Vaøi lôøi baøn haäu tröôøng sau söï kieän
Ñöùc Meï Pieta ôû Ninh Bình Phaùt Dieäm bò ñaäp phaù
Prepared for Internet by Radio Veritas Asia, Philippines
Vaøi lôøi baøn haäu tröôøng sau söï kieän Ñöùc Meï Pieta ôû Ninh Bình Phaùt Dieäm bò ñaäp phaù.
Ninh Bình, Vieät Nam (5/03/2007) - Trong nhöõng ngaøy naøy, Giaùo Hoäi mieàn Baéc noùi chung vaø Giaùo phaän Phaùt Dieäm noùi rieâng ñang soáng tröôùc moät söï kieän heát söùc ñaùng tieác. Ñoù laø vieäc caùc nhaø chöùc traùch ñòa phöông taïi xaõ Thöôïng Hoøa, huyeän Nho Quan, tænh Ninh Bình ngang ngöôïc cho ñaäp phaù töôïng Ñöùc Meï Pietaø (Ñöùc Meï saàu bi) thuoäc giaùo xöù Ñoàng Ñinh - Phaùt Dieäm. Noäi dung cuûa söï kieän naøy, chuùng toâi khoâng keå laïi vì noù ñang laø hieän töôïng thôøi söï chaán ñoäng neân coù leõ ai cuõng bieát. Baøi vieát naøy xin ñöôïc baøn tôùi nhöõng ñieàu taïm goïi laø haäu tröôøng cuûa söï kieän maø dö luaän ñang xoân xao vôùi nhieàu yù kieán khaùc nhau.
Theo nguoàn tin töø Ñaøi phaùt thanh Chaân lyù AÙ chaâu trong baûn tin phaùt thanh ngaøy 27/02/2007, sau khi vuï ñaäp phaù töôïng xaûy ra, moät soá ngöôøi lieân can xuaát hieän "hieän töôïng baàn thaàn", "ngô ngô" neân sôï haõi töï khai baùo ra ngöôøi chuû möu chính laø oâng chuû tòch xaõ. Laïi coù hai ngöôøi trong nhoùm naøy bò tai naïn xe maùy moät bò chaán thöông soï naõo, moät phaûi khaâu nhieàu muõi... Theo nguoàn tin taïi ñòa phöông, thì ngay sau ñoù maáy ngaøy, chính meï cuûa vieân chuû tòch xaõ ñaõ töû vong raát thöông taâm do moät tai naïn oâ toâ. Trong soá hai ngöôøi bò tai naïn xe maùy treân thì moät ngöôøi ñaõ cheát coøn moät ngöôøi bò chaán thöông soï naõo. Taát caû nhöõng ngöôøi tham gia vuï vieäc coøn laïi ñeàu rôi vaøo tình traïng ngô ngô ngaùc ngaùc. Caùc quan chöùc ñòa phöông bò caét chöùc heát löôït.
Tröôùc tình traïng naøy, Dö luaän quaàn chuùng haû heâ raèng: nhöõng ngöôøi naøy ñaùng toäi neân bò Chuùa, Ñöùc Meï phaït nhaõn tieàn. Ñoù, nhöõng keû caû gan daùm xuùc phaïm Ñaïo Chuùa haõy saùng maét ra maø nhìn...! Nhöng coù thaät laø Chuùa vaø Ñöùc Meï tröøng phaït nhaõn tieàn? Chuùng ta neân hieåu söï kieän naøy nhö theá naøo?
Quaû thaät, khoâng ai bieát ñöôïc chính xaùc yù Thieân Chuùa, cuõng khoâng ai coù quyeàn xeùt ñoaùn yù Ngaøi. Moïi khaúng ñònh veà yù muoán cuûa Ngaøi seõ chæ "laøm môø toái keá ñoà cuûa Chuùa baèng nhöõng lôøi thieáu hieåu bieát" (Job 38,2). Tuy nhieân, döïa treân nhöõng maïc khaûi cuûa Kinh Thaùnh, ta coù theå maïnh daïn ñi tìm caâu traû lôøi.
Thieát töôûng, duø gì chuùng ta cuõng phaûi chaáp nhaän coù söï söûa phaït vaø söûa phaït chính laø daáu chæ cuøng haäu quaû cuûa toäi loãi. Xeùt treân bình dieän luaân lí, coâng baèng xaõ hoäi, thì coâng toäi phaân minh laø leõ ñöông nhieân. Coøn tröôùc maët Thieân Chuùa, thì chính "caùi aùc gieát cheát aùc nhaân, ai gheùt ngöôøi laønh thì chuoác hoïa vaøo thaân" (Tv 34,22). Khoâng caàn Thieân Chuùa phaûi ra tay tröøng phaït, nhöng tröôùc söï coâng minh cuûa Ngaøi thì chính haäu quaû cuûa vieäc aùc quay laïi vôùi ngöôøi aùc. Tö töôûng naøy thaät truøng khôùp vôùi kinh nghieäm cuûa cha oâng ta trong caùc caâu tuïc ngöõ: "aùc baùo aùc", "aùc giaû aùc baùo" hay "gieo gioù gaët baõo"... Söûa phaït cuõng laø kinh nghieäm chung cuûa toaøn theå taïo vaät qua caâu chuyeän con raén Satan vaø oâng baø nguyeân toå phaûi gaùnh chòu trong saùch Saùng theá kí. Kinh Thaùnh Cöïu Öôùc coøn keå tröôøng hôïp caû thaønh bò phaït vì cöùng loøng tin, nhö: caùc taøhnh Babel, Soâñoâma, Capharnaum, Niniveâ... Maëc daàu vaäy, ta nhìn thaáy moät caùch söûa phaït raát ñaëc bieät cuûa Thieân Chuùa. Tieán trình söûa phaït luoân traûi qua ba giai ñoaïn: Khôûi ñaàu laø aân hueä cuûa Chuùa con ngöôøi thuï höôûng nhöng roài sa ngaõ theo höôùng toäi; tieáp theo laø lôøi Thieân Chuùa môøi goïi hoaùn caûi nhöng bò toäi nhaân khöôùc töø, baát chaáp caûm nhaän ñöôïc moät tieân baùo veà hình phaït (x. Is 8,5-8; Br 2,22tt); Baáy giôø, tröôùc thaùi ñoä cöùng loøng nhö theá, Ñaáng phaùn xeùt môùi quyeát ñònh söûa phaït: "OÀ theá thì, chuùng seõ nhö coïng raùc bò gioù cuoán khoûi saân, nhö khoùi boác ñi khoûi oáng toø voø maùi beáp" (Hs 13,2tt). Nhö theá, Thieân Chuùa luoân môû ra moät con ñöôøng vaø moät thôøi gian khaû dó ñeå toäi nhaân nhaän bieát, aên naên, hoaùn caûi. Quaû thöïc, toäi loãi khoâng theå ñi ñoâi vôùi söï thaùnh thieän cuûa Thieân Chuùa, neân söûa phaït laø moät haøng raøo ngaên caûn toäi loãi. Toäi loãi laøm caùch xa Thieân Chuùa, nhöng söûa phaït laïi mang chuû yù laø moät lôøi môøi goïi trôû veà vôùi Ngaøi. Chæ tröø nhöõng ngöôøi kieân quyeát töø choái loøng yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa.
Theá nhöng, trong caùc tröôøng hôïp cuï theå, laøm sao ta khaúng ñònh ñöôïc ñoù laø coâng vieäc söûa phaït cuûa Thieân Chuùa? Chaúng leõ taát caû caùc ñau khoå treân traàn gian ñeàu laø keát quaû cuûa toäi loãi? Theo laäp luaän cuûa Hitler, phaùt xít Ñöùc ñaõ gieát hôn 6 trieäu ngöôøi Dothaùi trong theá chieán thöù nhaát vì haäu quaû toäi loãi cuûa cha oâng hoï. Vaäy 2 trieäu ngöôøi Campuchia bò Poânpoát gieát haïi laø do ñaâu? Môùi ñaây nhaát, vuï khuûng boá taïi toaø thaùp ñoâi ôû Hoa Kì thaùng 11 naêm 2001 laøm haøng nghìn ngöôøi cheát; roài naïn hoàng thuûy soùng thaàn taïi moät soá nöôùc chaâu AÙ, suït lôû ñaát taïi Philíppin hoài cuoái naêm 2004 laøm haøng chuïc nghìn ngöôøi cheát... Hoï ñeàu bò tröøng phaït do toäi loãi? Neáu giaûi thích nhö vaäy thì coøn ñaâu hình aûnh moät Thieân Chuùa nhaân laønh, nhaãn naïi, khoan dung cuûa Ñöùc Kitoâ?
Trôû laïi vôùi hai tröôøng hôïp tai naïn vaø nhöõng caù nhaân ñang bò "ngô ngô, ngaùc ngaùc" lieân quan ñeán vuï ñaäp phaù töôïng Ñöùc Meï Saàu Bi (Pieta) ôû Ñoàng Ñinh. Neáu noùi ñaây laø truøng hôïp thì ñuùng quaû laø moät truøng hôïp laï luøng. Neáu noùi laø ngaãu nhieân thì quaû laø moät söï ngaãu nhieân khoâng theå giaûi thích ñöôïc baèng xaùc suaát thoáng keâ. Vaäy thì sao? Hoï bò Chuùa vaø Ñöùc Meï tröøng phaït do toäi loãi hoï gaây ra maø hieån nhieân ai cuõng bieát? Thaät khoâng deã khaúng ñònh, vì theo thoáng keâ cuûa Cuïc Coâng an giao thoâng, chæ trong 2 ngaøy Teát Ñinh Hôïi 2007 coù tôùi 300 ngöôøi bò töû vong do tai naïn. Nhöõng vuï tai naïn naøy cuõng xaûy ra cuøng thôøi kì vôùi hai vuï tai naïn treân, chaúng leõ nhöõng ngöôøi naøy cuõng bò Thieân Chuùa vaø Ñöùc Meï tröøng phaït? Ñeå traû lôøi caâu hoûi naøy, ta coù theå xeùt ñeán hai khía caïnh:
Thöù nhaát, nhöõng ngöôøi naøy laøm moät vieäc xaáu hieån nhieân neân hoang mang lo sôï trôû neân "ngô ngô, ngaùc ngaùc". Tröôøng hôïp caùi cheát cuûa meï oâng chuû tòch laø do khi vuï vieäc xaûy ra, baø buoàn quaù boû ñi vaøo Nam vaø vì trong traïng thaùi nhö vaäy, hoaëc vì chieác oâtoâ gaây tai naïn khoâng tuaân giöõ luaät leä giao thoâng neân tai naïn thöông taâm xaûy ra. Coøn tai naïn cuûa hai ngöôøi lieân can vuï ñaäp töôïng laø do ñieàu khieån xe trong khi say röôïu... Toùm laïi, theo lí giaûi töï nhieân, söï döõ naøy do chính con ngöôøi khoâng söû duïng ñuùng töï do vaø taøi trí mình laøm phaù vôõ traät töï cuûa ñôøi soáng, cuûa xaõ hoäi vaø cuûa sinh toàn. Thieân Chuùa toân troïng töï do cuûa con ngöôøi neân sau khi ñaõ duøng nhöõng lôøi khuyeân baûo, can giaùn cuûa ngöôøi daân vaø nhöõng ñaáng baäc giaùo quyeàn ñòa phöông; duøng nhöõng thieát ñònh luaät leä veà toân giaùo, xaõ hoäi, nhaân baûn vaø caû giao thoâng... ñeå löu yù, nhaéc nhôû nhöõng ngöôøi trong cuoäc, maø caùc söï vieäc ñaùng tieác lieân tieáp treân vaãn xaûy ra, thì Ngaøi cuõng ñaønh toân troïng.
Thöù hai, ta nhôù laïi lôøi giaûi ñaùp cuûa Chuùa Gieâsu veà tai naïn ñoå thaùp Siloâaùc laøm 18 ngöôøi cheát maø Phuùc aâm Luca coù cheùp. Trong khi dö luaän luùc ñoù cho raèng nhöõng ngöôøi naøy bò tröøng phaït vì toäi thì Chuùa Gieâsu khaúng ñònh: Ñoù khoâng phaûi hình phaït do toäi loãi, nhöng laø baøi hoïc cho nhöõng ngöôøi xung quanh saùm hoái (x. Lc 13,4). Chaéc chaén chuùng ta seõ thaéc maéc: Lieäu baøi hoïc naøy coù quaù thieân vò vaø baát coâng? Vì coù nhöõng ngöôøi ñaâu tröïc tieáp lieân quan. Vaäy phaûi hieåu baøi hoïc maø Chuùa Gieâsu noùi ñeán laø gì? Quaû thöïc, khía caïnh thöù hai ñang xeùt ñaây khoâng theå taùch rôøi vôùi khía caïnh thöù nhaát treân. Nghóa laø, nhöõng söï döõ naøy xaûy ra laø do chính haønh ñoäng ñi ngöôïc laïi vôùi quy luaät an toaøn cuûa töï nhieân vaø xaõ hoäi. Nhöng Thieân Chuùa yeâu thöông vaø khoân ngoan voâ cuøng vaãn coù theå ruùt töø söï xaáu, söï döõ ñoù ra söï toát laønh coøn toát ñeïp hôn gaáp boäi. Chuùng ta haún coøn nhôù chuyeän oâng Giuse bò anh em baùn sang Ai caäp nhöng sau, nhôø ñoù, laïi trôû thaønh ngöôøi cöùu soáng caû daân toäc Israel (x. St 37,12 - 45,5). Hay, toäi sa ngaõ cuûa Añam-Evaø ñaõ trôû thaønh toäi hoàng phuùc, vì töø ñoù, Thieân Chuùa ñaõ höùa ban Ñaáng Cöùu theá cho nhaân loaïi. Thöïc theá, "ôû ñaâu toäi loãi lan traøn, ôû ñoù aân suûng caøng chöùa chan gaáp boäi" (Rm 5,20). Vaäy aân suûng vaø söï toát laønh toát ñeïp hôn ôû ñaây laø gì? Laø nhöõng hoùan caûi cuûa ngöôøi coøn soáng khi ñoïc ñöôïc ôû vuï vieäc nhöõng daáu chæ Thieân Chuùa gôûi ñeán. Taát nhieân ñoïc daáu chæ thì ôû moãi ngöôøi moãi khaùc nhau tuøy hôïp vôùi khaùt voïng vaø ñôøi soáng cuûa mình. Coù theå toâi ñoïc ñöôïc yù nghóa veà söï coâng minh; cuõng coù theå laø loøng yeâu thöông; söï toân troïng quyeàn töï do tín ngöôõng vaø toân giaùo; toân troïng quyeàn con ngöôøi; toân troïng luaät leä giao thoâng... Chaúng phaûi moãi laàn toâi hoaëc baïn chöùng kieán moät tai naïn giao thoâng, chuùng ta laïi giaät mình töï nhaéc mình seõ ñi ñöùng an toaøn hôn, chaäm raõi hôn hay sao. Ñoù chính laø caùch ñoïc daáu chæ thôøi ñaïi cuûa chuùng ta ñaáy. Vaø ñoù cuõng chính laø baøi hoïc cuûa Thieân Chuùa daønh cho con ngöôøi maø Chuùa Gieâsu khaúng ñònh vôùi caùc moân ñeä.
Toùm laïi, cho duø traøng giang ñaïi haûi nhöõng ñieàu ñaõ vieát treân, nhöng cho raèng ñaõ lí giaûi ñöôïc yù cuûa Thieân Chuùa trong söï kieän naøy thì quaû laø: nhöõng lôøi thieáu hieåu bieát laøm sai laïc yù ñoà Thieân Chuùa (x. Job 38,2). Ñoái dieän tröôùc caùc vaán ñeà veà ñau khoå vaø söï döõ, khoâng gì toát hôn, khoâng dö luaän naøo ñuùng ñaén hôn baèng chính giaùo lí cuûa Giaùo Hoäi. Ñoù laø, bieát Thieân Chuùa laø Ñaáng saùng taïo moïi söï toát laønh, söï döõ khoâng do nôi Ngaøi. Thieân Chuùa laø Ñaáng raát möïc khoan dung, "Ngaøi chaäm giaän, giaän trong giaây laùt. Nhöng yeâu thöông, thöông suoát caû ñôøi". Neân chuùng ta khoâng ñöôïc tuyeät voïng tröôùc söï döõ vaø quy gaùn söï döõ cho Thieân Chuùa. Traùi laïi, ta phaûi noi göông Chuùa Gieâsu Kitoâ ñeå cuøng vôùi Ngöôøi choáng laïi söï döõ döôùi moïi hình thöùc. Coá gaéng soáng vaø laøm nhieàu vieäc laønh, toát ñeïp ñeå kieán taïo daàn daàn moïi söï neân toát ñeïp vaø tin töôûng raèng: Thieân Chuùa laøm cho moïi söï ñeàu sinh ích cho nhöõng ai yeâu meán Ngöôøi (x. Rm 8,28).
Joseph Vuõ Khöông