Con ñöôøng naøo
baûo veä töï do vaø xaây döïng hoaø bình?
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Con ñöôøng naøo baûo veä töï do vaø xaây döïng hoaø bình?
Saigoøn, Vieät Nam (29/04/2007) - Thaùng Tö Saigoøn ñoä naày noùng böùc. Theo kinh nghieäm caù nhaân trong quaù khöù hoaëc hieän taïi, ngöôøi naày goïi laø thaùng Tö ñen, ngöôøi kia goïi laø thaùng Tö ñoû, ngöôøi khaùc goïi laø thaùng taêng nhieät. Trong thaùng ñen ñoû vaø taêng nhieät naày, nhöõng gì toâi ñoïc ñöôïc töø nhöõng tieáng noùi khaùc nhau qua thö tín hoaëc qua phöông tieän truyeàn thoâng, môû ñöôøng cho toâi chia seû maáy suy nghó veà coâng cuoäc baûo veä töï do vaø xaây döïng hoaø bình trong theá giôùi hoâm nay.
Cao quyù thay leõ soáng vì töï do vaø hoaø bình cho nhaân loaïi, vì söï soáng vaø haïnh phuùc cuûa moïi ngöôøi anh em ñoàng baøo vaø ñoàng loaïi! Xem ra trong theá giôùi toaøn caàu hoaù ngaøy nay, moïi ngöôøi thieän taâm, tö baûn hay coäng saûn, ai ai cuõng öôùc mô vaø choïn lyù töôûng ñoù. Neáu lyù töôûng ñaõ ñöôïc thoáng nhaát, thì ñieàu coøn laïi laø phaân ñònh tình hình, choïn ñöôøng loái thích hôïp, vaø kieân trì thöïc hieän.
1. Tình hình theá giôùi hoâm nay
Ñieàu nghòch lyù laø trong theá giôùi hoâm nay goïi laø vaên minh tieán boä laïi thöôøng xuyeân phaùt sinh khaù nhieàu baïo löïc khuûng boá vaø chieán tranh! Baïo löïc töø trong gia ñình ñeán tröôøng hoïc vaø coâng sôû, töø treân maøn hình ñeán treân maïng internet, töø Trung taâm thöông maïi theá giôùi treân ñaát nöôùc cuûa nöõ thaàn Töï Do ñeán Tieåu AÙ vaø caùc chaâu luïc. Baïo löïc ñoái khaùng nhoû, goïi laø baïo haønh trong gia ñình, phaù thai, ly dò, "bòt mieäng", "caïy raêng", vu khoáng, ñe doïa, ñaáu ñaù, baén teû, baát coâng, aùp böùc, eùp cung, tra taán, quaûn cheá, tuø ñaøy... Baïo löïc ñoái khaùng lôùn goïi laø chuyeân cheá ñaøn aùp, chieán tranh xaâm löôïc hoaëc töï veä, chieán tranh vuõ khí, chieán tranh kinh teá, caù lôùn nuoát caù beù... Döôùi baát cöù hình thöùc naøo, baïo löïc ñoái khaùng vaãn laø con ñöôøng huûy dieät laãn nhau. Taïi sao trong theá giôùi goïi laø vaên minh tieán boä laïi coù nhieàu ngöôøi, nhieàu toå chöùc lôùn nhoû, löïa choïn con ñöôøng ñoù? Vaø ñaâu laø nguyeân nhaân cuûa löïa choïn? Taâm lyù hoïc cho raèng haønh vi cuûa con ngöôøi ñöôïc hình thaønh treân cô sôû di truyeàn vaø tính khí, yù thöùc vaø töï do, vaên hoaù vaø moâi tröôøng.
Vôùi kinh nghieäm laâu daøi cuûa mình, ngöôøi Israel maø ta thöôøng goïi laø Do Thaùi, nhaän thaáy raèng nguyeân nhaân cuûa baïo löïc khuûng boá vaø chieán tranh giöõa nhöõng saéc toäc khaùc nhau, song cuøng thôø moät Chuùa, moät lyù töôûng, khoâng phaûi laø nieàm tin vaøo moät Chuùa, moät lyù töôûng, song laø do thieáu nhaän thöùc, thieáu tìm hieåu hoïc hoûi, thieáu nghieân cöùu thaáu ñaùo, neân phe naày cho raèng Chuùa mình, lyù töôûng mình ñuùng hôn Chuùa, lyù töôûng cuûa nhoùm kia. Thieáu giaùo duïc, thieáu reøn luyeän ñaïo ñöùc, tính ñoái khaùng coá höõu trong con ngöôøi ñieàu khieån haønh vi cuûa hoï vaø daãn hoï ñi ñeán con ñöôøng baïo löïc ñaáu ñaù, roài loaïi tröø nhau. Nhö theá, nguyeân nhaân saâu xa cuûa baïo löïc khuûng boá vaø chieán tranh laø vì con ngöôøi thieáu yù thöùc vaø töï do trong traùch nhieäm giaùo duïc baûn thaân vaø nieàm tin cuûa mình. Söï phaân reõ vaø baát oån trong gia ñình thôø moät Chuùa, trong toå chöùc hay saéc toäc theo moät lyù töôûng, xem ra cuõng do cuøng moät nguyeân nhaân.
Nhöõng ngöôøi coù kinh nghieäm nuoâi gaø chæ ra moät nguyeân nhaân khaùc xem ra khaù phoå bieán trong xaõ hoäi coâng nghieäp hoaù vaø cô giôùi hoaù ngaøy nay. Gaø ta ñöôïc thaû ñi aên ngoaøi vöôøn, thì kieám aên vui veû, thòt laïi ngon. Gaø coâng nghieäp bò nhoát daøy ñaëc trong moät oâ chuoàng chaät heïp, laâu ngaøy sanh ra böïc boäi, phaùt ñieân leân vaø moå nhau lieân tuïc. Taïm goïi ñoù laø beänh gaø coâng nghieäp, moät thöù dòch cuùm gia caàm raát deã laây lan. Nhö theá, nguyeân nhaân cuûa löïa choïn baïo löïc vaø khuûng boá coù phaûi vì nhieàu nôi treân theá giôùi ngaøy nay ñaõ trôû thaønh chuoàng gaø coâng nghieäp?
Neáu taát caû nguyeân nhaân treân ñònh hình cho haønh vi löïa choïn cuûa con ngöôøi, thì ñaâu laø vai troø giaùo duïc trong gia ñình vaø trong coäng ñoaøn, trong hoïc ñöôøng vaø trong xaõ hoäi? Phaûi chaêng caàn xeùt laïi chuû tröông, ñöôøng loái giaùo duïc ôû nhöõng nôi ñoù? Daân toäc Nhaät Baûn coù nhieàu kinh nghieäm trong coâng cuoäc ñoåi môùi giaùo duïc naày. Hoï coù kinh nghieäm xaây theâm nhaø tröôøng ñeå giaûm bôùt nhaø tuø.
2. Con ñöôøng Ñöùc Gieâsu choïn cho mình
Khi linh caûm Thaày mình trôû thaønh ñoái töôïng cuûa baïo löïc, nhoùm moân ñeä cuûa Chuùa ñaõ laøm gì?
- Ngöôøi thì theo chuû nghóa thöïc duïng vaø thôøi cô, nhö Giuña, trôû maët phaûn Thaày, baùn Thaày.
- Ngöôøi thì theo taäp quaùn duøng baïo löïc choáng laïi khuûng boá, nhö Pheâroâ, luùc ñaàu saém göôm töï veä, sau nghe theo lôøi Thaày boû göôm, caûm thaáy khoâng an toaøn, roài choái Thaày.
- Nhöõng vò khaùc, caûm thaáy nieàm tin khoâng coøn choã döïa, neân hoaûng sôï, thaùo chaïy, boû rôi Thaày.
- Chæ coù Gioan ñoàng haønh vôùi Ñöùc Maria laø theo Thaày töø xa ñeán taän döôùi chaân thaäp giaù.
Coøn Ñöùc Gieâsu, khi bò xöû oan sai vaø bò haønh hình caùch baát coâng, tröôùc sau vaãn moät möïc bao dung ñoái vôùi baïo löïc, cho duø Ngaøi coù ñuû löïc löôïng thieân binh ñeå "bòt mieäng", ñeå loaïi tröø nhöõng keû phaûn boäi, nhöõng keû vu khoáng vaø baát coâng keát aùn Ngaøi. Vaø sau khi Phuïc Sinh, Ngaøi cuõng vaãn bao dung quy tuï caùc moân ñeä laïi, trao ban bình an vaø Thaùnh Thaàn laø nguoàn löïc tình yeâu cho caùc oâng, caùc oâng ñoùn nhaän roài daàn daàn môùi hoaøn hoàn vaø ñöôïc Tình Yeâu ñoåi môùi thaønh chöùng nhaân can tröôøng cuûa Tin Möøng Chuùa Phuïc Sinh.
Coù ñuû löïc löôïng thieân binh ñeå khoaù mieäng nhöõng keû vu khoáng, ñeå loaïi tröø nhöõng keû baát coâng keát aùn vaø haønh hình mình, taïi sao Ñöùc Gieâsu khoâng choïn con ñöôøng baïo löïc ñeå tieâu dieät hoï? Phaûi chaêng vì söù maïng cuûa Ngaøi laø ñeán ñeå moïi ngöôøi ñöôïc soáng vaø soáng doài daøo? Phaûi chaêng vì Ngaøi ñaõ choïn con ñöôøng khaùc, laø ñöôøng Tình Yeâu coù söùc vaïn naêng hoaùn caûi vaø ñoåi môùi con ngöôøi? Phaûi chaêng vì choïn con ñöôøng baïo löïc ñoái khaùng laø loït vaøo voøng laãn quaãn khoâng coù loái ra nhö nhöõng keû gieát haïi Ngaøi? Lòch söû xaùc minh raèng nhöõng keû ñoäc taøi, baïo chuùa vaø haän thuø khoâng toàn taïi laâu daøi, coøn Ngaøi vaø Tình Yeâu thì toàn taïi khoâng chæ cho ñeán taän cuøng thôøi gian, song maõi maõi. Hình nhö nhieàu ngöôøi thieän taâm, vì vaãn bò keït trong theá ñoái khaùng vaø trong quaùn tính söû duïng baïo löïc, neân khoâng theå yù thöùc vaø töï do löïa choïn con ñöôøng tình yeâu hoaùn caûi vaø ñoåi môùi cuûa Ngaøi!
3. Moät baøi hoïc lòch söû hoâm nay
Gioáng nhö Vieät Nam, vaø coøn hôn Vieät Nam, daân toäc Do Thaùi traõi qua nhieàu thôøi kyø chieán tranh huûy dieät, gaàn nhaát laø theá chieán II vaø cuoäc chieán dai daúng hieän nay. Bí quyeát naøo, söùc maïnh naøo giuùp hoï toàn taïi? Ngöôøi Do Thaùi xaùc tín raèng bí quyeát vaø söùc maïnh giuùp hoï khoâng nhöõng toàn taïi maø coøn phaùt trieån vöõng beàn, khoâng phaûi laø suùng ñaïn, baïo löïc vaø khuûng boá, song laø nieàm tin vaøo Thieân Chuùa cuûa Abraham, Isaaùc vaø Giacoùp. Vaø hoï xaùc quyeát raèng bí quyeát baûo veä töï do vaø söùc maïnh xaây döïng hoaø bình vöõng beàn, ñoù laø giaùo duïc con ngöôøi vaø cuûng coá nieàm tin trong gia ñình cuõng nhö trong coäng ñoàng xaõ hoäi. Giaùo duïc toaøn dieän moïi maët, trí duïc, theå duïc, kyõ duïc, ñöùc duïc.
4. Thöïc haønh
Vôùi nieàm tin Ngoâi Cha laø Tình Yeâu, Ngoâi Con laø hieän thaân cuûa Tình Yeâu, Ngoâi Thaùnh Thaàn laø nguoàn löïc Tình Yeâu, Giaùo Hoäi coâng giaùo treân khaép hoaøn caàu, trong nöôùc tö baûn cuõng nhö coäng saûn, ñaõ choïn cho mình con ñöôøng Tình Yeâu ñoåi môùi, con ñöôøng bao dung, ñoái thoaïi thaúng thaén vaø hôïp taùc laønh maïnh vôùi moïi ngöôøi thieän taâm nhaèm xaây döïng moät coäng ñoàng nhaân loaïi môùi soáng nhöõng giaù trò Tin Möøng, soáng vaø laøm chöùng cho söï thaät vaø coâng baèng, soáng vaø laøm men thaùnh thieän vaø hieäp nhaát, soáng vaø laøm aùnh saùng chieáu toaû yeâu thöông vaø bình an cuûa Chuùa.
Neáu thaáy raèng khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc coù hieäu quaû hôn cho coâng cuoäc baûo veä töï do vaø xaây döïng hoaø bình laâu daøi trong ngoâi nhaø toaøn caàu hoaù hoâm nay, ngöôøi thieän taâm caûm thaáy coù traùch nhieäm gì trong coâng cuoäc giaùo duïc ñoåi môùi con ngöôøi vaø cuûng coá nieàm tin ñoái vôùi con em vaø theá heä haäu sinh, ñoái vôùi ñoàng ñaïo, ñoàng baøo vaø ñoàng loaïi? Coù theå laøm gì, ñeå coù ñuû söùc chu toaøn söù maïng vöøa cao caû vöøa khoù khaên naày?
(Chuùa Nhaät Ngöôøi Muïc Töû nhaân laønh, 29.4.2007)
+ ÑHY Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn
Toång Giaùm Muïc Saigoøn