Giaùo phaän Qui Nhôn haân hoan ñoùn tieáp

Phaùi Ñoaøn Toøa Thaùnh Vatican ñeán vieáng thaêm

Caùc tín höõu Giaùo phaän Qui Nhôn vôùi nhöõng chieác loäng vaøng

haân hoan ñoùn tieáp Phaùi Ñoaøn Toøa Thaùnh Vatican ñeán vieáng thaêm

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Giaùo phaän Qui Nhôn haân hoan ñoùn tieáp Phaùi Ñoaøn Toøa Thaùnh Vatican ñeán vieáng thaêm.

Tin Qui Nhôn, Vieät Nam (8/03/2007) - Ñöôïc tin Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh Vatican seõ vieáng thaêm Giaùo Phaän Qui Nhôn, moïi ngöôøi trong giaùo phaän noâ nöùc chôø ñôïi vaø chuaån bò ñeå coù dòp tieáp ñoùn.

Töø maáy ngaøy tröôùc, Nhaø Thôø Chính Toøa Qui Nhôn, Nhaø Thôø Giaùo Xöù Goø Thò, vaø nhöõng ñòa ñieåm maø Phaùi ñoaøn seõ gheù thaêm ñeàu ñöôïc trang hoaøng loäng laãy. Tuy ñôn sô nhöng thaät myõ mieàu vaø ñeïp maét vôùi nhöõng laù côø maøu saéc thanh nhaõ.

Raát tieác, trong dòp troïng ñaïi naày, Ñöùc Cha Pheâroâ Nguyeãn Soaïn, Giaùm Muïc Giaùo Phaän Qui Nhôn, vì beänh tình taùi phaùt, phaûi nhaäp vieän taïi thaønh phoá Saøi Goøn, neân trong dòp Giaùo Phaän ñoùn tieáp phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh khoâng coù söï hieän dieän cuûa Ngaøi. Cha Toång Ñaïi Dieän Giaùo Phaän, Pheâroâ Hoaøng Kym, thay maët Ngaøi chuû söï chöông trình ñoùn tieáp Phaùi ñoaøn.

Nhö ñuùng giôø ñaõ heïn, Linh Muïc Toång Ñaïi Dieän cuûa Giaùo Phaän, caùc linh muïc, caùc Ñoaøn theå cuûa Giaùo Phaän Qui Nhôn ñaõ ra taän phi tröôøng Phuø Caùt (Qui Nhôn) cuøng vôùi ñoaøn chính quyeàn tænh Bình Ñònh ñeå chuaån bò tieáp ñoùn Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh Vatican. Vaøo luùc 2:00 tröa ngaøy 7 thaùng 3 naêm 2007, chuyeán bay cuûa haõng Haøng Khoâng Vieät Nam chôû phaùi ñoaøn Vatican ñaõ ñaùp xuoáng phi tröôøng Phuø Caùt bình an.

Chieàu ngaøy 7 thaùng 3 naêm 2007, Chính quyeàn tænh Bình Ñònh ñaõ tieáp phaùi ñoaøn veà truï sôû cuûa mình trong cuoäc chaøo ñoùn xaõ giao vaø cuøng laøm vieäc vôùi phaùi ñoaøn veà moät soá nhöõng sinh hoaït toân giaùo ñòa phöông caàn ñöôïc chính quyeàn quan taâm vaø giaûi quyeát.

Saùng sôùm ngaøy 8 thaùng 3 naêm 2007, vaøo luùc 7.00g saùng caùc linh muïc tu só, caùc ban ngaønh trong giaùo phaän ñaõ teà chænh taïi coâng tröôøng tröôùc Nhaø Thôø Chính Toøa Qui Nhôn ñeå ñoùn tieáp vaø chaøo möøng Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh ñeán daâng Thaùnh leã ñoàng teá caàu nguyeän cho giaùo phaän.

Cha Toång Ñaïi Dieän Pheâroâ Hoaøng Kym ñaõ thay maët Ñöùc cha Pheâroâ Nguyeãn Soaïn, Giaùm Muïc Giaùo Phaän Qui Nhôn, chuû söï nghi leã ñoùn tieáp Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh.

Sau cuoäc chaøo ñoùn vaø caùc baøi dieãn vaên chaøo möøng troïng theå, Ñöùc oâng Parolin vaø phaùi ñoaøn ñaõ cuøng caùc linh muïc trong giaùo phaän daâng Thaùnh leã ñoàng teá taïi leã ñaøi Thaùnh Giuse trong khuoân vieân Nhaø Thôø Chính Toøa Qui Nhôn, ñeå caàu cho bình an trong giaùo phaän vaø cho coâng cuoäc truyeàn giaùo ñöôïc phaùt trieån luoân maõi, theo göông caùc thaùnh anh huøng töû ñaïo Vieät Nam, nhaát laø AÙ thaùnh Anreâ Phuù Yeân, vò töû ñaïo tieân khôûi cuûa Giaùo Hoäi Vieät Nam.

Sau Thaùnh leã, Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh ñaõ leân ñöôøng ñi ñeán thaêm vuøng Ñaát Thaùnh Goø Thò, queâ höông cuûa Thaùnh Töû Ñaïo Anreâ Kim Thoâng. Taïi ñaây, Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh ñaõ thaêm Nhaø thôø Giaùo xöù Goø Thò, Tu vieän Meán Thaùnh Giaù Qui Nhôn (teân cuõ tröôùc ñaây laø Meán Thaùnh Giaù Goø Thò) vaø sau ñoù veà duøng côm tröa taïi Toøa Giaùm Muïc Qui Nhôn.

Sau böõa côm tröa, phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh töø giaõ Giaùo Phaän Qui Nhôn ñeå ñeán vieáng thaêm Giaùo Phaän Kontum trong chuyeán thaêm vieáng Mieàn Trung Vieät Nam naêm 2007.

Giaùo Phaän Qui Nhôn vôùi hôn moät theá kyû truyeàn giaùo ñaày gian nan do caùc cha doøng Ña Minh Boà Ñaøo Nha, roài sau ñoù ñeán caùc cha doøng Teân. Ngaøy 18-1-1615, hai cha doøng Teân F. Buzomi, D. Carvalho vaø thaày A. Dias tôùi Ñaø Naüng môû ñaàu coâng cuoäc Truyeàn Giaùo cho Giaùo Phaän Ñoâng Ñaøng Trong. Sau naøy vaøo ngaøy 3-12-1924, giaùo phaän Ñoâng ñoåi teân theo ñòa baøn haønh chính nôi ñaët Toøa Giaùm Muïc, laáy teân goïi giaùo phaän Qui Nhôn, do Ñöùc cha Damien Grangeon Maãn coi soùc. Vaøo Leã Phuïc Sinh naêm 1615, cha Buzomi ñaõ röûa toäi cho 10 ngöôøi Vieät. Nhôø quan traán thuû Qui Nhôn, cha môû roäng vuøng truyeàn giaùo ôû Qui Nhôn vaø Quaûng Nam.

Giaùo phaän Qui Nhôn naèm treân caùc Baéc vó tuyeán töø 13-15 vaø treân kinh tuyeán 109, vuøng duyeân haûi Nam Trung Boä. Baéc giaùp tænh Quaûng Nam cuûa giaùo phaän Ñaø Naüng, Nam giaùp Vaïn Giaõ cuûa giaùo phaän Nha Trang, Ñoâng giaùp bieån Ñoâng, Taây giaùp caùc tænh Kontum, Gia Lai cuûa giaùo phaän Kontum vaø tænh Ñaêklaêk cuûa giaùo phaän Ban Meâ Thuoät.

Vôùi dieän tích: 17,100km2. Daân soá 3,500,000 ngöôøi (tính ñeán 31-12-2002). Soá giaùo daân Coâng giaùo 62,520 ngöôøi. Haàu heát daân chuùng trong giaùo phaän soáng baèng ngheà noâng, laâm ngö vaø thöông nghieäp.

Giaùo phaän Qui Nhôn coù 90% laø ngöôøi Kinh, coøn laïi moät soá ngöôøi Vieät goác Hoa, ngöôøi Chaêm, ngöôøi Bahna, Cuøa (Co), Hreâ (Moïi Ñaù Vaùch).

Quaûng Ngaõi moät tænh naèm ôû phía Baéc cuûa Giaùo Phaän Qui Nhôn coù raát nhieàu nuùi nhö Caø Ñam (cao 1,600m), nuùi Ñaù Vaùch (1,500m), nuùi U Boø (1,200m). Bình Ñònh coù nuùi Teup (963m), Yon (967m). Quaûng Ngaõi coù soâng Traø Khuùc (daøi 120km), soâng Veä (80km), soâng Traø Boàng... Bình Ñònh coù soâng Coân, soâng La Tinh, soâng Laïi vaø soâng Haø Thanh. Phuù Yeân coù soâng Ñaø Raèng vaø soâng Kyø Loä.

Giaùo phaän Qui Nhôn ñöôïc noåi tieáng vôùi Linh ñòa Goø Thò, caùi noâi cuûa giaùo phaän. Ñöùc cha Cueùnot Theå ñaõ choïn Goø Thò laøm giaùo phuû vì naèm ven ñaàm Thò Naïi, deã aån troán khi bò baùch haïi, soá giaùo daân ñoâng vaø ruoäng ñaát phì nhieâu. Ngaøi ñaõ nhôø oâng truøm caû Anreâ Nguyeãn Kim Thoâng (thaùnh töû ñaïo) ñöùng teân mua ñaát. Ngaøi ñaõ xaây döïng nhaø tröôøng ñaøo taïo caùc chuûng sinh, nhaø phöôùc cho caùc nöõ tu vaø coâ nhi vieän. Coâng ñoàng Goø Thò ñaõ ñöôïc Ñöùc cha toå chöùc ôû ñaây vôùi söï tham döï cuûa Ñöùc cha phoù D. Lefeøbre Ngaõi, cha chính J.C. Miche Mòch vaø 13 linh muïc Vieät Nam ñeå ñaøo taïo haøng giaùo só Vieät cho Ñaøng Trong, môû roäng vuøng truyeàn giaùo cao nguyeân vaø chuaån bò chia giaùo phaän.

Ñeàn thôø Thaùnh E.T. Cueùnot Theå, taïi Vónh Thaïnh, Goø Boài, caùch Goø Thò 3km veà höôùng baéc beân bôø soâng Coân thô moäng. Ñeàn ñöôïc xaây treân neàn nhaø baø Maria Mañaleâna Huyønh Thò Löïu, nôi Thaùnh Giaùm Muïc Steâphanoâ daâng thaùnh leã cuoái cuøng tröôùc khi bò baét, vaø maát taïi Bình Ñònh. Baø Huyønh Thò Löïu cuõng bò baét vaøo dòp naøy, vaø ñaõ töû ñaïo taïi Goø Chaøm, Bình Ñònh.

Traïi Phong Quy Hoøa naèm caùch thaønh phoá Qui Nhôn khoaûng 5km veà höôùng Taây Nam, do cha Paul Mabeu Myõ, moät linh muïc thöøa sai MEP ngöôøi Phaùp vaø baùc só Le Moine, tröôûng ngaønh y teá Qui Nhôn, saùng laäp naêm 1929. Töø khôûi ñaàu cho ñeán nay, caùc nöõ tu doøng Phan Sinh Thöøa Sai Ñöùc Meï vaãn taän taâm phuïc vuï haøng ngaøn beänh nhaân phong taïi ñaây, trong soá ñoù coù caû thi só taøi hoa Haøn Maëc Töû. Moä cuûa nhaø thô vaãn laø ñieåm döøng chaân cuûa nhieàu du khaùch tröôùc khi thaêm vieáng traïi phong Quy Hoøa.

Giaùo Phaän Qui Nhôn coù raát nhieàu danh lam thaéng caûnh. Vieän baûo taøng Taây Sôn. Ñaây laø queâ höông cuûa Tam Kieät Taây Sôn: Nguyeãn Nhaïc, Nguyeãn Hueä, Nguyeãn Löõ. Vuøng nuùi khoâng cao (800m) nhöng hieåm trôû, naèm ôû huyeän Bình Kheâ, nay laø huyeän Sôn Taây, tænh Bình Ñònh. Sau khi xöng vöông ôû ñaát Taây Sôn (1773), ñaïi ñeá Quang Trung Nguyeãn Hueä ñaõ ba laàn keùo quaân ra Baéc. Chieán coâng hieån haùch nhaát cuûa oâng laø tieâu dieät 50,000 quaân Thanh cuûa töôùng Toân Só Nghò taïi goø Ñoáng Ña ngaøy moàng 5 thaùng Gieâng naêm Kyû Daäu (1789). Vöông quoác Chieâm Thaønh: doïc theo bôø bieån trong giaùo phaän, coù raát nhieàu di tích cuûa vöông quoác Chieâm Thaønh nhö: kinh ñoâ Vijaya (Ñoà Baøn hay Chaø Baøn), thaønh Phuùc Loäc, thaùp Höng Thaïnh, thaùp Tre Xanh...

Giaùo phaän Qui Nhôn laø moät giaùo phaän bò taøn phaù vì chieán tranh naëng neà nhaát, theâm vaøo ñoù, vì an ninh vaø sinh keá, moät soá ñoâng giaùo daân ñaõ rôøi boû giaùo phaän vaø di taûn tôùi nhieàu nôi khaùc, do ñoù, giaùo phaän thaát thoaùt to lôùn veà maët chaát xaùm cuõng nhö taøi chính. Vì vaäy, öu tö soá moät cuûa giaùo phaän laø naâng cao daân trí, xaây döïng haï taàng cô sôû, laøm sao cho giaùo daân thaám nhuaàn giaùo lyù ñeå soáng ñöùc tin vaø vöõng maïnh. Ñeå cuûng coá ñöùc tin vaø loøng meán cho giaùo daân, giaùo phaän döôùi söï chæ ñaïo cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Phaoloâ Huyønh Ñoâng Caùc vaø Ñöùc Giaùm Muïc Pheâroâ Nguyeãn Soaïn, ñaõ ñaøo taïo hôn 2,600 giaùo lyù vieân vaø vaãn coøn tieáp tuïc ñaøo taïo nöõa, ñeå nhöõng ngöôøi naøy tieáp tay vôùi soá linh muïc ít oûi trong vieäc toâng ñoà vaø truyeàn giaùo.

Giaùo phaän Qui Nhôn hieän nay ñang tìm caùch gaây quyõ ñeå trôï giuùp caùc em hoïc sinh ngheøo, nhaát laø thuùc ñaåy con em trong caùc giaùo xöù chaêm hoïc, neáu khoâng ñaït ñöôïc trình ñoä ñaïi hoïc thì ít ra cuõng heát trung hoïc (caáp III). Ñaây cuõng laø cô sôû ñeå tuyeån löïa ôn goïi linh muïc, tu só cho giaùo phaän, cho Giaùo Hoäi. Ngoaøi ra, giaùo phaän cuõng tìm caùch môû nhöõng lôùp huaán ngheä cho caùc em thanh nieân nam nöõ khoâng phaân bieät löông giaùo. Giaùo phaän cuõng ñaõ baét ñaàu göûi caùc linh muïc treû ra nöôùc ngoaøi ñeå trau doài theâm kieán thöùc vaø trao ñoåi nhöõng kinh nghieäm muïc vuï.

Caùc veát thöông chieán tranh nay vaãn chöa laønh, nhaát laø ôû nhöõng giaùo xöù thuoäc mieàn Baéc Bình Ñònh vaø Quaûng Ngaõi, xöa laø nhöõng giaùo xöù truø phuù, nay coù theå noùi laø raát hoang taøn. Do ñoù coá gaéng to lôùn cuûa giaùo phaän hieän nay laø phuïc cheá, truøng tu, toân taïo vaø xaây döïng cuõng nhö kieán thieát caùc Nhaø Thôø. Kinh nghieäm ñoäc ñaùo ôû Vieät Nam cho thaáy hoï ñaïo naøo coøn Nhaø Thôø thì giaùo daân ôû ñoù soát saéng vaø leân tinh thaàn. Hoï ñaïo naøo Nhaø Thôø ñoå naùt hay khoâng coøn nhaø thôø nöõa, giaùo daân ôû ñoù mang nhieàu maëc caûm, lo aâu, sôï seät vaø ñöùc tin yeáu keùm, khoâng thoaûi maùi trong vieäc laøm aên phaùt trieån. Nhaø Thôø ñoái vôùi ngöôøi Coâng Giaùo Vieät Nam hieän nay khoâng nhöõng laø nôi quy tuï moïi thaønh phaàn Daân Chuùa, ñeå thi haønh moïi nghóa vuï ñaïo ñöùc, maø coøn laø nôi ngöôøi giaùo daân ñaët nieàm tin vaø hy voïng cuûa mình.

(Joseph Tröông)

(Caùc tö lieäu: döïa theo Nieâm Giaùm naêm 2005 cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Vieät Nam)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page