Ngoâi moä Talpiot, moä cuûa ai?

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Ngoâi moä Talpiot, moä cuûa ai?

LM Traàn Anh, SJ

Hoâm 26 thaùng 2 naêm 2007, keânh truyeàn hình Discovery Channel trình laøng hai hoäp ñöïng coát trong moät buoåi hoïp baùo ôû New York ñeå quaûng baù quanh cuoán phim thôøi söï saép trình chieáu vaøo ngaøy 4 thaùng 3 naêm 2007, mang töïa ñeà "Ngoâi Moä Thaát Laïc cuûa Gieâsu". Cuoán phim ñöôïc daøn döïng chung quanh moät ngoâi moä coå ñöôïc khaùm phaù vaøo naêm 1980 ôû khu Talpiot, phía ñoâng thaønh phoá Gieârusalem.

Nhaø saûn xuaát phim James Cameron (ñaïo dieãn phim Titanic) vaø ñaïo dieãn Simcha Jacobovici cho raèng hoï ñaõ khaùm phaù ñöôïc di haøi cuûa moät gia ñình noåi tieáng trong Taân Öôùc. Möôøi hoäp ñaù ñöïng haøi coát ñaõ ñöôïc khai quaät vaø taøng tröõ bôûi Ban Ñaëc Traùch Coå Vaät Israel (Israeli Antiquities Authority) 27 naêm veà tröôùc ñaõ ñöôïc caùc nhaø chuyeân moân nghieân cöùu, nhöng khoâng ai ñaõ thaáy gì ñaëc bieät nôi caùc di haøi naøy. Moät hoäp ñaõ bò thaát laïc neân chæ coøn coù chín.

Chi tieát giaät gaân maø Cameron vaø Jacobovici ñöa ra laø naêm hoäp ñaù coù khaéc teân baèng tieáng Aram vaø Do thaùi: Yeshu ben Yossef (Yeâsu con oâng Yuse), Yehuda bar Yeshu (Yuña con oâng Yeâsu), Maria, Matia, vaø Yose (Giuse). Hoäp thöù saùu coù ghi: Mariamene e Mara, baèng chöõ Hy laïp, coù nghóa laø "Maria, ngöôøi ñöôïc goïi laø baø chuû". Theo nhoùm laøm phim naøy, baø Maria thöù hai laø Maria Magñala.

Hoï ñaõ laáy maãu DNA töø hai hoäp ñöïng coát cuûa Yeâsu con oâng Yuse vaø Mariamene ñeå thöû nghieäm, vaø ñi ñeán keát luaän raèng vì hai ngöôøi naøy khoâng coù lieân heä huyeát thoáng vôùi nhau, hoï laø hai vôï choàng. Cuõng neân noùi theâm, taát caû nhöõng hoäp naøy khoâng coøn xöông coát, vì ñaõ tieâu huûy theo thôøi gian. Duø khoâng coù maãu phaân tích DNA naøo ñöôïc thí nghieäm treân nhöõng hoäp coøn laïi, theo kòch baûn Yuña vaãn ñöôïc coi laø con cuûa oâng Yeâsu vaø baø Maria (Magñala).

Döïa treân nhöõng chöùng côù naøy, nhoùm laøm phim keát luaän. Ñaây laø ngoâi moä cuûa gia ñình Chuùa Gieâsu ngöôøi Nazareùt.

"Khaùm phaù" treân ñaây cuûa nhoùm laøm phim cuõng theo kieåu giaät gaân cuûa Da Vinci Code, pha theâm tí chi tieát khoa hoïc cho coù veû ñuùng ñaén. Nhöng thöïc chaát khoâng coù giaù trò lòch söû. Theo ñoaøn laøm phim, hoäp ñöïng coát cuûa Yacoâbeâ, ngöôøi anh em cuûa Yeâsu, laø hoäp coát bò thaát laïc. Hoäp ñöïng coát naøy ñaõ gaây oàn aøo trong giôùi truyeàn thoâng naêm 2001, tröôùc khi bò chính quyeàn Israel vaïch ra laø ñoà giaû maïo.

Giaùo sö Amos Kloner thuoäc ñaïi hoïc Bar-Ilian ôû Israel, ngöôøi ñaõ giaùm saùt vieäc khai quaät ngoâi moä ôû Talpiot naêm 1980 vaø xuaát baûn coâng trình khaûo coå veà ngoâi moä naøy, ñaõ tuyeân boá vôùi baùo Jerusalem Post nhö sau: "Ñaây laø caâu chuyeän aên khaùch cho moät phim truyeän. Nhöng thöïc teá khoâng heà laø nhö vaäy. Hoaøn toaøn laø chuyeän voâ lyù."

Theo giaùo sö Kloner, caùc teân khaéc treân moä raát thoâng thöôøng ôû theá kyû thöù nhaát. Söï kieän nhöõng ngöôøi coù teân nhö vaäy choân trong cuøng moät moä cuõng chaúng coù gì ñaëc bieät. Coù ít nhaát laø 71 di haøi mang teân Yeâsu trong 900 ngoâi moä thuoäc theá kyû thöù nhaát ñöôïc khai quaät trong phaïm vi 4 km chung quanh thaønh coå Gieârusalem. Giaùo sö coøn cho bieát theâm ñaõ coù vaøi hoäp di haøi mang teân Yeâsu con oâng Yuse ñöôïc khai quaät trong nhieàu naêm qua ôû Gieârusalem keå töø thaäp nieân 1930.

"Vieäc oâng Gieâsu vaø gia ñình coù moät ngoâi moä gia ñình ôû Gieârusalem laø ñieàu khoâng theå xaûy ra," giaùo sö Kloner khaúng ñònh. "Hoï laø ngöôøi Galileâ vaø khoâng coù hoï haøng gì ôû Gieârusalem. Ngoâi moä Talpiot thuoäc veà moät gia ñình trung löu ôû theá kyû thöù nhaát."

Phaùt ngoân vieân cuûa Ban Ñaëc Traùch Coå Vaät Israel (IAA) töø choái bình luaän veà ñieàu naøy maø chæ xaùc nhaän coù cho ñoaøn laøm phim möôïn hai hoäp ñöïng coát ñeå tröng baøy trong cuoäc hoïp baùo. Naêm 1996, moät phaùt ngoân vieân cuûa IAA ñaõ tuyeân boá raèng xaùc xuaát caùc hoäp ñöïng coát naøy thuoäc veà gia ñình Chuùa Gieâsu thaønh Nazareùt "gaàn nhö laø zero."

Nhöng giaùo sö toaùn Andrey Feuerverger thuoäc ñaïi hoïc Toronto, ngöôøi coäng taùc vôùi nhoùm laøm phim, laïi cho raèng xaùc xuaát cuûa ngoâi moä Talpoit thuoäc veà gia ñình Chuùa Gieâsu laø 1 trong 600.

Haàu heát caùc nhaø laõnh ñaïo Kitoâ giaùo cuõng nhö Hoài giaùo ôû Gieârusalem ñaõ leân tieáng phaûn ñoái vieäc tung tin voâ traùch nhieäm naøy.

Cuõng nhö trong tröôøng hôïp cuûa caâu chuyeän hö caáu Da Vinci Code, ñieàu gaây chuù yù cho giôùi quan saùt laø coù nhieàu ngöôøi tin vaøo caâu chuyeän hoang ñöôøng naøy. Nhieàu ngöôøi ngaøy nay bò aûnh höôûng maïnh meõ töø giôùi truyeàn thoâng. Soáng trong moät thôøi ñaïi hoaøi nghi, coäng theâm vôùi voán lieáng yeáu keùm veà giaùo lyù vaø kinh thaùnh, vaø bò meâ hoaëc bôûi khoa hoïc vaø chuyeän giaû töôûng, nhieàu ngöôøi khoâng coøn phaân bieät ñöôïc ñaâu laø söï thaät vaø ñaâu laø giaû doái.

LM Traàn Anh, SJ

27/02/2007

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page