569. Vaøo muøa xuaân naêm 1570, thaày Torres baét ñaàu soáng trong ngoâi nhaø thôø "nhoû beù nhöng xinh ñeïp".

20 naêm sau khi thaùnh Phanxicoâ ñeán Hirado, vieäc truyeàn giaùo ñaõ ñöôïc baét ñaàu trong moät vaøi nôi ôû Nagasaki.

- Vieäc Xaây Döïng Haûi Caûng Nagasaki vaø Nhaø Thôø Trong Vuøng:

Vaøo naêm 1579, Omura Sumitada quyeát ñònh thaønh laäp haûi caûng Nagasaki ñeå buoân baùn, oâng ra leänh cho vieân tuøy tuøng laø Tomonga Tsushima xaây döïng 6 thaønh phoá. Treân mieàn ñaát döï tính xaây döïng haûi caûng (hieän nay laø khu ñaát cuûa toøa thò chính), cha Figuereido ñaõ xaây moät nhaø thôø nhoû ñöôïc goïi laø "nhaø thôø Ñöùc Meï Leân Trôøi", daàn daàn noù phaùt trieån roäng lôùn ñeán ñoä ñöôïc goïi laø trung taâm cuûa caùc nhaø thôø ôû Nhaät.

Vaøo naêm 1580, Omura Sumitada ñaõ daâng cuùng khu ñaát trung taâm cuûa vuøng Nagasaki vaø laøng Mogi cho Doøng Teân, vaø Nagasaki ñaõ ñöôïc phaùt trieån vôùi vieäc nhieàu nhaø thôø ñöôïc xaây döïng. Vaøo naêm 1583 Nhoùm Misericordia Benevolent ñaõ ñöôïc thaønh laäp vaø truï sôû ñöôïc ñaët taïi Kozenmachi. Vaøo naêm 1584, Arima Harunobu, cuõng laø ngöôøi coâng giaùo, ñaõ daâng cuùng khu ñaát cuûa oâng ôû Urakami cho caùc cha doøng Teân. Daân soá ngöôøi coâng giaùo trong laøng Urakami ñaõ ñöôïc taêng soá.

Vieäc nôùi roäng nhaø thôø trong vuøng ñaõ ñöôïc baét ñaàu, vì noù ñaõ trôû thaønh quaù nhoû. Nhaø thôø ñaõ phaûi ngöng xaây caát vì leänh caám ñaïo cuûa Toyotomi Hideyoshi, nhöng roài cuõng ñöôïc hoaøn taát vaøo naêm 1590. Nhöng 2 naêm sau ñoù, nhaø thôø ñaõ bò taøn phaù theo leänh cuûa Hideyoshi. Sau ñoù noù laïi ñöôïc xaây laïi vaøo naêm 1593. Truï sôû chính cuûa doøng Teân cuõng ñöôïc xaây beân caïnh ñoù, vaø ñaõ ñöôïc duøng laøm nhaø thôø chính toøa cuûa vò Giaùm Muïc ñaàu tieân taïi Nhaät, Ñöùc Cha Pedro Martins.

Naêm 1592 Beänh Vieän Thaùnh Lazaro ñöôïc nhoùm Misericordia thaønh laäp taïi Uwamachi. Cuøng luùc ñoù, moät beänh vieän Thaùnh Lazaro khaùc ñöôïc thaønh laäp ngay taïi loái vaøo Urakami, caû 2 beänh vieän ñeàu coù nhaø nguyeän rieâng.

Vaøo ngaøy 05 thaùng hai naêm 1597 Nagasaki chöùng kieán 26 vò töû ñaïo, ngoïn ñoài Nishizaka, nôi nhuoäm maùu caùc vò töû ñaïo, ñöôïc goïi laø "ngoïn ñoài thaùnh" hay "ñoài töû ñaïo" vaø ñöôïc bieán thaønh coâng vieân ñaàu tieân cuûa Nagasaki.

Vaøo naêm 1598, naêm maø Hideyoshi qua ñôøi, Vò Giaùm Muïc môùi, Ñöùc Cha Luis de Cerqueira vaø cha Valignani ñöôïc thuyeân chuyeån tôùi Nagasaki. Gaàn beân caïnh nhaø thôø, toøa giaùm muïc vaø chuûng vieän ñaõ ñöôïc xaây döïng, cuõng nhö nhaø thôø cuõng ñöôïc taân trang laïi. Vaøo naêm 1601, Ñöùc Cha Cerquiera ñaõ thaùnh hieán nhaø thôø, cuõng trong thôøi gian ñoù, caùc nhaø thôø xinh xaén ñaõ ñöôïc döïng leân taïi Omura vaø Arina.

- Thôøi Vaøng Son cuûa Caùc Nhaø Thôø ôû Nagasaki:

Thôøi gian 13 naêm töø 1601 ñeán 1614 laø thôøi vaøng son cuûa caùc nhaø thôø ôû Nagasaki. Trong thôøi gian naøy 7 linh muïc trieàu ngöôøi Nhaät ñaõ ñöôïc truyeàn chöùc vaø caùc nhaø thôø sau ñaây ñaõ ñöôïc xaây caát: Nhaø thôø Ñöùc Meï Maria ôû treân Ñoài, Nhaø thôø Thaùnh Gioan Taåy Giaû (baây giôø laø Chuøa Phaät giaùo Honrenji), nhaø thôø thaùnh Antoân (ôû Handaikumachi), nhaø thôø thaùnh Pheâroâ (ôû Imamachi) taát caû ñaõ ñöôïc xaây vaøo naêm 1607.

Vaøo naêm 1609, nhaø thôø thaùnh Larenso ñaõ ñöôïc xaây döïng daønh cho ngöôøi coâng giaùo Ñaïi Haøn.

Caùc nhaø doøng cuõng ñaõ xay caát nhöõng nhaø thôø cuûa hoï ôû Nagasaki: nhaø thôø thaùnh Ñaminh cuûa caùc cha Ñaminh xaây naêm 1609, nhaø thôø thaùnh Phanxicoâ ôû Kurusu machi vaø nhaø thôø thaùnh Augustinoâ ôû Motofurukawamachi ñöôïc xaây caát bôûi caùc cha doøng Phanxicoâ vaøo naêm 1511.

- Thôøi Kyø Baùch Haïi:

Moät cuoäc baùch haïi kinh khuûng baát ngôø ñaõ bao phuû nhöõng ngaøy vinh quang cuûa Nagasaki. Vaøo naêm 1612 caùc thöøa sai ôû Arima bò truïc xuaát vaø chuûng vieän phaûi dôøi veà nhaø thôø Caùc Thaùnh. Chuûng vieän ñaõ ñöôïc môû roäng vaø taân trang, thí duï, nguyeän ñöôøng kính caùc töû ñaïo ñaõ ñöôïc xaây döïng vaø trôû thaønh nôi haønh höông. Vaøo naêm 1614, chính quyeàn Tokugawa ra leänh caám ñaïo khaép treân nöôùc toaøn Nhaät, vaø caùc nhaø thöøa sai teà töïu veà Nagasaki.

Takayama Ukon, Naito Tokuan vaø gia ñình bò ñuoåi ra khoûi vuøng Kanazawa. Caùc nöõ tu cuõng doàn veà Nagasaki. Vaøo thaùng 4, moät cuoäc kieäu röôùc saùm hoái ñeå caàu xin ôn thöông xoùt ñaõ ñöôïc toå chöùc, nhöng caùc vò thöøa sai vaø giaùo daân ñaõ troán sang Macao vaø Manila taát caû. Caùc nhaø thôø ôû Nagasaki ñaõ bò taøn phaù vaø nhieàu tín höõu ñaõ töû ñaïo taïi Arima vaø Kuchinotsu. Caùc cuoäc baét daïo xaûy ra taïi Omura vaøo naêm 1617 vaø ôû Nagasaki vaøo naêm 1619. "Kurusu-ro" hay "nhaø tuø thaùnh giaù" ñaõ ñöôïc döïng leân taïi ñòa ñieåm cuûa nhaø thôø thaùnh Phanxicoâ, ôû ñoù caùc vò thöøa sai vaø giaùo daân bò giam caàm. Hoï bò ñieäu ñeán ñoài Nishizaka vaø bò haønh quyeát taïi ñoù. Cuõng coù nhöõng cuoäc baét ñaïo lôùn ôû Nagasaki vaøo naêm 1633.

- Giaùo Hoäi Haàm Truù:

Cuoäc noåi daäy cuûa Shimabara xaûy ra töø naêm 1637 ñeán 1638 vaø caùc nhaø thôø ôû Arima ñaõ bò tieâu huûy. Caùc Kitoâ höõu troán chaïy veà caùc laøng Urakami, Nishisonogi, Hirado vaø soáng haàm truù ñeå baûo veä ñöùc tin. Caùc cuoäc baùch haïi ñöôïc goïi laø "Kuzure" ñeå ñaùnh daáu töøng thôøi kyø. Vaøo naêm 1658 "Omura Kuzure", naêm 1790 "cuoäc baùch haïi ñaàu tieân ôû Urakami", naêm 1839 "cuoäc baùch haïi thöù hai ôû Urakami", vaø töø naêm 1867 ñeán naêm 1873 "cuoäc baùch haïi thöù tö ôû Urakami" ñaõ xaûy ra. Nhöõng cuoäc ñaøn aùp ôû ñaûo Goto vaø vuøng Mitsuyama cuûa vuøng Omura xaûy ra vaøo cuøng thôøi vôùi cuoäc baùch haïi cuoái cuøng.

LM Nguyeãn Höõu Hieán vaø LM. Traàn Coâng Nghò

(VietCatholicNews 31/03/2007)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page