Dieãn töø cuûa ÑTC Benedictoâ XVI

khai maïc Nghò Hoäi Caùc Giaùm Muïc

Myõ Chaâu La Tinh vaø vuøng Caribe

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Dieãn töø cuûa ÑTC Benedictoâ XVI khai maïc Nghò Hoäi Caùc Giaùm Muïc Myõ Chaâu La Tinh vaø vuøng Caribe, taïi Trung Taâm Thaùnh Maãu Aparecida, Brazil, ngaøy 13/05/2007.

"Khoâng chæ laø Luïc Ñòa cuûa Hi Voïng maø coøn laø Luïc Ñòa cuûa Tình Yeâu"

Caùc hieàn huynh Giaùm Muïc, caùc linh muïc, nam nöõ tu só vaø anh chò em giaùo daân thaân meán,

Caùc quan saùt vieân cuûa caùc toân giaùo baïn thaân meán,

Thaät laø nieàm vui lôùn lao cho toâi ñöôïc hieän dieän nôi ñaây giöõa anh chò em ñeå khai maïc Ñaïi Hoäi Ñoàng Caùc Giaùm Muïc Myõ Chaâu La Tinh vaø Vuøng Caribeâ Laàn Thöù Naêm ñöôïc toå chöùc gaàn beân Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Aparecida, Boån Maïng Nöôùc Ba Taây. Toâi muoán ñöôïc baét ñaàu baèng nhöõng lôøi taï ôn vaø taùn tuïng Chuùa vì hoàng aân ñöùc tin Coâng Giaùo lôùn lao Chuùa ñaõ ban cho caùc daân toäc cuûa Ñaïi Luïc naøy.

1. Ñöùc Tin Coâng Giaùo taïi Myõ Chaâu La Tinh

Ñöùc tin nôi Thieân Chuùa ñaõ linh hoaït ñôøi soáng vaø vaên hoùa cuûa nhöõng quoác gia naøy trong hôn naêm theá kyû qua. Töø cuoäc gaëp gôõ giöõa ñöùc tin vaø caùc daân toäc baûn ñòa ñaõ xuaát hieän neàn vaên hoùa Kitoâ Giaùo phong phuù cuûa Luïc Ñòa naøy, ñöôïc theå hieän trong ngheä thuaät, aâm nhaïc, vaên chöông vaø treân heát laø trong caùc truyeàn thoáng ñaïo ñöùc cuõng nhö trong toaøn boä loái soáng cuûa caùc daân toäc, nhöõng ngöôøi ñöôïc keát hieäp vôùi nhau vì cuøng chia seû moät lòch söû, vaø moät ñöùc tin mang ñeán cho hoï moät söï haøi hoøa neàn taûng lôùn lao, baát chaáp dò bieät veà vaên hoùa vaø ngoân ngöõ. Giôø ñaây, ñöùc tin chung naøy gaëp phaûi nhöõng thaùch ñoá nghieâm troïng caàn phaûi ñöôïc ñeà caäp ñeán, vì söï phaùt trieån haøi hoøa cuûa xaõ hoäi vaø caên tính Coâng Giaùo cuûa nhöõng daân toäc naøy ñang gaëp thöû thaùch. Veà ñieàu naøy, Ñaïi Hoäi Ñoàng laàn thöù Naêm ñang chuaån bò suy tö veà tình traïng hieän nay ngoõ haàu giuùp caùc tín höõu Coâng Giaùo soáng ñöùc tin cuûa hoï vui töôi vaø maïch laïc, giuùp hoï ñaøo saâu nhaän thöùc hoï laø caùc moân ñeä vaø caùc nhaø truyeàn giaùo cuûa Chuùa Kitoâ, ñöôïc Ngaøi sai ñeán trong theá gian ñeå coâng boá vaø laøm chöùng cho ñöùc tin vaø tình yeâu cuûa hoï.

Tuy nhieân, chaáp nhaän ñöùc tin Coâng Giaùo coù nghóa gì ñoái vôùi caùc daân toäc Myõ Chaâu La Tinh vaø Vuøng Caribeâ? Ñoái vôùi hoï, ñoù laø nhaän bieát vaø ñoùn nhaän Chuùa Kitoâ, moät Thieân Chuùa chöa töôøng minh maø cha oâng hoï tìm kieám - duø khoâng nhaän thöùc roõ reät - trong caùc truyeàn thoáng toân giaùo. Chuùa Kitoâ laø Ñaáng Cöùu Ñoä hoï laëng leõ ngoùng troâng. Chaáp nhaän ñöùc tin cuõng coù nghóa laø hoï ñaõ ñoùn nhaän, trong nöôùc Röûa Toäi, cuoäc soáng thieâng lieâng khieán hoï trôû neân döôõng töû cuûa Thieân Chuùa; hôn theá nöõa, hoï ñoùn nhaän Thaùnh Thaàn, Ñaáng ñeán ñeå laøm cho caùc neàn vaên hoùa cuûa hoï phong phuù, thanh luyeän chuùng vaø saûn sinh voâ soá haït gioáng maø Ngoâi Lôøi nhaäp theå ñaõ gieo trong nhöõng neàn vaên hoùa naøy, qua ñoù höôùng daãn hoï soáng trong ñöôøng loái cuûa Tin Möøng. Nhö theá, vieäc coâng boá Chuùa Gieâsu vaø Tin Möøng cuûa Ngaøi khoâng coù chuùt gì coù theå coi laø tha hoùa caùc neàn vaên hoùa tieàn Kha Luaân Boá, cuõng chaúng phaûi laø söï aùp ñaët cuûa moät neàn vaên hoùa ngoaïi lai. Nhöõng neàn vaên hoùa ñích thaät khoâng ñoùng kín trong chính mình, cuõng chaúng phaûi ñöôïc thieát ñònh baát di baát dòch taïi moät thôøi ñieåm naøo ñoù trong lòch söû, nhöng chuùng môû roäng, hay hôn theá nöõa, laø ñang tìm kieám söï gaëp gôõ vôùi nhöõng neàn vaên hoùa khaùc, hy voïng seõ ñaït ñeán tính phoå quaùt qua caùc cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc loái soáng khaùc vaø vôùi nhöõng yeáu toá coù theå daãn ñeán moät söï toång hôïp môùi, trong ñoù, söï khaùc bieät trong dieãn ñaït vaø nhöõng yeáu toá vaên hoùa ñaëc thuø luoân ñöôïc toân troïng.

Noùi cho cuøng, chæ coù söï thaät môùi coù theå ñem laïi hieäp nhaát, vaø baèng chöùng cuûa ñieàu naøy laø tình yeâu. Ñoù laø lyù do taïi sao Chuùa Kitoâ, Ñaáng thöïc laø Logos nhaäp theå, "laø tình yeâu ñeán cuøng", khoâng xa laï vôùi moïi neàn vaên hoùa, khoâng xa laï vôùi baát cöù ai; traùi laïi, lôøi ñaùp traû maø Ngaøi tìm kieám nôi con tim cuûa nhöõng neàn vaên hoùa, chính laø ñieàu ñem laïi cho nhöõng neàn vaên hoùa naøy caên tính toái haäu cuûa chuùng, trong khi hieäp nhaát nhaân loaïi vaø ñoàng thôøi toân troïng söï phong phuù cuûa dò bieät, môû ra cho moïi ngöôøi ôû moïi nôi söï phaùt trieån trong nhaân baûn vaø tieán boä ñích thöïc. Lôøi Chuùa, khi hoaù thaønh nhuïc theå nôi Chuùa Gieâsu Kitoâ, cuõng trôû neân lòch söû vaø vaên hoùa.

Hoang töôûng tìm veà quaù khöù ñeå nguïp laën cuoäc soáng trong nhöõng toân giaùo tieàn Kha Luaân Boá, taùch nhöõng toân giaùo naøy khoûi Chuùa Kitoâ vaø khoûi Giaùo Hoäi Hoaøn Vuõ, khoâng phaûi laø moät böôùc tieán, nhöng thöïc ra laø moät böôùc luøi. Trong thöïc teá, ñoù laø moät söï thaùo lui quy höôùng veà moät giai ñoaïn trong lòch söû ñaõ chìm trong quaù khöù.

May maén thay, söï khoân ngoan cuûa caùc daân toäc baûn ñòa ñaõ daãn hoï ñeán choã hình thaønh moät toång hôïp giöõa caùc neàn vaên hoùa cuûa hoï vaø ñöùc tin Kitoâ maø caùc nhaø truyeàn giaùo ñang mang ñeán cho hoï. Do ñoù, naûy sinh ra moät loøng ñaïo phong phuù, vaø phoå bieán saâu roäng; moät loøng ñaïo maø qua ñoù chuùng ta coù theå thaáy taâm hoàn cuûa caùc daân toäc Myõ Chaâu:

- yeâu meán ñau khoå cuûa Chuùa Kitoâ, vò Thieân Chuùa ñaày loøng laân tuaát, tha thöù vaø hoøa giaûi; vò Thieân Chuùa yeâu thöông chuùng ta ñeán möùc trao ban chính Ngaøi cho chuùng ta;

- yeâu meán Chuùa ngöï trong bí tích Thaùnh Theå, moät Thieân Chuùa ñaõ xuoáng theá laøm ngöôøi, cheát vaø soáng laïi ñeå neân baùnh haèng soáng;

- yeâu meán Thieân Chuùa gaàn guõi vôùi ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi chòu ñau khoå.

- toân suøng Ñöùc Trinh Nöõ cöïc thaùnh Guadalupe, Aparecida, Ñöùc Trinh Nöõ ñöôïc keâu caàu döôùi nhöõng töôùc hieäu ña daïng cuûa caùc quoác gia vaø caùc ñòa phöông. Khi Ñöùc Meï Guadalupe hieän ra vôùi vò Thaùnh Thoå Daân Juan Diego, Meï ñaõ noùi nhöõng lôøi quan troïng naøy vôùi ngaøi: "Meï khoâng phaûi laø meï con sao? Con khoâng ôû döôùi boùng meï vaø döôùi aùnh maét meï sao? Meï khoâng phaûi laø nguoàn maïch vui möøng cho con sao? Con khoâng naáp döôùi aùo meï, trong voøng tay meï sao?" (Nican Mopohua, Nos. 118-119).

Loøng ñaïo naøy coøn ñöôïc theå hieän nôi söï toân kính caùc thaùnh vôùi nhöõng leã möøng boån maïng, nôi tình yeâu daønh cho Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø caùc vò Muïc Töû khaùc, vaø trong tình yeâu daønh cho Giaùo Hoäi Hoaøn Vuõ nhö moät ñaïi gia ñình cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng khoâng theå vaø chaúng bao giôø boû con caùi mình bô vô hay tuùng thieáu. Taát caû ñieàu naøy taïo neân böùc tranh phuø ñieâu cuûa loøng ñaïo ñöùc bình daân, laø moät kho taøng quyù baùu cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Myõ Chaâu La Tinh, moät kho taøng caàn ñöôïc baûo toàn, phaùt huy vaø tinh luyeän neáu caàn.

2. Keá tuïc caùc Ñaïi Hoäi Ñoàng khaùc

Ñaïi Hoäi Ñoàng laàn Thöù Naêm naøy ñöôïc cöû haønh trong söï lieân tuïc vôùi boán Ñaïi Hoäi Ñoàng tröôùc ñoù taïi Rio de Janeiro, Medellín, Puebla vaø Santo Domingo. Vôùi cuøng moät tinh thaàn nhö tröôùc ñaây, caùc Ñöùc Giaùm Muïc giôø ñaây mong muoán taïo ra moät ñoäng löïc truyeàn giaùo môùi ñeå caùc daân toäc naøy tieáp tuïc lôùn maïnh vaø tröôûng thaønh veà ñöùc tin, ngoõ haàu trôû neân aùnh saùng cuûa theá gian vaø nhöõng chöùng nhaân cho Chuùa Gieâsu Kitoâ baèng chính cuoäc soáng cuûa hoï.

Sau Ñaïi Hoäi Ñoàng laàn thöù Tö taïi Santo Domingo, nhieàu thay ñoåi ñaõ dieãn ra trong xaõ hoäi. Giaùo Hoäi chia seû nhöõng thaønh töïu vaø hy voïng, nhöõng ñau khoå vaø nieàm vui cuûa con caùi mình, mong muoán ñoàng haønh vôùi hoï taïi thôøi ñieåm ñaày thaùch ñoá naøy ñeå luoân khích leä hoï vôùi hy voïng vaø uûi an (x. "Giaùo Hoäi vaø Theá Giôùi", 1).

Theá giôùi ngaøy nay ñang chöùng kieán hieän töôïng toaøn caàu hoùa nhö moät maïng löôùi quan heä giaêng maéc toaøn haønh tinh naøy. Maëc duø, töø nhöõng quan ñieåm nhaát ñònh, ñieàu naøy ñem laïi nhöõng ích lôïi cho ñaïi gia ñình nhaân loaïi, vaø laø moät daáu chæ cho khaùt voïng höôùng ñeán hieäp nhaát saâu xa; khoâng chuùt hoà nghi gì noù cuõng ñang mang ñeán nguy cô ñoäc quyeàn roäng lôùn cuõng nhö nguy cô coi lôïi nhuaän laø giaù trò toái thöôïng. Nhö moïi laõnh vöïc khaùc cuûa hoaït ñoäng con ngöôøi, toaøn caàu hoùa caàn phaûi ñöôïc höôùng daãn bôûi luaân lyù, quy höôùng taát caû vaøo söï phuïc vuï con ngöôøi voán ñaõ ñöôïc taïo neân trong vaø gioáng hình aûnh Thieân Chuùa.

Taïi Myõ Chaâu La Tinh vaø vuøng Caribeâ, cuõng nhö ôû nhöõng mieàn khaùc, coù söï tieán boä höôùng ñeán daân chuû ñaùng ghi nhaän, maëc duø vaãn coøn nhöõng cô sôû gaây neân quan ngaïi veà nhöõng hình thaùi ñoäc taøi cuûa chính quyeàn vaø caùc cheá ñoä giao duyeân vôùi nhöõng yù thöùc heä nhaát ñònh maø chuùng ta töôûng raèng ñaõ bò ñaùnh baïi. Nhöõng yù thöùc heä ñoù khoâng phuø hôïp vôùi nhaân sinh quan vaø xaõ hoäi quan Kitoâ Giaùo nhö ñaõ ñöôïc trình baøy trong Giaùo Huaán Xaõ Hoäi cuûa Giaùo Hoäi. ÔÛ maët khaùc cuûa ñoàng tieàn naøy, kinh teá töï do taïi moät vaøi quoác gia Myõ Chaâu La Tinh caàn phaûi tính ñeán söï bình ñaúng, vì caøng ngaøy caøng coù nhieàu thaønh phaàn trong xaõ hoäi thaáy hoï bò ñeø beïp trong söï ngheøo ñoùi roäng lôùn hay thaäm chí bò töôùc ñi nhöõng taøi nguyeân thieân nhieân cuûa chính hoï.

Trong caùc coäng ñoaøn Giaùo Hoäi taïi Myõ Chaâu La Tinh, coù moät möùc ñoä tröôûng thaønh veà ñöùc tin ñaùng ghi nhaän trong soá nhöõng ngöôøi nam nöõ giaùo daân tích cöïc hieán mình cho Chuùa. Cuõng coù nhieàu giaùo lyù vieân quaûng ñaïi, nhieàu phong traøo trong Giaùo Hoäi vaø gaàn ñaây nhieàu tu hoäi daønh cho ñôøi soáng thaùnh hieán ñöôïc hình thaønh. Nhieàu saùng kieán veà giaùo duïc, baùc aùi vaø gia cö ñaõ ñöôïc chöùng thöïc laø ñem laïi thaønh coâng ñaùng keå. Tuy nhieân, cuõng thöïc söï maø noùi laø ta coù theå thaáy moät söï suy giaûm ñôøi soáng Kitoâ trong xaõ hoäi noùi chung, vaø söï suùt giaûm tham gia vaøo ñôøi soáng Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, do bôûi chuû nghóa theá tuïc, chuû nghóa duy khoaùi laïc, chuû nghóa thôø ô vaø naïn chieâu duï tín ñoà cuûa voâ soá caùc giaùo phaùi, caùc toân giaùo thôø linh vaät, vaø hieän töôïng toân giaùo giaû hieäu.

Taát caû nhöõng ñieàu naøy hình thaønh moät tình traïng môùi seõ ñöôïc phaân tích ôû Aparecida naøy. Ñoái dieän vôùi nhöõng löïa choïn môùi vaø khoù khaên, caùc tín höõu ñang höôùng veà Hoäi Nghò Laàn Thöù Naêm naøy ñeå canh taân vaø taùi linh hoaït ñöùc tin cuûa hoï nôi Chuùa Kitoâ, laø Thaày Daäy vaø laø Ñaáng Cöùu Ñoä duy nhaát cuûa chuùng ta, Ñaáng ñaõ maïc khaûi cho chuùng ta kinh nghieäm ñoäc ñaùo cuûa tình yeâu voâ bieân maø Thieân Chuùa Cha daønh cho nhaân loaïi. Töø nguoàn maïch naøy, seõ xuaát hieän nhöõng con ñöôøng môùi vaø nhöõng keá hoaïch muïc vuï saùng taïo coù khaû naêng thaám nhaäp moät nieàm hy voïng maïnh meõ ñeå theå hieän ñöùc tin vui töôi vaø coù traùch nhieäm, vaø nhôø ñoù ñöùc tin coù theå lan toûa cho nhöõng ngöôøi xung quanh ta.

3. Moân ñeä vaø thöøa sai

Ñaïi Hoäi Ñoàng naøy coù chuû ñeà: "Moân ñeä vaø Thöøa sai cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, ñeå caùc daân toäc cuûa chuùng ta coù söï soáng trong Ngöôøi - Thaày laø Con Ñöôøng, laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng" (Ga 14, 6).

Giaùo Hoäi coù nghóa vuï cao caû laø giöõ gìn vaø nuoâi döôõng ñöùc tin cuûa Daân Chuùa, vaø nhaéc nhôû ngöôøi tín höõu trong Luïc Ñòa naøy raèng, bôûi pheùp Thaùnh Taåy, hoï ñöôïc keâu goïi ñeå trôû thaønh moân ñeä vaø thöøa sai cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Heä quaû laø hoï phaûi böôùc theo Ngöôøi, soáng thaân maät vôùi Ngöôøi, baét chöôùc maãu göông cuûa Ngöôøi, vaø laøm chöùng cho Ngöôøi. Nhö caùc Thaùnh Toâng Ñoà, moãi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi ñeàu ñoùn nhaän töø Chuùa Kitoâ moät meänh leänh truyeàn giaùo: "Anh em haõy ñi khaép töù phöông thieân haï, loan baùo Tin Möøng cho moïi loaøi thuï taïo. Ai tin vaø chòu pheùp röûa, seõ ñöôïc cöùu ñoä" (Mc 16, 15). Ñeå trôû thaønh nhöõng moân ñeä vaø thöøa sai cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, vaø ñeå tìm ñöôïc söï soáng "trong Ngöôøi" ñoøi hoûi phaûi ñaâm reã saâu trong Ngöôøi.

Chuùa Kitoâ thöïc söï ban cho chuùng ta ñieàu gì? Taïi sao chuùng ta muoán trôû neân moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ? Caâu traû lôøi laø: khi keát hieäp vôùi Ngöôøi, chuùng ta hy voïng tìm ñöôïc söï soáng, moät söï soáng ñích thöïc xöùng vôùi teân goïi cuûa noù, vaø vì theá, chuùng ta muoán laøm cho ngöôøi khaùc nhaän bieát Ngöôøi, muoán thoâng truyeàn cho hoï hoàng aân maø chuùng ta ñaõ tìm thaáy nôi Ngöôøi. Nhöng coù thöïc laø nhö theá khoâng? Chuùng ta coù thöïc söï xaùc tín raèng Chuùa Kitoâ laø con ñöôøng, laø söï thaät vaø laø söï soáng khoâng?

Vieäc ñaët öu tieân cho ñöùc tin vaøo Chuùa Kitoâ vaø söï soáng "trong Ngöôøi", nhö ñaõ ñöôïc neâu trong teân goïi cuûa Hoäi Nghò Thöù Naêm naøy, naûy sinh moät caâu hoûi nöõa: Söï öu tieân naøy phaûi chaêng chæ laø moät troán chaïy ñeán chuû thuyeát ña caûm, ñeán chuû thuyeát caù nhaân toân giaùo, voán laø moät söï gaùc boû thöïc taïi khaån thieát tröôùc caùc vaán ñeà troïng ñaïi veà kinh teá, xaõ hoäi, chính trò cuûa Chaâu Myõ La tinh vaø cuûa theá giôùi, vaø laø söï troán chaïy khoûi thöïc taïi ñeå höôùng veà moät theá giôùi thieâng lieâng?

Tröôùc tieân, chuùng ta traû lôøi cho caâu hoûi naøy baèng moät caâu hoûi khaùc: "thöïc taïi" naøy laø gì? Caùi gì laø thöïc? Coù phaûi chæ cuûa caûi vaät chaát vaø nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi, kinh teá, chính trò môùi laø "thöïc taïi"? Ñaây chính laø moät loãi laàm nghieâm troïng cuûa nhöõng khuynh höôùng thoáng trò theá giôùi trong theá kyû vöøa qua, moät loãi laàm tai haïi nhaát, nhö chuùng ta thaáy haäu quaû cuûa chuùng ôû caû hai heä thoáng chuû nghóa Maùc-xít vaø tö baûn. Chuùng laøm cho khaùi nieäm veà thöïc taïi trôû neân sai laïc baèng caùch taùch bieät noù khoûi thöïc taïi caên baûn vaø quyeát ñònh laø Thieân Chuùa. Baát cöù ai xua ñuoåi Thieân Chuùa ra khoûi chaân trôøi cuûa hoï ñeàu laøm cho "thöïc taïi" naøy trôû thaønh sai laïc, vaø keát cuïc, chæ coù theå daãn ñeán nhöõng ngoõ heïp muø toái hoaëc taïo ra nhöõng yeáu toá huyû dieät.

Vaäy ñieåm cô baûn tröôùc tieân caàn phaûi khaúng ñònh, ñoù laø: chæ nhöõng ai nhìn nhaän Thieân Chuùa môùi bieát roõ thöïc taïi vaø môùi coù theå ñaùp öùng moät caùch thích öùng vaø vôùi caùch thöùc thaät söï nhaân baûn. Söï thaät veà luaän ñeà naøy trôû neân hieån nhieân tröôùc söï suïp ñoå cuûa taát caû heä thoáng gaït boû Thieân Chuùa ra ngoaøi leà.

Tuy nhieân, moät caâu hoûi khaùc xuaát hieän ngay: ai nhaän bieát Thieân Chuùa? Chuùng ta coù theå nhaän bieát Ngöôøi caùch naøo? ÔÛ ñaây chuùng ta khoâng theå ñi saâu vaøo vieäc thaûo luaän chi tieát vaán ñeà caên baûn naøy. Ñoái vôùi moät Kitoâ höõu, coát loõi cuûa caâu traû lôøi thaät laø ñôn giaûn: chæ Thieân Chuùa môùi bieát Thieân Chuùa, chæ Con cuûa Ngöôøi laø Thieân Chuùa thaät xuaát phaùt töø Thieân Chuùa, môùi bieát Ngöôøi. Vaø Ngöôøi laø "Ñaáng ôû nôi cung loøng Chuùa Cha, chính Ngöôøi toû cho chuùng ta bieát" (Ga 1, 18). Bôûi ñoù vai troø cuûa Chuùa Kitoâ laø duy nhaát vaø baát khaû theá vò ñoái vôùi nhaân loaïi chuùng ta. Neáu chuùng ta khoâng nhaän bieát Thieân Chuùa trong vaø vôùi Chuùa Kitoâ, taát caû thöïc taïi naøy hoaù thaønh ñieàu bí aån baát khaû giaûi maõ; Thaät laø cuøng ñöôøng! Vaø neáu khoâng coù moät con ñöôøng naøo thì chaúng coù söï soáng maø cuõng chaúng coù söï thaät.

Thieân Chuùa laø thöïc taïi neàn taûng, khoâng phaûi moät Thieân Chuùa do töôûng töôïng vaø giaû thuyeát ñaët ra, nhöng moät Thieân Chuùa mang dung maïo con ngöôøi; Ngöôøi laø Thieân Chuùa-ôû cuøng-chuùng ta, Thieân Chuùa yeâu ñeán ñoä cheát treân Thaùnh Giaù. Khi ngöôøi moân ñeä ñaït tôùi söï hieåu thaáu tình yeâu "ñeán taän cuøng" cuûa Chuùa Kitoâ, hoï khoâng theå khoâng ñaùp traû laïi tình yeâu naøy vôùi cuøng moät tình yeâu nhö vaäy: "Toâi xin theo Thaày baát cöù Thaày ñi ñaâu" (Lc 9, 57).

Chuùng ta cuõng coù theå töï ñaët ra moät caâu khoûi khaùc: ñöùc tin vaøo vò Thieân Chuùa naøy ñem laïi cho chuùng ta caùi gì? Caâu traû lôøi tröôùc heát laø: noù ban cho chuùng ta moät gia ñình, moät ñaïi gia ñình cuûa Thieân Chuùa laø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Ñöùc tin giaûi thoaùt chuùng ta khoûi söï coâ ñoäc cuûa caùi "toâi", bôûi vì ñöùc tin daãn chuùng ta ñeán söï hieäp thoâng: söï gaëp gôõ Thieân Chuùa, chính noù cuõng laø söï gaëp gôõ anh chò em cuûa chuùng ta, laø moät thaùi ñoä cuûa söï nhaäp hoäi, söï hieäp nhaát, vaø traùch nhieâm höôùng veà tha nhaân. Theo nghóa naøy, söï choïn löa öu tieân ngöôøi ngheøo ñaõ haøm chöùa ñöùc tin mang chieàu kích Kitoâ hoïc vaøo Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ trôû neân ngheøo vì chuùng ta, ñeå chuùng ta neân giaøu coù do söï ngheøo khoù cuûa Ngöôøi (x. 2 Cr 8, 9).

Tuy nhieân, tröôùc khi cöùu xeùt ñieàu gì raøng buoäc chuùng ta tröôùc ñoøi hoûi ñöùc tin vaøo Thieân Chuùa trôû neân ngöôøi phaøm, chuùng ta phaûi tìm hieåu caâu hoûi saâu xa hôn: laøm theá naøo chuùng ta coù theå thaät söï nhaän bieát Chuùa Kitoâ ñeå chuùng ta coù theå böôùc theo Ngöôøi vaø soáng vôùi Ngöôøi, haàu tìm ñöôïc söï soáng trong Ngöôøi vaø chuyeån ñaït söï soáng aáy cho ngöôøi khaùc, cho xaõ hoäi vaø cho theá giôùi? Tröôùc heát vaø quan troïng nhaát, Chuùa Kitoâ maëc khaûi con ngöôøi, ñôøi soáng, vaø giaùo huaán cuûa Ngöôøi cho chuùng ta qua lôøi Thieân Chuùa. Vaøo luùc baét ñaàu giai ñoaïn môùi maø Giaùo Hoäi thöøa sai cuûa Chaâu Myõ La tinh vaø vuøng Caribeâ ñang chuaån bò böôùc vaøo, khôûi ñi töø Hoäi Nghò Chung Laàn Thöù Naêm taïi Aparecida thì ñieàu kieän tieân quyeát khoâng theå thieáu laø söï hieåu bieát saâu xa veà Lôøi Chuùa.

Ñeå ñaït ñöôïc ñieàu naøy, chuùng ta phaûi huaán luyeän daân chuùng ñoïc vaø suy nieäm Lôøi Chuùa: ñieàu naøy phaûi trôû thaønh löông thöïc chính yeáu cuûa hoï, ñeå qua chính kinh nghieäm cuûa hoï, ngöôøi tín höõu seõ nhaän ra raèng nhöõng lôøi cuûa Chuùa Gieâsu laø thaàn trí vaø laø söï soáng (Ga 6, 63). Neáu khoâng, laøm sao hoï coù theå loan baùo moät söù ñieäp maø hoï khoâng heà hay bieát noäi dung cuõng nhö tinh thaàn cuûa noù? Chuùng ta phaûi xaây döïng söï daán thaân truyeàn giaùo cuûa chuùng ta vaø cuûa toaøn boä ñôøi soáng chuùng ta treân neàn ñaù taûng cuûa Lôøi Chuùa. Vì lí do ñoù, toâi khuyeán giuïc caùc Giaùm muïc haõy noã löïc quaûng baù ñieàu naøy.

Moät caùch theá quan troïng trong vieäc daãn ñöa Daân Chuùa ñi vaøo maàu nhieäm Chuùa Kitoâ laø thoâng qua giaùo lí. ÔÛ ñoù, söù ñieäp cuûa Chuùa Kitoâ ñöôïc truyeàn ñaït trong moät hình thöùc ñôn giaûn vaø soáng ñoäng. Bôûi ñoù, caàn phaûi taêng cöôøng vieäc daïy giaùo lí vaø huaán luyeän ñöùc tin khoâng chæ cho caùc treû em, nhöng coøn cho thanh nieân vaø ngöôøi lôùn. Phaûn chieáu moät ñöùc tin tröôûng thaønh laø luoàng aùnh saùng chieáu soi cho neûo ñöôøng cuoäc soáng vaø laø moät nguoàn söùc maïnh cho vieäc laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ. Nhöõng khí cuï giaù trò nhaát giuùp chuùng ta ñaït ñöôïc ñieàu naøy laø Saùch Giaùo Lí Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo vaø baûn toùm cuûa noù, Saùch Toaùt Yeáu Giaùo Lí Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo.

Trong laõnh vöïc naøy, chuùng ta khoâng ñöôïc giôùi haïn chæ vaøo caùc baøi giaûng giaûi, caùc baøi thuyeát trình, caùc khoaù Kinh Thaùnh hay caùc khoaù thaàn hoïc, nhöng cuõng coøn caàn ñeán caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng: baùo chí, truyeàn thanh vaø truyeàn hình, caùc maïng tin hoïc, caùc dieãn ñaøn vaø nhieàu phöông phaùp khaùc ñeå truyeàn thoâng söù ñieäp Chuùa Kitoâ moät caùch höõu hieäu cho moät soá ñoâng daân chuùng.

Trong noã löïc tìm bieát söù ñieäp cuûa Chuùa Kitoâ vaø duøng noù laøm baûn höôùng daãn cho ñôøi soáng cuûa chính chuùng ta, chuùng ta caàn nhôù raèng rao giaûng Tin Möøng luoân phaùt trieån song haønh vôùi vieäc phaùt huy con ngöôøi vaø söï giaûi phoùng ñích thöïc Kitoâ giaùo. "Loøng meán Chuùa vaø yeâu tha nhaân ñaõ trôû thaønh moät; trong ngöôøi anh em beù nhoû nhaát chuùng ta nhìn thaáy chính Chuùa Gieâsu, vaø trong Chuùa Gieâsu chuùng ta tìm thaáy Thieân Chuùa" (Thoâng ñieäp "Deus Caritas Est," 15). Cuõng vì lí do ñoù, seõ caàn coù giaùo lí veà xaõ hoäi vaø vieäc huaán luyeän ñaày ñuû veà giaùo thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi, maø moät duïng cuï raát höõu ích cho ñieàu naøy laø Toaùt Yeáu Hoïc Thuyeát Xaõ Hoäi cuûa Hoäi Thaùnh. Ñôøi soáng Kitoâ giaùo khoâng chæ ñöôïc dieãn ñaït trong caùc nhaân ñöùc rieâng tö, nhöng coøn qua caùc ñöùc tính xaõ hoäi vaø chính trò.

Ngöôøi moân ñeä, ñöôïc xaây döïng treân taûng ñaù Lôøi Chuùa theo caùch thöùc ñoù, seõ caûm thaáy ñöôïc cuoán huùt vaøo vieäc ñem Tin Möøng cöùu chuoäc cho caùc anh chò em mình. Laøm moân ñeä vaø truyeàn giaùo nhö laø hai maët cuûa moät ñoàng tieàn: khi ngöôøi moân ñeä yeâu meán Chuùa Kitoâ, anh ta khoâng theå khoâng loan baùo cho theá giôùi raèng chæ trong Ngöôøi chuùng ta môùi tìm thaáy ôn cöùu chuoäc (x. Cv 4, 12). Thaät vaäy, ngöôøi moân ñeä bieát raèng khoâng coù Chuùa Kitoâ thì khoâng coù aùnh saùng, khoâng coù hi voïng, khoâng coù tình yeâu, khoâng coù töông lai.

4. "Ñeå hoï coù söï soáng trong Ngöôøi"

Caùc daân toäc Chaâu Myõ La tinh vaø vuøng Caribeâ coù quyeàn höôûng söï soáng sung maõn, phuø hôïp vôùi caùc con caùi Thieân Chuùa, döôùi nhöõng ñieàu kieän nhaân baûn hôn: thoaùt khoûi söï ñe doaï cuûa naïn ñoùi vaø moïi hình thöùc baïo löïc. Ñoái vôùi nhöõng daân toäc naøy, caùc Giaùm muïc cuûa hoï phaûi toân vinh moät neàn vaên hoaù söï soáng, maø theo lôøi vò tieàn nhieäm cuûa toâi Ñöùc Phaoloâ VI, coù theå cho pheùp "chuyeån töø cô cöïc höôùng ñeán vieäc söû höõu caùc nhu caàu...thuû ñaéc vaên hoaù...coäng taùc vì thieän ích chung...nhìn nhaän con ngöôøi coù nhöõng giaù trò toái thöôïng, vaø Thieân Chuùa, nguoàn soáng vaø cuøng ñích cuûa hoï" (Thoâng ñieäp Populorum Progressio, 21).

Trong boái caûnh naøy, toâi vui möøng nhaéc laïi Thoâng ñieäp "Populorum Progressio," maø chuùng ta möøng ngaøy kæ nieäm boán möôi naêm. Taøi lieäu naøy nhaán maïnh raèng söï phaùt trieån ñích thöïc phaûi laø toång theå, nghóa laø, nhaém ñeán phaùt huy con ngöôøi toaøn dieän vaø moïi ngöôøi daân (x. soá 14), vaø noù môøi goïi moïi ngöôøi phaûi ñaùnh baïi nhöõng baát bình ñaúng nghieâm troïng trong xaõ hoäi vaø nhöõng khaùc bieät lôùn lao trong vieäc chieám höõu cuûa caûi. Nhöõng daân toäc naøy ñang khao khaùt, treân heát, söï soáng sung maõn maø Chuùa Kitoâ ñem ñeán cho hoï: "Toâi ñeán ñeå hoï ñöôïc soáng, vaø soáng doài daøo" (Ga 10, 10). Vôùi söï soáng thaàn linh, söï soáng con ngöôøi cuõng ñöôïc phaùt trieån tôùi möùc vieân maõn trong moïi chieàu kích: nhaân caùch, gia ñình, xaõ hoäi vaø vaên hoaù.

Ñeå huaán luyeän moân ñeä vaø naâng ñôõ thöøa sai trong traùch vuï troïng ñaïi cuûa mình, Giaùo Hoäi cung öùng cho hoï, cuøng vôùi baùnh Lôøi Chuùa laø baùnh Thaùnh Theå. Veà vieäc naøy, chuùng ta tìm ñöôïc söï thoâi thuùc vaø söï doïi saùng trong ñoaïn Tin Möøng veà hai moân ñeä treân ñöôøng ñi Emmaus. Khi hoï ngoài vaøo baøn vaø nhaän baùnh ñaõ ñöôïc Chuùa Gieâsu Kitoâ laøm pheùp vaø beû ra thì maét hoï môû ra vaø hoï nhaän ra khuoân maët cuûa Chuùa Phuïc Sinh, hoï caûm nhaän trong loøng hoï moïi ñieàu Chuùa ñaõ noùi vaø ñaõ thöïc hieän laø söï thaät, vaø ôn cöùu chuoäc theá giôùi ñaõ baét ñaàu khai maøo. Moãi Chuùa Nhaät vaø moãi cuoäc cöû haønh Thaùnh Theå laø cuoäc gaëp gôõ rieâng vôùi Chuùa Kitoâ. Laéng nghe Lôøi Chuùa, taâm hoàn chuùng ta böøng chaùy bôûi vì chính Ngöôøi ñang caét nghóa vaø loan baùo lôøi ñoù. Khi chuùng ta beû baùnh trong Bí tích Thaùnh Theå, thì chuùng ta ñoùn nhaän chính Ngöôøi moät caùch rieâng tö. Bí tích Thaùnh Theå laø löông thöïc khoâng theå thieáu cho ñôøi soáng ngöôøi moân ñeä vaø ngöôøi thöøa sai cuûa Chuùa Kitoâ.

Thaùnh Leã Chuùa Nhaät, Troïng Taâm cuûa Ñôøi Soáng Kitoâ

Töø ñoù, caàn ñaët öu tieân caùc chöông trình muïc vuï ñeà cao taàm quan troïng cuûa Thaùnh Leã Chuùa Nhaät. Chuùng ta phaûi thuùc giuïc caùc Kitoâ höõu tham döï Thaùnh Leã moät caùch tích cöïc, vaø neáu coù theå, toát hôn caû gia ñình hoï cuøng tham döï. Vieäc tham döï Thaùnh Leã Chuùa Nhaät cuûa cha meï cuøng caùc con caùi cuûa hoï laø moät caùch theá höõu hieäu ñeå truyeàn daïy ñöùc tin, vaø chính moái lieân heä chaët cheõ naøy seõ duy trì söï hieäp nhaát cuûa hoï vôùi nhau. Chuùa Nhaät, trong toaøn boä sinh hoaït cuûa Giaùo Hoäi, ñaõ laø giaây phuùt rieâng ñeå coäng ñoàng gaëp gôõ Chuùa Phuïc Sinh.

Caùc Kitoâ höõu phaûi bieát raèng hoï khoâng böôùc theo moät nhaân vaät cuûa quaù khöù, nhöng Chuùa Kitoâ ñang soáng, hieän dieän trong ngaøy hoâm nay vaø baây giôø trong cuoäc ñôøi cuûa hoï. Ngöôøi laø Ñaáng ñang soáng, ñang ñoàng haønh vôùi chuùng ta, maëc khaûi cho chuùng ta caùc yù nghóa cuûa caùc bieán coá, cuûa ñau khoå vaø söï cheát, cuûa vui möøng, hoan laïc, khi Ngöôøi böôùc vaøo nhaø cuûa chuùng ta vaø ôû laïi ñoù, Ngöôøi nuoâi döôõng chuùng ta baèng baùnh ban söï soáng. Vì lí do naøy, Thaùnh Leã Chuùa Nhaät phaûi laø troïng taâm cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu.

Vieäc gaëp gôõ Chuùa Kitoâ Trong Bí Tích Thaùnh Theå môøi goïi moät cuoäc daán thaân rao giaûng Tin Möøng vaø laø moät söï thoâi thuùc höôùng veà tình lieân ñôùi; noù thöùc tænh nôi ngöôøi Kitoâ höõu moät öôùc muoán maïnh meõ loan baùo Tin Möøng vaø laøm chöùng cho noù trong theá giôùi ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi coâng baèng vaø nhaân ñaïo hôn. Töø Bí Tích Thaùnh Theå, traûi qua caùc theá kæ, moät kho taøng bao la cuûa ñöùc baùc aùi ñaõ traøo ra, chia seû nhöõng khoù khaên vôùi ngöôøi khaùc, chia seû tình yeâu vaø coâng baèng. Chæ töø Bí Tích Thaùnh Theå neàn vaên minh tình yeâu môùi xuaát hieän, môùi bieán ñoåi Chaâu Myõ La tinh vaø vuøng Caribeâ, taïo cho chuùng trôû neân khoâng chæ Luïc Ñòa cuûa Hi Voïng, maø coøn Luïc Ñòa cuûa Tình Yeâu.

Caùc Vaán ñeà Chính Trò vaø Xaõ Hoäi

Ñeán ñaây, chuùng ta coù theå töï ñaët ra moät caâu hoûi: laøm theá naøo Giaùo Hoäi coù theå ñoùng goùp vaøo vieäc giaûi quyeát caùc vaán ñeà xaõ hoäi chính trò caáp baùch, vaø ñaùp öùng cho söï thaùch thöùc lôùn lao cuûa ngheøo ñoùi vaø cuøng cöïc? Caùc vaán ñeà cuûa Chaâu Mó La Tinh vaø vuøng Caribeâ, cuõng nhö caùc vaán ñeà trong theá giôùi hoâm nay thaät ña daïng vaø phöùc taïp, chuùng khoâng theå ñöôïc giaûi quyeát baèng nhöõng chöông trình chung. Moät caùch chaéc chaén, caâu hoûi caên baûn veà caùch theá maø Giaùo Hoäi, ñöôïc soi saùng bôûi ñöùc tin vaøo Chuùa Kitoâ, phaûi öùng ñoái tröôùc caùc thaùch ñoá naøy, laø moät caâu hoûi lieân quan ñeán taát caû chuùng ta.Trong boái caûnh naøy chuùng ta phaûi noùi veà vaán ñeà cô caáu, nhaát laø nhöõng cô caáu taïo ra söï baát coâng. Quaû thaät, nhöõng cô caáu chính ñaùng laø moät ñieàu kieän maø khoâng coù noù, moät traät töï coâng baèng trong xaõ hoäi seõ baát khaû thi. Nhöng caùc cô caáu ñoù xuaát hieän nhö theá naøo? Chuùng hoaït ñoäng ra sao? Caû chuû nghóa tö baûn vaø chuû nghóa Maùc-xít ñeàu höùa laø vaïch ra con ñöôøng ñeå taïo laäp nhöõng cô caáu coâng baèng, vaø chuùng lôùn tieáng raèng caùc cô caáu naøy, moät khi ñöôïc thieát laäp, seõ töï mình hoaït ñoäng; chuùng tuyeân boá raèng chaúng nhöõng noù khoâng caàn ñeán tính luaân lí caù nhaân öu tieân naøo, chuùng seõ chæ phaùt huy tính luaân lí xaõ hoäi. Vaø lôøi höùa mang tính yù thöùc heä naøy ñöôïc chöùng minh laø giaû doái. Caùc söï kieän ñaõ chöùng toû ñieàu ñoù moät caùch hieån nhieân. Heä thoáng Maùc-xít, nôi noù xaây döïng ñöôøng loái ñi vaøo chính quyeàn, khoâng chæ ñeå laïi moät di saûn ñaùng buoàn veà kinh teá vaø söï huyû dieät moâi tröôøng, maø coøn laø söï huyû dieät tan naùt tinh thaàn con ngöôøi. Chuùng ta cuõng coù theå thaáy ñieàu töông töï xaûy ra ôû Phöông Taây, nôi khoaûng caùch giöõa giaøu vaø ngheøo ñang gia taêng, ñoàng thôøi taïo ra moät söï suy thoaùi ñaùng buoàn veà phaåm giaù cuûa nhaân caùch qua ma tuyù, röôïu cheø vaø nhöõng aûo töôûng veà haïnh phuùc.

Nhö toâi ñaõ noùi, caùc cô caáu chính ñaùng laø moät ñieàu kieän thieát yeáu cho moät xaõ hoäi coâng baèng, nhöng chuùng khoâng theå xuaát hieän vaø khoâng theå hoaït ñoäng maø khoâng coù söï ñoàng taâm nhaát trí cuûa xaõ hoäi veà caùc giaù trò caên baûn, vaø veà nhu caàu soáng caùc giaù trò naøy vôùi nhöõng hi sinh caàn thieát, duø ñieàu naøy ñi ngöôïc laïi lôïi ích caùc nhaân.

ÔÛ ñaâu Thieân Chuùa vaéng boùng - Thieân Chuùa vôùi dung maïo con ngöôøi cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ - caùc giaù trò naøy khoâng theå töï toû hieän vôùi söùc maïnh troøn ñaày cuûa noù vaø moät söï ñoàng taâm nhaát trí veà caùc giaù trò ñoù cuõng khoâng theå xuaát hieän. Toâi khoâng coù yù noùi raèng nhöõng ngöôøi khoâng tin thì khoâng theå soáng moät ñôøi soáng luaân lí göông maãu vaø cao thöôïng; toâi chæ muoán noùi raèng moät xaõ hoäi maø vaéng boùng Thieân Chuùa thì khoâng theå tìm ñöôïc moät tieáng noùi chung veà caùc giaù trò luaân lí hoaëc söùc maïnh ñeå soáng phuø hôïp vôùi maãu möïc cuûa caùc giaù trò naøy, duø caû khi hoï gaëp xung ñoät vôùi nhau giöõa caùc lôïi ích rieâng tö.

Maët khaùc, nhöõng cô caáu chính ñaùng phaûi ñöôïc tìm toøi vaø xaây döïng theo aùnh saùng cuûa caùc giaù trò caên baûn, vôùi söï cam keát ñaày ñuû veà caùc lieân heä chính trò, kinh teá vaø xaõ hoäi. Chuùng laø moät traät töï ñuùng lí (recta ratio) vaø khoâng xuaát phaùt töø caùc yù thöùc heä, cuõng khoâng töø caùc tieàn ñeà cuûa noù. Chaéc chaén vaãn toàn taïi moät gia saûn to lôùn veà kinh nghieäm chính trò cuõng nhö chuyeân moân veà caùc vaán ñeà xaõ hoäi kinh teá, trình xuaát nhöõng yeáu toá caên baûn cho moät nhaø nöôùc chaân chính cuõng nhö nhöõng ñöôøng loái caàn phaûi traùnh. Nhöng trong nhöõng hoaøn caûnh vaên hoaù vaø chính trò khaùc nhau, giöõa söï phaùt trieån khoâng ngöøng veà kó thuaät vaø nhöõng bieán chuyeån trong thöïc teá lòch söû cuûa theá giôùi, nhöõng caâu traû lôøi thích ñaùng phaûi ñöôïc tìm kieám theo caùch hôïp lí, vaø moät söï ñoàng thuaän phaûi ñöôïc ñeà ra, treân nhöõng cô caáu phaûi ñöôïc thieát laäp - vôùi nhöõng daán thaân caàn thieát.

Vai troø chính trò khoâng phaûi laø phaän vuï tröïc tieáp cuûa Giaùo Hoäi. Toân troïng tính traàn tuïc chính ñaùng - goàm caû söï ña daïng veà caùc yù kieán chính trò - laø thieát yeáu trong truyeàn thoáng Kitoâ giaùo ñích thöïc. Neáu Giaùo Hoäi phaûi thay ñoåi chính mình thaønh moät chuû theå chính trò tröïc tieáp, thì Giaùo Hoäi seõ haønh ñoäng ít hôn chöù khoâng nhieàu hôn, cho ngöôøi ngheøo vaø cho coâng baèng, bôûi vì Giaùo Hoäi ñaùnh maát söï ñoäc laäp cuûa mình, cuõng nhö thaåm quyeàn luaân lí cuûa mình, khi töï ñoàng hoaù vôùi moät ñöôøng loái chính trò caù bieät vaø vôùi nhöõng laäp tröôøng phe ñaûng coù theå gaây tranh luaän. Giaùo Hoäi laø ngöôøi beânh vöïc cho coâng lyù vaø cho ngöôøi ngheøo, chính bôûi vì Giaùo hoäi khoâng ñoàng hoaù vôùi caùc chính trò gia cuõng khoâng ñöùng vaøo caùc lôïi ích cuûa ñaûng phaùi. Chæ baèng caùch ñöùng ñoäc laäp maø Giaùo Hoäi coù theå daïy baûo nhöõng tieâu chuaån cao quyù vaø nhöõng giaù trò beàn vöõng, höôùng daãn löông taâm vaø trình baøy moät laäp tröôøng choïn löïa söï soáng vöôït treân baàu khí chính trò. Huaán luyeän löông taâm, laø traïng sö cuûa coâng lyù vaø söï thaät, giaùo duïc caù nhaân vaø caùc ñöùc tính chính trò: ñoù laø ôn goïi neàn taûng cuûa Giaùo Hoäi trong nhöõng laõnh vöïc naøy. Vaø nhöõng ngöôøi giaùo daân Coâng giaùo phaûi yù thöùc traùch nhieäm cuûa mình trong ñôøi soáng coâng coäng; hoï phaûi hieän dieän trong vieäc hình thaønh tieáng noùi chung caàn thieát vaø choáng laïi baát coâng.

Nhöõng cô caáu chính ñaùng seõ chaúng bao giôø hoaøn haûo moät caùch döùt khoaùt. Khi lòch söû tieáp tuïc bieán ñoåi, nhöõng cô caáu naøy phaûi thöôøng xuyeân ñöôïc canh taân vaø caäp nhaät; chuùng phaûi luoân luoân thaám ñaãm moät neàn ñaïo ñöùc chính trò vaø nhaân ñaïo - vaø chuùng ta phaûi heát söùc noã löïc ñeå baûo ñaûm söï hieän dieän cuõng nhö hieäu quaû cuûa neàn ñaïo ñöùc aáy. Noùi caùch khaùc, söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa, tình baèng höõu vôùi Con Thieân Chuùa nhaäp theå, aùnh saùng cuûa Lôøi Chuùa; ñaây luoân laø nhöõng ñieàu kieän neàn taûng cho söï coù maët vaø tính höõu hieäu cuûa coâng lí vaø tình yeâu trong caùc xaõ hoäi cuûa chuùng ta.

Ñaây laø moät Luïc Ñòa cuûa nhöõng Kitoâ höõu ñaõ ñöôïc chòu pheùp röûa toäi, ñaõ ñeán luùc phaûi thoaùt khoûi söï vaéng maët quaù roõ - trong baàu khí chính trò, trong theá giôùi truyeàn thoâng vaø trong caùc ñaïi hoïc - baèng nhöõng tieáng noùi cuûa nhöõng nhaø laõnh ñaïo Coâng Giaùo vôùi nhöõng nhaân vaät coù uy theá vaø söï hy sinh quaûng ñaïi cuûa hoï, nhöõng ngöôøi luoân gaén boù vôùi caùc xaùc tín toân giaùo vaø ñaïo ñöùc cuûa mình. Nhöõng phong traøo Giaùo Hoäi ôû ñaây coù nhieàu nôi choán ñeå nhaéc nhôù giaùo daân veà boån phaän cuõng nhö söù meänh cuûa hoï laø ñem aùnh saùng Tin Möøng vaøo ñôøi soáng coâng coäng, vaøo vaên hoaù, kinh teá vaø chính trò.

5. Nhöõng Laõnh Vöïc Öu Tieân Khaùc

Ñeå ñem laïi söï canh taân trong Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc uyû thaùc cho söï chaêm soùc cuûa anh chò em trong nhöõng mieàn ñaát naøy, toâi xin höôùng söï quan taâm cuûa anh chò em ñeán moät vaøi lónh vöïc maø toâi coi laø öu tieân trong giai ñoaïn môùi naøy.

Gia ñình, "di saûn cuûa nhaân loaïi", taïo neân moät trong nhöõng kho taøng quan troïng nhaát cuûa caùc nöôùc Chaâu Mó La Tinh. Gia ñình ñaõ vaø vaãn laø tröôøng daïy ñöùc tin, neàn taûng - huaán luyeän caùc giaù trò nhaân baûn vaø daân söï, laø moâi tröôøng taïo sinh söï soáng con ngöôøi, ñöôïc chaøo ñoùn moät caùch quaûng ñaïi vaø coù traùch nhieäm. Quûa thaät laø ñau ñôùn vì moät traøo löu nghòch caûnh gaây ra bôûi traøo löu tuïc hoaù vaø bôûi chuû thuyeát töông ñoái veà ñaïo ñöùc, bôûi nhöõng phong traøo daân toäc beân trong vaø ngoaïi lai, bôûi ngheøo tuùng, bôûi baát oån xaõ hoäi vaø bôûi luaät phaùp daân söï ñoái khaùng vôùi hoân nhaân, uûng hoä vieäc thuï thai nhaân taïo vaø li dò, ñang ñe doaï töông lai cuaû caùc daân toäc.

Ñaùng buoàn thay, nôi moät soá gia ñình taïi Chaâu Mó La Tinh, vaãn coøn toàn taïi taâm thöùc khinh mieät phuï nöõ maø khoâng ñoùn nhaän "tính môùi meû" cuûa Kitoâ Giaùo, trong ñoù phaåm giaù bình ñaúng vaø traùch nhieäm cuûa nhöõng phuï nöõ ñöôïc ngöôøi choàng nhìn nhaän vaø khaúng ñònh.

Gia ñình laø khoâng theå thay ñoåi, vì söï an laønh caù nhaân noù mang laïi vaø vì vieäc giaùo duïc con caùi. Caùc baø meï muoán daønh troïn hi sinh ñeå nuoâi naáng con caùi vaø ñeå phuïc vuï gia ñình cuûa hoï phaûi ñöôïc höôûng nhöõng ñieàu kieän laøm cho ñieàu naøy khaû thi, vaø ñeå ñaït ñöôïc nguyeän voïng ñoù, hoï coù quyeàn yeâu caàu söï trôï giuùp cuûa Nhaø Nöôùc. Quaû thaät, vai troø cuûa baø meï laø thieát yeáu cho töông lai cuûa xaõ hoäi.

Veà phaàn mình, ngöôøi cha coù boån phaän trôû neân moät ngöôøi cha ñích thöïc, chu toaøn boån phaän thieát yeáu cuûa mình vaø coäng taùc trong vieäc nuoâi daïy con caùi. Con caùi, ñeå ñaït ñöôïc söï phaùt trieån toaøn dieän, coù quyeàn caäy nhôø cha meï chuùng, nhöõng ngöôøi chaêm soùc vaø thaùp tuøng chuùng treân con ñöôøng tieán tôùi söï soáng sung maõn. Bôûi ñoù, caàn coù söï chaêm soùc muïc vuï chaët cheõ vaø nhieät thaønh ñoái vôùi caùc gia ñình. Hôn nöõa, caàn phaûi phaùt huy nhöõng chính saùch thöïc teá veà gia ñình, hôïp vôùi nhöõng quyeàn cuûa gia ñình nhö moät chuû theå caên baûn trong xaõ hoäi. Gia ñình taïo neân moät phaàn cuûa ñieàu thieän haûo trong daân chuùng vaø trong toaøn theå nhaân loaïi.

Caùc Linh Muïc

Nhöõng ngöôøi ñaàu tieân theo ñuoåi ôn goïi laøm moân ñeä vaø ôn goïi truyeàn giaùo laø nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc keâu goïi "ôû vôùi Chuùa Gieâsu vaø ñöôïc sai ñi ñeå rao giaûng" (x. Mc 3,14), ñoù laø caùc linh muïc. Hoï phaûi ñöôïc ñoùn nhaän söï quan taâm öu tieân vaø loøng chaêm soùc hieàn phuï töø caùc Giaùm Muïc cuûa hoï, bôûi vì hoï laø nhöõng ngöôøi tröôùc tieân chuû ñoäng söï canh taân ñích thöïc ñôøi soáng Kitoâ giöõa Daân Chuùa. Toâi xin göûi ñeán hoï lôøi yeâu thöông cuûa moät ngöôøi cha, hi voïng raèng "Chuùa laø phaàn gia nghieäp vaø phaàn cheùn cuûa hoï" (x. Tv 16,5). Neáu linh muïc ñaët Chuùa laø neàn taûng vaø trung taâm cuûa ñôøi mình, hoï seõ caûm nghieäm ñöôïc nieàm vui vaø thaønh quaû trong ôn goïi cuûa mình. Linh muïc tröôùc heát phaûi laø moät "ngöôøi cuûa Thieân Chuùa" (1Tm 6,11), ngöôøi tröïc tieáp bieát Thieân Chuùa, ngöôøi coù moät tình baèng höõu caù nhaân vôùi Chuùa Gieâsu, ngöôøi chia seû vôùi tha nhaân cuøng moät taâm tình maø Chuùa Kitoâ ñaõ coù (x. Pl 2.5). Chæ nhö vaäy linh muïc môùi coù theå daãn ngöôøi khaùc ñeán vôùi Thieân Chuùa, Chuùa Gieâsu Kitoâ nhaäp theå, vaø tieâu bieåu cho tình yeâu cuûa Ngöôøi. Ñeå chu toaøn boån phaän cao quyù naøy, linh muïc phaûi coù moät söï ñaøo taïo thieâng lieâng vöõng chaéc, vaø toaøn boä cuoäc ñôøi cuûa hoï phaûi thaám ñaãm ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán. Nhö Chuùa Gieâsu, hoï phaûi laø ngöôøi, qua vieäc caàu nguyeän, tìm kieám dung maïo vaø thaùnh yù Thieân Chuùa, ñoàng thôøi hoï phaûi quan taâm ñeán vieäc chuaån bò trí thöùc vaø vaên hoaù cuûa mình.

Caùc linh muïc trong Luïc Ñòa naøy thaân meán, cuøng vôùi moät soá caùc con ñaõ ñeán ñaây ñeå laøm vieäc trong vai troø thöøa sai, Ñöùc Thaùnh Cha ñoàng haønh vôùi caùc con trong nhöõng coâng vieäc muïc vuï vaø muoán caùc con trôû thaønh nieàm vui vaø nieàm hy voïng traøn ñaày; treân heát Ñöùc Thaùnh Cha caàu nguyeän cho caùc con.

Caùc Tu Só Nam Nöõ vaø Nhöõng Ngöôøi soáng Ñôøi Thaùnh Hieán

Giôø ñaây Cha muoán noùi vôùi caùc tu só nam nöõ vaø nhöõng ngöôøi giaùo daân soáng ñôøi thaùnh hieán. Xaõ hoäi Chaâu Mó La Tinh vaø vuøng Caribeâ caàn chöùng töø cuûa caùc con: Trong moät theá giôùi maø ngöôøi ta thöôøng öu tieân tìm kieám söï thoaûi maùi, cuûa caûi vaø laïc thuù nhö laø cuøng ñích cuûa cuoäc ñôøi, khi maø ngöôøi ta toân vinh töï do ñeán möùc chieám maát choã söï thaät veà con ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng, thì caùc con laø nhöõng ngöôøi laøm chöùng raèng coøn coù moät yù nghóa khaùc cho ñôøi soáng; haõy nhaéc nhôû anh chò em cuûa caùc con raèng Nöôùc Trôøi ñaõ ñeán roài; raèng coâng lí vaø söï thaät coù theå ñaït ñöôïc, neáu chuùng ta môû roäng taâm hoàn cho söï hieän dieän yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa laø Cha, cuûa Chuùa Kitoâ ngöôøi anh vaø Chuùa cuûa chuùng ta, vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng An UÛi cuûa chuùng ta. Vôùi loøng quaûng ñaïi vaø söï anh huøng, caùc con phaûi tieáp tuïc laøm vieäc ñeå daãn chöùng raèng xaõ hoäi ñöôïc ñaày traøn tình yeâu, coâng lyù, söï thieän, söï phuïc vuï vaø tình lieân ñôùi ngöï trò, hôïp vôùi ñaëc suûng cuûa caùc ñaáng saùng laäp. Vôùi nieàm vui saâu xa, haõy oâm troïn ôn thaùnh hieán, ñoù laø moät khí cuï ñeå thaùnh hoaù caùc con vaø khí cuï cuûa ôn cöùu chuoäc cho anh chò em cuûa caùc con.

Giaùo Hoäi taïi Chaâu Mó La Tinh caûm ôn caùc con vì nhöõng coâng trình lôùn lao caùc con ñaõ hoaøn thaønh qua bao theá kæ, vì Tin Möøng cuûa Chuùa Kitoâ, ñem laïi lôïi ích cho bieát bao anh chò em cuûa caùc con, ñaëc bieät cho nhöõng ngöôøi ngheøo khoå nhaát vaø nhöõng ngöôøi bò boùc loät nhaát. Cha môøi goïi caùc con haõy luoân coäng taùc vôùi caùc Giaùm Muïc vaø laøm vieäc trong söï hieäp nhaát vôùi caùc ngaøi, bôûi vì caùc ngaøi chòu traùch nhieäm veà caùc hoaït ñoäng muïc vuï. Cha cuõng khích leä caùc con chaân thaønh tuaân phuïc thaåm quyeàn Giaùo Hoäi. Ñöøng ñaët ra cho mình muïc tieâu naøo khaùc hôn laø söï thaùnh thieän, nhö caùc con ñaõ hoïc hoûi töø ñaáng saùng laäp cuûa caùc con.

Ngöôøi tín höõu giaùo daân

Vaøo thôøi ñieåm maø Giaùo Hoäi taïi Luïc Ñòa naøy ñang heát loøng daán thaân cho ôn goïi truyeàn giaùo, toâi nhaéc nhôû caùc tín höõu giaùo daân raèng hoï cuõng laø Giaùo Hoäi, coäng ñoaøn ñöôïc Chuùa Kitoâ quy tuï ñeå laøm chöùng cho toaøn theá giôùi. Moïi ngöôøi nam nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi phaûi yù thöùc raèng hoï ñöôïc neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Chuùa Kitoâ, Linh muïc, Tieân Tri vaø Muïc Töû baèng chöùc tö teá chung cuûa Daân Chuùa. Hoï phaûi töï coi mình coù traùch nhieäm chung ñeå xaây döïng xaõ hoäi theo caùc tieâu chuaån cuûa Tin Möøng, vôùi loøng nhieät thaønh vaø daïn dó, trong tình hieäp thoâng vôùi caùc Muïc Töû cuûa hoï.

Coù nhieàu ngöôøi trong anh chò em ñaây thuoäc veà caùc phong traøo giaùo hoäi, trong ñoù chuùng ta nhaän ra caùc daáu chæ cuûa söï hieän dieän khaùc nhau vaø ôn thaùnh hoaù cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong loøng Giaùo Hoäi vaø trong xaõ hoäi hoâm nay. Anh chò em ñöôïc keâu goïi ñeå ñem cho theá giôùi chöùng töø cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, vaø trôû thaønh men cuûa tình yeâu Thieân Chuùa giöõa ngöôøi khaùc.

Caùc baïn treû vaø vieäc chaêm soùc muïc vuï ôn goïi

Taïi Chaâu Myõ La tinh ñaïi ña soá ngöôøi daân laø giôùi treû. Vì vaäy, chuùng ta phaûi nhaéc nhôû hoï raèng ôn goïi cuûa hoï laø trôû neân baïn höõu cuûa Chuùa Kitoâ, moân ñeä cuûa Ngöôøi. Giôùi treû khoâng sôï hi sinh, nhöng sôï moät cuoäc soáng khoâng coù yù nghóa. Hoï deã caûm thuï lôøi goïi cuûa Chuùa Kitoâ môøi goïi hoï böôùc theo Ngöôøi. Hoï coù theå ñaùp traû lôøi goïi aáy ñeå trôû thaønh linh muïc, tu só nam nöõ, hoaëc caùc ngöôøi cha, ngöôøi meï trong gia ñình, hi sinh troïn veïn ñeå phuïc vuï caùc anh chò em cuûa hoï, daønh troïn thôøi giôø vaø khaû naêng cho söï coáng hieán: troïn cuoäc ñôøi cuûa hoï. Giôùi treû phaûi söû duïng ñôøi soáng nhö moät söï khaùm phaù lieân læ, ñöøng bao giôø töï ñeå cho mình bò sa vaøo caùc thôøi trang hoaëc taâm thöùc hieän taïi, nhöng tieán xa trong vieäc tìm hieåu thaáu ñaùo veà yù nghóa cuûa ñôøi soáng vaø maàu nhieäm Thieân Chuùa, Chuùa Cha Taïo Döïng, vaø Chuùa Con, Ñaáng Cöùu Chuoäc, trong gia ñình nhaân loaïi. Hoï cuõng phaûi daán thaân ñeå luoân canh taân theá giôùi theo aùnh saùng cuûa Tin Möøng. Coøn hôn theá nöõa, hoï phaûi choáng laïi nhöõng aûo töôûng deã daõi vaø haïnh phuùc thoaùng qua vaø thieân ñöôøng löøa doái cuûa ma tuyù, khoaùi laïc, röôïu cheø, cuõng nhö phaûi choáng laïi moïi hình thöùc baïo löïc.

6. "Haõy ôû laïi vôùi chuùng toâi"

Nhöõng quyeát ñònh cuûa Hoäi Nghò Khoaùng Ñaïi Laàn Thöù Naêm daãn chuùng ta nhaéc ñeán lôøi thænh caàu cuûa caùc moân ñeä treân ñöôøng Emmaus: "Haõy ôû laïi vôùi chuùng toâi vì trôøi ñaõ veà chieàu vaø ngaøy saép taøn" (Lc 24, 29).

Laïy Chuùa, haõy ôû laïi vôùi chuùng con, haõy ñoàng haønh vôùi chuùng con duø chuùng con khoâng luoân luoân nhaän ra Chuùa. Xin haõy ôû laïi vôùi chuùng con, bôûi vì chung quanh chuùng con boùng toái ñang tieán daàn, vaø Chuùa laø AÙnh Saùng; söï naûn loøng thaát voïng ñang aên moøn taâm hoàn chuùng con: xin haõy ñoát chaùy taâm hoàn aáy baèng söï ñoan chaéc cuûa Leã Phuïc Sinh. Chuùng con meät moûi treân cuoäc haønh trình, nhöng Chuùa an uûi chuùng con qua vieäc beû baùnh, ñeå chuùng con coù theå loan baùo cho anh chò em chuùng con raèng Ngaøi ñaõ soáng laïi thaät, vaø ñaõ trao cho chuùng con söù meänh trôû neân nhaân chöùng cho söï phuïc sinh cuûa Ngaøi.

Laïy Chuùa, xin haõy ôû laïi vôùi chuùng con, khi söông muø cuûa nghi nan, cuûa kieät queä hoaëc khoù khaên xuaát hieän trong ñöùc tin Coâng Giaùo cuûa chuùng con; Ngaøi laø chính Söï Thaät, Ngaøi laø Ñaáng maëc khaûi Chuùa Cha cho chuùng con: haõy thaép saùng taâm trí chuùng con baèng Lôøi Chuùa, xin haõy giuùp chuùng con caûm nghieäm ñöôïc veû ñeïp cuûa vieäc tin nhaän Chuùa.

Haõy ôû laïi trong gia ñình cuûa chuùng con, haõy thaép saùng gia ñình chuùng con trong côn nghi nan ngôø vöïc, haõy naâng ñôõ gia ñình chuùng con trong nhöõng khoù khaên, haõy an uûi gia ñình chuùng con trong nhöõng khi ñau khoå vaø trong nhöõng lao nhoïc haèng ngaøy, khi maø chung quanh noù boùng toái xuaát hieän ñe doaï söï duy nhaát vaø yeáu tính töï nhieân cuûa gia ñình. Chuùa laø chính Söï Soáng: haõy ôû laïi trong nhaø cuûa chuùng con ñeå noù vaãn laø nhöõng toå aám, nôi söï soáng con ngöôøi ñöôïc sinh ra moät caùch quaûng ñaïi, nôi söï soáng ñöôïc chaøo ñoùn, ñöôïc yeâu thöông vaø ñöôïc toân troïng töø luùc thuï thai cho ñeán caùi cheát töï nhieân.

Laïy Chuùa, xin haõy ôû laïi vôùi nhöõng ngöôøi trong caùc xaõ hoäi cuûa chuùng con, nhöõng ngöôøi bò toån thöông nhaát; haõy ôû laïi vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöôøi thaáp coå beù mieäng, vôùi caùc daân baûn xöù vaø nhöõng ngöôøi Myõ - Phi, nhöõng ngöôøi ñaõ khoâng luoân tìm ñöôïc nôi choán vaø söï naâng ñôõ ñeå dieãn ñaït söï phong phuù veà vaên hoaù cuõng nhö sö taâm thöùc veà caên tính cuûa mình. Laïy Chuùa, xin haõy ôû laïi vôùi caùc treû em vaø giôùi treû cuûa chuùng con, chuùng laø nieàm hi voïng vaø laø kho taøng cuûa Luïc Ñòa chuùng con, xin haõy che chôû chuùng khoûi nhöõng nanh vuoát ñang taán coâng söï hoàn nhieân vaø nhöõng nieàm hi voïng chính ñaùng cuûa chuùng. Laïy Muïc Töû Nhaân Laønh, xin haõy ôû laïi vôùi nhöõng baäc cao nieân vaø nhöõng ngöôøi ñau yeáu cuûa chuùng con. Haõy laøm cho hoï ñöôïc vöõng maïnh trong ñöùc tin, ñeå hoï coù theå trôû thaønh nhöõng moân ñeä vaø thöøa sai cuûa Chuùa!

Keát luaän

Khi keát thuùc chuyeán vieáng thaêm anh chò em, toâi xin khaån caàu söï che chôû cuûa Meï Thieân Chuùa vaø Meï Giaùo Hoäi cho anh chò em cuõng nhö cho toaøn Chaâu Myõ La tinh vaø vuøng Caribeâ. Toâi caàu xin Ñöùc Meï caùch rieâng, döôùi töôùc hieäu Guadalupe, Boån Maïng Chaâu Myõ, vaø döôùi töôùc hieäu Aparecida, Boån Maïng nöôùc Bra-xin ñoàng haønh vôùi anh chò em trong traùch nhieäm muïc vuï ñaày phaán khích nhöng cuõng heát söùc gaét gao naøy. Toâi xin phoù daâng Daân Chuùa cho Meï trong giai ñoaïn thieân nieân kæ Kitoâ giaùo thöù ba naøy. Toâi cuõng caàu xin Meï höôùng daãn caùc quyeát ñònh vaø suy tö cuûa Hoäi Nghò Chung, ñoàng thôøi xin Meï ban muoân ôn laønh cho caùc daân toäc yeâu quyù cuûa Luïc Ñòa naøy.

+ ÑGH Benedictoâ XVI

(LM Ngoâ Quang Trung vaø Ñaëng Minh An dòch)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page